- W empik go
Rozprawa filozoficzna o religii i moralności - ebook
Rozprawa filozoficzna o religii i moralności - ebook
Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej znajdą w niej wiele ciekawych tytułów.
Seria zawiera utwory najbardziej znanych pisarzy literatury polskiej i światowej, począwszy od Horacego, Balzaca, Dostojewskiego i Kafki, po Kiplinga, Jeffersona czy Prousta. Nie zabraknie w niej też pozycji mniej znanych, pióra pisarzy średniowiecznych oraz twórców z epoki renesansu i baroku.
Kategoria: | Klasyka |
Zabezpieczenie: | brak |
Rozmiar pliku: | 402 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Za czasu panowania Fryderyka Wielkiego, Króla Pruskiego żył w Królewcu szanowny Imanuel Kant, Professor filozofii, który młodzieży akademickiej dawał lekcye, między innemi i w nauce o religii naturalnej i moralności. Jego ustne wykłady bywały przez niektórych słuchaczów z posłuchu spisywane. Z takich skoropisów utworzyło się niniejsze dziełko, które ja teraz spolszczone szanownej. Publiczności jako drogi skarb ofiaruję. Jeżeli się trafią gdzieniegdzie w przekładzie tym ciemne miejsca i powtarzania, to przyczyna tego jest w niemieckim rękopiśmie. Te ostatnie zostawił tłumacz, bo służą do lepszego objaśnienia materyi w texcie traktowanej. Już przez wzgląd na trudność tak mozolnej pracy, oraz na użyteczność i rzadkość podobnych dzieł w Polsce, raczy łaskawy czytelnik wybaczyć mniejszym uchybieniom w stylu pińskim i omyłkom w druku.
Spodziewając się łaskawego przyjęcia, żegnam się z wesołym sercem i dziękuję Boskiej Opatrzności, że mi w dziewięćdziesiątym roku życia dała doczekać końca druku.
Gdańsk w miesiącu Lutym 1854.
Mrongowius,
Kaznodzieja przy Kościele Św. Anny i Kawaler Orderu Orla czerwonego IV. Klassy,PRZYPISEK.
Możeby się komu zdawało, jak gdyby owe wyrazy u pospólstwa zwyczajne: jo w miejscu tak jest; rum zamiast przestrzeń, pochodziły z niemieckiego języka. Bynajmniej; bo słówka jo, ja, je znaczą u Serbów, to, co się teraz mówi: Jest, a wyraz rum pochodzi od ogrom, a zatym Niemcy przybrali je od Serbów czyli Wendów. Więc wyraz przestrzeń nowszemi czasy utworzony, w cale nic był potrzebny i lud go też do tych czas niezna. Żeby uniknąć dwojznaczności, pisali starzy czasem w wokatywie i lokaty wie pierwszej deklinacyi u zamiast ie n… p… w ludu, a nie w ludzie; w boru a nie w borze n… p… w piosence: Marusieńka po boru chodziła etc, a zatym i ja piszę: o najwyższym dobru; bo dobrze jest forma adverbii.
Wykaz pisowni mojej znajduje się w przedmowach do gramatyki, Xenofonta i słowników moich.
Już sławny Feliński wytknął Kopczyńskiemu różne błędy w jego gramatyce, osobliwie w pisowni, a jednak niekorzystała stąd Komissya towarzystwa przyjacioł nauk – a tak więc wkradło się owo zakończenie adjectivorum in neutro singulari na kreskowane em.
Miało to niby być zbogaceniem języka polskiego, a ono się stało obarczeniem pisowni niepotrzebnem! końcówkami w żadnej ludzkiej mowie niesłychanemi. Krasicki, Naruszewicz, Niemcewicz, Trembecki, Bohomolec etc… etc… zgoła żaden z dawnych pisarzów nieczynił takiej różnicy w pisowni, jak Kopczyński i jego zwolennicy, a tak nasiali kąkolu w pszenicę.
Lecz niebędę się tu obszerniej nad tą materyą rozwodził, osobliwie gdy słyszę, że młodsi mężowie na moje zdanie przystając powstają przeciw temu pedantysmowi, jako to Pan Malinowski w Poznaniu i Pan Żochowski w Warszawie w swojej szacownej gramatyce.
Omyłki w druku dostrzeżone.
popraw i czytaj odosobnionego pag. 7.
" " " przenikający " 9.
Pojedyńcze litery zamienione
N. p… l, ł, t, c, o, ó, n, u raczy Łaskawy czytelnik sam poprawić, bo czas niepozwolił więcej nad trzy korekty czytać.
Przypominam też tu Łaskawemu czytelnikowi, żem w roku 1845 wydał mój przekład Teofrasta, Epikteta i Cebesa, lecz że Komisant mój nie złożył exemplarzy w Lipsku unikając kosztów za skład, więc nie było pokupu i daremna praca i koszt.
Spis rzeczy w tej rozprawie objętych.
Wstęp… strona i aż do 4.
Ontoteologia… 5.
Kosmoteologia… 9.
Własności Boskie… 10.
O wierze moralnej… 17.
O najwyższym dobru… 18.
O nagrodzie… 22.
O karze… 25.
O przyczytaniu… 27.
Stopnie przyczytania… 30.
Etyka, nauka o cnocie… 39.
O religii naturalnej… 44.
O błędach w religii… 49.
O niedowiarstwie… 54.
O zbudowaniu… 57.
O szperaniu w religii… 58.
O rezygnacyi… 58.