Rousseau sędzią Jana Jakuba. Dialogi - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
11 marca 2022
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Rousseau sędzią Jana Jakuba. Dialogi - ebook
Stan ducha Jana Jakuba w tych ostatnich latach wyraża się w coraz bardziej minorowej tonacji. Wszystkie jego siły twórcze skupiają się na podejmowaniu prób obrony swego dobrego imienia wobec nawałnicy oszczerstw, bądź na demaskowaniu niegodziwych intencji autorów tychże oszczerstw – znajduje to wyraz w tekstach autobiograficznych, do których należy „Rousseau sędzią Jana Jakuba”. Jest to tekst przedziwny. Wszystko tu tonie w gęstej atmosferze niejasności i tajemnicy przybierającej momentami charakter koszmaru – jak w „Procesie” Kafki, gdzie oskarżony nie zna ani aktu oskarżenia, ani sędziów i gdzie kat i ofiara zanurzeni są w takim samym absurdzie.
| Kategoria: | Filozofia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-01-22185-0 |
| Rozmiar pliku: | 1,2 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
_PRZYPISY_
W sprawie wskazówek bibliograficznych dotyczących głównej dyskusji przenikającej historię tej recepcji – dyskusji między zwolennikami tezy o jedności i spójności dzieła Rousseau (np. G. Lanson, E. Cassirer) a zwolennikami tezy o niekoherencji i aporetyczności tego dzieła (np. É. Faguet, G.R. Havens) – por. B. Baczko, _Hegel a Rousseau_, w: tegoż, _Człowiek i światopoglądy_, Warszawa 1965, s. 106–110.
T. Boy-Żeleński, _Od tłumacza,_ w: J. J. Rousseau, _Wyznania_ , Warszawa 2021, s. 710.
Por. J. J. Rousseau, _Rozprawa o naukach i sztukach_, w: tegoż, _Trzy rozprawy z filozofii społecznej,_ przeł. H. Elzenberg, Warszawa 1956, s. 3–44; por. J. J. Rousseau, _Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi_, w: tamże, s. 107–276.
Por. J. J. Rousseau, _Nowa Heloiza_ , przeł. E. Rzadkowska, Wrocław 1962; por. też _Wstęp_ Ewy Rzadkowskiej, szczególnie s. XLVIII. Powieść ta była najbardziej czytaną i najlepiej sprzedającą się książką w XVIII stuleciu.
J. J. Rousseau, _Fragments autobiographiques et documents biographiques_, w: tegoż, _Œuvres complètes_, publiés et commentés par B. Gagnebin, R. Osmont, M. Raymond, t. I, _Les Confessions_ et autres textes autobiographiques, „Bibliothèque de la Pléiade”, Paris 1959, s. 1103–1112; lub także J. J. Rousseau, _Monuments de l’histoire de ma vie_, w: tegoż, _Œuvres complètes_, préface de J. Fabre, présentation et notes de M. Launay, t. I, „l’Intégrale”, Paris 1967, s. 49–51.
J. J. Rousseau, _Listy do Malesherbesa_, przeł. J. Rogoziński, w: tegoż, _Umowa społeczna_ , red. nauk. B. Baczko, Warszawa 1966, s. 717–718, 720.
J. Starobinski, _Jean-Jacques Rousseau. Przejrzystość i przeszkoda oraz siedem esejów o Rousseau,_ przeł. J. Wojcieszak, Warszawa 2000.
Por. B. Baczko, _Paradoksy russoistyczne_, w: J. J. Rousseau, _Umowa społeczna_ , dz. cyt., s. IX–LXI; B. Baczko, _Rousseau: samotność i wspólnota_, Warszawa 1964, szczególnie s. 14–33, 60–65, 73–84, 99, 133–139, 145–163, 250–254, 279, 342, 539–552, 642–659, 674–676; B. Baczko, _Hiob, mój przyjaciel. Obietnice szczęścia i nieuchronność zła_, przeł. J. Niecikowski, M. Kowalska, Warszawa 2001, s. 157–175.
Baczko – przytaczając słowa Rousseau z _Nowej Heloizy_: „W Paryżu w teatrach nie słyszy się «ja», lecz «się»” – zauważa odkrywczo dla przyszłych historyków filozofii, że cytat nie pochodzi od Heideggera, lecz od Jana Jakuba. Por. B. Baczko, _Rousseau: samotność i wspólnota_, dz. cyt., s. 33, przyp. 39.
Por. J. J. Rousseau, _Emil czyli o wychowaniu_, t. I przeł. W. Husarski, t. II przeł. E. Zieliński, Wrocław 1955. „Wyznanie wiary wikarego sabaudzkiego” stanowi część czwartej księgi II tomu _Emila_, s. 87–159.
Por. J. J. Rousseau, _List do arcybiskupa de Beaumont_, przeł. H. Rosnerowa, w: tegoż, _Umowa społeczna_ , dz. cyt., s. 597–709.
Por. J. J. Rousseau, _Uwagi o rządzie polskim i jego projektowanej naprawie_, przeł. M. Starzewski, w: tegoż, _Umowa społeczna_ , dz. cyt., s. 181–302.
Por. B. de Saint-Pierre, _La vie de J. J. Rousseau_, w: J. J. Rousseau, _Œuvres complètes_, „l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 23–38. Postaci tej nie należy mylić z księdzem Charlesem Irénée Castel de Saint-Pierre (1658–1743), autorem utopijnych projektów politycznych, w tym „projektu wiecznego pokoju”.
W kwestii obsesyjnej idei „spisku” zob. B. Baczko, _Rousseau: samotność i wspólnota_, dz. cyt., s. 283, przyp. 20.
J. J. Rousseau, _List do arcybiskupa de Beaumont_, dz. cyt., s. 605.
Por. J. J. Rousseau, _Déclaration_, w: tegoż, _Œuvres complètes_, „Pléiade”_,_ t. I, dz. cyt., s. 1186–1187; J. J. Rousseau, _Œuvres complètes_, „l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 115.
Por. J. J. Rousseau, _A tout Français aimant encore la justice et la verité_, w: tegoż, _Œuvres complètes_, „l’Integrale”, t. I, dz. cyt., s. 494–495.
Por. J. J. Rousseau, _Memoire_, w: tegoż, _Œuvres complètes_, „Pléiade”, t. I, dz. cyt., s. 1187–1189; J. J. Rousseau, _Œuvres complètes_, „l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 500. Por także _Wstęp_ Ewy Rzadkowskiej w: J. J. Rousseau, _Marzenia samotnego wędrowca_, przeł. E. Rzadkowska, Wrocław 1983, s. XIX–XX.
Por. J. J. Rousseau, _A Monsieur de Malesherbes_ (fragment), w: tegoż, _Œuvres complétes_, t. I, „l’Intégrale”, dz. cyt., s. 112–114 (nie istnieje polski przekład tego listu). Wydanie pełnej korespondencji Jana Jakuba Rousseau oraz dokumentacji listownej zawierającej „losy pośmiertne” jego oddziaływań to dzieło życia Ralpha A. Leigha, składające się z 51 tomów, Genève/Oxford 1965–1995; przedstawia je B. Baczko w _Hiob, mój przyjaciel,_ dz. cyt., przyp., s. 365.
Synoptyczne kalendarium życia J. J. Rousseau w nieco odmiennych wersjach można znaleźć w: J. J. Rousseau, _Œeuvres complètes_, _Chronologie_, „Pléiade”, t. I, dz. cyt., s. CI–CXVIII; J. J. Rousseau, _Œuvres complètes_, _Chronologi_e, „l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 11–21.
W sprawie sytuacji Jana Jakuba Rousseau w ostatnich latach jego życia i w kwestii wizerunku Rousseau w wyobraźni zbiorowej czasu Rewolucji zob. B. Baczko, _Hiob, mój przyjaciel_, dz. cyt., rozdz. XI: „Rousseau i Jan Jakub – dziesięć lat losów pośmiertnych”, oraz rozdz. XII: „Rousseau w Panteonie”, s. 176–223.
Por. E. Rzadkowska, _Wstęp_ do: J. J. Rousseau, _Wyznania_ (wybór), przeł. T. Żeleński (Boy), Wrocław 1978, s. III–XCII. Historia wydań przekładu _Wyznań_ Boya zaczyna się od 1915 roku, kiedy to w Krakowie ukazał się ich pierwszy tom (reszta w 1918); całość przekładu ukazała się jeszcze przed drugą wojną w Krakowie dwukrotnie – w 1922 i 1933 roku. Po drugiej wojnie całość przekładu Boya (t. I i II) z przedmową Ewy Rzadkowskiej ukazała się po raz pierwszy w 1956 roku w Warszawie.
Ta uwaga pochodzi od Roberta Osmonta, autora wprowadzenia do _Dialogów_ w krytycznym wydaniu _Œuvres complètes_, „Pléiade”, t. I, dz. cyt., s. LVIII. Również Jean Fabre, autor przedmowy do krytycznego wydania _Œuvres complètes_ („l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 10), stwierdził, że Rousseau „długo przed Kafką wyraził niedole człowieka nowoczesnego”. Myśl o analogiczności sytuacji opisywanej w _Dialogach_ z sytuacją przedstawioną przez Kafkę po raz pierwszy sformułował Jean Guéhenno w _Jean-Jacques. Grandeur et misère d’un esprit_, Paris 1952.
Por. J. Starobinski, _Jean-Jacques Rousseau_, dz. cyt., s. 267–269.
Przedstawia je Rousseau w napisanym kilka miesięcy po _Dialogach_ tekście _Histoire du précedent écrit_, w: J. J. Rousseau, _Œuvres complètes_, „Pléiade”, t. I, dz. cyt., s. 977–989; _Œuvres complètes_, „l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 489–494.
Por. J. J. Rousseau, _Marzenia samotnego wędrowca_, dz. cyt. Istnieje też inny przekład tego utworu: J. J. Rousseau, _Przechadzki samotnego myśliciela_, przeł. M. Gniewiewska, Warszawa 1967.
Por. B. Baczko, _Rousseau: samotność i wspólnota_, dz. cyt., s. 491, przyp. 68.
Por. R. Osmont, _Introduction_, w: _Rousseau juge de Jean Jacques. Dialogues_, w: J. J. Rousseau, _Œuvres complètes_, „Pléiade”, t. I, dz. cyt., s. L–LIV.
Por. T. Boy-Żeleński, _Od tłumacza_, dz. cyt., s. 728, przyp.
Por. E. Rzadkowska, _Wstęp_ do J. J. Rousseau, _Wyznania_ , dz. cyt. Chodzi o pracę _Wielka literatura powszechna_, oprac. J. Bromski, A. Brückner i in., red. S. Lam, 1933, t. II.
Por. T. Boy-Żeleński, _Od tłumacza_, dz. cyt., s. 710, 733.
Por. B. Baczko, _Paradoksy russoistyczne_, dz. cyt., s. XXXIX; także tenże, _Rousseau: samotność i wspólnota_, dz. cyt., s. 35–36, 488.
Por. J. Starobinski, _Jean-Jacques Rousseau_, dz. cyt., s. 241–242, 427–441.
Por. J. Fabre, wprowadzenie _Jean-Jacques Rousseau_, w: _Œuvres complètes_, „l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 10.
Por. J. Starobinski, _Jean-Jacques Rousseau_, dz. cyt., s. 246–260.
Por. R. Osmont, _Introduction_, dz. cyt., s. LIX–LXX.
Por. J.-F. Perrin, _Les styles du dialogue dans Rousseau juge de Jean-Jacques_, „Litterature” 2016, nr 1, s. 41–53.
Tamże. J.-F. Perrin podaje, że na świecie w ostatnich kilkudziesięciu latach ukazało się ponad sto opracowań krytycznych _Dialogów_ (w tym trzy numery specjalne czasopism frankofońskich) oraz przekłady: japoński (1969, 1979), włoski (1972), angielski (1990), chiński (2007) i hiszpański (2015).
Np. M.J. Siemek, _Wykłady z filozofii nowoczesności_, Warszawa 2012, s. 251–255; M. Kowalska, _Dialektyka poza dialektyką. Od Bataille’a do Derridy_, Warszawa 2000, s. 17–18.
Por. O. Marquard, _Rozstanie z filozofią pierwszych zasad_, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1994. Warto też skonsultować wstęp Anny Zeidler-Janiszewskiej _O pożytkach z filozoficznego kaskaderstwa. Szkic do portretu Odo Marquarda_, tamże, s. IX–XXIV.
Spis treści oraz preambuła pochodzą z tzw. wydania londyńskiego – zob. „Nota edytorska”, s. XLIV (przyp. red.).
W sprawie wskazówek bibliograficznych dotyczących głównej dyskusji przenikającej historię tej recepcji – dyskusji między zwolennikami tezy o jedności i spójności dzieła Rousseau (np. G. Lanson, E. Cassirer) a zwolennikami tezy o niekoherencji i aporetyczności tego dzieła (np. É. Faguet, G.R. Havens) – por. B. Baczko, _Hegel a Rousseau_, w: tegoż, _Człowiek i światopoglądy_, Warszawa 1965, s. 106–110.
T. Boy-Żeleński, _Od tłumacza,_ w: J. J. Rousseau, _Wyznania_ , Warszawa 2021, s. 710.
Por. J. J. Rousseau, _Rozprawa o naukach i sztukach_, w: tegoż, _Trzy rozprawy z filozofii społecznej,_ przeł. H. Elzenberg, Warszawa 1956, s. 3–44; por. J. J. Rousseau, _Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi_, w: tamże, s. 107–276.
Por. J. J. Rousseau, _Nowa Heloiza_ , przeł. E. Rzadkowska, Wrocław 1962; por. też _Wstęp_ Ewy Rzadkowskiej, szczególnie s. XLVIII. Powieść ta była najbardziej czytaną i najlepiej sprzedającą się książką w XVIII stuleciu.
J. J. Rousseau, _Fragments autobiographiques et documents biographiques_, w: tegoż, _Œuvres complètes_, publiés et commentés par B. Gagnebin, R. Osmont, M. Raymond, t. I, _Les Confessions_ et autres textes autobiographiques, „Bibliothèque de la Pléiade”, Paris 1959, s. 1103–1112; lub także J. J. Rousseau, _Monuments de l’histoire de ma vie_, w: tegoż, _Œuvres complètes_, préface de J. Fabre, présentation et notes de M. Launay, t. I, „l’Intégrale”, Paris 1967, s. 49–51.
J. J. Rousseau, _Listy do Malesherbesa_, przeł. J. Rogoziński, w: tegoż, _Umowa społeczna_ , red. nauk. B. Baczko, Warszawa 1966, s. 717–718, 720.
J. Starobinski, _Jean-Jacques Rousseau. Przejrzystość i przeszkoda oraz siedem esejów o Rousseau,_ przeł. J. Wojcieszak, Warszawa 2000.
Por. B. Baczko, _Paradoksy russoistyczne_, w: J. J. Rousseau, _Umowa społeczna_ , dz. cyt., s. IX–LXI; B. Baczko, _Rousseau: samotność i wspólnota_, Warszawa 1964, szczególnie s. 14–33, 60–65, 73–84, 99, 133–139, 145–163, 250–254, 279, 342, 539–552, 642–659, 674–676; B. Baczko, _Hiob, mój przyjaciel. Obietnice szczęścia i nieuchronność zła_, przeł. J. Niecikowski, M. Kowalska, Warszawa 2001, s. 157–175.
Baczko – przytaczając słowa Rousseau z _Nowej Heloizy_: „W Paryżu w teatrach nie słyszy się «ja», lecz «się»” – zauważa odkrywczo dla przyszłych historyków filozofii, że cytat nie pochodzi od Heideggera, lecz od Jana Jakuba. Por. B. Baczko, _Rousseau: samotność i wspólnota_, dz. cyt., s. 33, przyp. 39.
Por. J. J. Rousseau, _Emil czyli o wychowaniu_, t. I przeł. W. Husarski, t. II przeł. E. Zieliński, Wrocław 1955. „Wyznanie wiary wikarego sabaudzkiego” stanowi część czwartej księgi II tomu _Emila_, s. 87–159.
Por. J. J. Rousseau, _List do arcybiskupa de Beaumont_, przeł. H. Rosnerowa, w: tegoż, _Umowa społeczna_ , dz. cyt., s. 597–709.
Por. J. J. Rousseau, _Uwagi o rządzie polskim i jego projektowanej naprawie_, przeł. M. Starzewski, w: tegoż, _Umowa społeczna_ , dz. cyt., s. 181–302.
Por. B. de Saint-Pierre, _La vie de J. J. Rousseau_, w: J. J. Rousseau, _Œuvres complètes_, „l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 23–38. Postaci tej nie należy mylić z księdzem Charlesem Irénée Castel de Saint-Pierre (1658–1743), autorem utopijnych projektów politycznych, w tym „projektu wiecznego pokoju”.
W kwestii obsesyjnej idei „spisku” zob. B. Baczko, _Rousseau: samotność i wspólnota_, dz. cyt., s. 283, przyp. 20.
J. J. Rousseau, _List do arcybiskupa de Beaumont_, dz. cyt., s. 605.
Por. J. J. Rousseau, _Déclaration_, w: tegoż, _Œuvres complètes_, „Pléiade”_,_ t. I, dz. cyt., s. 1186–1187; J. J. Rousseau, _Œuvres complètes_, „l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 115.
Por. J. J. Rousseau, _A tout Français aimant encore la justice et la verité_, w: tegoż, _Œuvres complètes_, „l’Integrale”, t. I, dz. cyt., s. 494–495.
Por. J. J. Rousseau, _Memoire_, w: tegoż, _Œuvres complètes_, „Pléiade”, t. I, dz. cyt., s. 1187–1189; J. J. Rousseau, _Œuvres complètes_, „l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 500. Por także _Wstęp_ Ewy Rzadkowskiej w: J. J. Rousseau, _Marzenia samotnego wędrowca_, przeł. E. Rzadkowska, Wrocław 1983, s. XIX–XX.
Por. J. J. Rousseau, _A Monsieur de Malesherbes_ (fragment), w: tegoż, _Œuvres complétes_, t. I, „l’Intégrale”, dz. cyt., s. 112–114 (nie istnieje polski przekład tego listu). Wydanie pełnej korespondencji Jana Jakuba Rousseau oraz dokumentacji listownej zawierającej „losy pośmiertne” jego oddziaływań to dzieło życia Ralpha A. Leigha, składające się z 51 tomów, Genève/Oxford 1965–1995; przedstawia je B. Baczko w _Hiob, mój przyjaciel,_ dz. cyt., przyp., s. 365.
Synoptyczne kalendarium życia J. J. Rousseau w nieco odmiennych wersjach można znaleźć w: J. J. Rousseau, _Œeuvres complètes_, _Chronologie_, „Pléiade”, t. I, dz. cyt., s. CI–CXVIII; J. J. Rousseau, _Œuvres complètes_, _Chronologi_e, „l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 11–21.
W sprawie sytuacji Jana Jakuba Rousseau w ostatnich latach jego życia i w kwestii wizerunku Rousseau w wyobraźni zbiorowej czasu Rewolucji zob. B. Baczko, _Hiob, mój przyjaciel_, dz. cyt., rozdz. XI: „Rousseau i Jan Jakub – dziesięć lat losów pośmiertnych”, oraz rozdz. XII: „Rousseau w Panteonie”, s. 176–223.
Por. E. Rzadkowska, _Wstęp_ do: J. J. Rousseau, _Wyznania_ (wybór), przeł. T. Żeleński (Boy), Wrocław 1978, s. III–XCII. Historia wydań przekładu _Wyznań_ Boya zaczyna się od 1915 roku, kiedy to w Krakowie ukazał się ich pierwszy tom (reszta w 1918); całość przekładu ukazała się jeszcze przed drugą wojną w Krakowie dwukrotnie – w 1922 i 1933 roku. Po drugiej wojnie całość przekładu Boya (t. I i II) z przedmową Ewy Rzadkowskiej ukazała się po raz pierwszy w 1956 roku w Warszawie.
Ta uwaga pochodzi od Roberta Osmonta, autora wprowadzenia do _Dialogów_ w krytycznym wydaniu _Œuvres complètes_, „Pléiade”, t. I, dz. cyt., s. LVIII. Również Jean Fabre, autor przedmowy do krytycznego wydania _Œuvres complètes_ („l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 10), stwierdził, że Rousseau „długo przed Kafką wyraził niedole człowieka nowoczesnego”. Myśl o analogiczności sytuacji opisywanej w _Dialogach_ z sytuacją przedstawioną przez Kafkę po raz pierwszy sformułował Jean Guéhenno w _Jean-Jacques. Grandeur et misère d’un esprit_, Paris 1952.
Por. J. Starobinski, _Jean-Jacques Rousseau_, dz. cyt., s. 267–269.
Przedstawia je Rousseau w napisanym kilka miesięcy po _Dialogach_ tekście _Histoire du précedent écrit_, w: J. J. Rousseau, _Œuvres complètes_, „Pléiade”, t. I, dz. cyt., s. 977–989; _Œuvres complètes_, „l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 489–494.
Por. J. J. Rousseau, _Marzenia samotnego wędrowca_, dz. cyt. Istnieje też inny przekład tego utworu: J. J. Rousseau, _Przechadzki samotnego myśliciela_, przeł. M. Gniewiewska, Warszawa 1967.
Por. B. Baczko, _Rousseau: samotność i wspólnota_, dz. cyt., s. 491, przyp. 68.
Por. R. Osmont, _Introduction_, w: _Rousseau juge de Jean Jacques. Dialogues_, w: J. J. Rousseau, _Œuvres complètes_, „Pléiade”, t. I, dz. cyt., s. L–LIV.
Por. T. Boy-Żeleński, _Od tłumacza_, dz. cyt., s. 728, przyp.
Por. E. Rzadkowska, _Wstęp_ do J. J. Rousseau, _Wyznania_ , dz. cyt. Chodzi o pracę _Wielka literatura powszechna_, oprac. J. Bromski, A. Brückner i in., red. S. Lam, 1933, t. II.
Por. T. Boy-Żeleński, _Od tłumacza_, dz. cyt., s. 710, 733.
Por. B. Baczko, _Paradoksy russoistyczne_, dz. cyt., s. XXXIX; także tenże, _Rousseau: samotność i wspólnota_, dz. cyt., s. 35–36, 488.
Por. J. Starobinski, _Jean-Jacques Rousseau_, dz. cyt., s. 241–242, 427–441.
Por. J. Fabre, wprowadzenie _Jean-Jacques Rousseau_, w: _Œuvres complètes_, „l’Intégrale”, t. I, dz. cyt., s. 10.
Por. J. Starobinski, _Jean-Jacques Rousseau_, dz. cyt., s. 246–260.
Por. R. Osmont, _Introduction_, dz. cyt., s. LIX–LXX.
Por. J.-F. Perrin, _Les styles du dialogue dans Rousseau juge de Jean-Jacques_, „Litterature” 2016, nr 1, s. 41–53.
Tamże. J.-F. Perrin podaje, że na świecie w ostatnich kilkudziesięciu latach ukazało się ponad sto opracowań krytycznych _Dialogów_ (w tym trzy numery specjalne czasopism frankofońskich) oraz przekłady: japoński (1969, 1979), włoski (1972), angielski (1990), chiński (2007) i hiszpański (2015).
Np. M.J. Siemek, _Wykłady z filozofii nowoczesności_, Warszawa 2012, s. 251–255; M. Kowalska, _Dialektyka poza dialektyką. Od Bataille’a do Derridy_, Warszawa 2000, s. 17–18.
Por. O. Marquard, _Rozstanie z filozofią pierwszych zasad_, przeł. K. Krzemieniowa, Warszawa 1994. Warto też skonsultować wstęp Anny Zeidler-Janiszewskiej _O pożytkach z filozoficznego kaskaderstwa. Szkic do portretu Odo Marquarda_, tamże, s. IX–XXIV.
Spis treści oraz preambuła pochodzą z tzw. wydania londyńskiego – zob. „Nota edytorska”, s. XLIV (przyp. red.).
więcej..
