- nowość
Psychologia ogrodnictwa - ebook
Wydawnictwo:
Tłumacz:
Data wydania:
23 grudnia 2024
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
PDF
czytaj
na laptopie
czytaj
na tablecie
Format e-booków, który możesz odczytywać na tablecie oraz
laptopie. Pliki PDF są odczytywane również przez czytniki i smartfony,
jednakze względu na komfort czytania i brak możliwości skalowania
czcionki, czytanie plików PDF na tych urządzeniach może być męczące dla
oczu. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na laptopie
Pliki PDF zabezpieczone watermarkiem możesz odczytać na dowolnym
laptopie po zainstalowaniu czytnika dokumentów PDF. Najpowszechniejszym
programem, który umożliwi odczytanie pliku PDF na laptopie, jest Adobe
Reader. W zależności od potrzeb, możesz zainstalować również inny
program - e-booki PDF pod względem sposobu odczytywania nie różnią
niczym od powszechnie stosowanych dokumentów PDF, które odczytujemy
każdego dnia.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Psychologia ogrodnictwa - ebook
Dlaczego tak wiele osób uwielbia ogrodnictwo?
Co mówi o Tobie Twój ogród? Czym jest ogrodnictwo partyzanckie?
Psychologia ogrodnictwa dogłębnie analizuje ogrom korzyści zdrowotnych i emocjonalnych, jakie niesie ze sobą ogrodnictwo oraz to, w jaki sposób wpływa ono na całą publiczną służbę zdrowia. W książce tej pokazano również, co nasze ogrody mówią o naszej osobowości, jaka jest relacja pomiędzy ogrodnictwem a uważnością i odnową oraz co motywuje ludzi do zastania profesjonalnymi ogrodnikami.
Zważywszy, że ogrodnictwo zawsze stanowi popularną rozrywkę, Psychologia ogrodnictwa stanowi fascynujący wgląd w naszą relację z ogrodami.
Spis treści
Wstęp do wydania polskiego
Spis ilustracji
Przedmowa
Podziękowania
1. Wchodząc do ogrodu: kontekst ogrodniczy
2. „To mój kawałek raju”: co Twój ogród mówi o Tobie
3. „Czas się zatrzymał”: odnowa, lekkość i uważność
4. „W kontakcie z naturą”: relacja człowiek – natura
5. „To utrzymuje mnie przy zdrowych zmysłach”: ogrodnictwo jako terapia
6. Zajęcie czy zawładnięcie? Refleksje dotyczące ogrodnictwa jako zawodu
Czytaj dalej
Bibliografia
| Kategoria: | Psychologia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8331-674-1 |
| Rozmiar pliku: | 1,4 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
SPIS TREŚCI
Wstęp do wydania polskiego
Spis ilustracji
Przedmowa
Podziękowania
1. Wchodząc do ogrodu: kontekst ogrodniczy
2. „To mój kawałek raju”: co Twój ogród mówi o Tobie
3. „Czas się zatrzymał”: odnowa, lekkość i uważność
4. „W kontakcie z naturą”: relacja człowiek – natura
5. „To utrzymuje mnie przy zdrowych zmysłach”: ogrodnictwo jako terapia
6. Zajęcie czy zawładnięcie? Refleksje dotyczące ogrodnictwa jako zawodu
Czytaj dalej
BibliografiaWstęp do wydania polskiego
Pewnie czujecie, że uspokaja Was szum liści, szmer wody i śpiew ptaków. A wiecie, dlaczego tak jest? To reakcja atawistyczna. Liście dają pożywienie, woda gasi pragnienie, a obecność ptaków stanowi sygnał bezpieczeństwa.
Gdyby Psychologii ogrodnictwa nie napisał ktoś inny, chętnie zrobiłabym to sama. Jako pasjonatka ogrodnictwa, aktywna kreatorka swojego ogrodu, a przede wszystkim psycholożka, nie tylko znalazłam w niej potwierdzenie własnych opinii i przekonań, ale dowiedziałam się również wielu interesujących rzeczy, prezentowanych w oparciu o dowody naukowe.
Wszyscy wiemy, że Brytyjczycy słyną z zamiłowania do ogrodnictwa. W Wielkiej Brytanii ogrodnictwo to nie tylko uprawa roślin, ale też hobby, sposób na spędzenie wolnego czasu, relaks. To także sztuka kreowania przestrzeni, sposób na karierę zawodową oraz metoda leczenia różnego rodzaju schorzeń, oficjalnie wpisana w brytyjskie procedury medyczne.
Autorka Psychologii ogrodnictwa, profesor psychologii Harriet Gross poszła krok dalej. Przybliżyła czytelnikowi fenomen ogrodnictwa przez pryzmat wybranych koncepcji psychologicznych. Na podstawie analizy wyników badań autorka wskazała wyłaniające się z nich motywy przewodnie ogrodnictwa, takie jak: własność, tożsamość, kreatywność, kontakt z naturą, odosobnienie, poczucie własnej sprawczości i bycie produktywnym, relacje społeczne, aktywność fizyczna. Pozostając w nurcie psychologii środowiskowej, podjęła próbę charakterystyki osobowości i tożsamości ogrodniczej.
Harriet Gross porusza także kwestie związane ze zmianą poczucia czasu oraz perspektywy jego postrzegania podczas aktywnego uprawiania ogrodów. Prezentuje wyniki badań udowadniających możliwość doświadczenia stanu flow oraz analizuje zjawisko uważności, wskazując na ich dobroczynne skutki dla redukcji stresu i odbudowy szeroko pojętych zasobów psychicznych.
W Psychologii ogrodnictwa nie zabrakło również obszernego omówienia kwestii ogrodnictwa jako metody terapii. Harriet Gross dostarcza czytelnikowi wielu dowodów empirycznych potwierdzających efektywność pracy w ogrodzie w zakresie redukcji stresu, problemów psychologicznych oraz w procesie budowania dobrego zdrowia psychicznego i fizycznego. W opracowaniu poruszony został także wątek aktywności fizycznej w związku z uprawą ogrodów. Autorka przytacza wyniki badań i eksperymentów wskazujących na lepsze efekty uprawiania ćwiczeń w naturze w porównaniu z tak popularnymi dzisiaj, usytuowanymi w budynkach, siłowniami.
W książce znajdziemy również informacje na temat społecznej roli ogrodnictwa – począwszy od analizy funkcji, jakie spełniają ogrody działkowe, a skończywszy na partyzanckim ogrodnictwie.
Psychologię ogrodnictwa rekomenduję szerokiemu gronu odbiorców. Książkę tę polecam zatem nie tylko ogrodnikom (profesjonalistom i amatorom). Świadomość dobroczynnego wpływu ogrodnictwa na nasz organizm może być wskazówką dla osób poszukujących aktywnych sposobów radzenia sobie z trudnościami oraz dla psychologów, terapeutów, lekarzy i wszystkich tych, którzy pracują w obszarze zdrowia.
Marta ZnajmieckaSpis ilustracji
1. Definicje „ogrodu”, „ogrodnictwa” i „działki” pochodzące ze słowników Oxford, Cambridge, Merriam-Webster i Collins
2. Przykład wypielęgnowanego stylu w ozdobnym ogrodzie przydomowym, charakteryzującym się regularnym nasadzeniem i symetrią
3. Przykład fraktali w strukturze: część Ula Wolfganga Buttressa zainstalowana w Królewskich Ogrodach Botanicznych w Kew w 2016 roku
4. Działka w czerwcowym słońcu
5. Ogród na środku ruchliwego skrzyżowania drógPrzedmowa
Przez lata ogrody były postrzegane jako miejsca odbudowy i odnowy psychicznej i fizycznej, jak również miejsca produktywnej pracy i kreatywności. Gdy zaczęłam pracować nad tą książką, brytyjski zespół doradców ds. zdrowia, The Kings Fund, opublikował Gardens and Health („Ogrody i zdrowie”), kompleksowy raport zawierający dowody na wartość, jaką ogrody niosą dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Dowody te wskazują, że korzyści zdrowotne wynikające z ogrodnictwa są wystarczająco istotne, by uzasadniać zmiany w polityce i praktyce. Raport ten stanowi zdecydowane poparcie dla ogrodnictwa.
Ta książka jest o ogrodnictwie i psychologii. Jej korzenie sięgają mojego własnego doświadczenia jako ogrodnika i akademickiego psychologa zainteresowanego tym, jak ludzie traktują swoje codzienne doświadczenia i spotkania. Zadaję w niej następujące pytania: Dlaczego niektóre osoby zaczynają zajmować się ogrodnictwem? I dlaczego to kontynuują?
„Psychologia ogrodnictwa”, czyli obszar konkretnie zajmujący się ogrodnictwem, jako taki nie istnieje. Zamiast go tworzyć, by odpowiedzieć na pytanie: „dlaczego ogród?”, potrzebujemy rozpoznania, które części istniejącej psychologii mogą nam w tym pomóc. Psychologia zajmuje się wszystkimi aspektami ludzkiego zachowania. Bada ona niezwykłe wzrokowe, słuchowe i umysłowe procesy percepcji, uwagi, języka, pamięci i rozumowania, wplątane we wszystko, co robimy, gdy wchodzimy w interakcje z ludźmi i przedmiotami. W psychologii chodzi o rozpoznanie, ustanowienie i wyjaśnienie indywidualnych różnic, takich jak osobowość i umiejętności, oraz tego, w jaki sposób różnice te wraz z płcią, kulturą lub wiekiem wpływają na podstawowe procesy, budujące tożsamość i relacje społeczne. Psychologów interesują również konteksty, w jakich ludzie wykonują czynności, które lubią lub nie oraz wpływ kontekstu na fundamentalne procesy, które tworzą umiejętności, wspomnienia i relacje. Fizyczny kontekst ogrodnictwa stanowią ogrody (lub ich odpowiedniki), a ogrody są powiązane z naturą i wszystkimi innymi kontekstami życia ludzi. Istnieje duża ilość materiałów dotyczących natury i psychologii, a także innych aspektów ludzkiego zachowania, które będą pomocne w uzyskaniu odpowiedzi na moje pytania.
Historia, kultura i praktyka ogrodnictwa była badana przez wielu wybitnych autorów będących przedstawicielami ogromu dyscyplin. Bogactwo literatury dotyczącej ogrodnictwa można określić jako przytłaczające. W połączeniu z równie rozbudowaną dziedziną psychologii i wieloma dostępnymi teoriami psychologicznymi, zadanie polegające na wydobyciu istoty tego dorobku i zmieszczeniu jej w jednej książce było nie lada wyzwaniem. Zgodnie z oryginalnym planem książki, skupiam się na tym, w jaki sposób dorobek psychologii może przyczynić się do zrozumienia doświadczenia jakim jest ogrodnictwo. Musiałam dokonać wyboru, które informacje zamieścić. Co więc nieuniknione, istnieje wiele wysoce odpowiedniego i interesującego materiału, który musiałam pominąć, a który można byłoby oczekiwać, że się tu pojawi.
Przyglądam się temu, co o ogrodnictwie mówią ogrodnicy i inne osoby, a także badam niektóre procesy psychologiczne i obszary, które mogą odnosić się do tematu. Dodatkowo badam, czy teorie psychologiczne oferują wgląd w powody, w których zakorzenione jest ogrodnictwo.
Rozpoczynając od przeglądu tego, czym jest ogrodnictwo i kto je wykonuje, w rozdziale 1 podkreślam to, w jaki sposób ogrodnictwo jest osadzone w literaturze i historii. Rozdział ten stanowi zwięzłe wprowadzenie do tematu metodologii badań związanych z psychologią ogrodnictwa. W rozdziale 2 badam z kolei tożsamość ogrodniczą, przytaczając relacje pojedynczych ogrodników dotyczące znaczenia ogrodu jako miejsca. W rozdziale tym, aby pomóc zrozumieć różnice indywidualne i złożoność relacji jednostek z ich ogrodami, wykorzystuję psychologiczne teorie tożsamości i przywiązania do miejsca. Rozdział 3 zawiera przegląd różnych wyjaśnień tego, w jaki sposób ogrodnicy opisują czas spędzany w ogrodach. W rozdziale tym znajdziemy rozważanie dotyczące składowych Teorii Przywracania Uwagi (Attention Restoration Theory – ART) oraz tego, czy pojęcia flow oraz uważności dostarczają alternatywnych punktów widzenia na rolę odnowy i ogrodnictwa. W rozdziale 4 zgromadziłam motywacje, tożsamość miejsca i odnowę pod wspólnym motywem, jakim jest połączenie z naturą oraz rozważyłam, które teorie ewolucyjne mogą wnieść wkład do rozumienia ogrodnictwa jako sposobu na radzenie sobie, współistnienie z naturą. Używanie ogrodnictwa dla celów społecznych i terapeutycznych, opierając się na pojęciach poczucia własnej skuteczności, odnowy i połączenia z naturą, zostało zgłębione w rozdziale 5, który zawiera również rozważanie dotyczące względnych korzyści płynących z innych aktywności wykonywanych na świeżym powietrzu, w tym odwiedzania ogrodów. Ostatni rozdział zawiera zaś refleksję dotyczącą możliwości i wyzwań, przed którymi stają ogrodnicy XXI wieku, pojęć kariery i wiedzy specjalistycznej ogrodnika oraz pojęcia ogrodnictwa jako zawodu.
Harriet Gross, 2017Podziękowania
Niektórzy zasługują na specjalne podziękowania: Nicola Lane, Julie Taylor, Vicky Alfrey (z domu Roberts) i Hettie Roebuck to osoby, które bezpośrednio podzielały moje zainteresowanie rolą ogrodów w życiu ludzi i pomogły mi zgromadzić część materiałów, do których odnoszę się w niniejszej książce. Do tej grupy należą również Joe Fortescue, Harriette Marshall i Monty Don oraz wszyscy ogrodnicy i nie-ogrodnicy, którzy poświęcili swój czas na to, by porozmawiać ze mną na temat ogrodnictwa. Rusi Jaspal i Susan Condor dziękuję za dołączenie do mnie w podróży ścieżką psychologii ogrodnictwa. Podziękowania kieruję również w stronę Lucy Kennedy z Routledge za jej zainteresowanie tematem i wsparcie edytorskie.
Stworzenie w 2013 roku, wspólnie z Shaunem Lawsonem oraz Tomem i Paulem Harfleet Ogrodu „Zdolności cyfrowych” na RHS Chelsea Flower Show było jednym z najbardziej ekscytujących i ambitnych doświadczeń w moim życiu zawodowym. Ogromnie dziękuję im, jak również całemu zespołowi projektowemu za przekształcenie pomysłu w ekscytującą rzeczywistość: dziękuję osobom takim jak Richard Wright, Duncan Rowland, Chris Waltham, Peter Baldwin, Jamie Mahoney, Barbara Griffin i studenci Lincoln M. Arch rocznika 2012/2013. Dziękuję pracownikom Uniwersytetu w Lincoln za wspieranie tego przedsięwzięcia i innym pracownikom tego Uniwersytetu zatrudnionym w 2013 roku, a zwłaszcza Zoe Mead, Nicoli Knaggs, Derkowi Cottrellowi, Normanowi Cherry’emu, Mary Stuart i wielu innym. Szczególne podziękowania kieruję w stronę Sary Owen za jej hojne zaangażowanie i entuzjazm okazywany tak wtedy, jak i teraz.
W okresie, gdy w mojej głowie pojawiła się myśl o napisaniu książki dotyczącej psychologii i ogrodnictwa, byłam członkinią grupy roboczej Brytyjskiego Towarzystwa Psychologicznego, stworzonej po to, by rozważyć, jaki ogród można byłoby stworzyć na pokaz w Chelsea. Członkostwo to pozwoliło mi na poznanie projektanta ogrodu o nazwisku Andrew Fisher Tomlin. Za jego sprawą dziesięć lat później „Zdolności cyfrowe” zostały uruchomione, dlatego dziękuję Ci, Andrew. Niestety, pomysłodawca tego ogrodu, Stephen White, nie dożył jego uruchomienia, ale jemu również należą się podziękowania.
Dziękuję współpracownikom, kolegom i przyjaciołom, z których wielu zajmuje się ogrodnictwem: przede wszystkim Steve Brown, Sarah Burnard, Celia Dodd, Bridget Farrands, Caroline Gipps, Dave Middleton, Tom Ormerod, Ana Padilla, Helen Pattison, Jonathan Potter, Adrian Scott, Nigel Shadbolt i Jane Ussher.
Co najważniejsze, dziękuję mojej rodzinie: mojej mamie, Jane i dziadkom Enid i Bruce’owi, którzy zasadzili w swoim ogrodzie nasiona, jakie chciałam; mojemu tacie, Davidowi, który uwielbiał siedzieć w ogrodzie na słońcu, a także mojemu rodzeństwu, George’owi, Oliverowi i Antonii. Na końcu dziękuję również najważniejszym osobom ze wszystkich, Anthony’emu, Daisy i Matildzie, którzy znosili moje zapewnienia, że „będę za chwilę”, podczas gdy pracowałam nad ogrodem wieczorami.1
Wchodząc do ogrodu: kontekst ogrodniczy
Ogrodnictwo to jedna z najpopularniejszych rozrywek. W Wielkiej Brytanii zainteresowanie lub aktywne zaangażowanie w ogrodnictwo zgłasza 27 milionów osób, a wiele milionów ludzi każdego roku odwiedza ogrody. Zapytani, ogrodnicy mogą godzinami opowiadać o pracach w ogrodzie i możliwości bycia kreatywnym oraz hodowania własnej żywności. Zapytani o to, dlaczego zajmują się ogrodnictwem, odpowiadają: „ponieważ to utrzymuje nas przy zdrowych zmysłach” lub „łączy nas z naturą”.
Wstęp do wydania polskiego
Spis ilustracji
Przedmowa
Podziękowania
1. Wchodząc do ogrodu: kontekst ogrodniczy
2. „To mój kawałek raju”: co Twój ogród mówi o Tobie
3. „Czas się zatrzymał”: odnowa, lekkość i uważność
4. „W kontakcie z naturą”: relacja człowiek – natura
5. „To utrzymuje mnie przy zdrowych zmysłach”: ogrodnictwo jako terapia
6. Zajęcie czy zawładnięcie? Refleksje dotyczące ogrodnictwa jako zawodu
Czytaj dalej
BibliografiaWstęp do wydania polskiego
Pewnie czujecie, że uspokaja Was szum liści, szmer wody i śpiew ptaków. A wiecie, dlaczego tak jest? To reakcja atawistyczna. Liście dają pożywienie, woda gasi pragnienie, a obecność ptaków stanowi sygnał bezpieczeństwa.
Gdyby Psychologii ogrodnictwa nie napisał ktoś inny, chętnie zrobiłabym to sama. Jako pasjonatka ogrodnictwa, aktywna kreatorka swojego ogrodu, a przede wszystkim psycholożka, nie tylko znalazłam w niej potwierdzenie własnych opinii i przekonań, ale dowiedziałam się również wielu interesujących rzeczy, prezentowanych w oparciu o dowody naukowe.
Wszyscy wiemy, że Brytyjczycy słyną z zamiłowania do ogrodnictwa. W Wielkiej Brytanii ogrodnictwo to nie tylko uprawa roślin, ale też hobby, sposób na spędzenie wolnego czasu, relaks. To także sztuka kreowania przestrzeni, sposób na karierę zawodową oraz metoda leczenia różnego rodzaju schorzeń, oficjalnie wpisana w brytyjskie procedury medyczne.
Autorka Psychologii ogrodnictwa, profesor psychologii Harriet Gross poszła krok dalej. Przybliżyła czytelnikowi fenomen ogrodnictwa przez pryzmat wybranych koncepcji psychologicznych. Na podstawie analizy wyników badań autorka wskazała wyłaniające się z nich motywy przewodnie ogrodnictwa, takie jak: własność, tożsamość, kreatywność, kontakt z naturą, odosobnienie, poczucie własnej sprawczości i bycie produktywnym, relacje społeczne, aktywność fizyczna. Pozostając w nurcie psychologii środowiskowej, podjęła próbę charakterystyki osobowości i tożsamości ogrodniczej.
Harriet Gross porusza także kwestie związane ze zmianą poczucia czasu oraz perspektywy jego postrzegania podczas aktywnego uprawiania ogrodów. Prezentuje wyniki badań udowadniających możliwość doświadczenia stanu flow oraz analizuje zjawisko uważności, wskazując na ich dobroczynne skutki dla redukcji stresu i odbudowy szeroko pojętych zasobów psychicznych.
W Psychologii ogrodnictwa nie zabrakło również obszernego omówienia kwestii ogrodnictwa jako metody terapii. Harriet Gross dostarcza czytelnikowi wielu dowodów empirycznych potwierdzających efektywność pracy w ogrodzie w zakresie redukcji stresu, problemów psychologicznych oraz w procesie budowania dobrego zdrowia psychicznego i fizycznego. W opracowaniu poruszony został także wątek aktywności fizycznej w związku z uprawą ogrodów. Autorka przytacza wyniki badań i eksperymentów wskazujących na lepsze efekty uprawiania ćwiczeń w naturze w porównaniu z tak popularnymi dzisiaj, usytuowanymi w budynkach, siłowniami.
W książce znajdziemy również informacje na temat społecznej roli ogrodnictwa – począwszy od analizy funkcji, jakie spełniają ogrody działkowe, a skończywszy na partyzanckim ogrodnictwie.
Psychologię ogrodnictwa rekomenduję szerokiemu gronu odbiorców. Książkę tę polecam zatem nie tylko ogrodnikom (profesjonalistom i amatorom). Świadomość dobroczynnego wpływu ogrodnictwa na nasz organizm może być wskazówką dla osób poszukujących aktywnych sposobów radzenia sobie z trudnościami oraz dla psychologów, terapeutów, lekarzy i wszystkich tych, którzy pracują w obszarze zdrowia.
Marta ZnajmieckaSpis ilustracji
1. Definicje „ogrodu”, „ogrodnictwa” i „działki” pochodzące ze słowników Oxford, Cambridge, Merriam-Webster i Collins
2. Przykład wypielęgnowanego stylu w ozdobnym ogrodzie przydomowym, charakteryzującym się regularnym nasadzeniem i symetrią
3. Przykład fraktali w strukturze: część Ula Wolfganga Buttressa zainstalowana w Królewskich Ogrodach Botanicznych w Kew w 2016 roku
4. Działka w czerwcowym słońcu
5. Ogród na środku ruchliwego skrzyżowania drógPrzedmowa
Przez lata ogrody były postrzegane jako miejsca odbudowy i odnowy psychicznej i fizycznej, jak również miejsca produktywnej pracy i kreatywności. Gdy zaczęłam pracować nad tą książką, brytyjski zespół doradców ds. zdrowia, The Kings Fund, opublikował Gardens and Health („Ogrody i zdrowie”), kompleksowy raport zawierający dowody na wartość, jaką ogrody niosą dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Dowody te wskazują, że korzyści zdrowotne wynikające z ogrodnictwa są wystarczająco istotne, by uzasadniać zmiany w polityce i praktyce. Raport ten stanowi zdecydowane poparcie dla ogrodnictwa.
Ta książka jest o ogrodnictwie i psychologii. Jej korzenie sięgają mojego własnego doświadczenia jako ogrodnika i akademickiego psychologa zainteresowanego tym, jak ludzie traktują swoje codzienne doświadczenia i spotkania. Zadaję w niej następujące pytania: Dlaczego niektóre osoby zaczynają zajmować się ogrodnictwem? I dlaczego to kontynuują?
„Psychologia ogrodnictwa”, czyli obszar konkretnie zajmujący się ogrodnictwem, jako taki nie istnieje. Zamiast go tworzyć, by odpowiedzieć na pytanie: „dlaczego ogród?”, potrzebujemy rozpoznania, które części istniejącej psychologii mogą nam w tym pomóc. Psychologia zajmuje się wszystkimi aspektami ludzkiego zachowania. Bada ona niezwykłe wzrokowe, słuchowe i umysłowe procesy percepcji, uwagi, języka, pamięci i rozumowania, wplątane we wszystko, co robimy, gdy wchodzimy w interakcje z ludźmi i przedmiotami. W psychologii chodzi o rozpoznanie, ustanowienie i wyjaśnienie indywidualnych różnic, takich jak osobowość i umiejętności, oraz tego, w jaki sposób różnice te wraz z płcią, kulturą lub wiekiem wpływają na podstawowe procesy, budujące tożsamość i relacje społeczne. Psychologów interesują również konteksty, w jakich ludzie wykonują czynności, które lubią lub nie oraz wpływ kontekstu na fundamentalne procesy, które tworzą umiejętności, wspomnienia i relacje. Fizyczny kontekst ogrodnictwa stanowią ogrody (lub ich odpowiedniki), a ogrody są powiązane z naturą i wszystkimi innymi kontekstami życia ludzi. Istnieje duża ilość materiałów dotyczących natury i psychologii, a także innych aspektów ludzkiego zachowania, które będą pomocne w uzyskaniu odpowiedzi na moje pytania.
Historia, kultura i praktyka ogrodnictwa była badana przez wielu wybitnych autorów będących przedstawicielami ogromu dyscyplin. Bogactwo literatury dotyczącej ogrodnictwa można określić jako przytłaczające. W połączeniu z równie rozbudowaną dziedziną psychologii i wieloma dostępnymi teoriami psychologicznymi, zadanie polegające na wydobyciu istoty tego dorobku i zmieszczeniu jej w jednej książce było nie lada wyzwaniem. Zgodnie z oryginalnym planem książki, skupiam się na tym, w jaki sposób dorobek psychologii może przyczynić się do zrozumienia doświadczenia jakim jest ogrodnictwo. Musiałam dokonać wyboru, które informacje zamieścić. Co więc nieuniknione, istnieje wiele wysoce odpowiedniego i interesującego materiału, który musiałam pominąć, a który można byłoby oczekiwać, że się tu pojawi.
Przyglądam się temu, co o ogrodnictwie mówią ogrodnicy i inne osoby, a także badam niektóre procesy psychologiczne i obszary, które mogą odnosić się do tematu. Dodatkowo badam, czy teorie psychologiczne oferują wgląd w powody, w których zakorzenione jest ogrodnictwo.
Rozpoczynając od przeglądu tego, czym jest ogrodnictwo i kto je wykonuje, w rozdziale 1 podkreślam to, w jaki sposób ogrodnictwo jest osadzone w literaturze i historii. Rozdział ten stanowi zwięzłe wprowadzenie do tematu metodologii badań związanych z psychologią ogrodnictwa. W rozdziale 2 badam z kolei tożsamość ogrodniczą, przytaczając relacje pojedynczych ogrodników dotyczące znaczenia ogrodu jako miejsca. W rozdziale tym, aby pomóc zrozumieć różnice indywidualne i złożoność relacji jednostek z ich ogrodami, wykorzystuję psychologiczne teorie tożsamości i przywiązania do miejsca. Rozdział 3 zawiera przegląd różnych wyjaśnień tego, w jaki sposób ogrodnicy opisują czas spędzany w ogrodach. W rozdziale tym znajdziemy rozważanie dotyczące składowych Teorii Przywracania Uwagi (Attention Restoration Theory – ART) oraz tego, czy pojęcia flow oraz uważności dostarczają alternatywnych punktów widzenia na rolę odnowy i ogrodnictwa. W rozdziale 4 zgromadziłam motywacje, tożsamość miejsca i odnowę pod wspólnym motywem, jakim jest połączenie z naturą oraz rozważyłam, które teorie ewolucyjne mogą wnieść wkład do rozumienia ogrodnictwa jako sposobu na radzenie sobie, współistnienie z naturą. Używanie ogrodnictwa dla celów społecznych i terapeutycznych, opierając się na pojęciach poczucia własnej skuteczności, odnowy i połączenia z naturą, zostało zgłębione w rozdziale 5, który zawiera również rozważanie dotyczące względnych korzyści płynących z innych aktywności wykonywanych na świeżym powietrzu, w tym odwiedzania ogrodów. Ostatni rozdział zawiera zaś refleksję dotyczącą możliwości i wyzwań, przed którymi stają ogrodnicy XXI wieku, pojęć kariery i wiedzy specjalistycznej ogrodnika oraz pojęcia ogrodnictwa jako zawodu.
Harriet Gross, 2017Podziękowania
Niektórzy zasługują na specjalne podziękowania: Nicola Lane, Julie Taylor, Vicky Alfrey (z domu Roberts) i Hettie Roebuck to osoby, które bezpośrednio podzielały moje zainteresowanie rolą ogrodów w życiu ludzi i pomogły mi zgromadzić część materiałów, do których odnoszę się w niniejszej książce. Do tej grupy należą również Joe Fortescue, Harriette Marshall i Monty Don oraz wszyscy ogrodnicy i nie-ogrodnicy, którzy poświęcili swój czas na to, by porozmawiać ze mną na temat ogrodnictwa. Rusi Jaspal i Susan Condor dziękuję za dołączenie do mnie w podróży ścieżką psychologii ogrodnictwa. Podziękowania kieruję również w stronę Lucy Kennedy z Routledge za jej zainteresowanie tematem i wsparcie edytorskie.
Stworzenie w 2013 roku, wspólnie z Shaunem Lawsonem oraz Tomem i Paulem Harfleet Ogrodu „Zdolności cyfrowych” na RHS Chelsea Flower Show było jednym z najbardziej ekscytujących i ambitnych doświadczeń w moim życiu zawodowym. Ogromnie dziękuję im, jak również całemu zespołowi projektowemu za przekształcenie pomysłu w ekscytującą rzeczywistość: dziękuję osobom takim jak Richard Wright, Duncan Rowland, Chris Waltham, Peter Baldwin, Jamie Mahoney, Barbara Griffin i studenci Lincoln M. Arch rocznika 2012/2013. Dziękuję pracownikom Uniwersytetu w Lincoln za wspieranie tego przedsięwzięcia i innym pracownikom tego Uniwersytetu zatrudnionym w 2013 roku, a zwłaszcza Zoe Mead, Nicoli Knaggs, Derkowi Cottrellowi, Normanowi Cherry’emu, Mary Stuart i wielu innym. Szczególne podziękowania kieruję w stronę Sary Owen za jej hojne zaangażowanie i entuzjazm okazywany tak wtedy, jak i teraz.
W okresie, gdy w mojej głowie pojawiła się myśl o napisaniu książki dotyczącej psychologii i ogrodnictwa, byłam członkinią grupy roboczej Brytyjskiego Towarzystwa Psychologicznego, stworzonej po to, by rozważyć, jaki ogród można byłoby stworzyć na pokaz w Chelsea. Członkostwo to pozwoliło mi na poznanie projektanta ogrodu o nazwisku Andrew Fisher Tomlin. Za jego sprawą dziesięć lat później „Zdolności cyfrowe” zostały uruchomione, dlatego dziękuję Ci, Andrew. Niestety, pomysłodawca tego ogrodu, Stephen White, nie dożył jego uruchomienia, ale jemu również należą się podziękowania.
Dziękuję współpracownikom, kolegom i przyjaciołom, z których wielu zajmuje się ogrodnictwem: przede wszystkim Steve Brown, Sarah Burnard, Celia Dodd, Bridget Farrands, Caroline Gipps, Dave Middleton, Tom Ormerod, Ana Padilla, Helen Pattison, Jonathan Potter, Adrian Scott, Nigel Shadbolt i Jane Ussher.
Co najważniejsze, dziękuję mojej rodzinie: mojej mamie, Jane i dziadkom Enid i Bruce’owi, którzy zasadzili w swoim ogrodzie nasiona, jakie chciałam; mojemu tacie, Davidowi, który uwielbiał siedzieć w ogrodzie na słońcu, a także mojemu rodzeństwu, George’owi, Oliverowi i Antonii. Na końcu dziękuję również najważniejszym osobom ze wszystkich, Anthony’emu, Daisy i Matildzie, którzy znosili moje zapewnienia, że „będę za chwilę”, podczas gdy pracowałam nad ogrodem wieczorami.1
Wchodząc do ogrodu: kontekst ogrodniczy
Ogrodnictwo to jedna z najpopularniejszych rozrywek. W Wielkiej Brytanii zainteresowanie lub aktywne zaangażowanie w ogrodnictwo zgłasza 27 milionów osób, a wiele milionów ludzi każdego roku odwiedza ogrody. Zapytani, ogrodnicy mogą godzinami opowiadać o pracach w ogrodzie i możliwości bycia kreatywnym oraz hodowania własnej żywności. Zapytani o to, dlaczego zajmują się ogrodnictwem, odpowiadają: „ponieważ to utrzymuje nas przy zdrowych zmysłach” lub „łączy nas z naturą”.
więcej..
