- nowość
-
W empik go
Rewolucja agrarna Już czas! - ebook
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Rewolucja agrarna Już czas! - ebook
Kryzysu ekologicznego wywołanego przez człowieka nie da się przeoczyć. Nie można już dłużej działać tak jak dotychczas. "Istnieje jednak przyszłość bez monokultury, masowej hodowli i rabunkowego gospodarowania zasobami przyrody" - przekonują permakulturowi eksperci Sepp i Josef A. Holzerowie, ojciec i syn. Obaj dzielą się swymi przemyśleniami i bogatym doświadczeniem w zakresie "permanent agriculture" - kształtowania krajobrazu kulturowego na wzór natury. Do wyzwań związanych z kryzysem klimatycznym podchodzą odważnie, kreatywnie i z wiarą we własne siły oraz wiedzę: przyszłość wciąż jeszcze jest sprawą otwartą, a w partnerstwie z naturą kryją się wielkie możliwości.
Spis treści
Autorzy
Sepp Holzer
Josef A. Holzer
Natura Zawsze Wskaże Ci Drogę
Przedmowa Seppa Holzera
Dość Wymówek!
Przedmowa Josefa A. Holzera
Krameterhof – Od Rolnictwa Samozaopatrzeniowego Do Permakultury
Różnorodność samowystarczalności Josef A. Holzer
Dzieciństwo w gazdówce Sepp Holzer
Formatywne doświadczenia Sepp Holzer
Długi, trucizna i nawozy Sepp Holzer
Lasy przerębowe i plantacje Sepp Holzer
Limbo- i ludożerca Sepp Holzer
Dobra rada zawsze w cenie Sepp Holzer
Podatek specjalny? Co za szczęście! Sepp Holzer
Kropla w morzu Sepp Holzer
Dorastanie w Krameterhof Josef A. Holzer
Permakultura nie jest kwestią wiary Josef A. Holzer
Wizjonerzy ruchu oporu
Franklin Hiram King
Joseph Russell Smith
Raoul Heinrich Francé
Karol Darwin
Percival Alfred „P. A.“ Yeomans
Masanobu Fukuoka
Rachel Carson
René Dubos
Bill Mollison
Zasada trzech filarów Josef A. Holzer
Od natury do uprawy
Akceptacja ograniczeń
Ćwiczenia z refleksji
Permakultura w Krameterhof Josef A. Holzer
Wszystko Zależy Od Siedliska
O optimach, pessimach i zakresie tolerancji Josef A. Holzer
Początki w Jennersdorf Sepp Holzer
O glebie Sepp Holzer
O towarzyskich drzewach i współistnieniu Sepp Holzer
O Co Nam Chodzi?
Zwyrodniały system Sepp Holzer
Co się bardziej opłaca? Josef A. Holzer
Więcej myślenia na hektar Josef A. Holzer
Wystarczy porównać Josef A. Holzer
Podróże Kształcą
Wiedza płynie z doświadczenia Sepp Holzer
Marzenia i rzeczywistość Sepp Holzer
Klasztor płonie Sepp Holzer
Więcej betonu nie załatwi sprawy Sepp Holzer
Obwód smoleński Sepp Holzer
Republika Czuwaska Sepp Holzer
Syberia Sepp Holzer
Spalona ziemia Sepp Holzer
Detroit i Malibu, USA Sepp Holzer
Jak Rozpoznać I Wykorzystać Lokalny Potencjał
Rozwiązania szyte na miarę Josef A. Holzer
Las jako model wzorcowy Josef A. Holzer
Pozyskiwanie wody Josef A. Holzer
Kształtowanie Przyszłości
Działać, a nie przeciwdziałać Sepp Holzer
Woda w walce z kryzysem klimatycznym Sepp Holzer
Dopłaty i postulaty Sepp Holzer
Jak przestałem bać się węży Sepp Holzer
Psychotopy Sepp Holzer
Błędy człowieka, błędy systemu Josef A. Holzer
| Kategoria: | Poradniki |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-68200-09-6 |
| Rozmiar pliku: | 19 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
O książce
Sepp Holzer pochodzi z rodziny gazdów. Otwarte, pozbawione uprzedzeń podejście, oparte na próbach i eksperymentach, pozwala mu cały czas odkrywać w naturze produktywne wzorce i związki. Wpisuje się w ten sposób w tradycję rolnictwa i leśnictwa, łącząc wiedzę wynikającą z doświadczenia z podejściem naukowym: „permanent agriculture”, czyli permakulturę.
Oprócz osobistych doświadczeń Seppa i Josefa Holzerów w książce tej poznamy naukowców – przodków permakultury – i podstawy tej ekologicznej metody, opartej na obserwacji i uczeniu się, wolnej od dogmatów, mitów i stereotypów. W końcowym oświadczeniu autorzy tłumaczą, w jaki sposób można się zajmować rolnictwem i leśnictwem w czasach zmian klimatycznych i klęsk żywiołowych, zachowując przy tym zrównoważone i przyszłościowe podejście do natury.
„Działaj zawsze tak,
by możliwości było
coraz więcej”.
Heinz von FörsterAutorzy
Sepp Holzer
Sepp Holzer zyskał opinię rolnika-rebelianta jeszcze przed wydaniem swej książki pod takim właśnie tytułem. 80-letni ekspert permakultury cały czas z uporem i pasją broni natury. Jako dziecko gazdów nauczył się „czytać w księdze natury” i skutecznie z nią współpracować, zamiast działać przeciw niej. W niniejszej książce chcemy wraz z synem pokazać, że możemy przyczynić się do lepszej przyszłości – mimo wszystkich negatywnych prognostyków. Oczywiście, jeśli „nauczymy się rozumieć naturę, zamiast ją zwalczać”.
Sepp Holzer © Marcus Auer
Josef A. Holzer
Josef Andreas Holzer jest rolnikiem i leśnikiem, a także uznanym w międzynarodowym środowisku ekspertem permakultury. W 2009 roku przejął od swojego ojca, Seppa Holzera, gospodarstwo Krameterhof, które zyskało międzynarodową sławę dzięki książkom i artykułom prasowym, uchodzi również za sztandarowy projekt permakulturowy. Od 2020 roku Josef A. Holzer jest też szefem biura doradztwa i planowania Holzer Permacultur Solutions GmbH.
Josef Andreas Holzer © Marcus AuerNatura zawsze
wskaże ci drogę
Przedmowa Seppa Holzera
Ludzie wciąż muszą się uczyć, jak komunikować się z naturą, jak ją postrzegać i jak rozumieć samych siebie jako jej integralną część. Czasem słyszę pytanie: „Od czego zacząć?”. Może od doniczki? W kuchni, w pokoju albo na balkonie. Zasadniczo niemal każda przestrzeń się do tego nadaje.
Już dzieciom pokazujemy, że w nasionku tkwi życie, że jest to ważne i zarazem cudowne. Przykrywają nasionko warstwą ziemi, patrzą, jak roślina kiełkuje i zadają pytanie, jakie będzie miała kiedyś owoce. Wiśnie? Kasztany? Jabłka?
Dzieci dokładnie zapamiętają odpowiedź. Bo to one same zasiały ziarno, bo to jest teraz ich własna roślina. Dziecko, które ma swoje drzewko, będzie je cenić, będzie o nie dbać i chronić je przed różnymi zagrożeniami. Uczy się, że istnieje związek między nim a drzewkiem i przyzwyczaja się, że jest odpowiedzialne za tę żywą istotę.
Te doświadczenia kształtują dzieci i trzeba je im umożliwić. Potrzebują czasu i miejsca na eksperymenty – na sukcesy i porażki, bo dzięki tym ostatnim również się dużo uczą (o ile nawet nie więcej). Dzieci muszą dobrze poznać świat, żeby mogły sobie w nim radzić i by wiedziały, jak czytać w księdze natury. Muszą nauczyć się, jak ta natura funkcjonuje i jaką rolę pełnią żyjące w niej wraz z nimi organizmy.
Dostrzegą dzięki temu, że wszystko, co żyje, ma swoją wartość. Nic nie istnieje bez przyczyny. Każde stworzenie ma swoje zadanie. Wszystko jest ze sobą powiązane i tworzy sieć: gleba, drzewo, kropla deszczu i robak. Dzieci rozumieją to od razu – w przeciwieństwie do dorosłych, którzy bezmyślnie zabraniają im tylu rzeczy!
Czy istnieją dziś miejsca, gdzie dzieci mogą kopać ziemię, sadzić rośliny, a potem zbierać plony swojej pracy? Prawie ich nie ma. Wielu rodziców uważa, że natura jest brudna, nieestetyczna i groźna. Co za bzdura! Groźne jest to, że nie przekazuje się dzieciom, jak niewiarygodnie różnorodna i cenna jest natura i nie uświadamia się im, że jesteśmy z nią związani na dobre i na złe.
Ludzie mogą się od niej tyle nauczyć. Życia nie wystarczy, żeby dostrzec i zrozumieć wszystkie związki i zależności. Im bliżej się przyglądamy, tym więcej jest do odkrycia. A nowe odkrycia można spożytkować dla siebie w różnoraki sposób – również to każde dziecko pojmuje intuicyjnie.
Ja sam już jako mały chłopiec uprawiałem pierwsze rośliny i założyłem swój własny ogród. Największą radość sprawiało mi obserwowanie, jak wszystko rośnie, rozwija się i rozmnaża. Aż puchłem z dumy, widząc swoje sukcesy! Szczęście, które przy tym odczuwałem, dodawało mi sił i było bodźcem do dalszych działań i kolejnych prób.
Cały czas słyszę, że potrafię cieszyć się „jak dziecko”. To prawda. Codziennie odkrywam coś nowego w moim ogrodzie; coś, co wprawia mnie w prawdziwy zachwyt.
Do dziś odczuwam taką samą ciekawość i chęć eksperymentowania. I wcale nie mam ochoty – mimo że przekroczyłem już osiemdziesiątkę – siadać na ławeczce przed domem i czekać na śmierć. Nie! Wciąż sadzę drzewa i zakładam nowe ogrody, żeby ci, którzy przyjdą po mnie, mogli zbierać owoce tej pracy.
Natura nauczyła mnie, jak zbierać obfite plony. To prawda: ona jest moją nauczycielką. Chcę się podzielić tym, co u niej podpatrzyłem.
Książka ta powstawała w czasie, gdy informacje o kolejnych katastrofach mnożyły się jak grzyby po deszczu: pandemia, wojna, kryzys klimatyczny, głód, wymieranie gatunków.
Pojawiło się równocześnie tak wiele problemów, których przyczyną jesteśmy my sami. Przygniata nas strach. Ale on jest najgorszym towarzyszem i doradcą. Kiedy się boję, czuję się, jakby ktoś mnie ścigał.
Zwłaszcza teraz, kiedy musimy wytyczyć sobie nowe cele i znaleźć nowe drogi, trzeba natychmiast pozbyć się lęku. Sprawia on, że zaczynamy działać pochopnie – nie pozwala rozwiązać problemów, za to wciąż stwarza nowe. Doświadczenie życiowe podpowiada mi, że nie wolno się bać, jeśli chce się stworzyć lepszą przyszłość. Ten, kto panicznie, bez głowy i planu, ucieka, jest zgubiony. Ale natura zawsze wskaże ci właściwą drogę. Pomoże ci, bo jesteś jej częścią.
Jaki świat chcemy zostawić tym, którzy przyjdą po nas? Czy nie mają oni prawa do dobrego życia, czystej wody i zdrowej żywności?
Coraz bardziej jestem przekonany, że potrzebujemy rewolucji agrarnej właśnie teraz! Wymagajmy i budźmy ogólną świadomość tego, że nie możemy sobie pozwolić na to, by bezwzględnie eksploatować naturę i ją zwalczać. Ten, kto gospodaruje na roli, musi się sprzymierzyć z naturą i być gotowym, by się od niej uczyć.
Jestem przekonany, że można korzystać z natury, nie wykorzystując jej. O tym właśnie jest mowa w tej książce. Napisałem ją wraz z synem oraz z naszym przyjacielem i jednocześnie współautorem, Andreasem Schindlerem.
Ma ona przede wszystkim dodać odwagi i pokazać, jakie możliwości otworzą się przed nami, gdy nauczymy się czytać w księdze natury i współpracować z nią, zamiast działać przeciw niej.
Od tego zacznijmy. Teraz.
Sepp Holzer
Sepp Holzer: „Możemy się tyle nauczyć od natury. Życia nie wystarczy, żeby dostrzec i zrozumieć wszystkie związki i zależności”. © Marcus AuerDość wymówek!
Przedmowa Josefa A. Holzera
Kiedy studiowałem leśnictwo, pewien stary leśnik powiedział mi coś, co utkwiło mi w duszy na zawsze: „Natura daje nam wszystko, ale nie za darmo”.
Dziś uważam, że jest to jedna z najważniejszych maksym, które powinien przyswoić sobie każdy, kto chce się zajmować rolnictwem i leśnictwem w sposób odpowiedzialny i jednocześnie skuteczny. Jeśli chcemy od natury czegoś wymagać, musimy z nią współpracować, uczyć się od niej i próbować ją zrozumieć.
Obserwować i uczyć się od natury – na tym polega permakultura i właśnie tym zajmuję się od lat w domu, we własnym gospodarstwie i w ramach mojej pracy w roli doradcy, instruktora i planisty.
Jeśli ktoś zajmuje się środowiskiem naturalnym, dostrzega szybko, że wszystko jest w nim w ciągłym ruchu. To, co widzimy, to nie końcowy wynik jakiegoś procesu, ale jego krótki odcinek na długiej osi czasu. Winą naszego ograniczonego postrzegania jest, że to, co pozostaje w ciągłym ruchu, wydaje nam się czymś statycznym.
Jeśli chcemy zrozumieć naturę i z niej korzystać, musimy zawsze brać pod uwagę tę oś czasową. „Co było? Co jest? Co będzie? I dlaczego?”.
Na kolejnych stronach chcemy pokazać, że opłaca się uważniej spojrzeć w przeszłość. Dzięki temu można rozpoznać szanse i ryzyka, co jest bardzo istotne w kontekście podejmowania decyzji dotyczących teraźniejszości.
Właśnie teraz, gdy kryzys klimatyczny, wymieranie gatunków, susze i powodzie budzą tyle obaw, takie spojrzenie w przeszłość ma naprawdę duże znaczenie. Jakie są tego rzeczywiste przyczyny? Co jest źródłem problemów?
Na początek wyjaśnijmy sobie jedną kwestię. Niezależnie od tego, jak pilne jest ograniczenie emisji szkodliwych dla klimatu gazów, to samo ograniczenie nie wystarczy.
Klimat przyczynia się do ekstremalnych zjawisk pogodowych, ale to nie on jest przyczyną tego, że nasze krajobrazy kulturowe tak kiepsko sobie radzą ze zmianami.
Utrata bioróżnorodności, wyschnięte pola, pożary lasów, powodzie czy jałowienie gleby, podobnie jak zmiany klimatyczne – wszystko to są problemy stworzone przez nas samych. Poradzimy sobie z nimi tylko wtedy, kiedy wypowiemy wojnę przestarzałym poglądom i niszczycielskim zwyczajom.
Istnieją wypróbowane i sprawdzone w praktyce, dobrze wróżące na przyszłość alternatywne rozwiązania dla monokultur, masowej hodowli zwierząt i rabunkowej gospodarki wobec natury. W bilansie ekonomicznym wypadają one znacznie korzystniej niż te, które proponowano nam i wciąż się proponuje pod szyldem postępu.
Rozejrzyjmy się, spójrzmy na spustoszony i wyeksploatowany świat. Nie da się zrzucić z siebie odpowiedzialności za to, że zostawimy go następnemu pokoleniu w dużo gorszym stanie niż ten, w jakim odziedziczyliśmy go po naszych rodzicach.
W tej książce chcemy pokazać, że można działać inaczej – o wiele lepiej! Postawmy na rozwiązania, które oferuje nam natura i żądajmy od polityków, żeby środków z naszych podatków nie przeznaczać na leczenie objawowe, ale na przebudowę systemu, którego słabości są zbyt oczywiste, by w dalszym ciągu je ignorować.
Rewolucja agrarna zaczyna się od uznania jej konieczności – teraz i z tymi wszystkimi, którzy są gotowi zacząć naprawiać rzeczywistość. Żadnych wymówek – to tylko strata czasu.
Josef A. Holzer
Sepp Holzer pochodzi z rodziny gazdów. Otwarte, pozbawione uprzedzeń podejście, oparte na próbach i eksperymentach, pozwala mu cały czas odkrywać w naturze produktywne wzorce i związki. Wpisuje się w ten sposób w tradycję rolnictwa i leśnictwa, łącząc wiedzę wynikającą z doświadczenia z podejściem naukowym: „permanent agriculture”, czyli permakulturę.
Oprócz osobistych doświadczeń Seppa i Josefa Holzerów w książce tej poznamy naukowców – przodków permakultury – i podstawy tej ekologicznej metody, opartej na obserwacji i uczeniu się, wolnej od dogmatów, mitów i stereotypów. W końcowym oświadczeniu autorzy tłumaczą, w jaki sposób można się zajmować rolnictwem i leśnictwem w czasach zmian klimatycznych i klęsk żywiołowych, zachowując przy tym zrównoważone i przyszłościowe podejście do natury.
„Działaj zawsze tak,
by możliwości było
coraz więcej”.
Heinz von FörsterAutorzy
Sepp Holzer
Sepp Holzer zyskał opinię rolnika-rebelianta jeszcze przed wydaniem swej książki pod takim właśnie tytułem. 80-letni ekspert permakultury cały czas z uporem i pasją broni natury. Jako dziecko gazdów nauczył się „czytać w księdze natury” i skutecznie z nią współpracować, zamiast działać przeciw niej. W niniejszej książce chcemy wraz z synem pokazać, że możemy przyczynić się do lepszej przyszłości – mimo wszystkich negatywnych prognostyków. Oczywiście, jeśli „nauczymy się rozumieć naturę, zamiast ją zwalczać”.
Sepp Holzer © Marcus Auer
Josef A. Holzer
Josef Andreas Holzer jest rolnikiem i leśnikiem, a także uznanym w międzynarodowym środowisku ekspertem permakultury. W 2009 roku przejął od swojego ojca, Seppa Holzera, gospodarstwo Krameterhof, które zyskało międzynarodową sławę dzięki książkom i artykułom prasowym, uchodzi również za sztandarowy projekt permakulturowy. Od 2020 roku Josef A. Holzer jest też szefem biura doradztwa i planowania Holzer Permacultur Solutions GmbH.
Josef Andreas Holzer © Marcus AuerNatura zawsze
wskaże ci drogę
Przedmowa Seppa Holzera
Ludzie wciąż muszą się uczyć, jak komunikować się z naturą, jak ją postrzegać i jak rozumieć samych siebie jako jej integralną część. Czasem słyszę pytanie: „Od czego zacząć?”. Może od doniczki? W kuchni, w pokoju albo na balkonie. Zasadniczo niemal każda przestrzeń się do tego nadaje.
Już dzieciom pokazujemy, że w nasionku tkwi życie, że jest to ważne i zarazem cudowne. Przykrywają nasionko warstwą ziemi, patrzą, jak roślina kiełkuje i zadają pytanie, jakie będzie miała kiedyś owoce. Wiśnie? Kasztany? Jabłka?
Dzieci dokładnie zapamiętają odpowiedź. Bo to one same zasiały ziarno, bo to jest teraz ich własna roślina. Dziecko, które ma swoje drzewko, będzie je cenić, będzie o nie dbać i chronić je przed różnymi zagrożeniami. Uczy się, że istnieje związek między nim a drzewkiem i przyzwyczaja się, że jest odpowiedzialne za tę żywą istotę.
Te doświadczenia kształtują dzieci i trzeba je im umożliwić. Potrzebują czasu i miejsca na eksperymenty – na sukcesy i porażki, bo dzięki tym ostatnim również się dużo uczą (o ile nawet nie więcej). Dzieci muszą dobrze poznać świat, żeby mogły sobie w nim radzić i by wiedziały, jak czytać w księdze natury. Muszą nauczyć się, jak ta natura funkcjonuje i jaką rolę pełnią żyjące w niej wraz z nimi organizmy.
Dostrzegą dzięki temu, że wszystko, co żyje, ma swoją wartość. Nic nie istnieje bez przyczyny. Każde stworzenie ma swoje zadanie. Wszystko jest ze sobą powiązane i tworzy sieć: gleba, drzewo, kropla deszczu i robak. Dzieci rozumieją to od razu – w przeciwieństwie do dorosłych, którzy bezmyślnie zabraniają im tylu rzeczy!
Czy istnieją dziś miejsca, gdzie dzieci mogą kopać ziemię, sadzić rośliny, a potem zbierać plony swojej pracy? Prawie ich nie ma. Wielu rodziców uważa, że natura jest brudna, nieestetyczna i groźna. Co za bzdura! Groźne jest to, że nie przekazuje się dzieciom, jak niewiarygodnie różnorodna i cenna jest natura i nie uświadamia się im, że jesteśmy z nią związani na dobre i na złe.
Ludzie mogą się od niej tyle nauczyć. Życia nie wystarczy, żeby dostrzec i zrozumieć wszystkie związki i zależności. Im bliżej się przyglądamy, tym więcej jest do odkrycia. A nowe odkrycia można spożytkować dla siebie w różnoraki sposób – również to każde dziecko pojmuje intuicyjnie.
Ja sam już jako mały chłopiec uprawiałem pierwsze rośliny i założyłem swój własny ogród. Największą radość sprawiało mi obserwowanie, jak wszystko rośnie, rozwija się i rozmnaża. Aż puchłem z dumy, widząc swoje sukcesy! Szczęście, które przy tym odczuwałem, dodawało mi sił i było bodźcem do dalszych działań i kolejnych prób.
Cały czas słyszę, że potrafię cieszyć się „jak dziecko”. To prawda. Codziennie odkrywam coś nowego w moim ogrodzie; coś, co wprawia mnie w prawdziwy zachwyt.
Do dziś odczuwam taką samą ciekawość i chęć eksperymentowania. I wcale nie mam ochoty – mimo że przekroczyłem już osiemdziesiątkę – siadać na ławeczce przed domem i czekać na śmierć. Nie! Wciąż sadzę drzewa i zakładam nowe ogrody, żeby ci, którzy przyjdą po mnie, mogli zbierać owoce tej pracy.
Natura nauczyła mnie, jak zbierać obfite plony. To prawda: ona jest moją nauczycielką. Chcę się podzielić tym, co u niej podpatrzyłem.
Książka ta powstawała w czasie, gdy informacje o kolejnych katastrofach mnożyły się jak grzyby po deszczu: pandemia, wojna, kryzys klimatyczny, głód, wymieranie gatunków.
Pojawiło się równocześnie tak wiele problemów, których przyczyną jesteśmy my sami. Przygniata nas strach. Ale on jest najgorszym towarzyszem i doradcą. Kiedy się boję, czuję się, jakby ktoś mnie ścigał.
Zwłaszcza teraz, kiedy musimy wytyczyć sobie nowe cele i znaleźć nowe drogi, trzeba natychmiast pozbyć się lęku. Sprawia on, że zaczynamy działać pochopnie – nie pozwala rozwiązać problemów, za to wciąż stwarza nowe. Doświadczenie życiowe podpowiada mi, że nie wolno się bać, jeśli chce się stworzyć lepszą przyszłość. Ten, kto panicznie, bez głowy i planu, ucieka, jest zgubiony. Ale natura zawsze wskaże ci właściwą drogę. Pomoże ci, bo jesteś jej częścią.
Jaki świat chcemy zostawić tym, którzy przyjdą po nas? Czy nie mają oni prawa do dobrego życia, czystej wody i zdrowej żywności?
Coraz bardziej jestem przekonany, że potrzebujemy rewolucji agrarnej właśnie teraz! Wymagajmy i budźmy ogólną świadomość tego, że nie możemy sobie pozwolić na to, by bezwzględnie eksploatować naturę i ją zwalczać. Ten, kto gospodaruje na roli, musi się sprzymierzyć z naturą i być gotowym, by się od niej uczyć.
Jestem przekonany, że można korzystać z natury, nie wykorzystując jej. O tym właśnie jest mowa w tej książce. Napisałem ją wraz z synem oraz z naszym przyjacielem i jednocześnie współautorem, Andreasem Schindlerem.
Ma ona przede wszystkim dodać odwagi i pokazać, jakie możliwości otworzą się przed nami, gdy nauczymy się czytać w księdze natury i współpracować z nią, zamiast działać przeciw niej.
Od tego zacznijmy. Teraz.
Sepp Holzer
Sepp Holzer: „Możemy się tyle nauczyć od natury. Życia nie wystarczy, żeby dostrzec i zrozumieć wszystkie związki i zależności”. © Marcus AuerDość wymówek!
Przedmowa Josefa A. Holzera
Kiedy studiowałem leśnictwo, pewien stary leśnik powiedział mi coś, co utkwiło mi w duszy na zawsze: „Natura daje nam wszystko, ale nie za darmo”.
Dziś uważam, że jest to jedna z najważniejszych maksym, które powinien przyswoić sobie każdy, kto chce się zajmować rolnictwem i leśnictwem w sposób odpowiedzialny i jednocześnie skuteczny. Jeśli chcemy od natury czegoś wymagać, musimy z nią współpracować, uczyć się od niej i próbować ją zrozumieć.
Obserwować i uczyć się od natury – na tym polega permakultura i właśnie tym zajmuję się od lat w domu, we własnym gospodarstwie i w ramach mojej pracy w roli doradcy, instruktora i planisty.
Jeśli ktoś zajmuje się środowiskiem naturalnym, dostrzega szybko, że wszystko jest w nim w ciągłym ruchu. To, co widzimy, to nie końcowy wynik jakiegoś procesu, ale jego krótki odcinek na długiej osi czasu. Winą naszego ograniczonego postrzegania jest, że to, co pozostaje w ciągłym ruchu, wydaje nam się czymś statycznym.
Jeśli chcemy zrozumieć naturę i z niej korzystać, musimy zawsze brać pod uwagę tę oś czasową. „Co było? Co jest? Co będzie? I dlaczego?”.
Na kolejnych stronach chcemy pokazać, że opłaca się uważniej spojrzeć w przeszłość. Dzięki temu można rozpoznać szanse i ryzyka, co jest bardzo istotne w kontekście podejmowania decyzji dotyczących teraźniejszości.
Właśnie teraz, gdy kryzys klimatyczny, wymieranie gatunków, susze i powodzie budzą tyle obaw, takie spojrzenie w przeszłość ma naprawdę duże znaczenie. Jakie są tego rzeczywiste przyczyny? Co jest źródłem problemów?
Na początek wyjaśnijmy sobie jedną kwestię. Niezależnie od tego, jak pilne jest ograniczenie emisji szkodliwych dla klimatu gazów, to samo ograniczenie nie wystarczy.
Klimat przyczynia się do ekstremalnych zjawisk pogodowych, ale to nie on jest przyczyną tego, że nasze krajobrazy kulturowe tak kiepsko sobie radzą ze zmianami.
Utrata bioróżnorodności, wyschnięte pola, pożary lasów, powodzie czy jałowienie gleby, podobnie jak zmiany klimatyczne – wszystko to są problemy stworzone przez nas samych. Poradzimy sobie z nimi tylko wtedy, kiedy wypowiemy wojnę przestarzałym poglądom i niszczycielskim zwyczajom.
Istnieją wypróbowane i sprawdzone w praktyce, dobrze wróżące na przyszłość alternatywne rozwiązania dla monokultur, masowej hodowli zwierząt i rabunkowej gospodarki wobec natury. W bilansie ekonomicznym wypadają one znacznie korzystniej niż te, które proponowano nam i wciąż się proponuje pod szyldem postępu.
Rozejrzyjmy się, spójrzmy na spustoszony i wyeksploatowany świat. Nie da się zrzucić z siebie odpowiedzialności za to, że zostawimy go następnemu pokoleniu w dużo gorszym stanie niż ten, w jakim odziedziczyliśmy go po naszych rodzicach.
W tej książce chcemy pokazać, że można działać inaczej – o wiele lepiej! Postawmy na rozwiązania, które oferuje nam natura i żądajmy od polityków, żeby środków z naszych podatków nie przeznaczać na leczenie objawowe, ale na przebudowę systemu, którego słabości są zbyt oczywiste, by w dalszym ciągu je ignorować.
Rewolucja agrarna zaczyna się od uznania jej konieczności – teraz i z tymi wszystkimi, którzy są gotowi zacząć naprawiać rzeczywistość. Żadnych wymówek – to tylko strata czasu.
Josef A. Holzer
więcej..
