-
W empik go
Przewodnik dla teatrów amatorskich - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
1 stycznia 2011
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Przewodnik dla teatrów amatorskich - ebook
Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej znajdą w niej wiele ciekawych tytułów.
Seria zawiera utwory najbardziej znanych pisarzy literatury polskiej i światowej, począwszy od Horacego, Balzaca, Dostojewskiego i Kafki, po Kiplinga, Jeffersona czy Prousta. Nie zabraknie w niej też pozycji mniej znanych, pióra pisarzy średniowiecznych oraz twórców z epoki renesansu i baroku.
| Kategoria: | Klasyka |
| Zabezpieczenie: | brak |
| Rozmiar pliku: | 187 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
PRZEDMOWA.
Rozmawiając przed kilku miesiącami z czcigodnym mistrzem i nestorem Scen Polskich p. Wincentym Rapackim, wspomniałem Mu, że firma nakładowa „Odrodzenie” we Lwowie chciałaby wydać Jego „Przewodnik dla teatrów amatorskich” i że mnie poruczyła opracowanie nowego wydania. – W odpowiedzi usłyszałem wówczas coś tak prostego i jasnego, jak ta książka:
„Panie – czy warto? Rzecz stara – zapomniałem o niej – ale jeśli Pan łaskaw.”
Otoż nie tyle łaskaw, ile raczej wdzięczny i zaszczycony jestem, że dziełko to – wyczerpane i zapomniane (wyszło w r. 1890) – mogłem w tej nowej szacie, może z pewnemi koniecznemi zmianami, dać czytelnikom i miłośnikom sceny. Starałem sie nie uronić niczego z jego szlachetnej prostoty wykładu, wiedzy, doświadczenia i miłości dla sceny i Sztuki polskiej. Opracowałem je w chęci dostrojenia się do myśli i zamiarów Autora. Jeżeli w tę książeczkę, niezwykłej wprost wartości, wsiąkły rzeczy nowe a konieczne, – nie moja w tem zasługa, lecz Autora, który mię ze starego wydania wciąż upominał, co dać należy w tem nowem.
Józef Fryderyk Gawlikowski.
Lwów, w lipcu 1922 r.
ROZDZIAŁ I.
Wyszukanie odpowiedniej sali. – Zbudowanie sceny. – Jej urządzenie. – Dekoracje. – Kurtyna. – Oświetlenie.
Niema już dzisiaj miasteczka, gdzieby nie było gmachu „Sokoła”, a co zatemidzie sali, któraby poza swoimi specjalnymi celami nie służyła zarazem artystycznym rozrywkom, a przedewszystkiem amatorskim koncertom i przedstawieniom. Jeśli taki gmach istnieje, to napewno jest w nim i widownia i scena. A o tę właśnie nam chodzi.
Może się jednak zdarzyć, że „Sokoła” w danem mieście niema. Cóż wtedy robić?
Pierwszą rzeczą będzie wyszukanie odpowiedniej sali. Sala powinna być koniecznie podłużna, prostokątna, nie zaś kwadratowa, Taką sale dzielimy na trzy równe części, z których jedną przeznaczamy na scenę, a dwie pozostałe na widownię.
Część sali, którą przeznaczyliśmy na scenę, powinna posiadać drzwi z boków. Drzwi te prowadziłyby do dalszych pokoi, gdzie mieściłyby się garderoby grających. To jest do pewnego stopnia warunkiem, gdyż trudno sobie wyobrazić, aby osoby, biorące udział w przedstawieniu, wchodziły na scenę od strony publiczności. Psuoby to zupełnie złudzenie i narażało na śmieszność osoby występujące.
Wymierzywszy miejsce odpowiednie dla sceny, zajmijmy się jej zbudowaniem. Wołamy zatem cieśle, i każemy robić pewną ilość tak zwanych kobylic, wysokości dwóch łokci od przodu do widowni, a półtrzecia łokcia z drugiej strony od ściany tylnej. Scena bowiem musi być nieco pochyłą (fig. 1). Wysokość podniesienia sceny zależy wogóle od wysokości sali. Gdy kobylice są gotowe, kładziemy na nie deski, możliwie
Fig… l.
najgrubsze, aby się pod chodzącymi nie uginały. Szczelnie łączymy je ze sobą, przybijając do kobylic Całe podwyższenie powinno ściśle przylegać do każdej z trzech ścian.
Gdy już podwyższenie zrobione, należy wyrżnąć na przodzie sceny od strony publiczności, w samym jednak środku, pół okrągły otwór na budką suflera. Wyrzyna się również otwór przy drzwiach w tyle sceny, aby można ustawić schodki, prowadzące ze sceny do garderób. Budkę suflera robi się z drzewa lub z grubej, od wewnątrz i zewnątrz wyklejonej tektury.
Po wykonaniu tego – scena jest już gotowa. Trzeba ją jednak urządzić, ująć w pewien artystyczny kształt. Zasłaniamy zatem otwór, który powstał wskutek zbudowania podwyższenia, albo płótnem, albo – i to najczęściej – stosownie pomalowanemi deskami. Następnie ujmujemy całą scenę w odpowiednie ramy. Robimy więc proscenium i paludamenta.
Fig. 2.
Proscenjum (fig. 2) nazywamy rodzaj malowanych draperji, które tworzą ramy dla sceny. Długość proscenium mierzy się od podłogi sceny ai do sufitu sali, szerokość zaś zależy od miejsca, jakie ma być za kulisami.
Fig. 3..
Kolor i styl proscenium musi odpowiadać kolorem i stylem paludamentom (fig. 3). I naodwrót. Jeśli niema pod ręką malarza, trzeba zadowolić się tapetą, naklejoną na płótno.
Paludamentów powinno być przynajmniej trzy szeregi w równych od siebie odstępach. Każdy szereg musi być coraz szerszy ku tyłowi sceny. Sprawiają one przyjemne złudzenie, gdyż zamykają one wysokość sceny, tworząc niejako jej ramy od góry.
Przejdźmy do dekoracyj. Dawny system kulis teatralnych jest już dziś prawie zupełnie zaniechany. Dzisiaj używa się składanych pokoi, t… j… robi się trzy całkowite ściany pokoju i zapomocą haczyków i zawias łączy się je sobą (fig. 4).
Ponieważ jednak spajanie haczykami nie jest dostateczne, aby te trzy ściany mogły utrzymać się na nich, przytwierdza się je zatem jeszcze drążkami i świderkami od zewnątrz (fig. 5).
Ściany te robi się w ten sposób, że na ramach, zrobionych przez stolarza, przybija się mocno napięte płótno. Płótno wykleja się tapetą, względnie odpowiednio maluje.
Jak widzimy na Fig. 4 w ścianie tylnej znajdują się drzwi, w bocznych drzwi i okna. Drzwi i okna są
Fig. 4.
również małemi ramami o napiętem płótnie. Osadzone sq mocno na zawiasach.
Ze względu na to, iż same ramy mogą nie utrzymać tak dużego obszaru płótna, należy przeprowadzić jedną albo dwie listwy przez środek, stosownie do wielkości ściany (fig. 6).
. Takiego pokoju można też użyć do wielu sztuk, ubierać go stosownie w odrębne meble, zawieszając obrazy i firanki. W razie potrzeby można zastąpić drzwi oknem, a okno drzwiami lub kominkiem, albo wreszcie zamaskować otwór zasłonką taką, jak ściana pokoju.
Fig. 5.
Pożądanym jest w takim pokoju duży dywan na całą scenę. Z jednej strony przystraja, z drugiej tłumi kroki po deskach, przez co nie rozprasza się nastroju.
Jeśli akcja sztuki toczy się nie w pokoju ale na wolnem powietrzu, musimy mieć inną dekorację-Wówczas każemy malarzowi namalować wolną okolicę, lub ogród albo las, stosownie do potrzeby. Mo… zna ją urządzić również bez kulis, za pomocą t… zw. przekrojów, z wyjątkiem tylnej ściany, która jest na jednem płótnie i stanowi perspektywiczny widok.
Na wypadek jeśli malarza niema, ubiera się scenę świerkami i gałęziami, przytwierdzonemi do podłogi świderkami i podpórkami. Pozostaje jeszcze kurtyna.
Fig. 6.
System rolet u okien jest bardzo trudny, gdyż wymaga podwójnej wysokości sceny. Należy zatem zrobić z jakiej wzorzystej, wełnianej materji, podszytej glasą, rozsuwaną na obie strony firankę.
Przychodzimy do rzeczy bardzo ważnej – do oświetlenia. Światło jest życiem teatru. Im więcej go na scenie, tem lepiej, o ile to nie sprzeciwia się porze dnia, wskazanej w sztuce.
Światło powinno być z dołu i z góry. Z boków jest niemożliwe i zbyteczne.
Chcąc urządzić je z dołu, wypada od strony publiczności na samym brzegu sceny przed budką suflera zrobić małą balustradę t… z. „rampę” z deski, któraby zasłaniała niskie lampy naftowe (o ile niema elektrycznych), ustawione rzędem na podłodze sceny. Od strony grających należy je zabezpieczyć siatką drucianą.
Światło z góry urządzić można za pomocą lamp, wiszących gęsto między paludamentami.
Tak przedstawia się urządzona scena, czekająca już tylko na aktorów i podniesienie kurtyny.
ROZDZIAŁ 11.
Reżyser i jego znaczenie. – Wybór sztuki. – Reżyserja tekstu czyli opracowanie egzemplarza. – Rozpisanie i obsada ról.
Rozmawiając przed kilku miesiącami z czcigodnym mistrzem i nestorem Scen Polskich p. Wincentym Rapackim, wspomniałem Mu, że firma nakładowa „Odrodzenie” we Lwowie chciałaby wydać Jego „Przewodnik dla teatrów amatorskich” i że mnie poruczyła opracowanie nowego wydania. – W odpowiedzi usłyszałem wówczas coś tak prostego i jasnego, jak ta książka:
„Panie – czy warto? Rzecz stara – zapomniałem o niej – ale jeśli Pan łaskaw.”
Otoż nie tyle łaskaw, ile raczej wdzięczny i zaszczycony jestem, że dziełko to – wyczerpane i zapomniane (wyszło w r. 1890) – mogłem w tej nowej szacie, może z pewnemi koniecznemi zmianami, dać czytelnikom i miłośnikom sceny. Starałem sie nie uronić niczego z jego szlachetnej prostoty wykładu, wiedzy, doświadczenia i miłości dla sceny i Sztuki polskiej. Opracowałem je w chęci dostrojenia się do myśli i zamiarów Autora. Jeżeli w tę książeczkę, niezwykłej wprost wartości, wsiąkły rzeczy nowe a konieczne, – nie moja w tem zasługa, lecz Autora, który mię ze starego wydania wciąż upominał, co dać należy w tem nowem.
Józef Fryderyk Gawlikowski.
Lwów, w lipcu 1922 r.
ROZDZIAŁ I.
Wyszukanie odpowiedniej sali. – Zbudowanie sceny. – Jej urządzenie. – Dekoracje. – Kurtyna. – Oświetlenie.
Niema już dzisiaj miasteczka, gdzieby nie było gmachu „Sokoła”, a co zatemidzie sali, któraby poza swoimi specjalnymi celami nie służyła zarazem artystycznym rozrywkom, a przedewszystkiem amatorskim koncertom i przedstawieniom. Jeśli taki gmach istnieje, to napewno jest w nim i widownia i scena. A o tę właśnie nam chodzi.
Może się jednak zdarzyć, że „Sokoła” w danem mieście niema. Cóż wtedy robić?
Pierwszą rzeczą będzie wyszukanie odpowiedniej sali. Sala powinna być koniecznie podłużna, prostokątna, nie zaś kwadratowa, Taką sale dzielimy na trzy równe części, z których jedną przeznaczamy na scenę, a dwie pozostałe na widownię.
Część sali, którą przeznaczyliśmy na scenę, powinna posiadać drzwi z boków. Drzwi te prowadziłyby do dalszych pokoi, gdzie mieściłyby się garderoby grających. To jest do pewnego stopnia warunkiem, gdyż trudno sobie wyobrazić, aby osoby, biorące udział w przedstawieniu, wchodziły na scenę od strony publiczności. Psuoby to zupełnie złudzenie i narażało na śmieszność osoby występujące.
Wymierzywszy miejsce odpowiednie dla sceny, zajmijmy się jej zbudowaniem. Wołamy zatem cieśle, i każemy robić pewną ilość tak zwanych kobylic, wysokości dwóch łokci od przodu do widowni, a półtrzecia łokcia z drugiej strony od ściany tylnej. Scena bowiem musi być nieco pochyłą (fig. 1). Wysokość podniesienia sceny zależy wogóle od wysokości sali. Gdy kobylice są gotowe, kładziemy na nie deski, możliwie
Fig… l.
najgrubsze, aby się pod chodzącymi nie uginały. Szczelnie łączymy je ze sobą, przybijając do kobylic Całe podwyższenie powinno ściśle przylegać do każdej z trzech ścian.
Gdy już podwyższenie zrobione, należy wyrżnąć na przodzie sceny od strony publiczności, w samym jednak środku, pół okrągły otwór na budką suflera. Wyrzyna się również otwór przy drzwiach w tyle sceny, aby można ustawić schodki, prowadzące ze sceny do garderób. Budkę suflera robi się z drzewa lub z grubej, od wewnątrz i zewnątrz wyklejonej tektury.
Po wykonaniu tego – scena jest już gotowa. Trzeba ją jednak urządzić, ująć w pewien artystyczny kształt. Zasłaniamy zatem otwór, który powstał wskutek zbudowania podwyższenia, albo płótnem, albo – i to najczęściej – stosownie pomalowanemi deskami. Następnie ujmujemy całą scenę w odpowiednie ramy. Robimy więc proscenium i paludamenta.
Fig. 2.
Proscenjum (fig. 2) nazywamy rodzaj malowanych draperji, które tworzą ramy dla sceny. Długość proscenium mierzy się od podłogi sceny ai do sufitu sali, szerokość zaś zależy od miejsca, jakie ma być za kulisami.
Fig. 3..
Kolor i styl proscenium musi odpowiadać kolorem i stylem paludamentom (fig. 3). I naodwrót. Jeśli niema pod ręką malarza, trzeba zadowolić się tapetą, naklejoną na płótno.
Paludamentów powinno być przynajmniej trzy szeregi w równych od siebie odstępach. Każdy szereg musi być coraz szerszy ku tyłowi sceny. Sprawiają one przyjemne złudzenie, gdyż zamykają one wysokość sceny, tworząc niejako jej ramy od góry.
Przejdźmy do dekoracyj. Dawny system kulis teatralnych jest już dziś prawie zupełnie zaniechany. Dzisiaj używa się składanych pokoi, t… j… robi się trzy całkowite ściany pokoju i zapomocą haczyków i zawias łączy się je sobą (fig. 4).
Ponieważ jednak spajanie haczykami nie jest dostateczne, aby te trzy ściany mogły utrzymać się na nich, przytwierdza się je zatem jeszcze drążkami i świderkami od zewnątrz (fig. 5).
Ściany te robi się w ten sposób, że na ramach, zrobionych przez stolarza, przybija się mocno napięte płótno. Płótno wykleja się tapetą, względnie odpowiednio maluje.
Jak widzimy na Fig. 4 w ścianie tylnej znajdują się drzwi, w bocznych drzwi i okna. Drzwi i okna są
Fig. 4.
również małemi ramami o napiętem płótnie. Osadzone sq mocno na zawiasach.
Ze względu na to, iż same ramy mogą nie utrzymać tak dużego obszaru płótna, należy przeprowadzić jedną albo dwie listwy przez środek, stosownie do wielkości ściany (fig. 6).
. Takiego pokoju można też użyć do wielu sztuk, ubierać go stosownie w odrębne meble, zawieszając obrazy i firanki. W razie potrzeby można zastąpić drzwi oknem, a okno drzwiami lub kominkiem, albo wreszcie zamaskować otwór zasłonką taką, jak ściana pokoju.
Fig. 5.
Pożądanym jest w takim pokoju duży dywan na całą scenę. Z jednej strony przystraja, z drugiej tłumi kroki po deskach, przez co nie rozprasza się nastroju.
Jeśli akcja sztuki toczy się nie w pokoju ale na wolnem powietrzu, musimy mieć inną dekorację-Wówczas każemy malarzowi namalować wolną okolicę, lub ogród albo las, stosownie do potrzeby. Mo… zna ją urządzić również bez kulis, za pomocą t… zw. przekrojów, z wyjątkiem tylnej ściany, która jest na jednem płótnie i stanowi perspektywiczny widok.
Na wypadek jeśli malarza niema, ubiera się scenę świerkami i gałęziami, przytwierdzonemi do podłogi świderkami i podpórkami. Pozostaje jeszcze kurtyna.
Fig. 6.
System rolet u okien jest bardzo trudny, gdyż wymaga podwójnej wysokości sceny. Należy zatem zrobić z jakiej wzorzystej, wełnianej materji, podszytej glasą, rozsuwaną na obie strony firankę.
Przychodzimy do rzeczy bardzo ważnej – do oświetlenia. Światło jest życiem teatru. Im więcej go na scenie, tem lepiej, o ile to nie sprzeciwia się porze dnia, wskazanej w sztuce.
Światło powinno być z dołu i z góry. Z boków jest niemożliwe i zbyteczne.
Chcąc urządzić je z dołu, wypada od strony publiczności na samym brzegu sceny przed budką suflera zrobić małą balustradę t… z. „rampę” z deski, któraby zasłaniała niskie lampy naftowe (o ile niema elektrycznych), ustawione rzędem na podłodze sceny. Od strony grających należy je zabezpieczyć siatką drucianą.
Światło z góry urządzić można za pomocą lamp, wiszących gęsto między paludamentami.
Tak przedstawia się urządzona scena, czekająca już tylko na aktorów i podniesienie kurtyny.
ROZDZIAŁ 11.
Reżyser i jego znaczenie. – Wybór sztuki. – Reżyserja tekstu czyli opracowanie egzemplarza. – Rozpisanie i obsada ról.
więcej..
