MENU
Nasze ceny
Przeczytaj fragment on-line
-
W empik go
Przeżywając płeć. Doświadczenie na styku feminizmu, poststrukturalizmu i fenomenologii - ebook
Przeżywając płeć. Doświadczenie na styku feminizmu, poststrukturalizmu i fenomenologii - ebook
Jednym z zyskujących dzisiaj na znaczeniu nurtów filozofii feministycznej, która usiłuje jednocześnie uwzględnić i przekroczyć krytykę poststrukturalistyczną, jest feministyczna fenomenologia. W swoich coraz to nowszych odsłonach fenomenologia zdaje się pogłębiać refleksję nad źródłową relacją podmiotu ze światem, odchodząc od dualistycznych, podmiotowo-przedmiotowych schematów opisu ludzkiej egzystencji, co bliskie jest feministycznym podejściom. Atrakcyjność fenomenologii dla feminizmu wynika jednak głównie z tego, że rozwija ona od lat namysł nad kategorią przeżywanego przez jednostkę doświadczenia (lived experience, l’expérience vécue). Ucieleśnione i usytuowane doświadczenie okazuje się swego rodzaju mostem, który przerzucony między poststrukturalizmem a fenomenologią pozwala myśli feministycznej wiązać teorię z praktyką, intelekt z afektem, metafizykę z polityką czy empiryczne z transcendentalnym. Jest to jednak pojęcie nad wyraz nieuchwytne. W filozofii używane często w sposób intuicyjny czy nawet potoczny, mające niezwykłą zdolność do zacierania za sobą śladów definiujących je teorii. Sednem problemu na styku spotykających się w tej książce trzech dyscyplin okazujesię jednakto, że odwołanie do doświadczenia odgrywa również rolę świadectwa tożsamościowego, które stanowi podstawę nie tylko rozpoznań teoretycznych, ale też etycznych i politycznych. Czy połączenie feminizmu z fenomenologią to na ów problem dobra odpowiedź? Przywołując głosy zaangażowanych w tę dyskusję badaczek feministycznych, jak Linda Martin Alcoff, Judith Butler, Linda Fisher, Sara Heinämaa, Sonia Kruks, Bonnie Mann, Johanna Oksala, Joan Wallach Scott czy Iris Marion Young, autorka książki konfrontuje możliwości narracji fenomenologicznej z argumentami poststrukturalistycznymi oraz nadziejami feminizmu, które w znacznej mierze pozostają niespełnione.
Marzena Adamiak – filozofka, która studia magisterskie oraz doktoranckie ukończyła na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pracuje w Zespole Badań nad Filozofią Hermeneutyczną, Poststrukturalizmem i Myślą Feministyczną IFiS PAN. Od 2015 roku członkini zarządu Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego. Zajmuje się problematyką podmiotowości, głównie w obrębie teorii feministycznych, fenomenologii i poststrukturalizmu. Autorka książki O kobiecie, która nawiedza myśl. Kobieta jako figura inności w koncepcji podmiotu Emmanuela Lévinasa (2007).
Spis treści
PODZIĘKOWANIA
DOŚWIADCZENIA UKOBIECANEGO PODMIOTU
CZĘŚĆ I. JA MÓWI MY. DYSKURS W AFEKCIE
1. Problemy z oczywistością doświadczenia
Poszukiwanie jedności a pułapki uogólnień
Odwołanie do świadectwa tożsamości
Oczywistość tego, co widziane
Spojrzenie twarzy spod maski
Afekt przed dyskursem
2. Doświadczenie jako nośnik transgresji
Doświadczenia ludzkich stworzeń
Pośród cieni Cogito
Przeżycie granicy i transgresja
Dyskurs i metafizyka
3. Splatanie poststrukturalizmu z fenomenologią
CZĘŚĆ II. JA WBREW SOBIE. PODŻEGANIE DO NIEPEWNOŚCI
1. Metodologiczne ujarzmianie naiwności
Odmowa wyjaśniania
Zawieszenie czy zawierzenie oczywistości
Epoché a redukcja do pre-pozycji
Zawracanie myślenia ku współ-prezentacji
Feministyczne sytuowanie transcendentalizmu
2. Zmagania z dualizmem a struktura doświadczenia
Teoria jako doświadczenie afektywne
Ja pęknięte, lecz własne
Przeżycie przed życiem
Sens między ciałem a dyskursem
3. Mieszanie empirycznego z transcendentalnym
CZĘŚĆ III. JA SIĘ ZMIENIA. CZAS OPORU
1. Płeć w konkretnej sytuacji
Płeć własna w ciele (nie)obecna
Oczyszczanie historii z empirii
Przywłaszczanie usytuowania
Umężczyźnianie Schneidera
Intencjonalność załamana
2. Siła i styl ukobiecanej intencji
Płeć w ruchu
Ja spętane i wycofane z ekspresji
Kwestia stylu
Płeć jako nawyk
3. Fantazje o transgresji czasu i przestrzeni
PRZEKSZTAŁCAJĄC FENOMENOLOGIĘ FEMINIZMEM
BIBLIOGRAFIA
INDEKS NAZWISK
| Kategoria: | Socjologia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-242-6697-5 |
| Rozmiar pliku: | 1,6 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Pisanie książki o doświadczeniu i jednoczesne doświadczanie pisania tej książki było dla mnie kilkuletnim, niełatwym procesem. W tym czasie wsparcie różnych osób, instytucji, ale też w dużej mierze przyrody – Lasu Bielańskiego, tarchomińskiego kawałka Wisły czy okołopruszkowskich opłotków – stanowiło mój transcendentalny warunek możliwości. Trudno wymienić wszystkich, których obecność pomogła mi w trudnym momencie pracy, dodała otuchy czy inspiracji. Składam im swoje
podziękowania.
Niezmiernie wdzięczna jestem pierwszym czytelniczkom manuskryptu: Monice Murawskiej, Monice Rogowskiej-Stangret i Aleksandrze Derrze, których cenne uwagi pozwoliły mi wiele kwestii przemyśleć i dopracować. Oli dziękuję ponadto za jej wieloletnią przyjaźń dającą mi poczucie siły siostrzeństwa, tak potrzebnej w meandrach życia akademickiego. Za przyjaźń, życzliwą pomoc naukową na każdym etapie mojej filozoficznej podróży oraz uważną lekturę i inspirujące komentarze do pierwszej wersji tekstu wdzięczna jestem Jackowi Migasińskiemu. Dziękuję również jemu i Markowi Pokropskiemu za zaproszenie mnie do udziału w czteroletnim grancie dotyczącym problemów współczesnej fenomenologii, co dało mi możliwość przeprowadzenia badań do tej książki. Punktem zwrotnym owych badań okazała się kwerenda na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Oregońskiego w Eugene. Miałam tam szczęście poznać Bonnie Mann, jedną z założycielek The Society for Interdisciplinary Feminist
Phenomenology, której wdzięczna jestem nie tylko za inspiracje filozoficzne, ale także – jej i Erin Bucklew – za przyjaźń i gościnę w ich niezwykłym domu. Oregon pozostanie dla mnie miejscem wyjątkowym, gdzie w pracy towarzyszyły mi głęboki oddech oceanu, zapach daglezji i wrzawa dobiegająca z przydomowej zagrody dla kur i kaczek, z których jedna nosiła imię Leonora. Miejscem, gdzie po raz pierwszy zobaczyłam wieloryby.
Przy długiej i intensywnej pracy nad książką niezwykle ważna okazuje się codzienność, możliwość odpoczynku wśród „swoich ludzi”, złapania oddechu. Zwłaszcza w tak trudnych ostatnio okolicznościach z powodu pandemii Covid-19 czy wojny w Ukrainie. Bezcenne były więc dla mnie spotkania i rozmowy, także online, wspólne bycie w codzienności. Dziękuję za to Agacie Wdowik, Agnieszce Brejwo, Natalii Żukowskiej, Zofii Król, Tomkowi Słupskiemu, Karolinie Muszyńskiej, Tatianie Grydziuszko i Marcie Glińskiej. Tatianie ponadto za fachową pomoc językową przy szczególnie zawiłych zdaniach, a Marcie za wspaniałe zdjęcie na okładce, które dobrze oddaje atmosferę Husserlowskiej metafory dotykających się dłoni. Dziękuję również rodzinie za wiarę we mnie i za to, że nie przy każdej kolacji padało pytanie „jak tam książka?”.
Szczególne zaś podziękowania kieruję do dwóch najbliższych mi w tym czasie osób: Ewy Jachimowskiej, której przyjaźń jest moim prawdziwym skarbem, światłem w mroku i tricksterskim sojuszem, oraz Macieja Boenischa – za nieustającą chęć do rozmów filozoficznych, opowiadanie mi książek, których nie miałam czasu przeczytać, godziny wędrówek po łęgach i olsach w poszukiwaniu różnorodności świata, za cierpliwość.
Na koniec chciałabym wyrazić także wdzięczność Polskiemu Towarzystwu Fenomenologicznemu, które przez ostatnich kilka lat stało się dla mnie przestrzenią wielu inspirujących, wprowadzających w arkana fenomenologii dyskusji, a samo z kolei otworzyło się na feministyczne perspektywy; Instytutowi Filozofii i Socjologii PAN za zaufanie i dofinansowanie wydania tej książki oraz całemu zespołowi Wydawnictwa Universitas pracującemu nad jej publikacją, a zwłaszcza prof. Małgorzacie Sugierze za wiele redakcyjnych, niezwykle pomocnych uwag i komentarzy.Spis treści
PODZIĘKOWANIA
DOŚWIADCZENIA UKOBIECANEGO PODMIOTU
CZĘŚĆ I. JA MÓWI MY. DYSKURS W AFEKCIE
1. Problemy z oczywistością doświadczenia
Poszukiwanie jedności a pułapki uogólnień
Odwołanie do świadectwa tożsamości
Oczywistość tego, co widziane
Spojrzenie twarzy spod maski
Afekt przed dyskursem
2. Doświadczenie jako nośnik transgresji
Doświadczenia ludzkich stworzeń
Pośród cieni Cogito
Przeżycie granicy i transgresja
Dyskurs i metafizyka
3. Splatanie poststrukturalizmu z fenomenologią
CZĘŚĆ II. JA WBREW SOBIE. PODŻEGANIE DO NIEPEWNOŚCI
1. Metodologiczne ujarzmianie naiwności
Odmowa wyjaśniania
Zawieszenie czy zawierzenie oczywistości
Epoché a redukcja do pre-pozycji
Zawracanie myślenia ku współ-prezentacji
Feministyczne sytuowanie transcendentalizmu
2. Zmagania z dualizmem a struktura doświadczenia
Teoria jako doświadczenie afektywne
Ja pęknięte, lecz własne
Przeżycie przed życiem
Sens między ciałem a dyskursem
3. Mieszanie empirycznego z transcendentalnym
CZĘŚĆ III. JA SIĘ ZMIENIA. CZAS OPORU
1. Płeć w konkretnej sytuacji
Płeć własna w ciele (nie)obecna
Oczyszczanie historii z empirii
Przywłaszczanie usytuowania
Umężczyźnianie Schneidera
Intencjonalność załamana
2. Siła i styl ukobiecanej intencji
Płeć w ruchu
Ja spętane i wycofane z ekspresji
Kwestia stylu
Płeć jako nawyk
3. Fantazje o transgresji czasu i przestrzeni
PRZEKSZTAŁCAJĄC FENOMENOLOGIĘ FEMINIZMEM
BIBLIOGRAFIA
INDEKS NAZWISK
