MENU
Nasze ceny
Przeczytaj fragment on-line
-
W empik go
Samorząd europejski - ebook
Samorząd europejski - ebook
Samorząd europejski odgrywa istotną rolę w tworzeniu demokracji na terenie Unii Europejskiej. Jednak instytucje te istotnie różnią się w poszczególnych krajach. Ta publikacja przedstawia podstawowe aspekty tego zagadnienia w wybranych krajach Unii Europejskiej.
| Kategoria: | Polityka |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8245-008-8 |
| Rozmiar pliku: | 1 007 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
W odniesieniu do współczesnego samorządu terytorialnego należy stwierdzić, iż we wszystkich bez mała krajach unijnych posiada on silne podstawy prawne, dające możliwość samodzielnego decydowania o sprawach lokalnych, oraz partycypowania w decyzjach, które dotyczą danego regionu.
Samorząd ten ma charakter powszechny, mimo różnic jakie występują w zakresie szczególnych jego modeli, opiera się on na tych samych podstawowych zasadach. Jest wyrazem dążenia do demokratyzacji krajów oraz bezpośredniego udziału społeczności lokalnych w sprawowaniu władzy. Jednocześnie jest to element systemu administracji państwa, działając de facto w oparciu o prawo krajowe i realizując zadania własne i zlecone.
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU
W odniesieniu do funkcjonowania samorządu lokalnego należy zauważyć, iż wejście danego kraju do struktur unijnych powoduje, iż kraj ten jest zobowiązany do harmonizacji prawa wewnętrznego z prawem unijnym. To również uwzględnianie w tym zakresie nie tylko dorobku prawnego, ale również polityk wspólnotowych oraz orzecznictwa i wytycznych. W tym zakresie samorząd terytorialny jest zobowiązany do realizacji zasady partnerstwa, gdzie efektywna współpraca jest podstawądo realizacji zadań.
Podejmowane decyzje winny być konsultowane społecznie, jednak nie po podjęciu decyzji a przed tym faktem. Wśród innych powszechnie obowiązujących w tym zakresie zasad należy zwrócić uwagę na zasadę przejrzystości, dostępu do informacji. Jednak najważniejszym aktem w tym zakresie jest EKST, która nakazuje, aby zasada samorządności lokalnej była uznana w prawie wewnętrznym, możliwie w akcie konstytucyjnym.
Należy przy tym zauważyć, iż w okresie początkowym integracji państw w ramach Wspólnot Europejskich kwestia samorządu nie była priorytetowa. Zainteresowanie tego typu kwestiami wzrastało w miarę rozwoju integracji. W szczególności podjęto kwestie współpracy transgranicznej, w tym zakresie pojawiła się między innymi kocepcja stowarzyszeń transgranicznych w tzw. raporcie Gerlacha z 1976 r.
Proponowano stworzenie uregulowań prawnych na poziomie wspólnoty, jako podstawy do tworzenia stowarzyszeń publicznoprawnych. Z kolei w tzw. raporcie Potschki z 1986 r. postulowano współpracę transgraniczną wewnątrz Wspólnoty. Istotnym impulsem w tym zakresie stał się Jednolity Akt Europejski, stanowiący podstawę do promowania Europy regionów.
Kwestie te zostały podjęte następnie dopiero w ramach reform funduszy strukturalnych, gdzie zapisano prawnie zasadę partnerstwa oraz współudziału społeczności terytorialnych, polityka regionalna i programowanie rozwoju na poziomie regionów stało się istotnym elementem działań Unii. Przyjęta w roku 1988 Wspólnotowa Karta Regionalizacji stworzyła podstawy prawne dla uczestniczenia samorządów w tworzniu prawa w zakresie tego poziomu. Powołano również Konsultacyjną Radę Społeczności Lokalnych i Regionalnych.
Partnerstwo stało się podstawą realizowania polityki strukturalnej. Z inicjatywy niemieckiej w 1989 r. została stworzona z kolei grupa robocza Europa Regionów, której celem było pogłębianie integracji. Instytucjonalizacja obecności regionów w UE nastąpiła natomiast dzięki realizacji Traktatu z Maastricht, który stworzył między innymi możliwosć ubiegania się reprezentantów regionów o funkcje reprezentanta danego kraju w Radzie UE, powołany został specjalny Komitet Regionów, składający się z przedstawicieli władz regionalnych i lokalnych, umocnienie zasady subsydiarności jako podstawy działań w zakresie samorządu.
Dalsze działania podejmowane w zakresie programów Interreg oraz Phare stworzyły pierwsze podstawy inicjatyw w zakresie społeczności lokalnych i regionalnych, niemniej nadal nie została jednoznacznie określona pozycja polityczna i decydencka. W okresie późniejszym poważne dyskusje nad pozycją samorządu lokalnego podjęto w ramach prac nad Traktatem Ustanawiającym Konstytucję dla Europy, gdzie zwracano uwagę, iż samorządność ta jest istotnei regulowana nadal bez udziału wspólnoty.
Pojawił się nadal nie zrealizowany postulat włączenia EKST do porządku prawnego acquis communautaire. Przepisy w tym zakresie stwierdzają również między innymi, iż „Kompetencje regionów powinny być uznane lub określone przez konstytucję, statut regionu, przepisy prawa wewnętrznego lub międzynarodowego.”Art. 2 EUROPEJSKA KARTA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz. U. z dnia 25 listopada 1994 r.).
Milczarek D., Nowak A. Z., _Integracja europejska. Wybrane problemy_,, Warszawa 2003 r., s. 41–42.
Zob. zasady i tryb wyłaniania kandydatów na przedstawicieli Polski określa ustawa z dnia 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach RP w Komitecie Regionów UE (Dz. U. z 2005 r., nr 90, poz. 759 ze zmianami).
Tomaszewski K., _Regiony w procesie integracji europejskiej,_ WoltersKluwer, Warszawa 2007 r., s. 56—58.
Art. 4, ibidem.
Art. 9, ibidem.
Na podstawie: http://europa.eu/about-eu/institutions-bodies/cor/index_pl.htm, data dostępu: 05.04.2013r.SFS 1991:900; 2000:889.
Czarny R., _Szwecja w Unii Europejskiej_, Wyższa szkoła ubezpieczeń w Kielcach 2002 r., s. 8—23.
Por. art. 1 Konstytucji Szwecji, treść aktu w: http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/szwecja.html, data dostępu 05.03.2013r.
Zob. Szwedzki odpowiednik dziennika ustaw nr 2001:453.
1982:763.
1998:808.
1985:1100.
Lipska-Sondecka A., _Samorząd terytorialny RFN, Szwecji i Hiszpanii_, Koszalin 2005 r., s. 49—51.
Lasocka D., _Samorządy w Unii Europejskiej_, op. cit., s. 50—52.
Pułło A., _Ustroje państw współczesnych_, Warszawa 2007 r., s. 38.
Sarnecki P.(red.), _Ustrój Unii Europejskiej i ustroje państw członkowskich,_ WoltersKluwer, Warszawa 2007 r., s. 445—447.
Pietrzyk I., _Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich_, PWN, Warszawa 2001 r., s. 250—255.
Samorząd ten ma charakter powszechny, mimo różnic jakie występują w zakresie szczególnych jego modeli, opiera się on na tych samych podstawowych zasadach. Jest wyrazem dążenia do demokratyzacji krajów oraz bezpośredniego udziału społeczności lokalnych w sprawowaniu władzy. Jednocześnie jest to element systemu administracji państwa, działając de facto w oparciu o prawo krajowe i realizując zadania własne i zlecone.
FUNKCJONOWANIE SAMORZĄDU
W odniesieniu do funkcjonowania samorządu lokalnego należy zauważyć, iż wejście danego kraju do struktur unijnych powoduje, iż kraj ten jest zobowiązany do harmonizacji prawa wewnętrznego z prawem unijnym. To również uwzględnianie w tym zakresie nie tylko dorobku prawnego, ale również polityk wspólnotowych oraz orzecznictwa i wytycznych. W tym zakresie samorząd terytorialny jest zobowiązany do realizacji zasady partnerstwa, gdzie efektywna współpraca jest podstawądo realizacji zadań.
Podejmowane decyzje winny być konsultowane społecznie, jednak nie po podjęciu decyzji a przed tym faktem. Wśród innych powszechnie obowiązujących w tym zakresie zasad należy zwrócić uwagę na zasadę przejrzystości, dostępu do informacji. Jednak najważniejszym aktem w tym zakresie jest EKST, która nakazuje, aby zasada samorządności lokalnej była uznana w prawie wewnętrznym, możliwie w akcie konstytucyjnym.
Należy przy tym zauważyć, iż w okresie początkowym integracji państw w ramach Wspólnot Europejskich kwestia samorządu nie była priorytetowa. Zainteresowanie tego typu kwestiami wzrastało w miarę rozwoju integracji. W szczególności podjęto kwestie współpracy transgranicznej, w tym zakresie pojawiła się między innymi kocepcja stowarzyszeń transgranicznych w tzw. raporcie Gerlacha z 1976 r.
Proponowano stworzenie uregulowań prawnych na poziomie wspólnoty, jako podstawy do tworzenia stowarzyszeń publicznoprawnych. Z kolei w tzw. raporcie Potschki z 1986 r. postulowano współpracę transgraniczną wewnątrz Wspólnoty. Istotnym impulsem w tym zakresie stał się Jednolity Akt Europejski, stanowiący podstawę do promowania Europy regionów.
Kwestie te zostały podjęte następnie dopiero w ramach reform funduszy strukturalnych, gdzie zapisano prawnie zasadę partnerstwa oraz współudziału społeczności terytorialnych, polityka regionalna i programowanie rozwoju na poziomie regionów stało się istotnym elementem działań Unii. Przyjęta w roku 1988 Wspólnotowa Karta Regionalizacji stworzyła podstawy prawne dla uczestniczenia samorządów w tworzniu prawa w zakresie tego poziomu. Powołano również Konsultacyjną Radę Społeczności Lokalnych i Regionalnych.
Partnerstwo stało się podstawą realizowania polityki strukturalnej. Z inicjatywy niemieckiej w 1989 r. została stworzona z kolei grupa robocza Europa Regionów, której celem było pogłębianie integracji. Instytucjonalizacja obecności regionów w UE nastąpiła natomiast dzięki realizacji Traktatu z Maastricht, który stworzył między innymi możliwosć ubiegania się reprezentantów regionów o funkcje reprezentanta danego kraju w Radzie UE, powołany został specjalny Komitet Regionów, składający się z przedstawicieli władz regionalnych i lokalnych, umocnienie zasady subsydiarności jako podstawy działań w zakresie samorządu.
Dalsze działania podejmowane w zakresie programów Interreg oraz Phare stworzyły pierwsze podstawy inicjatyw w zakresie społeczności lokalnych i regionalnych, niemniej nadal nie została jednoznacznie określona pozycja polityczna i decydencka. W okresie późniejszym poważne dyskusje nad pozycją samorządu lokalnego podjęto w ramach prac nad Traktatem Ustanawiającym Konstytucję dla Europy, gdzie zwracano uwagę, iż samorządność ta jest istotnei regulowana nadal bez udziału wspólnoty.
Pojawił się nadal nie zrealizowany postulat włączenia EKST do porządku prawnego acquis communautaire. Przepisy w tym zakresie stwierdzają również między innymi, iż „Kompetencje regionów powinny być uznane lub określone przez konstytucję, statut regionu, przepisy prawa wewnętrznego lub międzynarodowego.”Art. 2 EUROPEJSKA KARTA SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz. U. z dnia 25 listopada 1994 r.).
Milczarek D., Nowak A. Z., _Integracja europejska. Wybrane problemy_,, Warszawa 2003 r., s. 41–42.
Zob. zasady i tryb wyłaniania kandydatów na przedstawicieli Polski określa ustawa z dnia 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach RP w Komitecie Regionów UE (Dz. U. z 2005 r., nr 90, poz. 759 ze zmianami).
Tomaszewski K., _Regiony w procesie integracji europejskiej,_ WoltersKluwer, Warszawa 2007 r., s. 56—58.
Art. 4, ibidem.
Art. 9, ibidem.
Na podstawie: http://europa.eu/about-eu/institutions-bodies/cor/index_pl.htm, data dostępu: 05.04.2013r.SFS 1991:900; 2000:889.
Czarny R., _Szwecja w Unii Europejskiej_, Wyższa szkoła ubezpieczeń w Kielcach 2002 r., s. 8—23.
Por. art. 1 Konstytucji Szwecji, treść aktu w: http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/szwecja.html, data dostępu 05.03.2013r.
Zob. Szwedzki odpowiednik dziennika ustaw nr 2001:453.
1982:763.
1998:808.
1985:1100.
Lipska-Sondecka A., _Samorząd terytorialny RFN, Szwecji i Hiszpanii_, Koszalin 2005 r., s. 49—51.
Lasocka D., _Samorządy w Unii Europejskiej_, op. cit., s. 50—52.
Pułło A., _Ustroje państw współczesnych_, Warszawa 2007 r., s. 38.
Sarnecki P.(red.), _Ustrój Unii Europejskiej i ustroje państw członkowskich,_ WoltersKluwer, Warszawa 2007 r., s. 445—447.
Pietrzyk I., _Polityka regionalna Unii Europejskiej i regiony w państwach członkowskich_, PWN, Warszawa 2001 r., s. 250—255.
więcej..
