Przeciw szczęściu - ebook
Przeciw szczęściu - ebook
„Agenda szczęścia” to pogląd, zgodnie z którym szczęście jest najwyższym dobrem, można je zmierzyć, a polityka publiczna powinna promować szczęśliwe życie. Przeciw szczęściu to wnikliwa i mocna krytyka tego programu, ujawniająca wady takiej koncepcji szczęścia i opowiadająca się za skupieniem się na równości i sprawiedliwości. Napisana przez interdyscyplinarny zespół autorów, ta książka dostarcza zarówno teoretycznej, jak i empirycznej analizy ograniczeń agendy szczęścia. Autorzy podkreślają, że ruch ten opiera się na zachodniocentrycznej podstawie filozoficznej i próbie demograficznej. Pokazują, że szczęście definiowane jako subiektywna satysfakcja lub doświadczanie pozytywnych emocji ma niewiele wspólnego z bogatszymi i bardziej zniuansowanymi koncepcjami dobrego życia, które można znaleźć w wielu tradycjach świata. Kultury i subkultury różnią się pod względem tego, jak dużą wartość przypisują satysfakcji z życia lub poczuciu szczęścia. Co więcej, idee promowane przez agendę szczęścia mogą konkurować z prawami, sprawiedliwością, zrównoważonym rozwojem i równością — a nawet ukrywać niesprawiedliwość rasową i płciową. Autorzy Przeciw szczęściu twierdzą, że lepszą propozycją jest integracja międzykulturowej myśli filozoficznej, etycznej i politycznej z krytyczną nauką społeczną. Ostatecznie szczęście powinno być celem drugorzędnym — wartym dążenia tylko wtedy, gdy jest uzależnione od wymogów sprawiedliwości. "Oferujemy naszą wiedzę dotyczącą tego, jak należałoby – i jak nie należy – myśleć o naturze szczęścia, jak można je mierzyć, jak się go mierzyć nie powinno, a wreszcie wiedzę dotyczącą tego, jak i kiedy można takie informacje wykorzystać do celów polityki społecznej." Z tekstu
Kategoria: | Popularnonaukowe |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-01-23861-2 |
Rozmiar pliku: | 2,5 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Bobby Bingle, filozofia Duke University
Owen Flanagan, filozofia, psychologia, neuronauka, neurobiologia, Duke University
Daniel M. Haybron, filozofia, St. Louis University
Joseph E. LeDoux, psychiatria, neuronauka i psychologia, New York University
Batja Mesquita, Center for Social and Cultural Psychology, University of Leuven
Michele Moody-Adams, filozofia, Columbia University
Songyao Ren, filozofia, University of Texas at Dallas
Anna Sun, socjologia i religioznawstwo, Duke University
Yolonda Y. Wilson, nauki o zdrowiu, etyka, studia afroamerykańskie, filozofia, St. Louis University
Krytycy
Jennifer A. Frey, filozofia, University of South Carolina
Hazel Rose Marcus, psychologia, Stanford University
Jeffrey D. Sachs, Center for Sustainable Development, ekonomia, Columbia University
Jeanne L. Tsai, psychologia, Stanford UniversityWSTĘP
Jesteśmy grupą badaczy reprezentujących tak różne dziedziny, jak filozofia umysłu, etyka, filozofia polityczna, teoria rasy, bioetyka, filozofia szczęścia i nauka o szczęściu, filozofia kultury, psychologia kulturowa, socjologia, religioznawstwo oraz neuronauka. Nasz zespół powstał w czerwcu 2020 roku jako grupa zadaniowa „Etyka, Psychologia i Neuronauka”, reprezentująca Science and Ethics of Happiness and Well-Being Initiative (SEH), utworzona w ramach Center for Sustainable Development przy Uniwersytecie Columbia oraz Papieskiej Akademii Nauk Społecznych. Inicjatywą, jakiej się podjęliśmy, było gruntowne przemyślenie natury szczęścia. Równolegle – na zlecenie Global Happiness Council (Światowej Rady Szczęścia) (http://www.happinesscouncil.org/council.html) – pracowały inne grupy zadaniowe, stawiające sobie bardziej praktyczny cel: wypracowanie politycznych rekomendacji na rzecz polityki propagowania szczęścia w czasie pandemii COVID-19.
Z czasem (w latach 2021–2022) nasza grupa zaczęła spotykać się na comiesięcznych seminariach poświęconych wspólnym rozmyślaniom i pisaniu tekstów dotyczących natury szczęścia, jego statusu wśród innych dóbr oraz etyki propagowania szczęścia i dobrostanu (well-being) jako wartościowych celów w sferze osobistej, społecznej a także politycznej. Szczególną uwagę poświęciliśmy zwłaszcza próbie rozstrzygnięcia, czy i w jaki sposób rozmaite pojęcia, wskaźniki i sensy słowa „szczęście” są w stanie uchwycić to, co naprawdę ważne – ze szczególnym uwzględnieniem tego, czy i w jaki sposób są one wrażliwe na dobrostan tych, którym powodzi się najgorzej, na kulturowe różnice w zakresie tego, co jest dla ludzi istotne; na różne sensy „szczęścia”; a wreszcie na to, jaka wartość przysługuje szczęściu w hierarchii dóbr.
Książka ta jest rezultatem naszej subiektywnej oceny „agendy szczęścia”, pewnej szczególnej wersji filozofii szczęścia oraz nauki o szczęściu, w ramach których ostatecznym celem polityki jest sprawienie, by jak największa liczba ludzi miała poczucie, że osiągnęła szczęście w życiu, czy też – a są to dwie różne rzeczy – sprawienie, by łączna suma szczęścia osiągniętego przez ludzi była jak największa. Mamy nadzieję, że niniejsza książka może posłużyć jako wiarygodne wprowadzenie w najnowsze trendy myślowe w zakresie problematyki szczęścia, liczymy też, że uda nam się skłonić zarówno zwolenników, jak i krytyków agendy szczęścia do gruntowniejszego przemyślenia szczęścia jako politycznego celu. Agendę szczęścia cechuje konceptualna niespójność i retoryczna przesada. Jednym z naszych celów jest przystopowanie tejże agendy oraz przywrócenie szczęściu należnego mu miejsca w hierarchii dóbr – jako jednego z dóbr wśród wielu innych. Kolejnym naszym celem jest przedstawienie argumentów na rzecz słuszności takich strategii propagowania szczęścia, które podlegają ograniczeniom wynikającym z poszanowania ludzkiej godności, równości, powszechnych praw , zrównoważonego rozwoju oraz wymogów sprawiedliwości.
Poglądy wyrażone w książce są wyłącznie poglądami jej autorów. Nie reprezentują stanowiska Science and Ethics of Happiness and Well-Being Initiative (SEH), Columbia Center for Sustainable Development, the Global Council for Happiness czy Papieskiej Akademii Nauk Społecznych. Jesteśmy beneficjentami ścisłej współpracy z kolegami i koleżankami pracującymi w ramach każdej z tych inicjatyw i instytucji.PRZYPISY
Mariano Rojas, Happiness, Public Policy and the Notion of Development, Behavioural Public Policy 4, nr 2 (07.2020): 166–176, https://doi.org/10.1017/bpp.2019.40. Według Rojasa „Happiness Movement” znajduje się w trzecim stadium rozwoju, a więc jest on dostatecznie dojrzały, by można się było nim posłużyć w polityce społecznej. Zob. też Action for Happiness, Happier and Kinder, Together, https://actionforhappiness.org/; Simon Burnett, The Happiness Agenda: A Modern Obsession (New York: Palgrave Macmillan, 2012); Ashley Frawley, Happiness Research: A Review of Critiques, Sociology Compass 9, nr 1 (2015): 62–77, https://doi.org/10.1111/soc4.12236.
Matthew Adler, Happiness Surveys and Public Policy: What’s the Use?, Duke Law Journal 62 (01.2013): 1509, https://scholarship.law.upenn.edu/faculty_scholarship/414.
United Nations, Happiness: Towards a Holistic Approach to Development (Resolution 65/309), 25.08.2011, https://digitallibrary.un.org/record/715187.
WEIRD – dziwaczne, osobliwe; akronim od słów: Western, Educated, Industrialized, Rich, Democratic (przyp. tłum.).
Joseph Henrich, Steven J. Heine, Ara Norenzayan, The Weirdest People in the World?, Behavioral and Brain Sciences 33, nr 2–3 (07.2010): 61–83, https://doi.org/10.1017/S0140525X0999152X.
Amartya Sen, Well-Being, Agency and Freedom: The Dewey Lectures 1984, The Journal of Philosophy 82, nr 4 (1985): 188–189, https://doi.org/10.2307/2026184.
David B. Yaden, Daniel M. Haybron, The Emotional State Assessment Tool: A Brief, Philosophically Informed, and CrossCulturally Sensitive Measure, Journal of Positive Psychology 17, nr 2 (4.032022): 151–165, https://doi.org/10.1080/17439760.2021.2016910.
Barbara L. Fredrickson, Positivity (New York: Crown Publishers, 2009).
Sonja Lyubomirsky, Heidi S. Lepper, A Measure of Subjective Happiness: Preliminary Reliability and Construct Validation, Social Indicators Research 46, nr 2 (1.02.1999): 137–155, https://doi.org /10.1023/A:1006824100041. Pozytywność przeciwstawiona negatywności jest w psychologii emocji pewną miarą o zabarwieniu hedonistycznym, odzwierciedlającą dobre lub złe samopoczucie, tak więc smutek jest wartością hedonistycznie negatywną. Z punktu widzenia psychologii kondycji psychicznej czy moralnej emocje hedonistycznie pozytywne i hedonistycznie negatywne mogą zamieniać się wartościami, tak więc wesołość wywołana żartem jest czymś hedonistycznie pozytywnym, jeśli jednak jest to dowcip rasistowski, jest ona wartościowana negatywnie. Smutek z powodu czyjejś śmierci jest hedonistycznie negatywny, choć jest to właściwa reakcja emocjonalna osoby psychicznie zdrowej i moralnie nieupośledzonej.
Antonella Delle Fave i in., Lay Definitions of Happiness Across Nations: The Primacy of Inner Harmony and Relational Connectedness, Frontiers in Psychology 7 (2016): 30, https://doi.org/10.3389/fpsyg.2016.00030.
Wyjątkiem są Yaden i Haybron, The Emotional State.
Richard E. Nisbett, Timothy D. Wilson, Telling More Than We Can Know: Verbal Reports on Mental Processes, Psychological Review 84, nr 3 (1977): 231–259, https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.3.231; Daniel Gilbert, Stumbling on Happiness (New York: Knopf, 2006); Eric Schwitzgebel, Perplexities of Consciousness (Cambridge, MA: MIT Press, 2011); Peter Carruthers, The Opacity of Mind: An Integrative Theory of Self-Knowledge (New York: Oxford University Press, 2011).
Phillip J. Ivanhoe, Oneness: East Asian Conceptions of Virtue, Happiness, and How We Are All Connected (New York: Oxford University Press, 2017).
Owen Flanagan, The Bodhisattva’s Brain: Buddhism Naturalized (Cambridge, MA: MIT Press, 2011).
WHR 2022, rycina 6.1.
W całym tekście tej książki staramy się unikać sytuacji, w której definicje funkcjonujące w jakiejś tradycji badawczej miałyby stanowić rozwiązanie którejkolwiek z istotnych dla nas kwestii. Na przykład w obszarze filozofii poświęconym refleksji nad dobrostanem definuje się je jako pewnego rodaju wartość zwaną „wartością prudencjalną”, nierzadko traktując ją jako coś odrębnego od wartości moralnych czy estetycznych, i przynależącego do sfery tego, co dobre dla jednostki. Jednakże wielu teoretyków dobrostanu kwestionuje oddzielanie wartości moralnej od „tego, co dobre dla jednostki”.
Yew-Kwang Ng, Lok Sang Ho, Happiness and Public Policy: Theory, Case Studies and Implications (London: Palgrave Macmillan UK, 2006).
Paul Frijters i in., A Happy Choice: Wellbeing as the Goal of Government, Behavioural Public Policy 4, nr 2 (07.2020): 126–165: 152, https://doi.org/10.1017/bpp.2019.39.
United Nations, Universal Declaration of Human Rights, 1948, https://www.un.org/en/about-us/universal-declaration-of-human-rights; United Nations, Transforming Our World: The 2030 Agenda for Sustainable Development, 2015, https://sdgs.un.org/2030agenda.
Zob. na przykład Burnett, The Happiness Agenda; Frawley, Happiness Research.
Carol D. Ryff, Jennifer Morozink Boylan, Julie A. Kirsch, Advancing the Science of Well-Being: A Dissenting View on Measurement Recommendations, w: Measuring Well-Being: Interdisciplinary Perspectives from the Social Sciences and the Humanities, red. Matthew T. Lee, Laura D. Kubzansky, Tyler J. VanderWeele (New York: Oxford University Press, 2021): 521–535.
Yukiko Uchida, Vinai Norasakkunkit, Shinobu Kitayama, Cultural Constructions of Happiness: Theory and Empirical Evidence, Journal of Happiness Studies 5, nr 3 (1.09.2004): 223–239, https:// doi.org/10.1007/s10902-004-8785-9; Hazel Rose Markus, Shinobu Kitayama, Culture and the Self: Implications for Cognition, Emotion, and Motivation, Psychological Review 98, nr 2 (1991): 224–253, https://doi.org/10.1037/0033-295X.98.2.224.
John Helliwell i in., World Happiness, Trust and Deaths Under COVID-19, w: World Happiness Report 2021, red. John Helliwell i in. (New York: Sustainable Development Solutions Network, 2021), 34, Introduction 252, https://worldhappiness.report/ed/2021/happiness-trust-and-deaths-under-covid-19/.