Rygory prawne podejmowania i prowadzenia działalności turystycznej w Polsce - ebook

WYKAZ SKRÓTÓW

1. Źró­dła pra­wa

k.c. - Usta­wa z dnia 23 kwiet­nia 1964 r. – Ko­deks cy­wil­ny, Dz.U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 ze zm.

k.p.a. - Usta­wa z dnia 14 czerw­ca 1960 r. – Ko­deks po­stę­po­wa­nia ad­mi­ni­stra­cyj­ne­go, Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz. 107 ze zm.

k.p.c. - Usta­wa z dnia 17 czerw­ca 1964 r. – Ko­deks po­stę­po­wa­nia cy­wil­ne­go, Dz.U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 ze zm.

k.s.h. - Usta­wa z dnia 15 wrze­śnia 2000 r.– Ko­deks spół­ek han­dlo­wych, Dz.U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 ze zm.

k.w. - Usta­wa z dnia 20 maja 1970 r. – Ko­deks wy­kro­czeń, Dz.U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275.

s.d.g. - Usta­wa z dnia 2 lip­ca 2004 r. o swo­bo­dzie dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej, Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447

usta­wa o usłu­gach tu­ry­stycz­nych - Usta­wa z dnia 29 sierp­nia 1997 r. o usłu­gach tu­ry­stycz­nych, Dz.U. z 2010 r. Nr 106, poz. 672

2. Cza­so­pi­sma

Dz.U. - Dzien­nik Ustaw Rze­czy­po­spo­li­tej Pol­skiej

Dz.Urz. UE - Dzien­nik Urzę­do­wy Unii Eu­ro­pej­skiej

Dz.Urz. MZ - Dzien­nik Urzę­do­wy Mi­ni­stra Zdro­wia

Dz.Urz. UOKiK - Dzien­nik Urzę­do­wy Urzę­du Ochro­ny Kon­ku­ren­cji i Kon­su­men­tów

M.P. - Mo­ni­tor Pol­ski

ONSA - Orzecz­nic­two Na­czel­ne­go Sądu Ad­mi­ni­stra­cyj­ne­go

ON­SCP - Orzecz­nic­two Sądu Naj­wyż­sze­go – Izba Cy­wil­na/Pra­cy

OSN - Orzecz­nic­two Sądu Naj­wyż­sze­go

OTK - Orzecz­nic­two Try­bu­na­łu Kon­sty­tu­cyj­ne­go

3. Inne skró­ty

ANEC - the Eu­ro­pe­an Con­su­mer Vo­ice in Stan­dar­di­sa­tion

art. - ar­ty­kuł

BEUC - the Eu­ro­pe­an Con­su­mers´ Or­ga­ni­sa­tion

CBOS - Cen­trum Ba­da­nia Opi­nii Spo­łecz­nej

CE­IDG - Cen­tral­na Ewi­den­cja i In­for­ma­cja o Dzia­łal­no­ści Go­spo­dar­czej

CE­OTPT - Cen­tral­na Ewi­den­cja Or­ga­ni­za­to­rów Tu­ry­sty­ki i Po­śred­ni­ków Tu­ry­stycz­nych

CERT - Com­pu­ter Emer­gen­cy Re­spon­se Team

dz. cyt. - dzie­ło cy­to­wa­ne

EDG - Ewi­den­cja Dzia­łal­no­ści Go­spo­dar­czej

EFTA - Po­ro­zu­mie­nie o Wol­nym Han­dlu

ePU­AP - elek­tro­nicz­na Plat­for­ma Usług Ad­mi­ni­stra­cji Pu­blicz­nej

IGHP - Izba Go­spo­dar­cza Ho­te­lar­stwa Pol­skie­go

KRS - Kra­jo­wy Re­jestr Są­do­wy

LOT - Lo­kal­na Or­ga­ni­za­cja Tu­ry­stycz­na

lit. - li­te­ra

NSA - Na­czel­ny Sąd Ad­mi­ni­stra­cyj­ny

NIP - Nu­mer Iden­ty­fi­ka­cji Po­dat­ko­wej

PART - Pol­ska Agen­cja Roz­wo­ju Tu­ry­sty­ki

PFTW GG - Pol­ska Fe­de­ra­cja Tu­ry­sty­ki Wiej­skiej „Go­spo­dar­stwa Go­ścin­ne”

PIH - Pol­ska Izba Ho­te­lar­stwa

PIT - Pol­ska Izba Tu­ry­sty­ki

PKD - Pol­ska Kla­sy­fi­ka­cja Dzia­łal­no­ści

PKOB - Pol­ska Kla­sy­fi­ka­cja Obiek­tów Bu­dow­la­nych

PKWiU - Pol­ska Kla­sy­fi­ka­cja Wy­ro­bów i Usług

POT - Pol­ska Or­ga­ni­za­cja Tu­ry­stycz­na

por. - po­rów­naj

poz. - po­zy­cja

PTSM - Pol­skie To­wa­rzy­stwo Schro­nisk Mło­dzie­żo­wych

RE­GON - Kra­jo­wy Re­jestr Urzę­do­wy Pod­mio­tów Go­spo­dar­ki Na­ro­do­wej

ROT - Re­gio­nal­na Or­ga­ni­za­cja Tu­ry­stycz­na

S.A. - spół­ka ak­cyj­na

SKP - Sto­wa­rzy­sze­nie Kon­su­men­tów Pol­skich

SN - Sąd Naj­wyż­szy

Sp. z o.o. - Spół­ka z ogra­ni­czo­ną od­po­wie­dzial­no­ścią

TK - Try­bu­nał Kon­sty­tu­cyj­ny

UOKiK - Urząd Ochro­ny Kon­ku­ren­cji i Kon­su­men­tów

ust. - ustęp

WSA - Wo­je­wódz­ki Sąd Ad­mi­ni­stra­cyj­ny

WTO - Świa­to­wa Or­ga­ni­za­cja Tu­ry­sty­ki

ze zm. - ze zmia­na­mi

zob. - zo­baczWSTĘP

Tu­ry­sty­ka jest waż­ną i no­wo­cze­sną ga­łę­zią go­spo­dar­ki oraz jed­nym z czyn­ni­ków sty­mu­lu­ją­cych roz­wój spo­łecz­no-go­spo­dar­czy kra­ju. Jej zna­cze­nie prze­ja­wia się w wy­so­kiej zdol­no­ści ge­ne­ro­wa­nia no­wych miejsc pra­cy, pod­no­sze­nia ja­ko­ści ży­cia lo­kal­nych spo­łecz­no­ści oraz zwięk­sza­nia kon­ku­ren­cyj­no­ści re­gio­nów. Jed­no­cze­śnie tu­ry­sty­ka przy­czy­nia się do od­kry­wa­nia i pro­mo­wa­nia cen­nych za­so­bów kul­tu­ro­wych i śro­do­wi­sko­wych oraz kre­owa­nia wi­ze­run­ków miej­sco­wo­ści i re­gio­nów w kra­ju i na świe­cie.

Seg­ment tu­ry­stycz­ny jest obec­nie naj­szyb­ciej roz­wi­ja­ją­cą się dzie­dzi­ną go­spo­dar­ki, co wy­ni­ka z da­nych Świa­to­wej Or­ga­ni­za­cji Tu­ry­sty­ki i Świa­to­wej Rady Po­dró­ży i Tu­ry­sty­ki¹. Na­le­ży za­uwa­żyć, że mimo trwa­ją­ce­go kry­zy­su go­spo­dar­cze­go, bran­ża tu­ry­stycz­na nadal ma szan­se na trwa­ły roz­wój. Po­twier­dza­ją to opty­mi­stycz­ne pro­gno­zy spe­cja­li­stów opra­co­wa­ne do 2020 roku². Z tego po­wo­du co­raz wię­cej państw zwięk­sza za­an­ga­żo­wa­nie w pro­ces wspie­ra­nia i roz­wi­ja­nia tego sek­to­ra usług. Do­ty­czy to rów­nież pol­skich or­ga­nów ad­mi­ni­stra­cji pu­blicz­nej.

Sek­tor tu­ry­stycz­ny w Pol­sce two­rzą trzy gru­py pod­mio­tów po­zo­sta­ją­cych ze sobą w ści­słej ko­re­la­cji:

– or­ga­ny ad­mi­ni­stra­cji pu­blicz­nej, po­sia­da­ją­ce kom­pe­ten­cje w dzie­dzi­nie tu­ry­sty­ki;

– or­ga­ni­za­cje tu­ry­stycz­ne, zaj­mu­ją­ce się pro­mo­cją tu­ry­sty­ki;

– pod­mio­ty świad­czą­ce róż­no­rod­ne usłu­gi tu­ry­stycz­ne.

Rolą or­ga­nów ad­mi­ni­stra­cji pu­blicz­nej jest kształ­to­wa­nie, w opar­ciu o obo­wią­zu­ją­ce prze­pi­sy pra­wa, pra­wi­dło­wych wa­run­ków pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej w dzie­dzi­nie tu­ry­sty­ki, przez sto­so­wa­nie kon­tro­li i nad­zo­ru w toku pro­wa­dzo­nej dzia­łal­no­ści przed­się­bior­ców, ce­lem we­ry­fi­ko­wa­nia le­gal­no­ści dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej. Do za­dań or­ga­ni­za­cji tu­ry­stycz­nych na­le­ży pro­mo­cja tu­ry­sty­ki na szcze­blach ogól­no­kra­jo­wym, re­gio­nal­nym i lo­kal­nym, w tym two­rze­nie i roz­wi­ja­nie ofert tu­ry­stycz­nych oraz in­te­gro­wa­nie spo­łecz­no­ści lo­kal­nych. Pod­mio­ty świad­czą­ce usłu­gi tu­ry­stycz­ne obo­wią­za­ne są na­to­miast do po­dej­mo­wa­nia i pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej zgod­nie z obo­wią­zu­ją­cy­mi prze­pi­sa­mi pra­wa.

Pod­sta­wę pra­wi­dło­we­go funk­cjo­no­wa­nia bran­ży tu­ry­stycz­nej oraz wy­so­kiej sku­tecz­no­ści or­ga­nów ad­mi­ni­stra­cji pu­blicz­nej w sfe­rze kon­tro­li i nad­zo­ru nad tą dzia­łal­no­ścią, sta­no­wi przej­rzy­sty i jed­no­li­ty sys­tem ak­tów praw­nych, re­gu­lu­ją­cych ten ob­szar go­spo­dar­ki. Pre­cy­zyj­ność prze­pi­sów pra­wa po­win­na prze­ja­wiać się w wy­raź­nym pre­cy­zo­wa­niu na­kła­da­nych obo­wiąz­ków i przy­zna­wa­nych praw, tak by ich treść po­zwa­la­ła na ich sku­tecz­ne eg­ze­kwo­wa­nie.

Z uwa­gi na spe­cy­fi­kę usług tu­ry­stycz­nych usta­wo­daw­ca zde­cy­do­wał się na ob­ję­cie tych usług re­gla­men­ta­cją na za­sa­dach prze­wi­dzia­nych w usta­wie z dnia 2 lip­ca 2004 r. o swo­bo­dzie dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej³. Przy czym pod­da­nie re­żi­mo­wi re­gla­men­ta­cji dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej w za­kre­sie usług tu­ry­stycz­nych ma cha­rak­ter nie­jed­no­rod­ny, do­ty­czy tyl­ko nie­któ­rych ro­dza­jów świad­czeń dzia­łal­no­ści or­ga­ni­za­to­rów tu­ry­sty­ki i po­śred­ni­ków tu­ry­stycz­nych. Po­zo­sta­łe ro­dza­je usług pod­da­ne zo­sta­ły tyl­ko pro­ce­du­rom kon­tro­li i nad­zo­ru ze stro­ny kom­pe­tent­nych or­ga­nów ad­mi­ni­stra­cji, ty­po­wym dla ro­dza­jów dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czych, któ­rych nie do­ty­czy re­gla­men­ta­cja.

Trzon prze­pi­sów praw­nych nor­mu­ją­cych pro­ce­du­ry świad­cze­nia usług tu­ry­stycz­nych zo­stał za­war­ty w usta­wie z dnia 29 sierp­nia 1997 r. o usłu­gach tu­ry­stycz­nych⁴. Wska­za­na usta­wa, po wie­lo­krot­nych no­we­li­za­cjach, za­wie­ra już roz­wią­za­nia, któ­re czę­ścio­wo zwięk­szy­ły sku­tecz­ność dzia­ła­nia or­ga­nów ad­mi­ni­stra­cji pu­blicz­nej w sfe­rze re­gla­men­ta­cji oraz kon­tro­li i nad­zo­ru nad dzia­łal­no­ścią tu­ry­stycz­ną. Z uwa­gi jed­nak na wie­lo­wy­mia­ro­wy cha­rak­ter usług tu­ry­stycz­nych nadal wie­le sy­tu­acji wy­ma­ga wpro­wa­dze­nia in­nych roz­wią­zań praw­nych – wska­zu­je na to cho­ciaż­by spor­na kwe­stia za­bez­pie­czeń fi­nan­so­wych na wy­pa­dek nie­wy­pła­cal­no­ści biur po­dró­ży. Część z re­gu­la­cji usta­wo­wych nie funk­cjo­nu­je jesz­cze w prak­ty­ce, mimo sto­sun­ko­wo dłu­gie­go okre­su obo­wią­zy­wa­nia. Nie­któ­re z przy­ję­tych roz­wią­zań praw­nych wręcz dzia­ła­ją na nie­ko­rzyść przed­się­bior­ców, jak i kon­su­men­tów usług tu­ry­stycz­nych, nie gwa­ran­tu­jąc w spo­sób do­sta­tecz­ny spraw­ne­go i przej­rzy­ste­go funk­cjo­no­wa­nia me­cha­ni­zmów apa­ra­tu ad­mi­ni­stra­cji pu­blicz­nej w przed­mio­to­wym za­kre­sie. Ma­jąc na wzglę­dzie po­wyż­sze, moż­na stwier­dzić, że w obec­nym sta­nie praw­nym na­stą­pi­ło uspraw­nie­nie funk­cjo­no­wa­nia me­cha­ni­zmów re­gla­men­ta­cji, kon­tro­li i nad­zo­ru usług tu­ry­stycz­nych, nadal jed­nak wy­stę­pu­ją ob­sza­ry wy­ma­ga­ją­ce wpro­wa­dze­nia lep­szych roz­wią­zań praw­nych, zaś upraw­nie­nia wład­cze or­ga­nów ad­mi­ni­stra­cji wo­bec przed­się­bior­ców tu­ry­stycz­nych nie za­wsze za­pew­nia­ją eg­ze­ku­cję obo­wiąz­ków przed­się­bior­ców na do­sta­tecz­nym po­zio­mie sku­tecz­no­ści.

Głów­nym ce­lem ni­niej­sze­go opra­co­wa­nia jest ana­li­za kom­pe­ten­cji or­ga­nów ad­mi­ni­stra­cji pań­stwo­wej i sa­mo­rzą­do­wej wszyst­kich szcze­bli w sfe­rze tu­ry­sty­ki i dzia­łal­no­ści przed­się­bior­ców tu­ry­stycz­nych, w kon­tek­ście prze­wi­dzia­nych pra­wem form re­gla­men­ta­cji, w za­leż­no­ści od ro­dza­ju usług tu­ry­stycz­nych. Ce­lem szcze­gó­ło­wym jest oce­na, czy ad­mi­ni­stra­cyj­no­praw­ne for­my in­ge­ren­cji or­ga­nów ad­mi­ni­stra­cji pu­blicz­nej w dzia­łal­ność przed­się­bior­ców tu­ry­stycz­nych, za­pew­nia­ją pra­wi­dło­wy prze­bieg sto­sun­ków go­spo­dar­czych w dzie­dzi­nie tu­ry­sty­ki.

Na struk­tu­rę ni­niej­szej mo­no­gra­fii skła­da się sześć roz­dzia­łów.

Roz­dział I jest po­świę­co­ny pod­sta­wo­wym po­ję­ciom zwią­za­nym z pro­wa­dze­niem dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej w za­kre­sie usług tu­ry­stycz­nych: dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej, przed­się­bior­cy, przed­się­bior­cy tu­ry­stycz­ne­go, usług tu­ry­stycz­nych. Za­pre­zen­to­wa­no w nim na­czel­ne za­sa­dy pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej ze szcze­gól­nym na­ci­skiem na za­sa­dę wol­no­ści go­spo­dar­czej i jej ogra­ni­cze­nia.

Roz­dział II przed­sta­wia pol­ski mo­del re­gla­men­to­wa­nia dzia­łal­no­ści tu­ry­stycz­nej. Roz­dział ten za­wie­ra ana­li­zę pro­ce­dur re­je­stra­cji dzia­łal­no­ści tu­ry­stycz­nej, wy­mo­gów for­mal­nych i ma­te­rial­nych ko­niecz­nych do speł­nie­nia przez przed­się­bior­ców ubie­ga­ją­cych się o do­ko­na­nie wpi­su w po­szcze­gól­nych re­je­strach. W tym miej­scu zo­sta­ły okre­ślo­ne wza­jem­ne uwa­run­ko­wa­nia:

a) w jaki spo­sób sta­wia­ne wy­mo­gi praw­ne wpły­wa­ją na roz­wój dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej w bran­ży tu­ry­stycz­nej;

b) w jaki spo­sób wy­mo­gi praw­ne wpły­wa­ją na ja­kość świad­czo­nych przez przed­się­bior­ców usług tu­ry­stycz­nych.

Roz­dział III sta­no­wi pre­zen­ta­cję prze­sła­nek ko­niecz­nych do uru­cho­mie­nia i pro­wa­dze­nia przed­się­bior­stwa tu­ry­stycz­ne­go, w aspek­cie ogra­ni­czeń swo­bo­dy dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej w tym ob­sza­rze. W tej czę­ści roz­pra­wy przed­sta­wi­łam obo­wiąz­ki przed­się­bior­ców tu­ry­stycz­nych wzglę­dem klien­tów, któ­re na­kła­da na nich usta­wa o usłu­gach tu­ry­stycz­nych i inne akty praw­ne w za­leż­no­ści od ro­dza­ju świad­czo­nych usług. Za­pre­zen­to­wa­łam rów­nież za­sa­dy od­po­wie­dzial­no­ści przed­się­bior­ców tu­ry­stycz­nych.

Tre­ścią roz­dzia­łu IV jest ana­li­za kom­pe­ten­cji or­ga­nów ad­mi­ni­stra­cji rzą­do­wej szcze­bla cen­tral­ne­go i te­re­no­we­go, w za­kre­sie ini­cjo­wa­nia roz­wo­ju tu­ry­sty­ki oraz w pro­ce­sie re­gla­men­to­wa­nia, kon­tro­li i nad­zo­ru nad dzia­łal­no­ścią go­spo­dar­czą przed­się­bior­ców tu­ry­stycz­nych. Ana­li­za do­ty­czy kom­pe­ten­cji kon­tro­l­nych i nad­zor­czych po­szcze­gól­nych or­ga­nów ad­mi­ni­stra­cji rzą­do­wej w ob­sza­rze dzia­łal­no­ści tu­ry­stycz­nej w za­leż­no­ści od ro­dza­ju, roz­mia­rów i za­kre­su świad­czo­nych usług. W roz­dzia­le pod­ję­ta zo­sta­ła pró­ba oce­ny sku­tecz­no­ści środ­ków praw­nych sto­so­wa­nych przez po­szcze­gól­ne or­ga­ny wo­bec przed­się­bior­ców tu­ry­stycz­nych oraz usta­le­nie, w jaki spo­sób kon­tro­la i nad­zór na szcze­blu ad­mi­ni­stra­cji rzą­do­wej wpły­wa na ja­kość świad­czo­nych usług.

Wni­kli­wa oce­na roli or­ga­nów sa­mo­rzą­du te­ry­to­rial­ne­go wszyst­kich szcze­bli: wo­je­wódz­twa, po­wia­tu, gmi­ny wraz ze szcze­gó­ło­wym przed­sta­wie­niem ich kom­pe­ten­cji w za­kre­sie re­gla­men­ta­cji, kon­tro­li i nad­zo­ru nad przed­się­bior­ca­mi tu­ry­stycz­ny­mi zo­sta­ła pod­ję­ta w roz­dzia­le V. Ba­da­niem ob­ję­te zo­sta­ły in­stru­men­ty kon­tro­li i nad­zo­ru po­szcze­gól­nych or­ga­nów w za­kre­sie dzia­łal­no­ści tu­ry­stycz­nej, oraz we­ry­fi­ka­cja stop­nia ich sku­tecz­no­ści, pod ką­tem pra­wi­dło­wo­ści świad­czo­nych usług. W roz­dzia­le zo­sta­ła pod­ję­ta pró­ba od­po­wie­dzi na py­ta­nie: czy or­ga­ny ad­mi­ni­stra­cji sa­mo­rzą­du te­ry­to­rial­ne­go, dzię­ki po­sia­da­nym kom­pe­ten­cjom, przy­czy­nia­ją się do pod­no­sze­nia ja­ko­ści usług tu­ry­stycz­nych oraz zwięk­sza­ją bez­pie­czeń­stwo kon­su­men­tów?

Roz­dział VI to zwię­zły prze­gląd za­dań or­ga­ni­za­cji tu­ry­stycz­nych, kon­su­menc-kich oraz sa­mo­rzą­du tu­ry­stycz­ne­go w za­kre­sie kształ­to­wa­nia wy­so­kiej ja­ko­ści usług tu­ry­stycz­nych, w opar­ciu o cele sta­tu­to­we po­szcze­gól­nych pod­mio­tów. Zo­sta­ły w nim za­pre­zen­to­wa­ne przede wszyst­kim te or­ga­ni­za­cje, któ­rych wkład w roz­wój pol­skiej bran­ży tu­ry­stycz­nej jest, w mo­jej oce­nie, naj­bar­dziej istot­ny. W roz­dzia­le pod­ję­ta zo­sta­ła pró­ba roz­strzy­gnię­cia pro­ble­mu wpły­wu – prze­ło­że­nia człon­ko­stwa przed­się­bior­cy w or­ga­ni­za­cji sa­mo­rzą­du tu­ry­stycz­ne­go na rze­czy­wi­stą ja­kość świad­czo­nych przez nie­go usług.

Ob­szar ba­daw­czy ob­ję­ty mo­no­gra­fią do­ty­czy przede wszyst­kim prze­pi­sów usta­wy z dnia 29 sierp­nia 1997 r. o usłu­gach tu­ry­stycz­nych, usta­wy z dnia 2 lip­ca 2004 r. o swo­bo­dzie dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej oraz ak­tów wy­ko­naw­czych, nor­mu­ją­cych spra­wy szcze­gó­ło­we zwią­za­ne z dzia­łal­no­ścią przed­się­bior­ców tu­ry­stycz­nych.

Mo­no­gra­fia uwzględ­nia stan praw­ny na dzień 30 kwiet­nia 2013 r.1. Uwagi wstępne

Swo­bo­da pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej może pod­le­gać ogra­ni­cze­niom ze wzglę­du na ko­li­zję z in­ny­mi war­to­ścia­mi chro­nio­ny­mi pra­wem. Ogra­ni­cze­nia te przyj­mu­ją po­stać szcze­gó­ło­wych wa­run­ków po­dej­mo­wa­nia i pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej. Pro­ces ogra­ni­cza­nia wol­no­ści go­spo­dar­czej okre­śla­ny jest naj­czę­ściej jako re­gla­men­ta­cja dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej. W dok­try­nie re­gla­men­ta­cja uj­mo­wa­na jest jako dzia­łal­ność pań­stwa w ob­sza­rze go­spo­dar­ki, któ­rej isto­tą jest ogra­ni­cze­nie swo­bo­dy za­cho­wań przed­się­bior­ców. Re­gla­men­ta­cja po­le­ga na usta­na­wia­niu przez pań­stwo wa­run­ków, w for­mie za­ka­zów i na­ka­zów, od któ­rych speł­nie­nia uza­leż­nio­na jest moż­li­wość re­ali­za­cji pu­blicz­nych praw pod­mio­to­wych przed­się­bior­ców. Re­gla­men­ta­cja sta­no­wi spe­cy­ficz­ny ro­dzaj dzia­łal­no­ści pań­stwa, któ­ry po­le­ga na sto­so­wa­niu ze­spo­łu środ­ków praw­nych o cha­rak­te­rze im­pe­ra­tyw­nym, ma­ją­cych na celu stwo­rze­nie kon­kret­nych wa­run­ków nie­zbęd­nych do or­ga­ni­zo­wa­nia pra­wi­dło­we­go prze­bie­gu sto­sun­ków go­spo­dar­czych. Wy­ra­zem tej dzia­łal­no­ści jest moż­li­wość po­dej­mo­wa­nia w kon­kret­nych, pra­wem okre­ślo­nych, przy­pad­kach do­raź­nych in­ge­ren­cji w sfe­rę praw­nie za­strze­żo­nej sa­mo­dziel­no­ści pod­mio­tów go­spo­dar­czych. W zna­cze­niu ju­ry­dycz­nym re­gla­men­ta­cja po­le­ga na moż­li­wo­ści wkra­cza­nia w sfe­rę upraw­nień pod­mio­tów go­spo­dar­czych w za­kre­sie wła­ści­wych przed­mio­to­wo praw tych pod­mio­tów⁵.

Przy­czy­ny re­gla­men­ta­cji nie są jed­no­rod­ne. Moż­na je po­dzie­lić na dwie gru­py: obiek­tyw­ne i su­biek­tyw­ne. Do po­wo­dów o cha­rak­te­rze obiek­tyw­nym na­le­ży ogra­ni­cza­nie za­gro­żeń, któ­re mogą wy­wo­ły­wać nie­któ­re ro­dza­je dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej, np.: za­gro­że­nie ży­cia i zdro­wia ludz­kie­go, za­gro­że­nie mo­ral­no­ści pu­blicz­nej, za­gro­że­nia dla obron­no­ści i bez­pie­czeń­stwa pań­stwa lub oby­wa­te­li czy też śro­do­wi­ska na­tu­ral­ne­go. Tak róż­ny przed­miot za­gro­żeń utrud­nia sto­so­wa­nie jed­no­li­tej ochro­ny praw­nej. Przy­czy­ny o cha­rak­te­rze su­biek­tyw­nym wy­ni­ka­ją z za­ło­żeń po­li­ty­ki go­spo­dar­czej pań­stwa lub jego zo­bo­wią­zań mię­dzy­na­ro­do­wych lub też są uwa­run­ko­wa­ne wzglę­da­mi po­li­ty­ki spo­łecz­nej. Przy­czy­ny su­biek­tyw­ne cha­rak­te­ry­zu­ją się zmien­no­ścią i cza­so­wo­ścią⁶.

Ce­lem re­gla­men­ta­cji jest za­rów­no ochro­na in­te­re­sów oby­wa­te­li, jak i in­te­res go­spo­dar­czy pań­stwa. W wy­ni­ku ogra­ni­czeń re­gla­men­ta­cyj­nych ochro­nie pod­le­ga­ją ta­kie do­bra, jak: in­te­re­sy po­li­tycz­ne i go­spo­dar­cze pań­stwa, pra­wi­dło­we funk­cjo­no­wa­nie ryn­ku we­wnętrz­ne­go, wy­czer­py­wal­ne za­so­by na­tu­ral­ne kra­ju, in­te­re­sy kon­su­men­tów, wol­na kon­ku­ren­cja⁷.