Psychoterapia oparta na analizie funkcjonalnej - ebook
Psychoterapia oparta na analizie funkcjonalnej - ebook
Głębokie, znaczące relacje z innymi ludźmi są niezmiernie ważne dla naszego rozwoju i zdrowego funkcjonowania – wpływają na nasz nastrój, poziom stresu, ogólny dobrostan, zdolność osiągania celów, poczucie bezpieczeństwa, poczucie sensu i celu w życiu. To dzięki więziom społecznym rozwijamy się i osiągamy pełnię swoich możliwości. Dlatego tak ważne jest stworzenie bezpiecznej, wspierającej, pełnej ciepła, życzliwości i szacunku atmosfery w gabinecie psychoterapeutycznym.
Psychoterapia oparta na analizie funkcjonalnej (FAP) wywodzi się z nurtu trzeciej fali terapii poznawczo-behawioralnych oraz kontekstualnej nauki o zachowaniu.Koncentruje się na relacji terapeutycznej jako podstawowym narzędziu zmiany i zdrowienia klienta. Oferuje konkretne wytyczne, które pozwalają budować głębokie, autentyczne, oparte na zaufaniu, empatyczne relacje podczas sesji, a jednocześnie zapewnia ramy teoretyczne pozwalające myśleć o procesie terapii w sposób wysoce zindywidualizowany i zarazem bardzo precyzyjny.
Niniejsza książka stanowi wprowadzenie do teorii i praktyki klinicznej FAP z naciskiem na praktyczne scenariusze kliniczne. Autorzy skupiają się na budowaniu, podtrzymywaniu i doskonaleniu relacji terapeutycznej oraz związanych z tym wyzwaniach. Specjaliści w zakresie zdrowia psychicznego dowiedzą się z tego przewodnika, jak znaleźć równowagę między autentycznością, troskliwością i myśleniem strategicznym. Poznają też wskazówki dotyczące opracowywania konceptualizacji przypadku oraz nauczą się działać z otwartością, uważnością i zaangażowaniem w każdej interakcji z każdym klientem, aby tworzyć kontekst sprzyjający zmianie. Dzięki temu będą mogli budować pełne współczucia, elastyczne i skuteczne relacje terapeutyczne.
Psychoterapeuci wszelkich nurtów znajdą w tej książce nieocenione strategie, które pozwolą im pogłębić relacje z klientami, co z kolei zwiększy skuteczność terapii. Dowiedzą się także, jak:
- wykorzystać analizę funkcjonalną w relacji terapeutycznej;
- stworzyć w relacji terapeutycznej współczujący kontekst dla zmiany, który będzie wspierał elastyczne i zaangażowane działania;
- skutecznie pracować nad nieskutecznymi zachowaniami klienta;
- reagować na postępy klienta w sposób, który je wzmacnia;
- radzić sobie z wyzwaniami w terapii i dobrze ją zakończyć.
Kategoria: | Psychologia |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-8258-002-0 |
Rozmiar pliku: | 1,7 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
o traktowaniu innych
ze świadomością, odwagą i miłością
Ludzkość ewoluowała w niewielkich grupach i grupkach. Jesteśmy istotami społecznymi, a inni ludzie są dla naszej psychiki równie ważni, jak oddychanie dla naszego organizmu.
Inni ludzie mają podstawowe znaczenie dla naszego funkcjonowania – to fakt potwierdzony przez naukę, choć i poza nią po prostu czujemy, jak wiele znaczą dla nas na co dzień. Jeśli się zastanowimy, co jest dla nas w życiu najważniejsze, a co najboleśniejsze, prawdopodobnie się okaże, że jedno i drugie ma związek właśnie z innymi ludźmi. Mogą nas dręczyć poczucie odrzucenia, osamotnienie, wstyd, problemy w związku – wszystko to świadczy o tym, że inni są ważni i że to wokół nich ogniskuje się cierpienie psychiczne. Żywimy nadzieję, że uda nam się w życiu coś osiągnąć, stworzyć, wnieść swój wkład, kochać – lecz także w tym przypadku zakładamy obecność innych, którzy mogliby to z nami dzielić.
Większość problemów klinicznych znajduje odzwierciedlenie w naszych relacjach z innymi ludźmi. Jest to prawdą z etiologicznego punktu widzenia: doświadczenia takie jak brak troskliwej opieki, porzucenie przez bliskich, zaniedbanie czy trauma należą do najbardziej toksycznych przeżyć znanych człowiekowi. Na przeciwległym biegunie zaś mamy wsparcie społeczne, bliskość i troskę, które w największym stopniu podnoszą nas na duchu. Nie dziwi więc fakt, że jakość relacji terapeutycznej jest powiązana z wynikami terapii w większości odmian tej ostatniej, w tym także w modelach potwierdzonych naukowo.
Skoro procesy społeczne mają kluczowe znaczenie dla rozwoju problemów jednostki, to powinniśmy obserwować pojawianie się psychopatologii w relacjach między klientami a terapeutami – i rzeczywiście obserwujemy ją w wielu przypadkach, o ile nie w większości. Staje się to problemem, jeżeli nie obejdziemy się z tym, jak należy. Zarazem stanowi dla nas, terapeutów, szansę – jeśli wiemy, jak postępować – ponieważ w gabinecie terapeutycznym możemy pracować bezpośrednio nad interesującym nas zachowaniem problemowym.
W tym celu jest nam potrzebny przejrzysty zestaw zasad. Musimy dostrzegać funkcję zdarzeń społecznych, nie tylko ich formę. Większość klientów nawiązuje ważne relacje społeczne poza gabinetem terapeutycznym, lecz zwykle nie mają one waloru leczniczego, ponieważ ludzie mimowolnie wzmacniają niewłaściwe zachowania albo upowszechniają szkodliwe zasady. Gdyby wystarczyło samo przebywanie w towarzystwie innych, nikt nie potrzebowałby pomocy terapeuty. Nasze automatyczne sposoby reagowania na drugiego człowieka często okazują się dla niego mało terapeutyczne. Terapeuta musi być autentyczny, a jednocześnie troskliwy, powinien też myśleć strategicznie. Niełatwo wyważyć te trzy czynniki, a równowaga między nimi powinna się opierać na zasadach.
Psychoterapia oparta na analizie funkcjonalnej (ang. functional analytic psychotherapy, FAP) oferuje niewielki zestaw jasnych zasad, które pomagają terapeutom bacznie obserwować cechy relacji terapeutycznej w największym stopniu korelujące z pozytywnymi wynikami terapii. W wielu przypadkach można ją wdrażać jako samodzielną terapię, ale może też posłużyć jako wsparcie w stosowaniu innych metod terapeutycznych i wzmagać ich skuteczność, zwłaszcza tych mających te same behawioralne korzenie.
Niniejsza książka pozycjonuje psychoterapię opartą na analizie funkcjonalnej jako element kontekstualnej nauki o zachowaniu (ang. contextual behavioral science, CBS). Tym samym zaprasza czytelników do zestrojenia zasad FAP ze współczesną analizą zachowania, w tym z teorią ram relacyjnych (ang. relational frame theory, RFT). To ciekawy i ważny krok, który wyposaża specjalistę prowadzącego tę psychoterapię w dodatkowy zestaw przydatnych pojęć gotowych do zastosowania. Odświeża ideę wykorzystania zależnego od zachowania wzmacniania społecznego w terapeutycznej agendzie.
Ponadto książka ta propaguje model świadomości, odwagi i miłości, który wiąże bardziej abstrakcyjną analizę funkcjonalną i zachowania istotne klinicznie z powszechniej używanymi narzędziami analizy funkcjonalnej. Posunięcie to zapewne nie spotka się z aprobatą wszystkich zainteresowanych, jestem jednak pewien, że przyjmą je terapeuci z pierwszej linii frontu, ponieważ dzięki niemu FAP natychmiast zyskuje nową energię i lepsze ukierunkowanie. To z kolei ją upraszcza: łatwiej ją zrozumieć, łatwiej jej nauczać, łatwiej ją wdrażać.
W drugiej części tej znakomitej książki wyczerpująco omówiono zarówno obszary rozwoju, jak i trudności. Autorzy pokazują, jak stosować model w sposób twórczy i praktyczny. Omawiają też kilka zagadnień często pomijanych, na przykład kończenie terapii i sprawdzanie, czego klient się nauczył. Już dla samych tych fragmentów warto sięgnąć po niniejszą książkę.
Spodziewam się, że w miarę jak badacze i terapeuci będą klarować model, będą się pojawiały nowe ścieżki rozwoju. Zachęcam czytelników do zgłębiania tego modelu ze świadomością – by dostrzegać nowe możliwości, z odwagą – do gruntownego eksplorowania nowego obszaru, a także z miłością do ludzi – aby z pokorą zdobywać nowe umiejętności, wszystko to zaś wykorzystać w praktyce klinicznej. Przygoda ta odmieni każdego, kto ją rozpocznie, jak również życie osób, którym służymy.
Steven C. Hayes
profesor na University of Nevada, Reno