- nowość
Seksuologia sądowa. Tom 5 - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
12 listopada 2024
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Seksuologia sądowa. Tom 5 - ebook
Tematem przewodnim V tomu „Seksuologii sądowej” są zagadnienia dotyczące szeroko pojętej problematyki ofiar przemocy seksualnej. Seksuologia sądowa skupia się zarówno na sprawcach czynów zabronionych, jak i prowadzi badania nad przyczynami zaistnienia tej kategorii przestępstwa w kontekście wzajemnej interakcji pomiędzy sprawcami a ich ofiarami. Ostatnia część cyklu omawia takie zagadnienia jak: ewolucja poglądów oraz koncepcji na rolę ofiary w genezie przestępstwa seksualnego, zjawisko wiktymizacji, typologia ofiar przestępstw, skutki przemocy seksualnej dla ofiary i ich przezwyciężanie, wykorzystywanie seksualne dzieci w cyberprzestrzeni, przeciwdziałanie zagrożeniu przestępczością na tle seksualnym, diagnostyka i opiniowanie ofiar przestępstw seksualnych, prawne i medyczne zagadnienia dotyczące postępowania z ofiarami przestępstw przeciwko wolności seksualnej, międzynarodowe i europejskie rekomendacje postępowania z ofiarami przestępstw seksualnych. Tom V jest przydatną pozycją zarówno dla osób zajmujących się opiniowaniem sądowo-seksuologicznym, jak i dla szerokiego grona lekarzy (nie tylko seksuologów i psychiatrów), psychologów, ratowników medycznych, prawników i wszystkich osób, które mogą być zaangażowane w pomoc ofiarom przemocy seksualnej.
| Kategoria: | Medycyna |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-01-23805-6 |
| Rozmiar pliku: | 1,6 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
AUTORZY
dr n. med. Andrzej Depko
Poradnia Seksuologiczna i Patologii Współżycia
Samodzielny Wojewódzki Zespół Publicznych Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej w Warszawie
dr n. med. Aleksandra Krasowska
Katedra i Klinika Psychiatryczna
Warszawski Uniwersytet Medyczny
* * *
prof. dr hab. n. med. Agnieszka Drosdzol-Cop
Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej
Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
dr hab. Iwona Grzegorzewska, prof. uczelni
Zakład Psychologii Klinicznej i Psychopatologii Rozwoju
Instytut Psychologii
Uniwersytet Zielonogórski
prof. dr hab. Ewa Guzik-Makaruk
Katedra Prawa Karnego i Kryminologii
Wydział Prawa
Uniwersytet w Białymstoku
mgr Ewa Hamerla
Poradnia Seksuologiczna i Patologii Współżycia
Samodzielny Wojewódzki Zespół Publicznych Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej w Warszawie
dr hab. n. hum. Jacek Kochanowski, prof. uczelni
Ośrodek Społecznych Badań Queer
Katedra Socjologii Wiedzy i Moralności
Instytut Stosowanych Nauk Społecznych
Uniwersytet Warszawski
dr n. med. Agnieszka Nowak
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej i Toksykologii Sądowo-Lekarskiej
Wydział Nauk Medycznych w Katowicach
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
prof. dr hab. Beata Pastwa-Wojciechowska
Zakład Psychologii Osobowości i Psychologii Sądowej Instytut Psychologii
Gdański Uniwersytet Medyczny
mgr Elżbieta Rowińska-Garbień
Poradnia Seksuologiczna i Patologii Współżycia
Samodzielny Wojewódzki Zespół Publicznych Zakładów
Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej w Warszawie
dra. n. pr. Sylwia Spurek
posłanka do PE 2019–2024, zastępczyni RPO 2015–2019
mgr Katarzyna Staciwa
NASK – Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa
Państwowy Instytut Badawczy
mgr Paulina Wnukiewicz
prywatna praktyka psychologiczna, psycholog sądowy
dr n. społ. Tomasz Wrzosek
Ośrodek Społecznych Badań Queer
Katedra Socjologii Wiedzy i Moralności
Instytut Stosowanych Nauk Społecznych
Uniwersytet WarszawskiPRZEDMOWA
Seksuologia sądowa wyodrębniła się z seksuologii klinicznej i zajmuje się tematyką zaspokajania popędu seksualnego w sposób odbiegający od oczekiwań społecznych lub wręcz naruszający obowiązujący porządek prawny. Zachowania i czyny godzące w wolność seksualną drugiego człowieka stanowią zagadnienia znajdujące się w obszarze zainteresowania seksuologii sądowej i wymiaru sprawiedliwości. Aby udzielić odpowiedzi na pytanie, dlaczego w każdym społeczeństwie – bez względu na szerokość geograficzną, tradycje kulturowe i regulacje prawne – funkcjonują osoby zaspokajające swoje potrzeby seksualne w sposób naruszający wolność seksualną innych osób, prowadzone są badania nad etiologią tych zachowań. Poznanie zróżnicowanych uwarunkowań pozwala na opracowanie metod efektywnej terapii. Seksuologia sądowa rozwija się wraz z postępem dokonującym się w medycynie i psychologii.
Jednym z istotnych zadań seksuologii sądowej jest merytoryczne przygotowanie specjalistów, którzy będą współpracowali z wymiarem sprawiedliwości w charakterze biegłych. Opiniowanie sądowo-seksuologiczne jest niezbędne w wielu postępowaniach wymagających szczególnej wiedzy i doświadczenia, czyli posiadania wiedzy eksperckiej.
Nauka i wiedza zdobywane podczas studiów medycznych lub psychologicznych, czasami pogłębione studiami podyplomowymi z zakresu seksuologii klinicznej, obejmują podstawowe informacje dotyczące anatomii, fizjologii, psychologii oraz ich wzajemnych uwarunkowań w kształtowaniu zachowań seksualnych człowieka. Posiadanie ogólnej wiedzy o seksualności człowieka i jej uwarunkowaniach jest, niestety, niewystarczające do rzetelnego wykonania zadań stawianych przez organy ścigania i wymiar sprawiedliwości przed biegłym seksuologiem. Ewolucja, która dokonała się w ostatnim dwudziestoleciu w rozwoju seksuologii, integrująca nauki medyczne z pozamedycznymi, spowodowała, że musi on mieć szeroką wiedzę odnoszącą się do aktualnych osiągnięć naukowych z różnych dziedzin opisujących seksualność człowieka. Powinien umieć je integrować oraz być kompetentny w sferze coraz bardziej komplikującej się diagnozy, nie tylko w zakresie medycznym. Znaczna część seksuologii wiąże się z problematyką psychologiczną, społeczną czy pedagogiczną w takim stopniu, że bez należytej znajomości i właściwego uwzględnienia tych aspektów trudno o prawidłowe rozpoznanie, opinię bądź terapię. Interdyscyplinarność seksuologii znajduje swoje oczywiste odbicie w specyfice opiniowania sądowo-seksuologicznego i przesądza o wymaganiach merytorycznych wobec osoby opiniującej. Wraz z rozwojem poszczególnych dziedzin nauki wiedza i umiejętności biegłego seksuologa, zdobyte nierzadko lata wcześniej, wymagają stałej aktualizacji. W przeciwnym wypadku opinia nie będzie spełniała kryterium zgodności z wymogami współczesnej wiedzy.
Jako redaktorzy naukowi „Seksuologii sądowej” podjęliśmy się wyzwania, którym jest opracowanie publikacji stanowiącej przegląd aktualnego stanu badań i wiedzy w zakresie seksuologii sądowej. Ze względu na swoje walory poznawcze jest ona adresowana nie tylko do seksuologów, psychiatrów i psychologów wspomagających swoją wiedzą fachową wymiar sprawiedliwości, lecz mamy nadzieję, że okaże się także przydatna prawnikom, którzy w ramach wykonywanych obowiązków jako sędziowie, prokuratorzy lub obrońcy muszą umieć korzystać z dostarczonych im opinii sądowo-seksuologicznych.
Omówienie wszystkich aspektów medycznych, psychologicznych, socjologicznych, kryminologicznych, prawnych i opiniodawczych seksuologii sądowej przy równoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu merytorycznego przekracza możliwości dwojga autorów. Dlatego zaprosiliśmy do współpracy wybitnych specjalistów w swoich dziedzinach, którzy opierając się na współczesnym piśmiennictwie oraz wynikach badań prowadzonych w wiodących ośrodkach zajmujących się zagadnieniami patologii seksualnej, zgodzili się przygotować z nami tę publikację.
W pierwszych dwóch tomach informowaliśmy, że „Seksuologia sądowa” zostanie wydana jako tetralogia. Dzięki życzliwemu podejściu Wydawnictwa oraz owocnej pracy zespołu współautorów „Seksuologia sądowa” liczy łącznie pięć tomów:
• tom 1 – teorie, modele, badania;
• tom 2 – opiniowanie w sprawach karnych;
• tom 3 – praktyczne aspekty opiniowania seksuologicznego;
• tom 4 – opiniowanie sądowo-seksuologiczne w sprawach cywilnych i nieletnich;
• tom 5 – wiktymologia.
Mamy nadzieję, iż publikacja ta, oprócz dostarczenia rzetelnych informacji, przyczyni się do podniesienia jakości wydawanych opinii sądowo-seksuologicznych.
Andrzej Depko, Aleksandra KrasowskaWSTĘP
Tematem przewodnim piątego tomu „Seksuologii sądowej” są zagadnienia dotyczące szeroko pojętej problematyki ofiar przemocy seksualnej.
Seksuologia sądowa, zajmując się etiologią przestępstw przeciwko wolności seksualnej, nie skupia swojej uwagi wyłącznie na sprawcach czynów zabronionych, lecz prowadzi także badania nad przyczynami zaistnienia tej kategorii przestępstwa w kontekście wzajemnej interakcji pomiędzy sprawcami a ich ofiarami. Analizowanie elementów biografii ofiary pod kątem stałych lub incydentalnych czynników zwiększających ryzyko napaści seksualnej umożliwia opracowanie programów zapobiegania przestępstwom przeciwko wolności seksualnej. W tym zakresie pokrywa się to działanie z celami i zadaniami wiktymologii kryminalnej.
Ofiarą przemocy seksualnej może stać się każda osoba, niezależnie od jej indywidualnych cech psychofizycznych, wieku, płci lub orientacji seksualnej. Seksuologia sądowa oraz wiktymologia kryminalna poszukują odpowiedzi na pytanie, czy oraz jakie okoliczności, a także predyspozycje osobowościowe i zachowania ofiary mogą oddziaływać na proces motywacyjny i decyzyjny sprawcy przestępstwa seksualnego. Analiza motywów, którymi kierują się sprawcy przestępstw przeciwko wolności seksualnej, wskazuje, że błędne jest utożsamianie tej kategorii przestępstw wyłącznie z potrzebą zaspokojenia popędu płciowego.
Wyniki badań wskazują, że ofiarami przemocy seksualnej padają nie tylko jednostki, lecz także niektóre grupy społeczne. Należą do nich zarówno dzieci i młode kobiety, jak i osoby w podeszłym wieku, z niepełnosprawnością fizyczną lub mentalną, identyfikujące się jako LGBTQIAP (lesbian, gay, bisexual, transgender, queer, intersex, asexual, pansexual) oraz uchodźcy i osoby ubiegające się o azyl.
Badane jest również ryzyko doznania wiktymizacji oraz jej zasięg i skutki. Szuka się sposobów zapobiegania temu zjawisku oraz możliwości udzielania ofiarom skutecznej pomocy i kompensacji szkody poniesionej w wyniku przestępstwa seksualnego.
W obszarze zainteresowania wiktymologii znajduje się wiele zagadnień i problemów badawczych. Kryterium wyboru treści zamieszczonych w niniejszym podręczniku było dostarczenie wiedzy przydatnej w codziennej pracy nie tylko biegłym seksuologom, lecz także ich zleceniodawcom.
Piąty tom „Seksuologii sądowej” podzielony został na 10 merytorycznych części. W pierwszym rozdziale Andrzej Depko omówił ewolucję poglądów oraz koncepcji na rolę ofiary w genezie przestępstwa seksualnego. Rozdział drugi autorstwa Ewy Hamerli przybliża Czytelnikowi problematykę zjawiska wiktymizacji. Część trzecia dotyczy natomiast zagadnienia typologii ofiar przestępstw – tematem podrozdziału Pauliny Wnukiewicz jest dziecko jako ofiara, Aleksandra Krasowska poruszyła temat wiktymiazacji osoby w podeszłym wieku, a Jacek Kochanowski i Tomasz Wrzosek osób LGBTQIAP. Skutki przemocy seksualnej dla ofiary i ich przezwyciężanie przedstawiła w rozdziale czwartym Elżbieta Rowińska-Garbień. Z kolei Katarzyna Staciwa w części piątej dostarczyła Czytelnikowi informacji dotyczących wykorzystywania seksualnego dzieci w cyberprzestrzeni. Rozdział szósty autorstwa Andrzeja Depko dotyczy przeciwdziałania zagrożeniu przestępczością na tle seksualnym. W części siódmej Iwona Grzegorzewska i Beata Pastwa-Wojciechowska omówiły natomiast zasady diagnostyki i opiniowania ofiar przestępstw seksualnych. Wytyczne postępowania z ofiarami przestępstw przeciwko wolności seksualnej przedstawiono w rozdziałach ósmym (wybrane aspekty prawne) i dziewiątym (wybrane zagadnienia medyczne), których autorkami są Agnieszka Drosdzol-Cop, Ewa Guzik-Makaruk i Agnieszka Nowak. W rozdziale dziesiątym Sylwia Spurek zaprezentowała z kolei międzynarodowe i europejskie rekomendacje postępowania z ofiarami przestępstw seksualnych. Część ostatnia (Addenda) pozwoli zapoznać się z Polską Kartą Praw Ofiary, ogłoszoną w roku 1999 przez Ministerstwo Sprawiedliwości we współpracy z instytucjami i organizacjami rządowymi i pozarządowymi, oraz wytycznymi Prokuratora Generalnego dotyczącymi zasad postępowania w sprawach o przestępstwo zgwałcenia. Zamieszczona została również treść Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej oraz poselski projekt ustawy o zmianach definicji zgwałcenia.
Jako redaktorzy naukowi „Seksuologii sądowej” ostatni już raz zwracamy się do Koleżanek i Kolegów, praktykujących biegłych seksuologów oraz prawników, o nadsyłanie swoich refleksji, oczekiwań, a także uwag krytycznych, które będziemy mogli wykorzystać praktycznie, jeżeli w przyszłości wymagania wynikające z nieustannego postępu wiedzy nałożą na nas obowiązek aktualizacji treści merytorycznych zawartych w pentalogii.
Andrzej Depko, Aleksandra Krasowska
dr n. med. Andrzej Depko
Poradnia Seksuologiczna i Patologii Współżycia
Samodzielny Wojewódzki Zespół Publicznych Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej w Warszawie
dr n. med. Aleksandra Krasowska
Katedra i Klinika Psychiatryczna
Warszawski Uniwersytet Medyczny
* * *
prof. dr hab. n. med. Agnieszka Drosdzol-Cop
Katedra i Oddział Kliniczny Ginekologii, Położnictwa i Ginekologii Onkologicznej
Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
dr hab. Iwona Grzegorzewska, prof. uczelni
Zakład Psychologii Klinicznej i Psychopatologii Rozwoju
Instytut Psychologii
Uniwersytet Zielonogórski
prof. dr hab. Ewa Guzik-Makaruk
Katedra Prawa Karnego i Kryminologii
Wydział Prawa
Uniwersytet w Białymstoku
mgr Ewa Hamerla
Poradnia Seksuologiczna i Patologii Współżycia
Samodzielny Wojewódzki Zespół Publicznych Zakładów Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej w Warszawie
dr hab. n. hum. Jacek Kochanowski, prof. uczelni
Ośrodek Społecznych Badań Queer
Katedra Socjologii Wiedzy i Moralności
Instytut Stosowanych Nauk Społecznych
Uniwersytet Warszawski
dr n. med. Agnieszka Nowak
Katedra i Zakład Medycyny Sądowej i Toksykologii Sądowo-Lekarskiej
Wydział Nauk Medycznych w Katowicach
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
prof. dr hab. Beata Pastwa-Wojciechowska
Zakład Psychologii Osobowości i Psychologii Sądowej Instytut Psychologii
Gdański Uniwersytet Medyczny
mgr Elżbieta Rowińska-Garbień
Poradnia Seksuologiczna i Patologii Współżycia
Samodzielny Wojewódzki Zespół Publicznych Zakładów
Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej w Warszawie
dra. n. pr. Sylwia Spurek
posłanka do PE 2019–2024, zastępczyni RPO 2015–2019
mgr Katarzyna Staciwa
NASK – Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa
Państwowy Instytut Badawczy
mgr Paulina Wnukiewicz
prywatna praktyka psychologiczna, psycholog sądowy
dr n. społ. Tomasz Wrzosek
Ośrodek Społecznych Badań Queer
Katedra Socjologii Wiedzy i Moralności
Instytut Stosowanych Nauk Społecznych
Uniwersytet WarszawskiPRZEDMOWA
Seksuologia sądowa wyodrębniła się z seksuologii klinicznej i zajmuje się tematyką zaspokajania popędu seksualnego w sposób odbiegający od oczekiwań społecznych lub wręcz naruszający obowiązujący porządek prawny. Zachowania i czyny godzące w wolność seksualną drugiego człowieka stanowią zagadnienia znajdujące się w obszarze zainteresowania seksuologii sądowej i wymiaru sprawiedliwości. Aby udzielić odpowiedzi na pytanie, dlaczego w każdym społeczeństwie – bez względu na szerokość geograficzną, tradycje kulturowe i regulacje prawne – funkcjonują osoby zaspokajające swoje potrzeby seksualne w sposób naruszający wolność seksualną innych osób, prowadzone są badania nad etiologią tych zachowań. Poznanie zróżnicowanych uwarunkowań pozwala na opracowanie metod efektywnej terapii. Seksuologia sądowa rozwija się wraz z postępem dokonującym się w medycynie i psychologii.
Jednym z istotnych zadań seksuologii sądowej jest merytoryczne przygotowanie specjalistów, którzy będą współpracowali z wymiarem sprawiedliwości w charakterze biegłych. Opiniowanie sądowo-seksuologiczne jest niezbędne w wielu postępowaniach wymagających szczególnej wiedzy i doświadczenia, czyli posiadania wiedzy eksperckiej.
Nauka i wiedza zdobywane podczas studiów medycznych lub psychologicznych, czasami pogłębione studiami podyplomowymi z zakresu seksuologii klinicznej, obejmują podstawowe informacje dotyczące anatomii, fizjologii, psychologii oraz ich wzajemnych uwarunkowań w kształtowaniu zachowań seksualnych człowieka. Posiadanie ogólnej wiedzy o seksualności człowieka i jej uwarunkowaniach jest, niestety, niewystarczające do rzetelnego wykonania zadań stawianych przez organy ścigania i wymiar sprawiedliwości przed biegłym seksuologiem. Ewolucja, która dokonała się w ostatnim dwudziestoleciu w rozwoju seksuologii, integrująca nauki medyczne z pozamedycznymi, spowodowała, że musi on mieć szeroką wiedzę odnoszącą się do aktualnych osiągnięć naukowych z różnych dziedzin opisujących seksualność człowieka. Powinien umieć je integrować oraz być kompetentny w sferze coraz bardziej komplikującej się diagnozy, nie tylko w zakresie medycznym. Znaczna część seksuologii wiąże się z problematyką psychologiczną, społeczną czy pedagogiczną w takim stopniu, że bez należytej znajomości i właściwego uwzględnienia tych aspektów trudno o prawidłowe rozpoznanie, opinię bądź terapię. Interdyscyplinarność seksuologii znajduje swoje oczywiste odbicie w specyfice opiniowania sądowo-seksuologicznego i przesądza o wymaganiach merytorycznych wobec osoby opiniującej. Wraz z rozwojem poszczególnych dziedzin nauki wiedza i umiejętności biegłego seksuologa, zdobyte nierzadko lata wcześniej, wymagają stałej aktualizacji. W przeciwnym wypadku opinia nie będzie spełniała kryterium zgodności z wymogami współczesnej wiedzy.
Jako redaktorzy naukowi „Seksuologii sądowej” podjęliśmy się wyzwania, którym jest opracowanie publikacji stanowiącej przegląd aktualnego stanu badań i wiedzy w zakresie seksuologii sądowej. Ze względu na swoje walory poznawcze jest ona adresowana nie tylko do seksuologów, psychiatrów i psychologów wspomagających swoją wiedzą fachową wymiar sprawiedliwości, lecz mamy nadzieję, że okaże się także przydatna prawnikom, którzy w ramach wykonywanych obowiązków jako sędziowie, prokuratorzy lub obrońcy muszą umieć korzystać z dostarczonych im opinii sądowo-seksuologicznych.
Omówienie wszystkich aspektów medycznych, psychologicznych, socjologicznych, kryminologicznych, prawnych i opiniodawczych seksuologii sądowej przy równoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu merytorycznego przekracza możliwości dwojga autorów. Dlatego zaprosiliśmy do współpracy wybitnych specjalistów w swoich dziedzinach, którzy opierając się na współczesnym piśmiennictwie oraz wynikach badań prowadzonych w wiodących ośrodkach zajmujących się zagadnieniami patologii seksualnej, zgodzili się przygotować z nami tę publikację.
W pierwszych dwóch tomach informowaliśmy, że „Seksuologia sądowa” zostanie wydana jako tetralogia. Dzięki życzliwemu podejściu Wydawnictwa oraz owocnej pracy zespołu współautorów „Seksuologia sądowa” liczy łącznie pięć tomów:
• tom 1 – teorie, modele, badania;
• tom 2 – opiniowanie w sprawach karnych;
• tom 3 – praktyczne aspekty opiniowania seksuologicznego;
• tom 4 – opiniowanie sądowo-seksuologiczne w sprawach cywilnych i nieletnich;
• tom 5 – wiktymologia.
Mamy nadzieję, iż publikacja ta, oprócz dostarczenia rzetelnych informacji, przyczyni się do podniesienia jakości wydawanych opinii sądowo-seksuologicznych.
Andrzej Depko, Aleksandra KrasowskaWSTĘP
Tematem przewodnim piątego tomu „Seksuologii sądowej” są zagadnienia dotyczące szeroko pojętej problematyki ofiar przemocy seksualnej.
Seksuologia sądowa, zajmując się etiologią przestępstw przeciwko wolności seksualnej, nie skupia swojej uwagi wyłącznie na sprawcach czynów zabronionych, lecz prowadzi także badania nad przyczynami zaistnienia tej kategorii przestępstwa w kontekście wzajemnej interakcji pomiędzy sprawcami a ich ofiarami. Analizowanie elementów biografii ofiary pod kątem stałych lub incydentalnych czynników zwiększających ryzyko napaści seksualnej umożliwia opracowanie programów zapobiegania przestępstwom przeciwko wolności seksualnej. W tym zakresie pokrywa się to działanie z celami i zadaniami wiktymologii kryminalnej.
Ofiarą przemocy seksualnej może stać się każda osoba, niezależnie od jej indywidualnych cech psychofizycznych, wieku, płci lub orientacji seksualnej. Seksuologia sądowa oraz wiktymologia kryminalna poszukują odpowiedzi na pytanie, czy oraz jakie okoliczności, a także predyspozycje osobowościowe i zachowania ofiary mogą oddziaływać na proces motywacyjny i decyzyjny sprawcy przestępstwa seksualnego. Analiza motywów, którymi kierują się sprawcy przestępstw przeciwko wolności seksualnej, wskazuje, że błędne jest utożsamianie tej kategorii przestępstw wyłącznie z potrzebą zaspokojenia popędu płciowego.
Wyniki badań wskazują, że ofiarami przemocy seksualnej padają nie tylko jednostki, lecz także niektóre grupy społeczne. Należą do nich zarówno dzieci i młode kobiety, jak i osoby w podeszłym wieku, z niepełnosprawnością fizyczną lub mentalną, identyfikujące się jako LGBTQIAP (lesbian, gay, bisexual, transgender, queer, intersex, asexual, pansexual) oraz uchodźcy i osoby ubiegające się o azyl.
Badane jest również ryzyko doznania wiktymizacji oraz jej zasięg i skutki. Szuka się sposobów zapobiegania temu zjawisku oraz możliwości udzielania ofiarom skutecznej pomocy i kompensacji szkody poniesionej w wyniku przestępstwa seksualnego.
W obszarze zainteresowania wiktymologii znajduje się wiele zagadnień i problemów badawczych. Kryterium wyboru treści zamieszczonych w niniejszym podręczniku było dostarczenie wiedzy przydatnej w codziennej pracy nie tylko biegłym seksuologom, lecz także ich zleceniodawcom.
Piąty tom „Seksuologii sądowej” podzielony został na 10 merytorycznych części. W pierwszym rozdziale Andrzej Depko omówił ewolucję poglądów oraz koncepcji na rolę ofiary w genezie przestępstwa seksualnego. Rozdział drugi autorstwa Ewy Hamerli przybliża Czytelnikowi problematykę zjawiska wiktymizacji. Część trzecia dotyczy natomiast zagadnienia typologii ofiar przestępstw – tematem podrozdziału Pauliny Wnukiewicz jest dziecko jako ofiara, Aleksandra Krasowska poruszyła temat wiktymiazacji osoby w podeszłym wieku, a Jacek Kochanowski i Tomasz Wrzosek osób LGBTQIAP. Skutki przemocy seksualnej dla ofiary i ich przezwyciężanie przedstawiła w rozdziale czwartym Elżbieta Rowińska-Garbień. Z kolei Katarzyna Staciwa w części piątej dostarczyła Czytelnikowi informacji dotyczących wykorzystywania seksualnego dzieci w cyberprzestrzeni. Rozdział szósty autorstwa Andrzeja Depko dotyczy przeciwdziałania zagrożeniu przestępczością na tle seksualnym. W części siódmej Iwona Grzegorzewska i Beata Pastwa-Wojciechowska omówiły natomiast zasady diagnostyki i opiniowania ofiar przestępstw seksualnych. Wytyczne postępowania z ofiarami przestępstw przeciwko wolności seksualnej przedstawiono w rozdziałach ósmym (wybrane aspekty prawne) i dziewiątym (wybrane zagadnienia medyczne), których autorkami są Agnieszka Drosdzol-Cop, Ewa Guzik-Makaruk i Agnieszka Nowak. W rozdziale dziesiątym Sylwia Spurek zaprezentowała z kolei międzynarodowe i europejskie rekomendacje postępowania z ofiarami przestępstw seksualnych. Część ostatnia (Addenda) pozwoli zapoznać się z Polską Kartą Praw Ofiary, ogłoszoną w roku 1999 przez Ministerstwo Sprawiedliwości we współpracy z instytucjami i organizacjami rządowymi i pozarządowymi, oraz wytycznymi Prokuratora Generalnego dotyczącymi zasad postępowania w sprawach o przestępstwo zgwałcenia. Zamieszczona została również treść Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej oraz poselski projekt ustawy o zmianach definicji zgwałcenia.
Jako redaktorzy naukowi „Seksuologii sądowej” ostatni już raz zwracamy się do Koleżanek i Kolegów, praktykujących biegłych seksuologów oraz prawników, o nadsyłanie swoich refleksji, oczekiwań, a także uwag krytycznych, które będziemy mogli wykorzystać praktycznie, jeżeli w przyszłości wymagania wynikające z nieustannego postępu wiedzy nałożą na nas obowiązek aktualizacji treści merytorycznych zawartych w pentalogii.
Andrzej Depko, Aleksandra Krasowska
więcej..
