- nowość
-
W empik go
Revolusi. Indonezja i narodziny nowoczesnego świata - ebook
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
14,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 14,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Single już za 14,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Single daje możliwość dodania do biblioteki 1 dowolnego tytułu w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 190 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Revolusi. Indonezja i narodziny nowoczesnego świata - ebook
Nikt nigdy nie opowiedział historii indonezyjskiej walki o wolność w tak porywający sposób.
Walka o niepodległość Indonezji, której szczyt przypadł na lata czterdzieste XX wieku, przez długi czas była postrzegana jedynie jako konflikt między kolonizatorem – Holandią – a skolonizowanymi Indiami Wschodnimi.
Revolusi Davida Van Reybroucka to książka, która odrywa tę walkę od perspektywy narodowej i pokazuje jej znaczenie jako wydarzenia globalnego.
Indonezja była pierwszym krajem, który ogłosił niepodległość po drugiej wojnie światowej. Po japońskiej okupacji młodzi rebelianci oparli się wszelkim nowym formom dominacji przy użyciu siły. Brytyjskie, australijskie, a zwłaszcza holenderskie oddziały miały przynieść pokój i porządek, ale ich obecność doprowadziła do wybuchu pierwszej nowoczesnej wojny dekolonizacyjnej. Walka ta zainspirowała ruchy niepodległościowe w Azji, Afryce i świecie arabskim, zwłaszcza gdy wolna Indonezja zorganizowała legendarną konferencję w Bandungu w 1955 roku, pierwszy światowy kongres bez udziału Zachodu. Świat ingerował w revolusi i świat się przez to zmienił.
„Ta porywająca i napisana z dziennikarską dociekliwością książka jest pierwszą, która umieszcza Indonezję na głównych kartach historii współczesnej. Posiłkując się osobistymi historiami świadków, Van Reybrouck ukazuje, jak do tego doszło i jak młode pokolenie jest w stanie niemal z dnia na dzień zmienić świat”.
Natalia Laskowska, redaktor prowadząca działu Azja dziennika „Arab News”
| Kategoria: | Literatura faktu |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8387-142-4 |
| Rozmiar pliku: | 9,9 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
NOTA DOTYCZĄCA ZASAD PISOWNI WYRAZÓW INDONEZYJSKICH
Nazwy geograficzne zapisano zgodnie ze wskazówkami Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych Poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
W systemie latynizacji Van Ophuijsena pozostawiono zapis nazwisk postaci historycznych i uczestników opisywanych wydarzeń. W stosunku do imion zapis ten nadal częściowo funkcjonuje w Indonezji, niekiedy w mieszanej formie.
Zasady wymowy: „dj” czyt. „dź”, „tj” czyt. „ć”, „sj” czyt. „sz”, „oe” czyt. „u”.
Dla nazw własnych, zwrotów, tytułów etc. zastosowano obowiązujący zapis indonezyjskiego (PUEBI).
Zasady wymowy: „j” czyt. „dź”, „c” czyt. „ć”, „sy” czyt. „sz”, „y” czyt. „j”.
Zapis fonetyczny figuruje w przypadkach, gdy słowo jest powszechnie używane w języku polskim, np. Śriwidźaja, Madźapahit.WPROWADZENIE
Nie ma fal, bałwanów ani grzywaczy. Spokojne lustro Morza Jawajskiego odbija perłowoszare światło księżyca w tysiącach odłamków unoszących się i opadających na ciemnej wodzie. Delikatny wiatr z północnego wschodu przynosi niejaką ochłodę, ale tak jak zwykle, kiedy zmienia się kierunek monsunów, o północy nadal jest gorąco, nawet na morzu. Miliony gwiazd migoczą na firmamencie, Droga Mleczna przypomina maźnięcie kredą na starej tablicy.
Z oddali dochodzi cichy odgłos drgania, z początku ledwo słyszalny, jednak dźwięk narasta, przybliża się, słychać go teraz dobrze: coraz głośniejsze uderzenia przechodzące w regularny silny stukot. I w świetle księżyca ukazują się wyraźne kontury parowca, majestatycznego białego kolosa z unoszącym się pionowo jak świeca dziobem, który tnie wodę. Po masztach, żurawiach i pokładach można poznać, że statek przewozi zarówno towar, jak i pasażerów. Za szerokim kominem ciągnie się, niczym proporzec, pozioma smuga dymu. Od czasu do czasu komin wyrzuca z siebie czerwony deszcz iskier – wiadomo wówczas, że pod pokładem palacze przerzucają rozżarzone węgle. Jednak na zewnątrz, na powietrzu, iskry szybko gasną, a liniowiec ślizga się po ołowianoszarej, pogrążonej w nocnym mroku tafli.
Statek przechyla się nieco na sterburtę, lekko, jest po prostu mocno załadowany. Przechył jednak się zwiększa, coraz bardziej. Na niższych pokładach przestraszeni pasażerowie rozglądają się dookoła. Słychać gwizdek parowy. Ktoś gwiżdże sześć razy krótko, raz długo – to sygnał alarmowy. I jeszcze raz, i znowu. Teraz wszystko dzieje się szybko. Na pokładzie spacerowym pojawia się kilku pasażerów; nie wszyscy mają kamizelki ratunkowe, a gromadzenie się na deku, kiedy ten zamienia się w pochylnię, przysparza trudności. Palacze i ich pomocnicy wdrapują się na górę po wysokich, stromych drabinkach. Ale gdzie jest góra? Na zewnątrz ludzie chwytają się rur, kabli, łańcuchów i lin. Gdy się puszczą, zsuwają się po pokładzie, uderzają o reling i wpadają na wpół żywi do morza. Słychać krzyki, piski, trzeszczenie, pluski.
W ciągu kilku minut statek przewraca się i z hukiem uderza kominem o fale. Komin zachłystuje się, wypluwa wodę, nabiera jej ponownie, aż w końcu, rzężąc, dławi się parą, sadzą, węglem i solą. Wystająca do połowy z wody wielka śruba z brązu zatrzymuje się jak niepyszna. Duża bandera, która dumnie trzepotała na rufie, zanurzona jest w nocnym morzu.
Ten niegdyś tak dumny statek leży na boku wśród topielców. Za sprawą dynamo na wystającej jeszcze w górę bakburcie elektryczne oświetlenie pokładów działa w wielu miejscach aż do chwili, gdy parowiec ostatecznie idzie na dno. Błyszczące żarówki na tonącym statku. Jasno oświetlone pokłady, mokre olinowanie, trzask zwarcia elektrycznego. A potem nic prócz pęcherzyków powietrza.------------------------------------------------------------------------
Chodzi o szturm na Bastylię 14 lipca 1789 roku. (Jeśli inaczej nie zaznaczono, przypisy dolne pochodzą od tłumaczki).
W 2010 roku David Van Reybrouck opublikował obszerne studium na ten temat: Congo. Een geschiedenis, które odbiło się szerokim echem nie tylko w Belgii, lecz także w Holandii. Książka ukazała się też w Polsce nakładem wydawnictwa W.A.B. pod tytułem Kongo. Opowieść o zrujnowanym kraju w przekładzie Jadwigi Jędryas (Warszawa 2016).
Pim Fortuyn – charyzmatyczny polityk, którego pojawienie się na holenderskiej scenie politycznej mocno nią wstrząsnęło. Znany ze swoich kontrowersyjnych, populistycznych wypowiedzi i radykalnego antyislamizmu. Założyciel partii Lijst Pim Fortuyn. Został zastrzelony 6 maja 2002 roku przez lewicowego aktywistę Volkerta van der Graafa.
Theo van Gogh – holenderski reżyser, twórca filmowy i publicysta. Wraz z polityczką somalijskiego pochodzenia Ayaan Hirshi Ali nakręcił film Submission piętnujący pozycję kobiet w świecie muzułmańskim. Zamordowany 2 listopada 2004 roku przez Mohammeda Bouyeriego, który dopuścił się zbrodni z pobudek religijnych.
Należy zauważyć, że przymiotnik vaderlands – „ojczysty” wskazuje w tym kontekście na wąską – niderlandocentryczną – perspektywę historyczną.¹ R. Wright, The Color Curtain, R. Wright, Black Power: Three Books from Exile, New York 2008 (1956), s. 598.
² A. Conte, Bandoung, tournant de l’histoire, Paris 1965.
³ „De Standaard”, 11 sierpnia 2017.
⁴ K.S. Arta, I.K. Margi, Sejarah Indonesia dari Proklamasi sampai Orde Reformasi, Yogyakarta 2014.
⁵ R. Curaming, Towards reinventing Indonesian nationalist historiography, „Kyoto Review of Southeast Asia” 2003, nr 3, https://kyotoreview.org/issue-3-na-tions-and-stories/an-introduction-to-indonesian-historiography/ (dostęp: 10 marca 2023); R. Curaming, Behind, between and beyond politics: the ‘political’ history in the writing of textbook in Indonesia and the Philippines, „Asia-Pacific Forum” 2005, nr 28, s. 1–20; M. Zed, Menggugat Tirani Sejarah Nasional (De tirannie van de nationale geschiedenis aankaarten). 7th National History Conference, Jakarta, 28–31 października 2001.
⁶ J.A.A. van Doorn, De laatste eeuw van Indië. Ontwikkeling en ondergang van een koloniaal project, Amsterdam 1995; H.W. Doel, Afscheid van Indië. De val van het Nederlandse imperium in Azië, Amsterdam 2000; J. van Galen, Afscheid van de koloniën. Het Nederlandse dekolonisatiebeleid 1942–2012, Amsterdam, Antwerpen 2013; J.J.P. de Jong, De terugtocht. Nederland en de dekolonisatie van Indonesië, Amsterdam 2015; S.I. Scagliola, Last van de oorlog. De Nederlandse oorlogsmisdaden en hun verwerking, Amsterdam 2002; G. Oostindie, Soldaat in Indonesië 1945–1950. Getuigenissen van een oorlog aan de verkeerde kant van de geschiedenis, Amsterdam 2015; E. Vanvugt, Roofstaat. Wat iedere Nederlander moet weten, Amsterdam 2016; P. Hagen, Koloniale oorlogen in Indonesië. Vijf eeuwen verzet tegen vreemde overheersing, Amsterdam 2018; R. Limpach, De brandende kampongs van Generaal Spoor, Amsterdam 2016.
⁷ M. Smith, How unique are British attitudes to empire?, „YouGov”, 22 marca 2020, http://yougov.co.uk (dostęp: 20 marca 2023).
⁸ M. Heilbron, Het geschiedenisonderwijs is eurocentrisch, „De Correspondent”, 25 maja 2019.
⁹ T. van der Vlies, Echoing Events: The Perpetuation and National Narratives in English and Dutch History Textbooks, 1920–2010, Rotterdam 2019, s. 238, 255.
¹⁰ M. Kropman, C. van Boxtel i J. van Drie, Small country, great ambitions: prospective teachers’ narratives and knowledge about Dutch history, Joined-Up History: New Directions in History Education Research, red. A. Chapman i A. Wilschut, Charlotte 2015, s. 58.
¹¹ T. van der Vlies, Echoing Events…, dz. cyt., s. 241–254; M. Kropman, C. van Boxtel i J. van Drie, Small country…, dz. cyt., s. 57–84.
¹² M. Kropman, C. van Boxtel i J. van Drie, Small country…, dz. cyt., s. 75.
¹³ H. Stevens, Gepeperd verleden. Indonesië en Nederland sinds 1600, Amsterdam–Nijmegen 2015; H. Stevens i E. Wils, Revolusi: het Rijksmuseum maakt een wending, „Indies Tijdschrift” 2020, nr 1, s. 18–20.
Nazwy geograficzne zapisano zgodnie ze wskazówkami Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych Poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
W systemie latynizacji Van Ophuijsena pozostawiono zapis nazwisk postaci historycznych i uczestników opisywanych wydarzeń. W stosunku do imion zapis ten nadal częściowo funkcjonuje w Indonezji, niekiedy w mieszanej formie.
Zasady wymowy: „dj” czyt. „dź”, „tj” czyt. „ć”, „sj” czyt. „sz”, „oe” czyt. „u”.
Dla nazw własnych, zwrotów, tytułów etc. zastosowano obowiązujący zapis indonezyjskiego (PUEBI).
Zasady wymowy: „j” czyt. „dź”, „c” czyt. „ć”, „sy” czyt. „sz”, „y” czyt. „j”.
Zapis fonetyczny figuruje w przypadkach, gdy słowo jest powszechnie używane w języku polskim, np. Śriwidźaja, Madźapahit.WPROWADZENIE
Nie ma fal, bałwanów ani grzywaczy. Spokojne lustro Morza Jawajskiego odbija perłowoszare światło księżyca w tysiącach odłamków unoszących się i opadających na ciemnej wodzie. Delikatny wiatr z północnego wschodu przynosi niejaką ochłodę, ale tak jak zwykle, kiedy zmienia się kierunek monsunów, o północy nadal jest gorąco, nawet na morzu. Miliony gwiazd migoczą na firmamencie, Droga Mleczna przypomina maźnięcie kredą na starej tablicy.
Z oddali dochodzi cichy odgłos drgania, z początku ledwo słyszalny, jednak dźwięk narasta, przybliża się, słychać go teraz dobrze: coraz głośniejsze uderzenia przechodzące w regularny silny stukot. I w świetle księżyca ukazują się wyraźne kontury parowca, majestatycznego białego kolosa z unoszącym się pionowo jak świeca dziobem, który tnie wodę. Po masztach, żurawiach i pokładach można poznać, że statek przewozi zarówno towar, jak i pasażerów. Za szerokim kominem ciągnie się, niczym proporzec, pozioma smuga dymu. Od czasu do czasu komin wyrzuca z siebie czerwony deszcz iskier – wiadomo wówczas, że pod pokładem palacze przerzucają rozżarzone węgle. Jednak na zewnątrz, na powietrzu, iskry szybko gasną, a liniowiec ślizga się po ołowianoszarej, pogrążonej w nocnym mroku tafli.
Statek przechyla się nieco na sterburtę, lekko, jest po prostu mocno załadowany. Przechył jednak się zwiększa, coraz bardziej. Na niższych pokładach przestraszeni pasażerowie rozglądają się dookoła. Słychać gwizdek parowy. Ktoś gwiżdże sześć razy krótko, raz długo – to sygnał alarmowy. I jeszcze raz, i znowu. Teraz wszystko dzieje się szybko. Na pokładzie spacerowym pojawia się kilku pasażerów; nie wszyscy mają kamizelki ratunkowe, a gromadzenie się na deku, kiedy ten zamienia się w pochylnię, przysparza trudności. Palacze i ich pomocnicy wdrapują się na górę po wysokich, stromych drabinkach. Ale gdzie jest góra? Na zewnątrz ludzie chwytają się rur, kabli, łańcuchów i lin. Gdy się puszczą, zsuwają się po pokładzie, uderzają o reling i wpadają na wpół żywi do morza. Słychać krzyki, piski, trzeszczenie, pluski.
W ciągu kilku minut statek przewraca się i z hukiem uderza kominem o fale. Komin zachłystuje się, wypluwa wodę, nabiera jej ponownie, aż w końcu, rzężąc, dławi się parą, sadzą, węglem i solą. Wystająca do połowy z wody wielka śruba z brązu zatrzymuje się jak niepyszna. Duża bandera, która dumnie trzepotała na rufie, zanurzona jest w nocnym morzu.
Ten niegdyś tak dumny statek leży na boku wśród topielców. Za sprawą dynamo na wystającej jeszcze w górę bakburcie elektryczne oświetlenie pokładów działa w wielu miejscach aż do chwili, gdy parowiec ostatecznie idzie na dno. Błyszczące żarówki na tonącym statku. Jasno oświetlone pokłady, mokre olinowanie, trzask zwarcia elektrycznego. A potem nic prócz pęcherzyków powietrza.------------------------------------------------------------------------
Chodzi o szturm na Bastylię 14 lipca 1789 roku. (Jeśli inaczej nie zaznaczono, przypisy dolne pochodzą od tłumaczki).
W 2010 roku David Van Reybrouck opublikował obszerne studium na ten temat: Congo. Een geschiedenis, które odbiło się szerokim echem nie tylko w Belgii, lecz także w Holandii. Książka ukazała się też w Polsce nakładem wydawnictwa W.A.B. pod tytułem Kongo. Opowieść o zrujnowanym kraju w przekładzie Jadwigi Jędryas (Warszawa 2016).
Pim Fortuyn – charyzmatyczny polityk, którego pojawienie się na holenderskiej scenie politycznej mocno nią wstrząsnęło. Znany ze swoich kontrowersyjnych, populistycznych wypowiedzi i radykalnego antyislamizmu. Założyciel partii Lijst Pim Fortuyn. Został zastrzelony 6 maja 2002 roku przez lewicowego aktywistę Volkerta van der Graafa.
Theo van Gogh – holenderski reżyser, twórca filmowy i publicysta. Wraz z polityczką somalijskiego pochodzenia Ayaan Hirshi Ali nakręcił film Submission piętnujący pozycję kobiet w świecie muzułmańskim. Zamordowany 2 listopada 2004 roku przez Mohammeda Bouyeriego, który dopuścił się zbrodni z pobudek religijnych.
Należy zauważyć, że przymiotnik vaderlands – „ojczysty” wskazuje w tym kontekście na wąską – niderlandocentryczną – perspektywę historyczną.¹ R. Wright, The Color Curtain, R. Wright, Black Power: Three Books from Exile, New York 2008 (1956), s. 598.
² A. Conte, Bandoung, tournant de l’histoire, Paris 1965.
³ „De Standaard”, 11 sierpnia 2017.
⁴ K.S. Arta, I.K. Margi, Sejarah Indonesia dari Proklamasi sampai Orde Reformasi, Yogyakarta 2014.
⁵ R. Curaming, Towards reinventing Indonesian nationalist historiography, „Kyoto Review of Southeast Asia” 2003, nr 3, https://kyotoreview.org/issue-3-na-tions-and-stories/an-introduction-to-indonesian-historiography/ (dostęp: 10 marca 2023); R. Curaming, Behind, between and beyond politics: the ‘political’ history in the writing of textbook in Indonesia and the Philippines, „Asia-Pacific Forum” 2005, nr 28, s. 1–20; M. Zed, Menggugat Tirani Sejarah Nasional (De tirannie van de nationale geschiedenis aankaarten). 7th National History Conference, Jakarta, 28–31 października 2001.
⁶ J.A.A. van Doorn, De laatste eeuw van Indië. Ontwikkeling en ondergang van een koloniaal project, Amsterdam 1995; H.W. Doel, Afscheid van Indië. De val van het Nederlandse imperium in Azië, Amsterdam 2000; J. van Galen, Afscheid van de koloniën. Het Nederlandse dekolonisatiebeleid 1942–2012, Amsterdam, Antwerpen 2013; J.J.P. de Jong, De terugtocht. Nederland en de dekolonisatie van Indonesië, Amsterdam 2015; S.I. Scagliola, Last van de oorlog. De Nederlandse oorlogsmisdaden en hun verwerking, Amsterdam 2002; G. Oostindie, Soldaat in Indonesië 1945–1950. Getuigenissen van een oorlog aan de verkeerde kant van de geschiedenis, Amsterdam 2015; E. Vanvugt, Roofstaat. Wat iedere Nederlander moet weten, Amsterdam 2016; P. Hagen, Koloniale oorlogen in Indonesië. Vijf eeuwen verzet tegen vreemde overheersing, Amsterdam 2018; R. Limpach, De brandende kampongs van Generaal Spoor, Amsterdam 2016.
⁷ M. Smith, How unique are British attitudes to empire?, „YouGov”, 22 marca 2020, http://yougov.co.uk (dostęp: 20 marca 2023).
⁸ M. Heilbron, Het geschiedenisonderwijs is eurocentrisch, „De Correspondent”, 25 maja 2019.
⁹ T. van der Vlies, Echoing Events: The Perpetuation and National Narratives in English and Dutch History Textbooks, 1920–2010, Rotterdam 2019, s. 238, 255.
¹⁰ M. Kropman, C. van Boxtel i J. van Drie, Small country, great ambitions: prospective teachers’ narratives and knowledge about Dutch history, Joined-Up History: New Directions in History Education Research, red. A. Chapman i A. Wilschut, Charlotte 2015, s. 58.
¹¹ T. van der Vlies, Echoing Events…, dz. cyt., s. 241–254; M. Kropman, C. van Boxtel i J. van Drie, Small country…, dz. cyt., s. 57–84.
¹² M. Kropman, C. van Boxtel i J. van Drie, Small country…, dz. cyt., s. 75.
¹³ H. Stevens, Gepeperd verleden. Indonesië en Nederland sinds 1600, Amsterdam–Nijmegen 2015; H. Stevens i E. Wils, Revolusi: het Rijksmuseum maakt een wending, „Indies Tijdschrift” 2020, nr 1, s. 18–20.
więcej..
