Retoryczność w filmowych obrazach świata Andrzeja Fidyka - ebook
Wydawnictwo:
Rok wydania:
2016
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
PDF
czytaj
na laptopie
czytaj
na tablecie
Format e-booków, który możesz odczytywać na tablecie oraz
laptopie. Pliki PDF są odczytywane również przez czytniki i smartfony,
jednakze względu na komfort czytania i brak możliwości skalowania
czcionki, czytanie plików PDF na tych urządzeniach może być męczące dla
oczu. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na laptopie
Pliki PDF zabezpieczone watermarkiem możesz odczytać na dowolnym
laptopie po zainstalowaniu czytnika dokumentów PDF. Najpowszechniejszym
programem, który umożliwi odczytanie pliku PDF na laptopie, jest Adobe
Reader. W zależności od potrzeb, możesz zainstalować również inny
program - e-booki PDF pod względem sposobu odczytywania nie różnią
niczym od powszechnie stosowanych dokumentów PDF, które odczytujemy
każdego dnia.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Retoryczność w filmowych obrazach świata Andrzeja Fidyka - ebook
Prezentowana publikacja zawiera opis i analizę dorobku jednego z najwybitniejszych polskich dokumentalistów, Andrzeja Fidyka. Światowy rozgłos i uznanie przyniosła mu Defilada, a sławę ugruntowały takie filmy, jak: Karnawał – największe party świata, Kiniarze z Kalkuty, Rosyjski striptiz, Sen Staszka w Teheranie, Historie z Yodok. Autorka podjęła próbę interpretacji jego twórczości za pomocą narzędzi badawczych związanych z retoryką, co pozwoliło jej unaocznić zasady realizacji ich dyskursywności. Film dokumentalny analizuje ona poprzez jego relacje z rzeczywistością, a także jako wykładnik twórczej idei dokumentalisty, która pozwala mu na skuteczne komunikowanie z widzem. Obok analizy topiki filmowej Fidyka i kluczowej kategorii widowiskowości, czytelnik znajdzie tu również subtelne interpretacje wybranych filmów reżysera oraz próbę charakterystyki jego osobowości twórczej. Widowiskowość cechuje całą twórczość Fidyka i nie tylko zapewnia wysoką rangę artystyczną jego dziełom, ale także przykuwa uwagę współczesnego widza. Osobny rozdział autorka poświęca zagadnieniom dotyczącym „szkoły Fidyka” i filmom jego najbardziej znanych uczniów.
Spis treści
Wstęp. Dlaczego retoryka?
1. Renesans retoryki
2.Perspektywy badawcze retoryki filmowej
2.1. Karol Irzykowski – prekursor retoryki filmowej
2.2. Historia i teraźniejszość
2.3. Perswazyjność filmu dokumentalnego
3. Początki drogi twórczej Andrzeja Fidyka
4. Widowiskowość jako główna strategia retoryczna
4.1. Konteksty analityczne
4.2. Typy widowisk w filmach Fidyka
4.2.1. Karnawał jako widowisko autonomiczne
4.2.2. Defilada – hiperbolizacja rytuału państwa i antropoloatria
4.2.3. Historie z Yodok – musical, którym rządzi retoryka patosu
4.2.4. Kiniarze z Kalkuty – wykorzystanie konwencji retorycznej „tekst w tekście” – „film w filmie”
4.2.5. Rosyjski striptiz – sztuka erotyki jako widowisko performance charakteryzujące przemiany społeczne
Topiczne obrazy świata w dokumentach Andrzeja Fidyka. Funkcja argumentacyjna
6. Problem tzw. polskiej szkoły dokumentalnej
7. Uczniowie Fidyka
Zakończenie
Bibliografia
Filmografia
A. Andrzej Fidyk (filmy omawiane)
B. Filmy zrealizowane przy współpracy Andrzeja Fidyka
Spis ilustracji
Indeks nazwisk
Nota bibliograficzna
Nota o Autorze
| Kategoria: | Kino i Teatr |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8088-508-0 |
| Rozmiar pliku: | 14 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
------------------------------------------------------------------------
1 Z. Bauman, Między chwilą a pięknem. O sztuce w rozpędzonym świecie, Wydawnictwo Officyna, Łódź 2010, s. 67.
2 Zob.: A. Jackiewicz, Antropologia filmu, Wydawnictwa Literackie, Kraków 1975, s. 46.
3 M. Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2004, s. 96.
4 Tamże, s. 96.
5 Tamże, s. 96–97.
6 Na poglądy M. Przylipiaka będę w tekście powoływać się często, wszak autor jest znawcą tematu i zaprezentował w Poetyce kina dokumentalnego trafne i ważne tezy dotyczące retoryki i filmu faktów.
7 B. Nichols, Ideology and image, 1980, s. 197, przytaczam za: M. Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego…, s. 97.
8 B. Nichols, Jak możemy zdefiniować film dokumentalny?, „Kwartalnik Filmowy” 2011, nr 7, s. 255.
9 A. J. Dudley, Główne teorie filmu, wprowadzenie, tłum. A. Kołodyński, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna, Łódź 1995, s. 89.
10 M. Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego…, s. 104.
11 „Ambasadorem” retoryki w Polsce, piszącym w swoich publikacjach o nierozłącznych związkach retoryki i innych dziedzin nauki, jest J. Z. Lichański.
12 Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1988, s. 261.
13 J. Z. Lichański pisze o topice dowodów, że to tzw. ogólne źródła, z których można czerpać dowody i sugestie. Por.: J. Z. Lichański, Retoryka. Historia – Teoria – Praktyka, t. 1, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2007, s. 112.
14 Tamże, s. 262.
15 Zob.: M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Wiedza Powszechna, Warszawa 1990, s. 60.
16 E. R. Curtius, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłum. i oprac. A. Borowski, Univesitas, Kraków 1997. Autor książki opracował, badając łacińskie średniowiecze, konkretne topiki: topika mowy pocieszającej; topika historyczna, afektowana skromność; topika wstępu; topika zakończenia; inwokacja do natury; świat na opak odwrócony; chłopiec i starzec; stara kobieta i dziewczyna.
17 D. J. Andrew, Główne teorie filmu, tłum. A. Kołodyński, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej, Łódź 1995, s. 88–91.
18 J. Ziomek, Retoryka opisowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa 1990, s. 289.
19 Tamże. Curtius opracował, badając łacińskie średniowiecze, konkretne topiki: topika mowy pocieszającej; topika historyczna; topika wstępu; topika zakończenia; a także w tym samym rozdziale: inwokacja do natury; świat na opak odwrócony; chłopiec i starzec; stara kobieta i dziewczyna; afektowana skromność. Zob.: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Ossolineum, Wrocław 2008, s. 584. W badaniach nad literaturą przyjmuje się czasem metodę interpretacji dzieła poprzez ujawnianie obecnych w nim obrazów archetypowych. Przykładem takiego stanowiska są prace Northropa Frye’a, w których autor pojmuje archetypy jako trwale obecne w literaturze motywy wywodzące się z mitu i rytuału.
20 Zob.: M. Rusinek, Retoryka obrazu, Słowo/obraz, terytoria, Gdańsk 2012.
21 Zob.: Ch. Perelman, Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja, tłum. M. Chomicz, PWN, Warszawa 2002 i K. Burke, Filozofia formy literackiej, tłum. E. Rajewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2014; K. Burke, Rhetoric of Motives, Prentice-Hall, New York 1952.
22 Literacki motyw przewodni wraz z rozwojem kultury śródziemnomorskiej stworzył podwaliny dla toposu określającego życie jako sceny teatralnego widowiska.
23 Zob.: V. W. Turner, Proces rytualny. Struktura i antystruktura, tłum. E. Dżurak, PIW, Warszawa 2010.
24 Pojęcie zaproponowane przez Sławomira Sikorę w książce Filmy i paradoksy wizualności. Praktykowanie antropologii, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2012, stanowi przydatną dla tej pracy wartość, która pozwala połączyć aspekty badawcze retoryki i antropologii. Dotyczy obrazowania miejsca i czasu w filmach z różnych stron świata. Ułatwia proces poznawczy.
25 Filmy, które zostały poddane analizie, wskazał reżyser. Zastosował osobiste kryterium wyboru. Jako autor książki wyraziłam zgodę na dokonany przez twórcę wybór.
26 Zob.: A. Jackiewicz, Niebezpieczne związki literatury i filmu, Warszawa 1971, s. 272.
27 Tamże.
28 Zob.: A. S. Dudziak, Antropologia przestrzeni w filmie fabularnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2000, s. 14.
29 A. Helman, Przedmiot i metody filmoznawstwa, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1985, s. 195. Autorka uważa film za „dokument kulturowo-antropologiczny” – zob. A. Helman: Filmoznawstwo wobec antropologii kultury, Film faktów i film fikcji. Dialektyka postaw i poetyk twórczych, red. A. Helman, Katowice 1977, s. 159.
30 M. Hopfinger, Film i antropologia, Sztuka na wysokości oczu. Film i antropologia, red. Z. Benedyktowicz, D. Palczewska, T. Rutkowska, Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki, Warszawa 1991, s. 195–208: „film pozwala pokazać człowieka w całej antropologicznej sytuacji, z różnych punktów widzenia i perspektyw. Na ekranie – dosłownie – zobaczył człowiek samego siebie, i mógł teraz odkrywać tajniki swego ciała i swojej duszy, niuanse psychiki, społeczne związania ”.
31 Zob.: A. S. Dudziak, Antropologia przestrzeni…
32 Zob.: Wstęp, „Studia Filmoznawcze” , 2005, t. 26.
33 Fidyk jest profesorem w zakresie sztuk filmowych od roku 2009. Tytuł naukowy przyznał reżyserowi prezydent Lech Kaczyński. Fidyk nie jest autorem żadnej wydanej pracy, dlatego informacje o nim zostały zebrane na podstawie dwóch wywiadów z reżyserem, które przeprowadzono w 2010 i 2013 r., na podstawie wywpowiedzi udzielanych prasie i telewizji oraz postawowej lektury materiałów istniejących w Archiwum TVP. W roku 2017 ma się ukazać, nakładem wydawnictwa „Znak”, książka A. Fidyka i A. Szarłat pt. Świat Andrzeja Fidyka, której treści nie znam.
34 M. Głowiński, Retoryka dawniej i dzisiaj, „Pamiętnik Literacki” 1977, z. 1, s. 201.
35 Tamże, s. 201–202.
36 H. Bonheim, Retoryka klasyczna – dziś, „Teksty” 1976, nr 4–5, angielski oryginał: Bringing Classical Rhetoric Up-To-Date ukazał się w piśmie „Semiotica” 1975, nr 4.
37 H. Bonheim, Retoryka klasyczna…, s. 196.
38 Wśród polskich badaczy o new rhetoric piszą m.in.: B. Bogołębska, J. Z. Lichański, G. Matuszek, M. Skwara, W. Pisarek.
39 R. Lachmann, Retoryka a kontekst kulturowy, „Pamiętnik Literacki” 1977, z. 2, s. 259.
40 Nie bez znaczenia była również semiotyczna analiza obrazu oraz opis niektórych aspektów topiki i figur retorycznych: U. Eco, Einfuhrung in die Semiotik, München 1972, s. 267–275.
41 B. Bogołębska, Współczesne polskie badania nad retoryką i jej zastosowaniami, „Folia Litteraria Polonica” 2005, nr 7, s. 14. O tym pisali w Polsce również np.: A. D. Jaroszyńska, Krytyka retoryczna w Stanach Zjednoczonych Ameryki, „Pamiętnik Literacki” 1988, z. 3 i J. Kiereś-Łach, Filozofia i retoryka. Kontekst myśli „Nowej retoryki” Chaima Perelmana, Academicon Wydawnictwo Naukowe, Lublin 2015.
42 G. Bonsiepe, Audiovisualistik und die Darstellung von Wissen, Köln 2001.
43 K. Burke, A Rheroric of Motives, Berkeley 1984, s. 41.
44 Zob. o identyfikacji symbolicznej: M. Jabłońska, Ciała ikon. O recepcji dialektycznego związku cielesności i wizualności w spektaklach OPT „Gardzienice”, Publiczność (z)wymyślana. Przemiana relacji widz–scena we współczesnej praktyce dramatopisarskiej i inscenizacyjnej, red. J. Jaworska-Pietrucha, A. Dąbek, Księgarnia Akademicka, Kraków 2009, s. 155–173; M. Rusinek, Między retoryką a retorycznością, Universitas, Kraków 2003, s. 114 oraz J. Drozdowicz, Symbole w działaniu. Akademickie konteksty nurtu symbolicznego w antropologii, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Poznaniu, Poznań 2009.
45 K. Burke, Tradycyjne zasady retoryki, tłum. K. Biskupski, „Pamiętnik Literacki” 1977, z. 2, s. 219–306.
46 Tamże, s. 221.
47 Tamże.
48 Z. J. Lichański, Retoryka…
49 Ch. Perelman, Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
50 J. Ziomek, Retoryka opisowa…, s. 16.
51 Książka pod red. M. Skwary, Retoryka, Słowo/Obraz terytoria, Gdańsk 2008 zawiera ważne teksty czołowych światowych badaczy retoryki oraz artykuł tegoż autora o retoryce w Polsce po 1945 r.
52 A. Helman: hasło Karol Irzykowski, Słownik filmu, red. R. Syska, Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2010, s. 312.
53 K. Irzykowski, Dziesiąta muza. Zagadnienia estetyczne, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1960, s. 136–137.
54 Zob.: tamże, s. 108.
55 Tamże, s. 107.
56 Tamże, s. 109.
57 Znanej także jako Zmęczona śmierć.
58 Tamże, s. 109.
59 Tamże, s. 124.
60 Z. Czeczot-Gawrak, Zarys dziejów teorii filmu pierwszego pięćdziesięciolecia 1895–1945, Ossolineum, Wrocław 1977, s. 155.
61 A. Kumor, Karol Irzykowski teoretyk filmu, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1965, s. 161.
62 Zob. tamże, s. 159–161.
63 Zob.: rozdział Teoria kina Karola Irzykowskiego, J. Bocheńska, Polska myśl filmowa do roku 1939, Ossolineum, Wrocław 1974, s. 126–127.
64 Tamże, s. 125.
1 Z. Bauman, Między chwilą a pięknem. O sztuce w rozpędzonym świecie, Wydawnictwo Officyna, Łódź 2010, s. 67.
2 Zob.: A. Jackiewicz, Antropologia filmu, Wydawnictwa Literackie, Kraków 1975, s. 46.
3 M. Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2004, s. 96.
4 Tamże, s. 96.
5 Tamże, s. 96–97.
6 Na poglądy M. Przylipiaka będę w tekście powoływać się często, wszak autor jest znawcą tematu i zaprezentował w Poetyce kina dokumentalnego trafne i ważne tezy dotyczące retoryki i filmu faktów.
7 B. Nichols, Ideology and image, 1980, s. 197, przytaczam za: M. Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego…, s. 97.
8 B. Nichols, Jak możemy zdefiniować film dokumentalny?, „Kwartalnik Filmowy” 2011, nr 7, s. 255.
9 A. J. Dudley, Główne teorie filmu, wprowadzenie, tłum. A. Kołodyński, Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna, Łódź 1995, s. 89.
10 M. Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego…, s. 104.
11 „Ambasadorem” retoryki w Polsce, piszącym w swoich publikacjach o nierozłącznych związkach retoryki i innych dziedzin nauki, jest J. Z. Lichański.
12 Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 1988, s. 261.
13 J. Z. Lichański pisze o topice dowodów, że to tzw. ogólne źródła, z których można czerpać dowody i sugestie. Por.: J. Z. Lichański, Retoryka. Historia – Teoria – Praktyka, t. 1, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2007, s. 112.
14 Tamże, s. 262.
15 Zob.: M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Wiedza Powszechna, Warszawa 1990, s. 60.
16 E. R. Curtius, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłum. i oprac. A. Borowski, Univesitas, Kraków 1997. Autor książki opracował, badając łacińskie średniowiecze, konkretne topiki: topika mowy pocieszającej; topika historyczna, afektowana skromność; topika wstępu; topika zakończenia; inwokacja do natury; świat na opak odwrócony; chłopiec i starzec; stara kobieta i dziewczyna.
17 D. J. Andrew, Główne teorie filmu, tłum. A. Kołodyński, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Filmowej Telewizyjnej i Teatralnej, Łódź 1995, s. 88–91.
18 J. Ziomek, Retoryka opisowa, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Warszawa 1990, s. 289.
19 Tamże. Curtius opracował, badając łacińskie średniowiecze, konkretne topiki: topika mowy pocieszającej; topika historyczna; topika wstępu; topika zakończenia; a także w tym samym rozdziale: inwokacja do natury; świat na opak odwrócony; chłopiec i starzec; stara kobieta i dziewczyna; afektowana skromność. Zob.: Słownik terminów literackich, red. J. Sławiński, Ossolineum, Wrocław 2008, s. 584. W badaniach nad literaturą przyjmuje się czasem metodę interpretacji dzieła poprzez ujawnianie obecnych w nim obrazów archetypowych. Przykładem takiego stanowiska są prace Northropa Frye’a, w których autor pojmuje archetypy jako trwale obecne w literaturze motywy wywodzące się z mitu i rytuału.
20 Zob.: M. Rusinek, Retoryka obrazu, Słowo/obraz, terytoria, Gdańsk 2012.
21 Zob.: Ch. Perelman, Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja, tłum. M. Chomicz, PWN, Warszawa 2002 i K. Burke, Filozofia formy literackiej, tłum. E. Rajewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2014; K. Burke, Rhetoric of Motives, Prentice-Hall, New York 1952.
22 Literacki motyw przewodni wraz z rozwojem kultury śródziemnomorskiej stworzył podwaliny dla toposu określającego życie jako sceny teatralnego widowiska.
23 Zob.: V. W. Turner, Proces rytualny. Struktura i antystruktura, tłum. E. Dżurak, PIW, Warszawa 2010.
24 Pojęcie zaproponowane przez Sławomira Sikorę w książce Filmy i paradoksy wizualności. Praktykowanie antropologii, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2012, stanowi przydatną dla tej pracy wartość, która pozwala połączyć aspekty badawcze retoryki i antropologii. Dotyczy obrazowania miejsca i czasu w filmach z różnych stron świata. Ułatwia proces poznawczy.
25 Filmy, które zostały poddane analizie, wskazał reżyser. Zastosował osobiste kryterium wyboru. Jako autor książki wyraziłam zgodę na dokonany przez twórcę wybór.
26 Zob.: A. Jackiewicz, Niebezpieczne związki literatury i filmu, Warszawa 1971, s. 272.
27 Tamże.
28 Zob.: A. S. Dudziak, Antropologia przestrzeni w filmie fabularnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2000, s. 14.
29 A. Helman, Przedmiot i metody filmoznawstwa, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1985, s. 195. Autorka uważa film za „dokument kulturowo-antropologiczny” – zob. A. Helman: Filmoznawstwo wobec antropologii kultury, Film faktów i film fikcji. Dialektyka postaw i poetyk twórczych, red. A. Helman, Katowice 1977, s. 159.
30 M. Hopfinger, Film i antropologia, Sztuka na wysokości oczu. Film i antropologia, red. Z. Benedyktowicz, D. Palczewska, T. Rutkowska, Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki, Warszawa 1991, s. 195–208: „film pozwala pokazać człowieka w całej antropologicznej sytuacji, z różnych punktów widzenia i perspektyw. Na ekranie – dosłownie – zobaczył człowiek samego siebie, i mógł teraz odkrywać tajniki swego ciała i swojej duszy, niuanse psychiki, społeczne związania ”.
31 Zob.: A. S. Dudziak, Antropologia przestrzeni…
32 Zob.: Wstęp, „Studia Filmoznawcze” , 2005, t. 26.
33 Fidyk jest profesorem w zakresie sztuk filmowych od roku 2009. Tytuł naukowy przyznał reżyserowi prezydent Lech Kaczyński. Fidyk nie jest autorem żadnej wydanej pracy, dlatego informacje o nim zostały zebrane na podstawie dwóch wywiadów z reżyserem, które przeprowadzono w 2010 i 2013 r., na podstawie wywpowiedzi udzielanych prasie i telewizji oraz postawowej lektury materiałów istniejących w Archiwum TVP. W roku 2017 ma się ukazać, nakładem wydawnictwa „Znak”, książka A. Fidyka i A. Szarłat pt. Świat Andrzeja Fidyka, której treści nie znam.
34 M. Głowiński, Retoryka dawniej i dzisiaj, „Pamiętnik Literacki” 1977, z. 1, s. 201.
35 Tamże, s. 201–202.
36 H. Bonheim, Retoryka klasyczna – dziś, „Teksty” 1976, nr 4–5, angielski oryginał: Bringing Classical Rhetoric Up-To-Date ukazał się w piśmie „Semiotica” 1975, nr 4.
37 H. Bonheim, Retoryka klasyczna…, s. 196.
38 Wśród polskich badaczy o new rhetoric piszą m.in.: B. Bogołębska, J. Z. Lichański, G. Matuszek, M. Skwara, W. Pisarek.
39 R. Lachmann, Retoryka a kontekst kulturowy, „Pamiętnik Literacki” 1977, z. 2, s. 259.
40 Nie bez znaczenia była również semiotyczna analiza obrazu oraz opis niektórych aspektów topiki i figur retorycznych: U. Eco, Einfuhrung in die Semiotik, München 1972, s. 267–275.
41 B. Bogołębska, Współczesne polskie badania nad retoryką i jej zastosowaniami, „Folia Litteraria Polonica” 2005, nr 7, s. 14. O tym pisali w Polsce również np.: A. D. Jaroszyńska, Krytyka retoryczna w Stanach Zjednoczonych Ameryki, „Pamiętnik Literacki” 1988, z. 3 i J. Kiereś-Łach, Filozofia i retoryka. Kontekst myśli „Nowej retoryki” Chaima Perelmana, Academicon Wydawnictwo Naukowe, Lublin 2015.
42 G. Bonsiepe, Audiovisualistik und die Darstellung von Wissen, Köln 2001.
43 K. Burke, A Rheroric of Motives, Berkeley 1984, s. 41.
44 Zob. o identyfikacji symbolicznej: M. Jabłońska, Ciała ikon. O recepcji dialektycznego związku cielesności i wizualności w spektaklach OPT „Gardzienice”, Publiczność (z)wymyślana. Przemiana relacji widz–scena we współczesnej praktyce dramatopisarskiej i inscenizacyjnej, red. J. Jaworska-Pietrucha, A. Dąbek, Księgarnia Akademicka, Kraków 2009, s. 155–173; M. Rusinek, Między retoryką a retorycznością, Universitas, Kraków 2003, s. 114 oraz J. Drozdowicz, Symbole w działaniu. Akademickie konteksty nurtu symbolicznego w antropologii, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Poznaniu, Poznań 2009.
45 K. Burke, Tradycyjne zasady retoryki, tłum. K. Biskupski, „Pamiętnik Literacki” 1977, z. 2, s. 219–306.
46 Tamże, s. 221.
47 Tamże.
48 Z. J. Lichański, Retoryka…
49 Ch. Perelman, Imperium retoryki. Retoryka i argumentacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
50 J. Ziomek, Retoryka opisowa…, s. 16.
51 Książka pod red. M. Skwary, Retoryka, Słowo/Obraz terytoria, Gdańsk 2008 zawiera ważne teksty czołowych światowych badaczy retoryki oraz artykuł tegoż autora o retoryce w Polsce po 1945 r.
52 A. Helman: hasło Karol Irzykowski, Słownik filmu, red. R. Syska, Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2010, s. 312.
53 K. Irzykowski, Dziesiąta muza. Zagadnienia estetyczne, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1960, s. 136–137.
54 Zob.: tamże, s. 108.
55 Tamże, s. 107.
56 Tamże, s. 109.
57 Znanej także jako Zmęczona śmierć.
58 Tamże, s. 109.
59 Tamże, s. 124.
60 Z. Czeczot-Gawrak, Zarys dziejów teorii filmu pierwszego pięćdziesięciolecia 1895–1945, Ossolineum, Wrocław 1977, s. 155.
61 A. Kumor, Karol Irzykowski teoretyk filmu, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1965, s. 161.
62 Zob. tamże, s. 159–161.
63 Zob.: rozdział Teoria kina Karola Irzykowskiego, J. Bocheńska, Polska myśl filmowa do roku 1939, Ossolineum, Wrocław 1974, s. 126–127.
64 Tamże, s. 125.
więcej..
