Słownik niemiecko-polski wyrazów lekarskich - ebook

NIE­MIEC­KO-POL­SKI SŁOW­NIK WY­RA­ZÓW LE­KAR­SKICH.

uło­żo­ny przez

Jó­ze­fa Ma­je­ra i Fre­de­ry­ka Sko­bla ddr. i pprof… me­dy­cy­ny w uni­wer­sy­te­cie ja­giel­loń­skim.

Kra­ków

Na­kła­dem i Dru­kiem Da­nie­la Edwar­da Frie­dle­ina.

1842.

Po­wo­du­jąc się ży­cze­niem P. Da­nie­la Frie­dle­ina, któ­re­mu już nie jed­nę po­ży­tecz­ną dla mło­dzie­ży książ­kę po­wszech­ność pol­ska za­wdzię­cza, tem chęt­niej wzię­li­śmy się do wy­pra­co­wa­nia ni­niej­sze­go Słow­ni­ka, że o jego po­trze­bie i uży­tecz­no­ści sami by­li­śmy prze­ko­na­ni. Prze­ko­na­nie to nie po­wsta­ło w nas z do­my­słu lub praw­do­po­do­bień­stwa, lecz z wie­lo­krot­ne­go do­świad­cze­nia. Nie­rzad­ko bo­wiem le­ka­rze na­szej szko­ły, dla któ­rych bi­ret dok­tor­ski nie stał się chiń­skim mu­rem do dal­szej na­uki; czę­ściej jesz­cze ucznio­wie, bąć przy wy­ra­bia­niu roz­pra­wy in­au­gu­ral­nych, bąć w in­nym wzglę­dzie ko­rzy­stać chcą­cy z za­moż­nej li­te­ra­tu­ry nie­miec­kiej; jak­kol­wiek nie­ob­cy ję­zy­ka, nie­świa­do­mi jed­nak jego tech­nicz­nych wy­ra­żeń, w chwa­leb­nem a mi­łem nam za­ufa­niu szu­ka­li u nas w tej mie­rze po­mo­cy. Nie­rzad­ko zno­wu wy­cho­wań­cy szkół nie­miec­kich, aza­tem z wła­ści­wo­ścią wy­ra­żeń le­kar­skich nie­miec­kich do­brze obe­zna­ni, zna­leź­li się w po­trze­bie za­sią­gnie­nia rady, gdy spo­strze­że­nia i po­my­sły swo­je opi­sać chcie­li w ro­do­wi­tym ęzy­ku.

Wszak­że inna jesz­cze po­bud­ka utwier­dzi­ła nas w owem przed­się­wzię­ciu. Już bo­wiem czwar­ty rok prze­cho­dzi, jak od­daw­szy pu­blicz­no­ści le­kar­skiej Ana­to­micz­no-fi­zy­olo­gicz­ną… część ła­ciń­sko-pol­skie­go, kry­tycz­ne­go słow­ni­ka le­kar­skie­go, pod­nie­ce­ni róż­no­stron­ne­mi a chlub­ne­mi dla nas we­zwa­nia­mi, ży­wi­my w so­bie szcze­rą chęć uisz­cze­nia się z resz­ty. Gdy ato­li w cią­gu na­szej pra­cy nie jed­no jesz­cze nowe wy­kry­śli­my źró­dło, a po­zy­ska­nie jed­ne­go sta­ło się zno­wu bodź­cem do po­szu­ki­wa­nia in­nych; ztąd za­tem po­szło, iż w ta­kim du­chu pro­wa­dzo­ne dzie­ło, mimo znacz­ne­go po­stę­pu, da­le­kiem jest jesz­cze osta­tecz­ne­go wy­koń­cze­nia; tem bar­dziej gdy inne pra­ce, bli­żej po­wo­ła­nia na­sze­go do­ty­czą­ce, nie­wie­le tyl­ko cza­su temu po­świę­cać do­zwa­la­ją. Gdy więc tym spo­so­bem cza­su wy­da­nia ob­szer­niej­sze­go, hi­sto­rycz­no-kry­tycz­nie wy­pra­co­wa­ne­go słow­ni­ka, jesz­cze i te­raz z pew­no­ścią ozna­czyć nic mo­że­my, są­dzi­my że obec­ne dzieł­ko brak jego tym­cza­sem choć wczę­ści za­stą­pi; zwłasz­cza gdy za­moż­na w wła­sne, a wszyst­kie obce dzie­ła waż­niej­sze skrzęt­nie przy­swa­ja­ją­ca so­bie li­te­ra­tu­ra nie­miec­ka, słusz­nie naj­wię­cej zaj­mu­je na­szych z po­stę­pem na­uki idą­cych le­ka­rzy.

Układ ni­niej­sze­go słow­ni­ka nie do­pusz­czał w ogó­le wy­wo­dów, któ­re­by w wie­lu miej­scach po­da­ne na­zwi­ska uspra­wie­dli­wić mo­gły; być więc może, iż nie jed­no z nich, zwłasz­cza przy cho­ro­bach skór­nych, zda­wać się komu bę­dzie nie­pew­nem, a może i myl­nie uży­tem. Wszak­że upew­nić mo­że­my, że­śmy w tym wzglę­dzie po­stę­po­wa­li z naj­więk­szą oględ­no­ścią i kry­ty­ką. Zna­cze­nie ja­kie­mu wy­ra­zo­wi w tej lub owej pro­win­cyi przy­zna­wa­ne nie mo­gło być jesz­cze do­sta­tecz­ną rę­koj­mią jego wła­ści­wo­ści; ile że pod tym wzglę­dem naj­więk­sza za­cho­dzi roz­ma­itość i do­wol­ność. Je­że­li zwa­ży­my na po­dob­ną roz­ma­itość, że nie po­wie­my za­ba­ła­mu­ce­nie, nie tyl­ko w na­zwi­skach nie­miec­kich, ale po czę­ści i w ści­ślej na­uko­wych grec­ko-łnciń­skich, przy – zna­my, że z tego błęd­ni­ka in­a­czej wy­do­stać się nie moż­na było, jak przez ści­śle sys­te­ma­tycz­ne prze­pro­wa­dze­nie przed­mio­tu. Trze­ba więc było uło­żyć cho­ro­by skór­ne w pe­wien sta­ły po­rzą­dek, daw­niej­sze ich na­zwi­ska ła­ciń­skie po­rów­nać z now­sze­mi, te zno­wu po­mię­dzy sobą, zba­dać ich źró­dło i po­czą­tek; po­wtó­rzyć toż samo z wię­cej jesz­cze za­mię­sza­ne­mi wy­ra­za­mi nie­miec­kie­mi; aże­by wresz­cie za po­tro­je­niem tej ro­bo­ty przy na­zwi­skach pol­skich, z szczu­płe­go ich za­pa­su bąć sto­sow­nych po­do­bie­rać, bąć też w ich du­chu, zgod­nie z isto­tą lub for­mą cho­ro­by po­utwa­rzać nowe. Wszak­że prócz tego po­mnąc na nie­pew­ność zna­cze­nia sa­mych wy­ra­zów nie­miec­kich, do­da­niem obok nich na­zwisk ła­ciń­skich, sta­ra­li­śmy się wszel­ką usu­nąć wąt­pli­wość. Tego też trzy­ma­li­śmy się pra­wi­dła przy do­bo­rze na­zwisk cho­rób umy­sło­wych i ro­ślin le­kar­skich. – Je­śli więc znaj­dzie kto wy­raz w in­nem uży­ty zna­cze­niu niż mu się do­tąd czy­tać lub sły­szeć zda­rzy­ło, niech tego nie wy­wo­dzi z na­szej nie­wia­do­mo­ści lub lek­ko­myśl­no­ści, lecz niech to uzna za wy­pa­dek ści­słych i sys­te­ma­tycz­nych po­szu­ki­wań. Ato­li wol­ni od za­ro­zu­mia­ło­ści, nie wąt­pi­my, że mimo to zna­leść się mogą w na­szem pi­sem­ku rze­czy­wi­ste uchy­bie­nia. Tych bez­stron­ne i do­sta­tecz­nie uza­sad­nio­ne spro­sto­wa­nie z wdzięcz­no­ścią przyj­mie­my i w swo­im cza­sie na ko­rzyść ob­szer­niej­sze­go słow­ni­ka ła­ciń­skie­go ob­ró­cić nie za­nie­dba­my.

Co się ty­czy ukła­du; – pi­sząc słow­nik nie­miec­ki nie zda­ło nam się sto­sow­nem za­miesz­czać w nim wy­ra­zy ła­ciń­skie z nie­miec­ka tyl­ko za­koń­czo­ne: już dla tego, że mimo zmia­ny za­koń­cze­nia nie prze­sta­ją być ła­ciń­skie­mi; już zno­wu że ich za­miesz­cza­nie żad­nej nie zna­la­zło­by gra­ni­cy, bo trud­no o wy­raz le­kar­ski ła­ciń­ski lub grec­ki, któ­ry­by też w po­mie­nio­nym stro­ju nie zna­lazł się w ja­kim pi­sa­rzu nie­miec­kim; już wresz­cie że tem sa­mem pra­wem za­mie­ścić­by się mu­sia­ły po­dob­nie na­cią­gnię­te wy­ra­zy fran­cuz­kie, przez co za­mie­rzo­ny słow­nik stał­by się dziw­ną mię­sza­ni­ną nie­mic­ko-pol­skie­go, z ła­ciń­sko – a po­nie­kąd i fran­cuz­ko-pol­skim. Kil­ka więc tyl­ko wy­jąt­ków znaj­dzie w tym wzglę­dzie czy­tel­nik, od­no­szą­cych się do wy­ra­zów, któ­rych w dzi­siej­szym sta­nie na­uki opu­ścić się nie go­dzi­ło, a któ­rych wła­ści­wie nie­miec­kie na­zwi­ska albo szcze­gól­niej rzad­ko by­wa­ją w uży­ciu al­bo­śmy ich téż zgo­ła wy­szu­kać nie mo­gli.

W du­chu Słow­ni­ka kie­szon­ko­we­go sta­ra­jąc się o krót­kość, czę­sto po­wta­rza­ją­ce się wy­ra­zy ozna­cza­li­śmy tyl­ko po­cząt­ko­we­mi gło­ska­mi; któ­rych zna­cze­nie na­stę­pu­ją­ce:

bł… bło­na

gr … gru­czoł k… kość

m … mu­skuł, mię­siec n… nerw t… tęt­ni­ca w. wię­za­dło ż… żyła

Pi­sa­no w Kra­ko­wie dnia 4 Stycz­nia 1842 r.A

AAL­KIR­SCHE (pru­nus pa­dus) cze­rem­cha.

AB­BLA­ET­TE­RUNG DER KNO­CHEN (e xfo­lia­tio) odłusz­cze­nie, złusz­cze­nie, od­dzie­le­nie się ko­ści.

ABER­WITZ zna­cze­nie róż­ne, jako roz­ma­ite ro­dza­je głu­po­ty; – naj­czę­ściej jako UEBER­WITZ dow­cip prze­sad­ny.

AB­FU­EH­REN­DE MIT­TEL środ­ki prze­czysz­cza­ją­ce.

AB­GE­WO­EH­NUNG=EN­TWO­EH­NUNG.

AB­GE­ZO­GE­NES WAS­SER woda prze­pę­dzo­na, prze­kro­plo­na, wód­ka.

AB­GIES­SUNG od­la­nie, zce­dze­nie.

AB­GRUND=MILCH­SCHORF.

ABHA­EU­TUNG z.. HA­EU­TUNG.

AB­KO­CHUNG od­war.

ABLA­GE­RUNG zło­że­nie cho­ro­bo­we­go two­rzy­wa.

ABLE­ITUNG od­cią­gnie­nie, od­wie­dze­nie.

ABLO­ESUNG DER GLIE­DER od­ję­cie czlon­ków; MIT FLE­ISCHLAP­PEN od ję­cie pła­to­we.

AB­MA­GE­RUNG wy­chu­dłość.

AB­NEH­MEN upa­dek, nisz­cze­nie cia­ła.

AB­NEH­MEN­DES AL­TER wiek schył­ko­wy.

AB­NEH­MEN­DE KRAN­KU­EIT cho­ro­ba w ubyt­ku.

AB­SATZ­FIE­BER=WE­CHSEL­FIE­BER.

AB­SCHA­BER skro­ba­dło, skro­lak, skro­bacz­ka.

AB­SCHA­ELUNG wy­łusz­cze­nie, ob­łu­pa­nie.

AB­SCHIL­FE­RUNG ( de­fur­fu­ra­tio) złu­pie­że­nię.

AB­SCH­NIE­IDUNG z. ABLO­ESUNG.

AB­SCHOP­PEN (de­squ­ama­tio) złusz­cze­nie się.

AB­SET­ZUNG=ABLO­ESUNG DER GLIE­DER.

AB­SON­DE­RUNG wy­dzie­la­nie.

AB­SPU­ELEN zmy­cie, zpłó­ka­nie (rany, ropy).

ABS­TE­IGEN­DER MU­SKEL m… zstę­pu­ją­cy.

AB­SUD=AB­KO­CHUNG.

AB­TRE­IBEN­DE MIT­TEL środ­ki spę­dza­ją­ce, po­ron­ne.

ABWA­SCHUNG=AB­SPU­ELUNG.

ABWE­ICHEN=DURCH­FALL.

AB­ZEH­REN­DES FIE­BER go­rącz­ka tra­wią­ca, su­chot­na.

AB­ZEH­RUNG schnie­nie, nisz­cie­nie.

AB­ZlE­HEN­DER AU­GEN­MU­SKEL m… od­wo­dzą­cy oka, pro­sty ze­wnętrz­ny, gniew­ny.

AB­ZIE­HER (MU­SKEL) od­wo­dzi­ciel, m… od­wo­dzą­cy, od­sieb­ny.

ACHIL­LES­SEH­NE scię­gacz Achil­le­sa.

ACH­SE oś (ma­ci­cy, mied­ni­cy).

ACH­SEL (po­tocz­nie) ra­mię; –(wła­ści­wie ana­to­micz­nie.) pa­cha, pa­zu­cha, pod­pa­sze.

ACH­SEL­BE­IN nie­kie­dy za­miast OBE­RARM­BE­IN tu­dzież SCHLU­ES­SEL­BE­IN.

ACH­SEL­BLU­TA­DER, – DRU­ESE pa­cho­wy, pod­pa­cho­wy.

ACHT­ZEN­KO­EP­FI­GE BIN­DE opa­ska 18głow­na.

AC­KER­GAU­CH­HE­IL=GAU­CH­HE­IL, RO­THER.

AC­KER­HO­LUN­DER ( sam­bu­cus ebu­lus) h ebd.

AC­KER­KLEE (t ri­fo­lium arven­se) ko­ni­czy­na po­lna, kot­ko­wa, kot­ki.

AC­KER­LAT­TICH ( tus­si­la­go far­fa­ra) pod­biał po­spo­li­ty.

AC­KR­SA­LAT (v ale­ria­na lo­cu­sta) ko­złek ja­rzyn­ny.

AC­KER­SCA­BIO­SE ( sca­bio­sa arven­sis) dry­ja­kiew, świerzb­ni­ca po­lna.

AC­KER­WURZ=KAL­MUS.

ADAM­SAP­FEL grdy­ka, ogry­zek, jabł­ko Ada­ma.

ADER żyła… – z. BLUT – i SCHLA­GA­DER. – OHNE PAAR żyła nie­pa­rzy­sta, sa­mot­na.

ADER­BRUCH (zna­cze­nie nie­pew­nej). jako p hle­bor­r­he­xis =ADER­RlSS, KRAMPF

ADER­RISS; – jako cir­sos, va­rix = ADERK­NO­TEN, ADE­ISKROPF.

ADER­GE­FLECH­TE splo­ty na­czy­nio­we.

ADER­HAUT, DES THlE­RE­IES=LE­DER HAUT. – IM AUGE na­czy­niów­ka.

ADER­KROPF żyła ocie­kła, ocie­kli­na.

ADER­LASS pusz­cze­nie, upust krwi.

ADER­LASS­BIN­DE opa­ska za­ci­sko­wa przy pusz­cza­niu krwi.

ADER­LAS­SE­ISEN pusz­cza­dło.

ADER­NET­ZE splo­ty na­czy­nio­we.

ADER­PRES­SE za­ci­ska­dło, ży­ło­cisk, tur­ni­kiet; – por. DRE­HE­STOCK.

ADER­RISS ( phle­bor­r­he­xis, cir­sor­r­he­xis) pęk­nie­nie żyły na­cie­kłej.

ADER­SCHLAG tęt­no, puls.

AEH­REN­WE­IDE­RICH (ly­th­rum sa­li­ca­ria) krwaw­ni­ca po­spo­li­ta.

AESTE ga­łę­zie, od­no­gi na­czyń….

AET­ZMIT­TEL, ( cu­ute­ria po­ten­tia­lia.)środ­ki żrą­ce, zże­ra­dła.

AETZ­STE­IN po­taż żrą­cy.

AET­ZWAS­SER woda żrą­ca, rtę­cio­wa.

AFTER otwór od­cho­do­wy, sto­lec, otwór, za­dni, wy­chód, wy­cho­dek.

AFTER­BU­ER­DE z. FRUCHT­KU­CHEN i NA­CHGE­BURT.

AFTER­DARM = MIA­ST­DARM.

AFTER­FRATT wy­prze­nie przy­stol­co­we, wilk… osed­nie­nie.

AFTER­GE­BIL­DE wa­dli­we two­ry, nad­two­ry.

AFTER­GE­BURT z. NA­CHGE­BURT. AFTER­HE­BER pod­no­si­ciel od­by­tu, wy­chod­ka, otwo­ru za­dnie­go.

AFTER­JUC­KEN=AFTER­FRATT.

AFTER­R­CHLIES­SER zdzier­gacz, zwie – racz wy­chod­ka. AFTER­SPIE­GEL roz­wie­ra­dło, wzie­ra­dło wy­chod­ko­we.

ALANT oman; – WAH­RER po­spo­li­ty, dzie­wio­sił.

ALAUN ałun; – CE­BRAN­N­TER a… wy­pa­lo­ny.

ALAUN­MOL­KEN ser­wat­ka ału­no­wa.

ALAUN­ZUC­KER pro­szek cu­kro­ału­no­wy, cu­kier ału­no­wy.

AL­BERN­HE­IT, dur­ność.

AL­HORN­BAUM = HO­LUN­DER GE­ME­INER.

AL­L­GE­ME­INE ARZ­NEI ( pa­na­cea) le­kar­stwo ogól­ne, po­wszech­ne.

AL­L­GE­ME­INE KRAN­KHE­IT (mor­bus u nie­ver­sa­lis} cho­ro­ba ogól­na; – tu­dzież jako VOLKS­KRAN­KHE­IT.

ALOE alo­na.

ALP zmo­ra, mora, la­ta­wiec, noc­ni­ca.

ALP­DRU­EC­KEN = ALP.

AL­PE­NAMP­FER (ru­mex al­pi­nus) szczaw al­pej­ski.

AL­PRAN­KE = BIT­TER­SU­ESS.

ALP­ZOPF=WE­ICH­SEL­ZOPF.

AL­TER wiek.

AM­BER am­bra.

AM­BER­KRAUT=KAT­ZEN­KRAUT.

AM­BOS ko­wa­deł­ko.

AME­ISEN­LAU­FEN mro­wie­nie, ro­je­nie.

AM­MON­SHORN róg Am­mo­no­wy.

AMP­FER ( ru­mex) szczaw; SPIT­ZBLA­ET TRI­GER tr. acu­tus) sz… ko­by­li, ostro­li­ści ANA­STO­MO­SEN = ZU­SAM­MEN­MU­EN-DUNG.

AN­DORN, SCHWA­RZER. ( Bal­lo­ta bo­re­alis) szan­ta czar­na, bez­ząb mierz­ni­ca; –

WE­IS­SER (mar­ru­bium al­bum) szan­ta bia­ła, po­spo­li­ta, krzie­ci­na.

AN­DRANG DER SA­EFTE po­pęd so­ków.

ANE­IGNUNG przy­swa­ja­nie.

AN­FALL DER KRAN­KHE­IT na­pad.

AN­FEUCH­TEN­DE MIT­TEL środ­ki od­wil­ża­ją­ce

AN­GE­BOR­NE KRAN­KHE­IT cho­ro­ba wro­dzo­na, przy­rod­na.

AN­GEL hak… ha­czyk.

AN­GEL­BAND, ro­dzaj opa­ski Ga­le­na ( cu­spis et ha­mus).

AN­GE­SICHT z . AN­TLIZ.

AN­GE­WA­GH­SE­NE HAUT z. BIN­DE­HAUT.

ANGST ckli­wość.

AN­HA­EN­GE przy­rost­ki, przy­czep­ki, przy­sad­ki.

AN­HAL­TEN­DE KRAN­KHE­IT cho­ro­ba cią­gła; – MIT­TEL z. BLUT­STIL­LE­IN­DE i ZU­SAM­MEN­ZIE­HEN­DE.

AN­HA­ENG­SEL za­wie­sek, amu­let,

ANIS, anyż, any­żek.

AN­KER­FORT­SATZ = EL­LEN­BO­GEN HO­EC­KER.

AN­KER­FORT­SAT­ZMU­SKEL = EL­LEN­BO­GENK­NOR­REN­MU­SKEL.

AN­KER­WU­RZEL cza­sem za­miast KAL­MU­SWU­RZEL.

AN­LA­GE uspo­so­bie­nie.

AN­SATZ EINES KNO­CHENS (epi­phy sis) przy­ro­stek.

AN­SCHOP­PUNG za­tka­nie, prze­peł­nie­nie krwią. z. STOC­KUNG.

AN­SCHUSS z. RO­TH­LAUF; – DER BRU­ESTE na­bie­gnie­nie sut­ków, ze­bra­nie się po­kar­mu.

AN­SCHWEL­LUNG obrzmie­nie.

AN­SPRUNG=MILCH­SCHORF.

AN­STE­CHEN (pa­ra­cen­te­sis) prze­kłu­wa­nie, prze­kłu­cie.

AN­STEC­KUNG za­ra­ie­nie.

AN­STECKCNGS­STOFF pier­wia­stek za­raź­li­wy.

AN­TLIZ twarz, ob­li­cze.

AN­TLIZ­SCH­MERZ ból twa­rzo­wy.

AN­ZE­IGE wska­za­nie; – HE­ILEN­DE za­sa­do­we, le­czą­ce–LIN­DERN­DE ła­go­dzą­ce; – VER­WAH­REN­DE za­po­bież­ne.

AN­ZIE­HER (MU­SKEL) przy­cią­gacz, m… przy­cią­ga­ją­cy, przy­wo­dzą­cy, przy­wo­dzi­ciel… m… ksob­ny.

AP­FEL jabł­ko.

AP­FEL­WE­IN ja­błecz­nik.

APO­THE­KE le­kar­nia, ap­te­ka.

ARM (w zna­cze­niu ob­szer­niej­szem) od­no­gi gór­ne; (w zna­cze­niu ści­ślej­szem) z . OBE­RARM i UNTE­RARM = VOR­DE­RARM.

ARM­BIN­DE z. TRAG­BAND.

ARM­GE­BURT po­ród racz­ka­mi.

ARM­HO­EH­LE =ACH­SEL­HO­EH­LE.

AR­MKNO­CHEN (wzna­cze­niu ob­szer­niej­szem) ko­ści od­nóg gór­nych; – (w ści­ślej­szem) jako ARM­RO­EH­REN, pisz­czę­le bar­ku i przed­bar­cza; – (w naj­ści­śej­szem= OBE­RARM­BE­IN. W tem ostat­niem zna­cze­niu bio­rą się na­zwi­ska:

ARM­MU­SKEL, NE­RVE, SCHLA­GA­DER, bar­ko­wy….

ARM­SCHLIN­GE z. TRAG­BAND.

ARM­SPIN­DEL spry­cha, k… spry­cho­wa, pro­mie­nio­wa, przy­ło­kieć, przy­ko­stek łok­cio­wy.

ARM­SPIN­DEL­MU­SKEL m… spry­cho­wy.

ARQU­EBU­SA­DE= SCHUS­SWAS­SER.

ARZ­NEI lek, le­kar­stwo.

ARZ­NE­IMIT­TEL śro­dek le­kar­ski (zna­cze­nie ob­szer­niej­sze niż ARZ­NEI.)

ARZ­NE­IWIS­SEN­SCHAFT na­uka le­kar­ska.

ARZT le­karz.

ASAND, STIN­KEN­DER smro­dze­niec czar­cie łaj­no; – WOHLR­lE­CHE­DER (ben­zoe bę­dżwin.

ASCHE po­piół.

AS­SEL sto­nóg.

ATHEM LE­ICH­TER od­dech, dech ła­twy; – SCHWE­RER trud­ny, tchną­cy.

ATHEM­LO­SIG­KE­IT brak tchu, bez­dech.

ATH­MEN od­dy­cha­nie.

ATH­MUNGS­GE­RA­EUSCH (s tre­pi­tus re­spi­ra­to­rius) sze­lest od­de­cho­wy; – KIN­DLI­CHES od­dech dzie­cię­cy, – KNI­STERN­DES o… chrzęsz­czą­cy; – PFE­IFEN­DES o… gwiż­dżą­cy; – RAS­SELN­DES rze­żą­cy; – SCHNAR­CHEN­DES o… char­czą­cy.

AT­TICH=AC­KER­HO­LUN­DER.

AU­FBLA­EHEN DES LE­IBES wietrz­ność, wzdę­cie od wia­trów.

AUF­FAH­REN IM SCHLA­FE zry­wa­nie się we śnie.

AU­FGE­DUN­SEN­HE­IT wzdę­tość, na­brzmia­łość.

AU­FGUSS na­lew; – HE­IS­SER na­par.

AU­FHA­EN­GE­BAND wię­za­dło wie­sza­dło­we.

AU­FHE­BER pod­no­si­cie!, dźwi­gacz.

AU­FLIE­GEN=WUN­DLIE­GEN.

AU­FLOC­KE­RUNG zrzed­nie­nie, zwol­nie­nie.

AU­FLO­ESEN­DE MIT­TEL środ­ki roz­rze­dza­ją­ce.

AU­FLO­ESUNG roz­czyn.

AU­FLO­ESUNG­SMIT­TEL ( men­stru­am) roz­czyn­nik.

AU­FRE­IBEN ztar­cie; por. AFTER­FRATT i WUND­SE­IN.

AU­RICH­TER DER RU­THE wzwod­nik wy­prę­żacz… m… pod­no­szą­cy prą­cia.

AU­FSAU­GUNG=ElN­SAU­GUNG.

AU­FSTE­IGEN­DER, BAUCH, – NAC-

KEN­MU­SKEL; – GRIM­M­DARM…,wstę­pu­ją­cy…..

AU­FSTE­IGEN DER MUT­TER wzno­sze­nie się ma­ci­cy w cią­ży. Nie­kie­dy jako MUT

TER­KRAN­KHE­IT.

AU­FSTOS­SEN od­bi­ja­nie, od­che­py­wa­nie.

AU­FTRE­IBUNG wzdę­cie, roz­prę­że­nie.

AU­FWAL­LUNG wzbu­rze­nie.

AU­GAP­FEL gał­ka oczna.

AUGE oko; – DOP­PEL­TES, EIN­FA­CHES wła­ści­wie: DIE DOP­PEL­TE u. EIN­FA­CHE BIN­DE FUER DIE AU­GEN (bi–et mo­no­cu­lus] opa­ska dwu – i jed­no­ocz­na. AU­GE­NARZ­NEI le­kar­stwo oczne, na oczy.

AU­GE­NARZT oku­li­sta, le­karz cho­rób ocznych.

AU­GEN­BE­CHER ku­bek oczny.

AU­GEN­BRAU­EN brwi.

AU­GE­BRAU­EN­BO­GEN łuki brwio­we.

AU­GEN­BRAU­EN­RUN­ZLER m… marsz­czą­cy brwi.

AU­GEN­BUT­TER za­rop­ka.

AU­GEN­FELL ( pan­nus) łu­ska.

AU­GEN­FEUCH­TIG­KE­ITEN cie­cze o czne, c… w oku.

AU­GEN­FLUSS=AU­GEN­TRIE­FEN.

AU­GEN­HAL­TER utwier­dza­dło i wzie­ra­dło oczne.

AU­GEN­HO­LEH­LE oczo­dół.

AU­GEN­HO­EH­LEN­LOCH. OBE­RES otwór na­do­czo­do­ło­wy; – UNTE­RES otwór pod – oczo­do­łowv.

AU­GEN­KAM­MERN ko­mór­ki oczne.

AU­GENK­NO­TEN ( gan­glion ci­liu­re) zwój rzę­so­wy.

AU­GEN­LID po­wie­ka.

AU­GEN­LI­DHA­ARE rzę­sy, – DOP­PEL­TE rzę­sy po­dwój­ne, dwu­rzęd­ne.

AU­GEN­LID­SCHLIES­SER m… ob­rącz­ko­wy, m… zwie­ra­ją­cy po­wie­ki.

AU­GEN­LO­EF­FEL oczna ły­żecz­ka.

AU­GEN­MIT­TEL leki oczne, środ­ki na oczy.

AU­GEN­MU­SKELN mm… oczne.

AU­GEN­PU­LVER pro­szek oczny, p… do za­sy­py­wa­nia, za­dmu­chi­wa­nia w oczy.

AU­GEN­NA­GEL rop­na ła­kot­ka, pa­zno­giec.

AU­GEN­ROL­LEN (ny­stag­mus glo­bi ocu­li) wier­ce­nie, prze­wra­ca­nie oczy­ma.

AU­GEN­SCHlRM cien­nik, za­sło­ni­dło, da­szek oczny.

AU­GEN­SCHWARZ czar­ne bar­wi­dło, czerń w oczach.

AU­GEN­SPIE­GEL z. AU­GEN­HAL­TER.

AU­GEN­STE­IN=KUP­FE­RA­LAUN.

AU­GEN­STERN=SE­HE­LOCH.

AU­GEN­STERN­HA­EUT­CHEN błon­ka żrę­nicz­na.

AU­GEN­TRIE­FEN =TRIE­FAU­GE.

AU­GEN­TROST ( eu­ph­ra­sia) świe­tlik le­kar­ski.

AU­GEN­WIN­KEL kąty oczne.

AU­GEN­WIN­KE­LENT­ZU­EN­DUNG za­pa­łe­nie ką­tów ocznych.

AU­GENWlN­KEL­GE­SCHWULST za­pa­le­nie przy­ką­cia oka,

AU­GEN­WIN­KEL­GE­SCHU­ER wrzód przy­ką­cia oka.

AU­GEN­WIN­PERN=AU­GEN­LI­DHA­ARE.

AU­GEN­ZA­EH­NE zęby po­docz­ne, kły gór­ne.

AU­RIN, WlL­DER = GNA­DEN­KRAUT.

AU­SA­TH­MEN wy­dy­cha­nie wy­dech.

AUS­BRU­ETEN wy­sie­dze­nie, na­sia­da­nie

AUS­DEH­NUNG roz­cią­gnie­nie, wzdę­cie (np. krwi).

AUS­DEH­NUNGS­BETT=STRECK­BETT.

AUS­DU­EN­STUNG wy­zie­wa­nie, prze­zie­wa­nie, wy­ziew, prze­ziew.

AUS­FAH­REN, RO­THES = HA­EU­TEL. BLA­ET­TER­CHEN.

AUS­FALL=VOR­FALL.

AUS­FLUSS DES HARNS = HAR­NAB-ANG UNWIL­L­KU­EHR­LI­CHER.

AUS­FU­EH­RUNG wy­pro­wa­dze­nie, wy­da­le­nie z cia­ła; por. AU­SLE­ERUNG. ABS­FU­EH­RUNGS­GANG ( duc­tus excre­to­rius) prze­wód wy­cho­do­wy. AUS­FU­EH­RUNG­SRO­EHR­CHEN DES HO­DENS (v ascu­la ef­fe­ren­tia te­stis) na­czyń­ka wy­wo­dzą­ce ją­dra.

AUS­FU­EH­RUNG­SWE­GE ( emunc­to­ria) dro­gi wy­cho­do­we.

AUS­GE­SCHLA­GE­NER KOPF roz­la­na… stru­pia­sta gło­wa… – por. KOP­FGRIND AUS­GE­SPREN­GE = HA­EU­TEL­BLA­ET TER­CHEN.

AUS­GE­TRE­TE­NES BLUT krew wy­na­czy­nio­na, wy­la­na.

AU­SHIR­NUNG wy­móż­dże­nie.

AU­SLAU­FEN DER MILCH = MIL­CHAB­FLUSS.

AU­SLE­ERUNG wy­próż­nia­nie, od­by­wa­nie.

AU­SREN­KUNG zwich­nie­nie, wy­wich­nie­nie, wy­bi­cie.

AUS­SCHLAG wy­syp­ka, osut­ka.

AUS­SCHLAGS­FIE­BER go­rącz­ka wy­syp­ko­wa, osut­ko­wa.

AUS­SCH­NE­IDEN od­ję­cie, wy­kro­je­nie.

AUS­SCHWIT­ZUNG wy­po­ce­nie, wy­po­ci­na.

AUS­SATZ trąd; – CRlE­CHI­SCHER = SCHUP­PE­NAUS­SATZ; – WE­IS­SER= MEHL­FLECK.

AUS­SER­SICH­SE­IN = ENT­ZU­EC­KUNG.

AUS­SET­ZEND prze­ry­wa­ny, prze­pusz­cza­ją­cy, np. tęt­no.

AU­SPU­ELUNG DES MUN­DES płu­ka­nie ust.

AU­STER­SCHA­LEN mał­żo­wi­ny.

AUS­STRECK­MU­SKELN mm… pro­stu­ją­ce… wy­cią­ga­ją­ce.

AUS­STREC­KUNG wy­pro­sto­wa­nie (wprze­ci­wień­stwie do zgię­cia); – na­cią­ga­nie (pr zy na­pro­wa­dza­niu zwich­nień).

AU­STRE­IBER DES HARNS = HARN TREl­BER.

AUS­STU­EL­PUNG DER AU­GEN­LI­DER od­wi­nie­nie po­wiek.

AU­SWAN­DE­RUNG DER KN0CHEN czę­sto za­minst AU­SHEN­KUNG.

AU­SWA­ERT­SKEH­RUNG DER AU­GEN­LI­DER=AUS­STU­EL­PUNG.

AU­SWE­ICHUNG wy­su­nie­nie lub inna zmia­na w po­ło­że­niu.

ASWER­FEN. wy­kłz­tu­sze­nie, wy­kasz­la­nie.

AU­SWUCHS wy­rośl.

AU­SWURF plwo­ci­ny, chr­ko­ci­ny.

AU­SWUR­FSTOF­FE isto­ty od­cho­do­we, od­by­to­we.

AU­SZEH­RUNG nisz­cze­nie, więd­nie­nie, chud­nie­nie.

AU­SZIE­HEN wy­ry­wa­nie (rzęs, zę­bów)

AYSS = BLUT­SCHWA­ER.B.

BACH­BUN­GEN (ve­ro­ni­ca bec­ca­bun­ga) prze­tacz­nik bo­bow­nik.

BA­CHWE­IDE (sa­lix he­lix) wi­twa, wi­twi­na.

BAC­KEN (buc­cae) po­licz­ki.

BAC­KEN­BE­IN (wła­ści­wiej) WAN­GEN­BE­IN.

BAC­KEN­GRU­EB­CHEN doł­ki po­licz­ko­we, śmie­cho­we.

BAC­KEN­MU­SKEL m… po­licz­ko­wy, trę­ba­czo­wy, trzo­no­wy.

BAC­KEN­ZA­EH­NE zęby trzo­no­we, żu­ją­ce, młyń­skie.

BAD ką­piel, łaź­nia, nie­kie­dy za FRUCHT. WAS­SER.

BA­DER ła­zieb­nik, ła­zien­nik,

BAD­KOPF=SCHRO­EPF­KOPF.

BA­EDER, WAR­ME cie­pli­ce.

BA­EHUNG okła­dy.

BA­EN­DER wię­za­dła, wię­zy.

BA­EN­DER­LEH­RE na­uka o wię­za­dłach.

BA­ERE=GE­BA­ER­MUT­TER.

BA­EBEN­KLAU barszcz, niedź­wie­dzia łapa.

BA­EREN­TRAU­BE (ar­bu­tus uva ursi) chró­ści­na ja­god­na, mącz­ni­ca po­spo­li­ta.

BA­ER­LAPP ( ly­co­po­dium) wi­dłak, babi mur, niedź­wie­dzia łapa, włó­czę­ga.

BA­ER­MUT­TER = GE­BA­ER­MUT­TER.

BA­EU­SCHEN=BA­EU­SCHLE­IN.

BA­EUS­BH­LE­IN (plu­ma­ce­olum) pę­czek, zwi­tek sku­ban­ko­wy.

BAL­DRIAN ko­złek.

BALG (exu­viae) wy lina; – (cy­stis) to­reb­ka.

BALG­GE­SCHWULST tor­biel, guz to­reb­ko­wy.

BALG­STA­AR za­cie­mek wor­cza­sty.

BAL­GWAS­SER­SUCHT pu­chli­na wor­cza­sta.

BAL­KEN spo­idłu naj­więk­sze; – tak­że= FLE­ISCH­BU­EN­DEL.

BAL­KENK­NIE ko­lan­ko spo­idło­we.

BAL­KEN­STA­AR za­cie­mek pa­sko­wa­ty.

BAL­KEN­WULST opusz­ka spo­idło­wa.

BAL­LEN (Char­pie­bal­len, pe­lot­te) kłę­bu­szek, po­du­szecz­ka.

BAL­SAM­KRAUT = KRAU­SE­MU­EN­ZE; – cza­sem, ale myl­nie, jako ta­na­ce­tum bal­sa­mi­ta, wro­tycz bal­sam­ka.

BAND­BE­IN­FU­EGUNG=BAN­DHAFT.

BAN­DHAFT nię­zo­zrost, spo­je­nie wię­za­dło­we.

BAN­DWURM, BRE­ITER ( bo­th­rio­ce­pha­Ius Ia­tus) do­łog owiec sze­ro­ki; –LANG­GL­lE­DRI­GER {ta­enia su­lium) ta­sie­miec sa­mot­ny.

BAN­GIG­KE­IT tę­sk­ność; z. ta­kie ANGST.

RAR­BEN­KRAUT (ery­si­mum bar­ba­ren) go­rycz­nik rze­żu­cha zi­mo­wa .

BART bro­da.

BART­FLECH­TE {men­ta­gra) li­sza­jec bro­do­wy.

BAST łyko.

BA­STARD mię­sza­niec.

BA­THEN­GEL. = GA­MAN­DER­LE­IN.

BAUCH brzuch, ży­wot (w zna­cze­niu ści­ślej­szem).

BAUCH­BLA­SEN­SCH­NITT cię­cie brzu­cho­pę­he­rzo­we.

BAUCH­BRUCH prze­pu­kli­na brzusz­na, ob­rę­bie brzu­cha.

BAUCH­FELL otrzew­na.

BAUCH­FLUSS = DURCH­FALL.

BAUCH­GE­GEND, MIT­TLE­RE oku­lier pęp­ko­wa; – OBE­RE o… nad­pęp­ko­wa nad­pęp­cze; – UNTE­RE o… pod­pęp­ko­wa pod­pęp­cze.

BAUCH­GRIM­MEN mo­rzy­sko, rznię­cie w brzu­chu.

BAU­CH­HO­EH­LE jamn brzu­cha, j… brzu­cho­wa.

BAUCHK­NE­IPEN = BAUCH­GRIM­MEN

BAUCH­MU­SKELN mm.. brzu­cho­we, brzusz­ne.

BAUCH­NATH zszy­cie ścian brzu­cha.

BAUCH­PRES­SE tłocz­nia brzusz­na.

BAU­CHRED­NER brzu­cho­mow­ca.

BAU­CHRING pier­ścień brzusz­ny, ob­rącz­ka brzusz­na.

BAUCH­SE­ITEN­WE­ICHEN sła­bi­zny.

BAUCH­SPE­ICHEL brzu­cho­śli­na, sok gru­czo­łu za­żo­łąd­ko­we­go.

BAUCH­SPE­ICHEL­DRU­ESE brzu­cho­śli­niak, gru­czoł za­żo­łąd­ko­wy.

BAUCH­STICH prze­kłu­ciu brzu­cha:

BAU­CHWAS­SER­SUCHT pu­chli­na brzu­cho­wa.

BAU­CHWE­HEN = BAUCH­GRIM­MEN.

BAU­CHWIND­SUCHT = TROM­MEL­SUCHT.

BAU­CHWIR­BEL=LEN­BEN­WIR­BEL.

BAU­ER­WET­ZEL = OHR­SPE­ICHEL­DRU­ESE­NENT­ZU­EN­DUNG..

BAUM­FARRN=EN­GEL­SU­ESS.

BAU­MOFL oli­wa.

BAUM­WACHS (ce­ra­tum ci­tri­num) maść wo­sko­wa żół­ta.

BAU­SCHE przy­kład­ka, na­tło­czek, kom­pre­sa.

BE­AENG­STI­GUNG = ANGST.

BEC­KEN mied­ni­ca.

BEC­KEN­HO­EH­LE jama mied­ni­cy.

BE­ER­SCHWA­EM­ME = ERD­DE­ER­PO CKEN.

BE­FLEC­KUNG ( pol­lu­tio) po­ma­za­nie: – NA­ECH­TLI­CHE p… noc­ne; – TA­EGLI­CHE p… dzien­ne.

BE­FRUCH­TUNG za­płod­nie­nie.

BE­GAT­TUNG spót­ko­wa­nie, pa­rze­nie.

BE­GAT­TUNG­SZE­IT = BRUNST.

BE­GIES­SUNG po­le­wa­nie.

BE­HA­ELT­NISS DES SPE­ISE­SA­FTES od­bie­ral­nik mle­czu, stek mle­czo­wy.

BE­IFUSS (ar­te­mi­sia) by­li­ca.

BE­INE =KNO­CHEN – w po­spo­li­tem zna­cze­niu toż samo co nogi.

BE­IN­BIN­BLA­DE= BE­IN­LA­DE.

BE­IN­BRUCH z. BRUCH.

BE­NE­RVE n… do­dat­ko­wy

BE­IN­GE­RIP­PE = GE­RIP­PE.

BE­IN­HAUT przkost­na.

BE­IN­KO­ER­PER z. KO­ER­PER.

BE­IN­LA­DE na­rzad do opa­trze­nia zła­ma­ne­go przed­udzia.

BE­IN­NAR­BE = KNO­CHEN­NAR­BE .

BE­INRT­ZE pęk­nie­nie wło­so­wa­te, roz­pa­di­nal w ko­ści.

BE­IN­WEL­LE (sym­phy­lum of­fi­ci­na­le) ży wo­kost le­kar­ski, kosz­ty­wał.

BE­IN­ZAN­GE klesz­cze do kru­sze­nia czasz­ki (przy po­ro­dzie).

BE­ISCHLAF spół­ko­wa­nie, cie­le­sne ob­co­wa­nie.

BE­IZEN­DE MIT­TEL ( re­me­dia ca­tha­ere­ti­ca) leki wy­tra­wia­ją­ce.;

BE­IZIEH­MU­SKEL przy­wo­dzi­ciel, m. przy­cią­ga­ją­cy, ksob­ny.

BE­KLEM­MUNG cięż­kość z tę­sk­no­tą, ckli­wo­ścią.

BE­LE­BEN­DE MIT­TEL leki orzeź­wia­ją­ce rzeź­wią­ce.

BE­LE­GUNG­SMAS­SE isto­ta przy­le­go­wa (w mó­zgu).

BE­NE­DIK­TEN­WU­RZEL ( ca­ny­ophyl­la­ta) ku­klik goź­dzi­ko­wy.

BER­BE­RIS­BE­EREN = SAU­ER­DORN.

BERG DES WURMS ( cer­mis an­te­rior , mons ce­re­bel­li) wzgó­rek móżdż­ku.

BER­GO­EL=STE­INO­EL.

BEBG­SUCHT (a sth­ma me­tal­li­cum) dy­cha­wi­ca gór­ni­cza.

BERN­STE­IN bursz­tyn.

BEB­TRAM (an­the­mis py­re­th­rum) ru­mian zę­bow­nik, zęb­ne zie­le; – WIL­DER = NIE­SE­KRAUT.

BE­RU­HI­GEN­DE MIT­TEL = BE­SA­EN FTI­GEN­DE.

BE­SA­EN­FTI­GEN­DE MIT­TEL środ­ki ko­ją­ce, uśme­rza­ja­ce.

BE­SCH­NEI DUNG ob­rze­za­nie.

BE­SCH­NIT­TE­NER ob­rze­za­ny.

BE­SCHWICH­TI­GEN­DE MIT­TEL = BE­SA­EN­FTI­GEN­DE.

BE­SES­SEN­SE­IN (da­emo­no­ma­nia) opę­ta­nie.

BE­SPREN­GUNG skra­pia­nie.

BE­TA­EU­BEN­DE MIT­TEL środ­ki odu­rza­ją­ce.

BE­TA­EU­BUNG odu­rze­nie.

BE­TO­NIE GE­ME­INE = WIE­SEN­BE­TO­NIE.

BEU­GE­MU­SKELN zgi­na­cze, mm zgi­na­ja­ce.

BEU­GER = BEU­GE­MU­SKEL.

BEU­GUNG zgi­na­nie, na­chy­la­nie.

BEU­LE guz, bo­lak… nie­kie­dy w zna­cze­niu LE­ISTEN­BEU­LE.

BEU­TEL­FO­ER­MI­GER AUS­SCH­NITT= HU­FE­ISE­NAUS­SCH­NITT.

BE­WE­GUNG ruch.

BE­WE­GUNG­SNE­RVEN n… ru­cho­we.

BE­WUS­STLO­SIG­KE­IT nie­przy­tom­ność, utra­ta wie­dzy.

BI­BER­GE­IL stro­je bo­bro­we.

BI­BER­KRAUT = TAU­SEN­GU­EL­DEN­KRAUT.

BI­BER­KEL­LE (pim­pi­nel­la) bie­drze­niec; –RO­THE ( san­gu­isor­ba ofji­ci­na­lis) krwi­ściąg łą­ko­wy, po­spo­li­ty; – WE­IS­SE (pimp… sa­xi­fra­ga) biedrz… po­spo­li­ty.

BIE­NEN­SAUG WE­IS­SER ( la­mium al­bum) ja­snot­ka bia­ła, po­krzy­wa głu­cha, mar­twa.