- W empik go
Rys chronologiczno-historyczny państw nowożytnych od V. wieku do dziś dnia, z kilku mapkami i kilkudziesieciu genealogijami ułożony - ebook
Rys chronologiczno-historyczny państw nowożytnych od V. wieku do dziś dnia, z kilku mapkami i kilkudziesieciu genealogijami ułożony - ebook
Klasyka na e-czytnik to kolekcja lektur szkolnych, klasyki literatury polskiej, europejskiej i amerykańskiej w formatach ePub i Mobi. Również miłośnicy filozofii, historii i literatury staropolskiej znajdą w niej wiele ciekawych tytułów.
Seria zawiera utwory najbardziej znanych pisarzy literatury polskiej i światowej, począwszy od Horacego, Balzaca, Dostojewskiego i Kafki, po Kiplinga, Jeffersona czy Prousta. Nie zabraknie w niej też pozycji mniej znanych, pióra pisarzy średniowiecznych oraz twórców z epoki renesansu i baroku.
Kategoria: | Klasyka |
Zabezpieczenie: | brak |
Rozmiar pliku: | 938 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
5. Zdobywa Portugalią i Hiszpanią w r. 1807 i 1808.
6. Powtórna wojna z Austrya r. 1809, Wygrywa 5 bitew i zmusza cesarza do pokoju w Schónbrun. Potem rozwodzi się z Józefiną Beauharnais, a żeni się z córką cesarza Marya-Ludwiką.
7. Odbiera Papieżowi Piusowi VII. państwo kościelne, a bratu Ludwikowi królestwo Hollenderskie r. 1810.
8. Woina z Rossyą r 1812. Zupełnie niepomyślna; traci pół milliona wojska.
9. Wojna z Rossyą i jej sprzymierzeńcami: z Austrya, Prussami i Anglią, ale już w Niemczech, przez rok 1813. Napoleon odnosi zwycięstwo nad sprzymierzeńcami przy Dreźnie, ale został porażony na głowę pod Lipskiem i cofnął się do Francyi.
10. Wojna z Rossyą i jej sprzymierzeńcami, już w samej Francyi r. 1814. Trwa tylko trzy miesiące. Sprzymierzeńcy biorą Paryż; Napoleon składa koronę i usuwa się na wyspę Elbę, którą mu dają sprzymierzone mocarstwa. Napoleon bawi tam 10 miesięcy. Burbonowie wracają do Francyi; Ludwik XVIII. zasiada na tronie.
11. W roku 1815 Napoleon wraca z Elby do Francyi, odzyskuje Paryż i panuje jeszcze 100 dnu Sprzymierzone mocarstwa wysyłają nowe wojsko przeciwko niemu, które odnoszą sławne zwycięztwo w Belgii przy WaterloQ pod dowództwem jenerała angielskiego Wellingtona. Napoleon chce uciekać do Ameryki, ale ujęty na morzu przy brzegach francuzkich został odesłany jeńcem na wyspę ś. Heleny i tam umiera w r. 1821.
12. Ludwik lviii. znowu wrócił do swojego państwa. Król ten nadał swoim poddanym kartą konstytucyjna, zawierającą prawa, podług których miał rządzić Fran cya. Następca jego, brat, Karol X. za naruszenie kilku artykułów tejże karty, został przez naród francuzki wygnany z tronu i z kraju w 1830, a na miejsce jego powołano do korony młodszą linię Burbonów, Orleańską, w osobie Ludwika Lilipa. W roku .1848, d. 24 lutego wychuchnęła we Francyi nagła rewolucya w skutku której Ludwik-Filip opuścił kraj i z rodziną swoją udał się do Anglii. Rewolucjoniści zaś znieśli rząd monarchiczny, zaprowadzili Rzeczpospolitą i na jej czele postawili prezydenta. Naród cały został wezwany do głosowania na obiór prezydenta i zaszczyt ten padł na synowca cesarza Napoleona, Łuduika-Napoleona, syna b… króla Hollenderskiego, ludwika Bonapartego.
HISTORYA CESARSTWA NIEMIECKIEGO.
Kraj, dziś Niemcami zwany, za czasów Rzymiau składał się z wielkiej ilości małych od siebie niezawisłych pokoleń Giermańskich. Historycy około 60 ciu narodów wyliczają. Z czasem te drobne ludy jednoczyć się z sobą zaczęły i występują już w 3-cim i 4-tym wieku po Chrystusię w postaci sprzymierzonych rzeczypospolite!] pod nazwiskiem Franków, yJllemanów, Sasów i t… d. Wewnętrzne urządzenie Giermanów mało nam jest znajome. Mieszkańcy każdego kraiku zwykle się dzielili na trzy klassy: Da Ede-lingów czyli szlachetnych, Frejlingów czyli wolnych i Litti, Lente, to jest pospolitych ludzi, plebejuszów. Była jeszcze klassa niewolników, wziętych podczas wojny, która składała własność prywatną obywateli.
Historya Niemiec nabiera większej jasności od drugiej połowy wieku VIII. W tej epoce powierzchnia Niemiec przedstawiała widok następujący. Zachodnia ich część należała do potężnego narodu Franków czyli Francuzów. Wschodnia, położona z prawej strony linii, idącej od miasta Passowii nad Dunajem do źródeł Sali wpadającej do Elby, zamieszkana była przez różne ludy Sławiańskie, jako to Ohotrytów, Lutyków, Sorabów, Czechów. Dzisiejsza monarchia Au-stryacka z Węgrami zostawała pod władzą ludu Azyatyc-kiego Awarów. Środkową zaś część Niemiec, ku południowi, składało księstwo Bawarskie; ku północy zajmował obszerny kraj Sasów. Ci ostatni posiadali następne dzisiejsze ziemie: królestwo Hanowerskie, ks. Oldenburgskie, Brun-świckie, prusską prowincya Westfalią, elektorat Kasselski, Holsztynią, księstwa Anhalt, księstwa Saskie i t… d. Sasowie w połowie VIII wieku byli jeszcze ludem pogańskim. Ich częste wycieczki do Francyi zmusiły Karola Wielkiego do rozpoczęcia z nimi wojny, która, z przerwami, ciągnęła się 32 lata, (771–803. Nareście Karol pokonał Sasów z ich wodzem W itykindcm, i zmusił ich do przyjęcia wiary chrześcijańskiej. W czasie wojny z Sasami zawojował takie księstwo Bawarskie, gdzie podówczas panował TaszyLm, tudzież, i państwo Awarów. Tym sposobem całe Niemcy przeszły pod berło Karola W. i zostawały w posiadaniu jego familii przez cały wiek dziewiąty. Po śmierci Karola, w 814, syn jego Ludwik Łagodny panował nad Niemcami do 840. Umierając, zostawił trzech synów, którzy przez trzy lata spór wiedli o dziedzictwo ojcowskie; nakoniec, w 843. traktatem w mieście Fertfom (we Francyi), młodszy syn Ludwika Łagodnego, także Ludwik, otrzymał Niemcy.
Przed śmiercią, podzielił państwo między trzech synów: Kartowana, Karola Otytego {Ludwika. Karol Otyły przeżył braci, którzy zeszli bezpotomnie, i ich cząstki "połączył. Lecz w 887 został przez Niemców z tronu złożony, za swoją niezdolność; sa miejsce jego wybrano Arnolda, syna Karlomana, z nieślubnej żony. Ten zostawił tron małoletniemu synowi Ludwik Dziecię zwanemu, ze śmiercią którego, w 911, wygasła na tronie niemieckim familia Karlowin-gów, idąca od Karola Wielkiego.
Ihyaga. Na początku X. wieku, Niemcy dzieliły się na pięć obszernych księstw: Saxonia, Lotaryngią, Frankonią, Szwabią i Bawaryą. {Obacz mapkę IV. I).
1. Saxonia była najobszerniejszą krainą w północnych Niemczech; rozciągała się od granic Ilollandyi i brzegów Renu aż po za Odrę, na południe dochodziła do 51° szerokości. Obejmowała w sobie: Hannower, Oldemburg, Meklemburg. Brandeburg, Saskie księstwa i królestwo, tudzież elektorat Kasselski.
2. Lotaryngia dzieliła się na dolną i górną. Dolna zawierała dzisiejszą Belgią i Luxemburg a gunia dzisiejszą prowincya francuzką Lotaryngią.
3. Prankoma zawierała prowincye pruskie Dolnego Renu z miastami Trewir, Kolonia, Akwisgran, dalej księstwo Nassau, Hessen-Darmsztadt, i północno-zachodnią cząstkę Bawaryi.
4. Szwabia obejmowała Alzacyą, Baden, Kr. Wirtem-bergskie.
5. Bawarya zawierała w sobie dzisiejsze królestwo Bawarskie i cesarstwo austryackie, prócz Czech i Węgier.
Tron Niemiecki Obieralny.
Skoro ostatni potomek ze krwi Karola W. zeszedł ze świata, książęta niemieccy wybrali z pomiędzy siebie na króla, księcia Franłonii, Konrada I. Chociaż dotąd tron niemiecki był ciągle elekcyjnym, aż do r, 1806, atoli po większej czę ści, obierano królów z jednej i tejże samej familii aż do jej wygaśnięcia. Ztąd następne domy w Niemczech panowały:
1. Dom Saski od 919–1024.
2. Dom Frankońsko-Salicki od 1024–1125.
3. Dom Hohensziaufów od 1137–1254.
4. Dom Luxemburski w wieku XIV i XV.
5. Dom Habsburski od połowy wieku XV. aż do r. 1806.
D om Saski.
Po śmierci Konrada, 919, książęta niemieccy oddali berło księciu Saskiemu, Henrykowi I , Ptasznikiem przezwanemu, dlatego, iż w chwili, gdy mu o wyborze oznajmiono, polował na ptaki. Henryk począł w swej osobie Dom Saski, który panował w Niemczech od 919–1024 r. Następcą Henryka, był syn, Otton I Wielki. Najznakomitszym jego czynem jest zawojowanie Włoch w 961. Powód zdobycia "Włoch przez Ottona jest następny: Hugo Prowancki, król włoski, podejrzliwy i okrutny, wygładził powoli znaczniejszych baronów królestwa swojego, których tylko lękał się przewagi lub dumy. Jeden z możnych wassalów, Berengar, uszedł przed śmiercią na dwór króla niemieckiego, Ottona I., 940. Ten pozwolił mu w swem państwie zaciągnąć wojsko, z którem gdy wrrócił do Włoch w 945, wszyscy niechętni, powstawszy przeciw Hugonowi, złeżyli go z tronu. Jednakże nie oddali korony włoskiej Berengarowi, chociaż uwolnił ich z pod władzy tyrana, ale ofiarowali ją synowi Hugona, Lotaryuszowi, zostawiwszy przy Berengarze kierunek interesów państwa. Lecz Berengar, niezadowolony z tego podziału władzy, otruł, powiadają, Lotaryusza, 950, i kazał obwołać siebie królem pod imieniem Berengara II, wraz z synem Adalbertem, którego przyjął za spólnika rządów. Ze zaś Lotaryusz zostawił młodą i piękną wdowę, Adelajdę, Berengar chciał ją zmusić do zaślubienia Adal cesarstwa [ N iemieckiego. 6?
berta, aby tem małżeństwem pogodzić oba domy. Gdy na to nie przystała, Berengar zamknął ją w ścisłem więzieniu, zkąd ona udała się z prośbą o pomoc do Ottona l., który przybywszy do Włoch, 951. zwycięży! Berengara, uwolnił Adelaidę z zamknięcia, i wkrótce potem z nią się ożenił. Jednakże ustąpił Wiochy Berengarowi z warunkiem, że trzymać je będzie od Ottona na prawach feudalnych, to jest, że ma uznawać się za wassala królów niemieckich. Tym sposobem pauował on jeszcze lat dziesięć, od 951–961. Poczem gdy rządy jego wielu się baronom nie podobały, zwłaszcza papieżowi Janowi XII, niechętni wezwali do Włoch Ottona I. który tem skwapliwiej przyjął to wezwanie, że i sam żałował ustąpienia Włoch Berengarowi. Jakoż bez zwłoki ukazał się z wojskiem za Alpami, i pokonawszy Berengara, koronował się w Pawii żelazną koroną lombardzką na króla Włoskiego. Poczem udał się do Rzymu, gdzie Jan XII., idąc za przykładem Leona III., wznowił na rzecz Ottona tytuł cesarza Zachodniego, 962. Odtąd tytuł cesarza rzymskiego połączony został z koroną niemiecką i z posiadaniem ziemi włoskiej. Wszyscy następcy Ottona I., wybrani na tron niemiecki, jechali do Włoch koronować śię dwiema koronami: żelazną na króla włoskiego w Medyolanie, a cesarsko-rzymską, w Rzymie. Panowanie następuiących po Ottonie L. cesarzów: Ottona II, Ottona III. i Henryka II Świętego, niczem nie jest pamiętne. Henryk li… zasłużył na imie Świętego, za bogobojne życie. Był on ostatnim cesarzem z domu Saskiego.
JDom F ra nkońsko – Sa licki.
FamiliaFrankonsko-Salicka sto lat panowała, 102i – 1125. Pierwszym cesarzem był Konrad li. Po nim Henryk III. od czarnych włosów Czarnym przezwany, po którym panował Henryk IV., sławny w historyi przez swe kłótnie o inwestytury z papieżami: Grzegorzem IlI. Uildebrandem i I Urbanem II.
Wojny Henryka IV. z papieżami o inwestytury.
Powód do kłutni między cesarzem a papieżami jest na-stępf – W Niemczech były liczne biskupstwa w bogate dobra przez cesarzów opatrzone. Cesarze zachowali sobie prawo wybierania biskupów. Skoro więc które biskupstwo przez śmierć pasterza swego opróżnione zostało, cesarz wynosił na nie kogo się mu podobało, a papieże ten wybor potwierdzali. Mający dostać biskupstwo przysięgał na wierność cesarzowi i obowiązywał się stawić mu w czasie wojny pewną ilość żołnierza; cesarz ze swojej strony robił go posiadaczem biskupstwa, podając mu w ręce pastorał i pierścień. znaki godności biskupiej. To nazywało się inwestyturą duchowną, Przez taki obrzęd, wybrany od cesarza biskup wchudził w rzeczywiste posiadanie swego biskupstwa.