Słownik wyrazów obcych PWN - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
1 stycznia 2020
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Słownik wyrazów obcych PWN - ebook
Nowe, zaktualizowane wydanie Słownika wyrazów obcych PWN. Autorka odnotowuje zmiany, które dokonały się w polskiej frazeologii w ciągu ostatniej dekady.
Słownik zawiera ok. 10 500 haseł, głównie z dziedzin takich, jak: informatyka, sport, muzyka, motoryzacja, kosmetyka, dietetyka, gender, medycyna, genetyka. Są to w większości anglicyzmy, choć także zapożyczenia z innych języków.
| Kategoria: | Polonistyka |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-01-21492-0 |
| Rozmiar pliku: | 2,9 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
DRODZY CZYTELNICY!
Nie ma na świecie języka, który pozostawałby w izolacji. Żaden nie jest odporny na wpływy, co samo w sobie jest zjawiskiem bardzo pozytywnym. Język się bogaci, a ludzie poszerzają swoje horyzonty. Im ściślejszy jest kontakt z danym państwem, tym więcej zapożyczeń z języka, którym posługują się mieszkańcy tego kraju. Na podstawie zapożyczeń można prześledzić historię szlaków handlowych, unii, sojuszów, wojen, migracji itp. Różne są losy zapożyczonych słów. Niektóre umierają wraz ze zmieniającymi się realiami, niektóre zakorzeniają się tak, że ich obcości w ogóle nie odczuwamy, niektóre zachowują oryginalną pisownię, mimo że funkcjonują w innym języku od dawna.
Dzisiaj wśród zapożyczeń niepodzielnie panuje angielszczyzna. Świat stał się globalną wioską. Internet, telefony, telewizja, gazety pozwalają na ciągły dostęp do najnowszych wydarzeń i informacji, dzięki mass mediom mamy możliwość komunikacji na ogromną skalę, a nowe słowa szybko wchodzą do powszechnego użycia.
Ekspansja anglicyzmów wiąże się z jednej strony z pojawianiem się w Polsce nowych technologii i urządzeń pochodzących z krajów anglojęzycznych, z drugiej – z ogromnym wpływem krajów anglosaskich na kształtowanie się kultury popularnej, z popularnością anglojęzycznych piosenek, filmów i seriali, także z modą, a często ze snobizmem. Jeśli zapożyczone słowa są pisane i odmieniane po polsku, przystosowują się do polskiego systemu gramatycznego, przyjmują polski wzorzec odmiany i właściwe dla polszczyzny końcówki, to dobrze i dla nas, i dla języka. Wówczas nie odczuwamy tak bardzo obcości nowych słów. Przy stosowaniu wyrażeń lub konstrukcji zapożyczonych należy jednak upewnić się, że ten, do kogo kierujemy naszą wypowiedź, będzie wiedział, o czym mówimy. Przekaz musi być przecież komunikatywny.
Niniejszy słownik zawiera ponad 12 900 haseł – wyrazów i zwrotów zapożyczonych z różnych języków i powszechnie używanych w literaturze i mediach. Każdy, kto spotka się z nieznanym sobie słowem, znajdzie tu jego zwięzłą i przystępnie sformułowaną definicję, wskazówki dotyczące wymowy oraz obszerne informacje etymologiczne. Aby użytkownikom tego słownika dostarczyć trochę rozrywki, wyposażyliśmy go w ciekawostki i zagadkowe pytania, na które odpowiedzi można będzie znaleźć na tej samej lub sąsiedniej stronie, pod danym hasłem.
Życzymy miłej i pożytecznej lektury z odrobiną dobrej zabawy.
Lidia WiśniakowskaBUDOWA SŁOWNIKA
Definicje i kwalifikatory
Definicje w Słowniku wyrazów obcych są bardziej typowe dla leksykonu niż dla słownika. Zawierają więcej szczegółowych informacji encyklopedycznych (faktograficznych, historycznych i in.) niż inne słowniki języka polskiego. Staraliśmy się jednak formułować definicje w sposób możliwie zwięzły i przystępny. Przed znaczeniem używanym w jakiejś specjalności umieściliśmy kwalifikatory specjalistyczne, np. techn., chem., fiz. Przy znaczeniu ogólnym mogą występować kwalifikatory stylistyczne, np. pot., urz., zakresowe, np. reg., chronologiczne, np. przestarz., i ekspresywno-oceniające, np. iron., lekcew. Objaśnienia kwalifikatorów podano na liście skrótów, ss. IX–XI. Niektóre z nich wymagają jednak szerszego objaśnienia:
aprob. – słowo wyrażające aprobatę, pozytywną ocenę czegoś, np. profesjonalizm;
arch. – archaizm leksykalny, czyli dawna nazwa czegoś, co współcześnie jest nazywane inaczej, np. dykcjonarz (dziś słownik). Archaizmy leksykalne należy odróżniać od archaizmów rzeczowych, czyli nazw dawnych przedmiotów, zwyczajów itp., które dziś znane są z książek, filmów i sal muzealnych. Archaizmy rzeczowe nie mają własnego kwalifikatora w słowniku, gdyż ich charakter wynika z samej definicji;
kwestion. – słowo czasem kwestionowane jako niepoprawne, lecz dostatecznie częste w literaturze i prasie, aby je zanotować w słowniku, np. alternatywa (w znaczeniu ‘coś, co można wybrać zamiast czegoś innego’), aplikacja (w znaczeniu ‘podanie o pracę’), unikalny;
pejor. – słowo wyrażające dezaprobatę, negatywną ocenę czegoś, np. demagogia, dyletant;
przestarz. – słowo przestarzałe, wychodzące z użycia, lecz w przeciwieństwie do archaizmu leksykalnego (por. wyżej) wciąż używane w języku starszego pokolenia oraz przez pisarzy i publicystów w celach stylizatorskich, np. aeronauta, ateusz;
zwycz. – zwyczajowa nazwa jakiejś rzeczy, nieużywana przez specjalistów, a czasem wręcz uważana przez nich za błędną, lecz powszechna w języku potocznym, np. filodendron (w znaczeniu ‘monstera’), orkan (w znaczeniu ‘silny wiatr połączony z burzą’).
Pozostałe kwalifikatory są objaśnione na liście skrótów słownika.
Wymowa danego wyrazu lub wyrażenia podawana jest zawsze wtedy, gdy odbiega od pisowni, np. jazz , bungee . Wyjątkowo podajemy wymowę skrótowców czytanych zgodnie z zapisem, np. UFO , ponieważ większość takich skrótów czytana jest po literze, np. DNA .
Wskazówki dotyczące wymowy umieszczane są w nawiasach kwadratowych po wyrazie hasłowym lub jego wariancie. Samogłoska akcentowana jest pogrubiona i podkreślona. Jeśli głoska jest półmiękka, zaznaczamy to przez rozdzielenie spółgłoski i samogłoski dywizem, np. CD , cosinus . Dywizem rozdzielamy też r-z tam, gdzie trzeba zaznaczyć samodzielność głosek, np. borzoj , ersatz . Zapis fonetyczny podajemy w przystępnej formie. Jedynym stosowanym przez nas znakiem specjalnym jest ã (nosowe a), np. en face .
W zapisie wyrazów związanych z religią i kulturą Indii używamy transkrypcji stosowanej w literaturze fachowej i w encyklopediach. Zgodnie z nią piszemy np. Śiwa. Podajemy też postaci oboczne: Siwa, Sziwa.
Pochodzenie wyrazów
Na końcu artykułu hasłowego podajemy w nawiasach kątowych informację, z jakiego języka wyraz został przejęty, i wyraz obcy będący źródłem zapożyczenia. Wyraz obcy podajemy:
a) w pisowni oryginalnej, jeśli dany język używa alfabetu łacińskiego;
b) w transliteracji (tj. zastępując litery greckie odpowiednimi łacińskimi), jeśli jest to wyraz grecki;
c) w transkrypcji (tj. oddając brzmienie polską pisownią), jeśli jest to wyraz języka używającego alfabetu innego niż łaciński lub grecki.
W wypadku gdy chodzi o wyraz przejmowany sukcesywnie z jednego języka do innych (pożyczka wędrowna), uwzględniamy w pierwszej kolejności język, z którego wyraz został zapożyczony do polskiego, a w miarę potrzeby i możliwości wskazujemy też źródła dalsze.
Znaczenie cytowanego wyrazu źródłowego podajemy tylko wtedy, kiedy różni się ono istotnie od obecnego znaczenia hasła.
Kiedy w grę wchodzi wyraz obcy nieprzyswojony, używany w tekstach polskich w oryginalnej pisowni obcej, podajemy tylko skrót nazwy języka, z którego pochodzi, np. boogie-woogie, boom , junta . Tak samo postępujemy w wypadku gdy wyraz obcy przyswojony nie różni się formą od wyrazu źródłowego, np. gladiator <łac. >.
Jeśli forma hasłowa pochodzi od tematu fleksyjnego przypadków zależnych wyrazu łacińskiego lub greckiego, podajemy też formę dopełniacza tego wyrazu (w całości jeśli jest krótka; dłuższa w skrócie - po wężyku samo zakończenie, począwszy od ostatniej głoski niezmienionej).
Kiedy hasłem jest termin naukowy utworzony jako wyraz złożony z dwu wyrazów greckich lub łacińskich albo łacińskiego i greckiego, podajemy zwykle jako źródła zapożyczenia oba te wyrazy. Jednak jeśli pierwszy lub drugi człon złożenia występuje seryjnie (jako składnik wielu haseł naszego słownika) i dlatego został uwzględniony w swoim miejscu alfabetycznym jako osobne hasło, poprzestajemy na podaniu tego członu.
W informacjach etymologicznych miejsce akcentu zaznaczono ukośną kreską nad samogłoską bez różnicowania jego typu.
W wyrazach greckich oznaczamy tylko długość głosek ō i ē, którym odpowiadają odrębne litery, ponieważ pominięcie tego oznaczenia utrudniałoby znalezienie wyrazów w słownikach greckich.SPIS SKRÓTÓW
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| afr. | afrykańskie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| alb. | albański |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| algon. | algonkiński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| amer. | amerykański |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| anat. | anatomia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ang. | angielski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| antr. | antropologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| aprob. | aprobatywne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ar. | arabski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| aram. | aramejski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| arch. | archaiczne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| archeol. | archeologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| archit. | architektura |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| astrol. | astrologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| astron. | astronomia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| austr. | austriacki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| austral. | australijskie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| babil. | babiloński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| białorus. | białoruski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| bibliot. | bibliotekarstwo, bibliotekoznawstwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| biochem. | biochemia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| biol. | biologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| bot. | botanika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| brazyl. | brazylijski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| bud. | budownictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| bułg. | bułgarski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| celt. | celtycki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| chem. | chemia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| chin. | chiński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| chor. | choreografia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| chorw. | chorwacki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| czes. | czeski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| daw. | dawne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| dial. | dialektalne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| d.-niem. | dolnoniemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| dosł. | dosłownie |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| duń. | duński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| egip. | egipski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ekol. | ekologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ekon. | ekonomia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| elektr. | elektrotechnika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| elektron. | elektronika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| est. | estoński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| etn. | etnografia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| euf. | eufemizm |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| farm. | farmacja |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| film. | film, filmowy |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| filoz. | filozofia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| fiń. | fiński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| fiz. | fizyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| fizjol. | fizjologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| fot. | fotografia, fotografika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| fr. | francuski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| genet. | genetyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| geod. | geodezja |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| geogr. | geografia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| geol. | geologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| germ. | germańskie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| górn. | górnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| gr. | grecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| gruz. | gruziński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| gw. | gwarowe |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hand. | handel |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hebr. | hebrajski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hind. | hindustani |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hist. | historia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hiszp. | hiszpański |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hol. | holenderski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hutn. | hutnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| im. | imię (własne) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| indiań. | indiańskie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| inform. | informatyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| irl. | irlandzki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| iron. | ironicznie |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| island. | islandzki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| jap. | japoński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| jeźdź. | jeździectwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| jęz. | językoznawstwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| karaib. | karaibski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| karc. | karciany |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| kolej. | kolejnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| kosmet. | kosmetyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| kość. | w użyciu kościelnym |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| księg. | księgowość |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| kulin. | kulinaria |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| kwestion. | kwestionowane |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| lekcew. | lekceważąco |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| leśn. | leśnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| lit. | literatura |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| litew. | litewski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| lm | liczba mnoga |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| log. | logika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| lotn. | lotnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| lp | liczba pojedyncza |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| łac. | łaciński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| łac. kość. | łaciński w użyciu kościelnym |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| łow. | łowiectwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mal. | malajski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mat. | matematyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| med. | medycyna |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| meteor. | meteorologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| miner. | mineralogia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. | mitologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. babil. | mitologia babilońska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. celt. | mitologia celtycka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. egip. | mitologia egipska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. germ. | mitologia germańska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. gr. | mitologia grecka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. ind. | mitologia indyjska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. litew. | mitologia litewska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. rzym. | mitologia rzymska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. słow. | mitologia słowiańska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mong. | mongolski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mors. | morski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| muz. | muzyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| n.e. | naszej ery |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| n.-gr. | nowogrecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| n.-hebr. | nowohebrajski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| niem. | niemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| n.-łac. | nowołaciński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| n.m. | nazwa miejscowa |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| norw. | norweski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| n.p.m. | nad poziomem morza |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| numizm. | numizmatyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ogr. | ogrodnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| okult. | okultyzm |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| osm. | osmański |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| osm.-tur. | osmańsko-turecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| paleont. | paleontologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| pedag. | pedagogika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| pejor. | pejoratywne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| pers. | perski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| peruw. | peruwiański |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| p.-gr. | późnogrecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| p.-hebr. | późnohebrajski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| p.-łac. | późnołaciński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| p.n.e. | przed naszą erą |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| płd. | południowy, południe |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| płn. | północny, północ |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| płw. | półwysep |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| podn. | podniosłe |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| poet. | poetyckie |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| pogard. | pogardliwe |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| pol. | polski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| poligr. | poligrafia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| polit. | polityka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| por. | porównaj |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| port. | portugalski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| posp. | pospolite |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| pot. | potoczne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| praw. | prawo, prawniczy |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| prawdopod. | prawdopodobny, |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| prowans. | prowansalski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| przen. | przenośne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| przestarz. | przestarzałe |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| przym. | przymiotnik |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| psych. | psychologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| radiotechn. | radiotechnika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| reg. | regionalizm |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| reg. lwow. | regionalizm lwowski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| reg. wil. | regionalizm wileński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| reg. wsch. | regionalizm wschodni |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| rel. | religia, religioznawstwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| roln. | rolnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ros. | rosyjski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| rum. | rumuński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ryb. | rybołówstwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| rzym. | rzymski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| sanskr. | sanskryt |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| sem. | semickie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| serb. | serbski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| serb.-chorw. | serbsko-chorwacki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| skand. | skandynawskie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| skr. | skrót, skrótowo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| słowac. | słowacki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| socjol. | socjologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| sport. | sport, sportowy |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| spoż. | spożywczy |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| st.- | staro- (w nazwach języków) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| staroż. | starożytny |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| stom. | stomatologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| st-w.-niem. | staro-wysoko-niemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| szt. | sztuka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| szwajc. | szwajcarski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| szwedz. | szwedzki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| śr.-d.-niem. | średnio-dolno-niemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| śr.-g.-niem. | średnio-górno-niemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| śr.-hol. | średnioholenderski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| śr.-niem. | średnioniemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| śród. | środowiskowy |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| śr.-w.-niem. | średnio-wysoko-niemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| tat. | tatarski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| teatr. | teatr, teatrologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| techn. | technika, techniczny |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| telekom. | telekomunikacja |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ts. | to samo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| tur. | turecki, tureckie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ukr. | ukraiński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ur. | urodzony |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| urz. | urzędowe |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wet. | weterynaria |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| węg. | węgierski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wg | według |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wietn. | wietnamski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wł. | włoski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| włók. | włókiennictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wojsk. | wojskowość |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wsch. | wschodni, wschód |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wym. | wymawiaj |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zach. | zachodni, zachód |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zam. | zamiast |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zm. | zmarł |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zn. | znaczenie, znaczy |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zool. | zoologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zootechn. | zootechnika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zwycz. | nazwa zwyczajowa |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| żart. | żartobliwy, żartobliwie |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| żegl. | żeglarstwo, żegluga |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
Nie ma na świecie języka, który pozostawałby w izolacji. Żaden nie jest odporny na wpływy, co samo w sobie jest zjawiskiem bardzo pozytywnym. Język się bogaci, a ludzie poszerzają swoje horyzonty. Im ściślejszy jest kontakt z danym państwem, tym więcej zapożyczeń z języka, którym posługują się mieszkańcy tego kraju. Na podstawie zapożyczeń można prześledzić historię szlaków handlowych, unii, sojuszów, wojen, migracji itp. Różne są losy zapożyczonych słów. Niektóre umierają wraz ze zmieniającymi się realiami, niektóre zakorzeniają się tak, że ich obcości w ogóle nie odczuwamy, niektóre zachowują oryginalną pisownię, mimo że funkcjonują w innym języku od dawna.
Dzisiaj wśród zapożyczeń niepodzielnie panuje angielszczyzna. Świat stał się globalną wioską. Internet, telefony, telewizja, gazety pozwalają na ciągły dostęp do najnowszych wydarzeń i informacji, dzięki mass mediom mamy możliwość komunikacji na ogromną skalę, a nowe słowa szybko wchodzą do powszechnego użycia.
Ekspansja anglicyzmów wiąże się z jednej strony z pojawianiem się w Polsce nowych technologii i urządzeń pochodzących z krajów anglojęzycznych, z drugiej – z ogromnym wpływem krajów anglosaskich na kształtowanie się kultury popularnej, z popularnością anglojęzycznych piosenek, filmów i seriali, także z modą, a często ze snobizmem. Jeśli zapożyczone słowa są pisane i odmieniane po polsku, przystosowują się do polskiego systemu gramatycznego, przyjmują polski wzorzec odmiany i właściwe dla polszczyzny końcówki, to dobrze i dla nas, i dla języka. Wówczas nie odczuwamy tak bardzo obcości nowych słów. Przy stosowaniu wyrażeń lub konstrukcji zapożyczonych należy jednak upewnić się, że ten, do kogo kierujemy naszą wypowiedź, będzie wiedział, o czym mówimy. Przekaz musi być przecież komunikatywny.
Niniejszy słownik zawiera ponad 12 900 haseł – wyrazów i zwrotów zapożyczonych z różnych języków i powszechnie używanych w literaturze i mediach. Każdy, kto spotka się z nieznanym sobie słowem, znajdzie tu jego zwięzłą i przystępnie sformułowaną definicję, wskazówki dotyczące wymowy oraz obszerne informacje etymologiczne. Aby użytkownikom tego słownika dostarczyć trochę rozrywki, wyposażyliśmy go w ciekawostki i zagadkowe pytania, na które odpowiedzi można będzie znaleźć na tej samej lub sąsiedniej stronie, pod danym hasłem.
Życzymy miłej i pożytecznej lektury z odrobiną dobrej zabawy.
Lidia WiśniakowskaBUDOWA SŁOWNIKA
Definicje i kwalifikatory
Definicje w Słowniku wyrazów obcych są bardziej typowe dla leksykonu niż dla słownika. Zawierają więcej szczegółowych informacji encyklopedycznych (faktograficznych, historycznych i in.) niż inne słowniki języka polskiego. Staraliśmy się jednak formułować definicje w sposób możliwie zwięzły i przystępny. Przed znaczeniem używanym w jakiejś specjalności umieściliśmy kwalifikatory specjalistyczne, np. techn., chem., fiz. Przy znaczeniu ogólnym mogą występować kwalifikatory stylistyczne, np. pot., urz., zakresowe, np. reg., chronologiczne, np. przestarz., i ekspresywno-oceniające, np. iron., lekcew. Objaśnienia kwalifikatorów podano na liście skrótów, ss. IX–XI. Niektóre z nich wymagają jednak szerszego objaśnienia:
aprob. – słowo wyrażające aprobatę, pozytywną ocenę czegoś, np. profesjonalizm;
arch. – archaizm leksykalny, czyli dawna nazwa czegoś, co współcześnie jest nazywane inaczej, np. dykcjonarz (dziś słownik). Archaizmy leksykalne należy odróżniać od archaizmów rzeczowych, czyli nazw dawnych przedmiotów, zwyczajów itp., które dziś znane są z książek, filmów i sal muzealnych. Archaizmy rzeczowe nie mają własnego kwalifikatora w słowniku, gdyż ich charakter wynika z samej definicji;
kwestion. – słowo czasem kwestionowane jako niepoprawne, lecz dostatecznie częste w literaturze i prasie, aby je zanotować w słowniku, np. alternatywa (w znaczeniu ‘coś, co można wybrać zamiast czegoś innego’), aplikacja (w znaczeniu ‘podanie o pracę’), unikalny;
pejor. – słowo wyrażające dezaprobatę, negatywną ocenę czegoś, np. demagogia, dyletant;
przestarz. – słowo przestarzałe, wychodzące z użycia, lecz w przeciwieństwie do archaizmu leksykalnego (por. wyżej) wciąż używane w języku starszego pokolenia oraz przez pisarzy i publicystów w celach stylizatorskich, np. aeronauta, ateusz;
zwycz. – zwyczajowa nazwa jakiejś rzeczy, nieużywana przez specjalistów, a czasem wręcz uważana przez nich za błędną, lecz powszechna w języku potocznym, np. filodendron (w znaczeniu ‘monstera’), orkan (w znaczeniu ‘silny wiatr połączony z burzą’).
Pozostałe kwalifikatory są objaśnione na liście skrótów słownika.
Wymowa danego wyrazu lub wyrażenia podawana jest zawsze wtedy, gdy odbiega od pisowni, np. jazz , bungee . Wyjątkowo podajemy wymowę skrótowców czytanych zgodnie z zapisem, np. UFO , ponieważ większość takich skrótów czytana jest po literze, np. DNA .
Wskazówki dotyczące wymowy umieszczane są w nawiasach kwadratowych po wyrazie hasłowym lub jego wariancie. Samogłoska akcentowana jest pogrubiona i podkreślona. Jeśli głoska jest półmiękka, zaznaczamy to przez rozdzielenie spółgłoski i samogłoski dywizem, np. CD , cosinus . Dywizem rozdzielamy też r-z tam, gdzie trzeba zaznaczyć samodzielność głosek, np. borzoj , ersatz . Zapis fonetyczny podajemy w przystępnej formie. Jedynym stosowanym przez nas znakiem specjalnym jest ã (nosowe a), np. en face .
W zapisie wyrazów związanych z religią i kulturą Indii używamy transkrypcji stosowanej w literaturze fachowej i w encyklopediach. Zgodnie z nią piszemy np. Śiwa. Podajemy też postaci oboczne: Siwa, Sziwa.
Pochodzenie wyrazów
Na końcu artykułu hasłowego podajemy w nawiasach kątowych informację, z jakiego języka wyraz został przejęty, i wyraz obcy będący źródłem zapożyczenia. Wyraz obcy podajemy:
a) w pisowni oryginalnej, jeśli dany język używa alfabetu łacińskiego;
b) w transliteracji (tj. zastępując litery greckie odpowiednimi łacińskimi), jeśli jest to wyraz grecki;
c) w transkrypcji (tj. oddając brzmienie polską pisownią), jeśli jest to wyraz języka używającego alfabetu innego niż łaciński lub grecki.
W wypadku gdy chodzi o wyraz przejmowany sukcesywnie z jednego języka do innych (pożyczka wędrowna), uwzględniamy w pierwszej kolejności język, z którego wyraz został zapożyczony do polskiego, a w miarę potrzeby i możliwości wskazujemy też źródła dalsze.
Znaczenie cytowanego wyrazu źródłowego podajemy tylko wtedy, kiedy różni się ono istotnie od obecnego znaczenia hasła.
Kiedy w grę wchodzi wyraz obcy nieprzyswojony, używany w tekstach polskich w oryginalnej pisowni obcej, podajemy tylko skrót nazwy języka, z którego pochodzi, np. boogie-woogie
Jeśli forma hasłowa pochodzi od tematu fleksyjnego przypadków zależnych wyrazu łacińskiego lub greckiego, podajemy też formę dopełniacza tego wyrazu (w całości jeśli jest krótka; dłuższa w skrócie - po wężyku samo zakończenie, począwszy od ostatniej głoski niezmienionej).
Kiedy hasłem jest termin naukowy utworzony jako wyraz złożony z dwu wyrazów greckich lub łacińskich albo łacińskiego i greckiego, podajemy zwykle jako źródła zapożyczenia oba te wyrazy. Jednak jeśli pierwszy lub drugi człon złożenia występuje seryjnie (jako składnik wielu haseł naszego słownika) i dlatego został uwzględniony w swoim miejscu alfabetycznym jako osobne hasło, poprzestajemy na podaniu tego członu.
W informacjach etymologicznych miejsce akcentu zaznaczono ukośną kreską nad samogłoską bez różnicowania jego typu.
W wyrazach greckich oznaczamy tylko długość głosek ō i ē, którym odpowiadają odrębne litery, ponieważ pominięcie tego oznaczenia utrudniałoby znalezienie wyrazów w słownikach greckich.SPIS SKRÓTÓW
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| afr. | afrykańskie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| alb. | albański |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| algon. | algonkiński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| amer. | amerykański |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| anat. | anatomia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ang. | angielski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| antr. | antropologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| aprob. | aprobatywne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ar. | arabski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| aram. | aramejski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| arch. | archaiczne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| archeol. | archeologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| archit. | architektura |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| astrol. | astrologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| astron. | astronomia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| austr. | austriacki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| austral. | australijskie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| babil. | babiloński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| białorus. | białoruski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| bibliot. | bibliotekarstwo, bibliotekoznawstwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| biochem. | biochemia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| biol. | biologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| bot. | botanika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| brazyl. | brazylijski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| bud. | budownictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| bułg. | bułgarski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| celt. | celtycki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| chem. | chemia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| chin. | chiński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| chor. | choreografia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| chorw. | chorwacki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| czes. | czeski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| daw. | dawne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| dial. | dialektalne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| d.-niem. | dolnoniemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| dosł. | dosłownie |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| duń. | duński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| egip. | egipski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ekol. | ekologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ekon. | ekonomia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| elektr. | elektrotechnika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| elektron. | elektronika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| est. | estoński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| etn. | etnografia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| euf. | eufemizm |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| farm. | farmacja |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| film. | film, filmowy |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| filoz. | filozofia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| fiń. | fiński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| fiz. | fizyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| fizjol. | fizjologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| fot. | fotografia, fotografika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| fr. | francuski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| genet. | genetyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| geod. | geodezja |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| geogr. | geografia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| geol. | geologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| germ. | germańskie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| górn. | górnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| gr. | grecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| gruz. | gruziński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| gw. | gwarowe |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hand. | handel |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hebr. | hebrajski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hind. | hindustani |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hist. | historia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hiszp. | hiszpański |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hol. | holenderski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| hutn. | hutnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| im. | imię (własne) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| indiań. | indiańskie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| inform. | informatyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| irl. | irlandzki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| iron. | ironicznie |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| island. | islandzki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| jap. | japoński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| jeźdź. | jeździectwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| jęz. | językoznawstwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| karaib. | karaibski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| karc. | karciany |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| kolej. | kolejnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| kosmet. | kosmetyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| kość. | w użyciu kościelnym |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| księg. | księgowość |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| kulin. | kulinaria |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| kwestion. | kwestionowane |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| lekcew. | lekceważąco |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| leśn. | leśnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| lit. | literatura |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| litew. | litewski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| lm | liczba mnoga |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| log. | logika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| lotn. | lotnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| lp | liczba pojedyncza |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| łac. | łaciński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| łac. kość. | łaciński w użyciu kościelnym |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| łow. | łowiectwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mal. | malajski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mat. | matematyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| med. | medycyna |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| meteor. | meteorologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| miner. | mineralogia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. | mitologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. babil. | mitologia babilońska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. celt. | mitologia celtycka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. egip. | mitologia egipska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. germ. | mitologia germańska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. gr. | mitologia grecka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. ind. | mitologia indyjska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. litew. | mitologia litewska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. rzym. | mitologia rzymska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mit. słow. | mitologia słowiańska |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mong. | mongolski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| mors. | morski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| muz. | muzyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| n.e. | naszej ery |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| n.-gr. | nowogrecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| n.-hebr. | nowohebrajski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| niem. | niemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| n.-łac. | nowołaciński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| n.m. | nazwa miejscowa |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| norw. | norweski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| n.p.m. | nad poziomem morza |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| numizm. | numizmatyka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ogr. | ogrodnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| okult. | okultyzm |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| osm. | osmański |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| osm.-tur. | osmańsko-turecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| paleont. | paleontologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| pedag. | pedagogika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| pejor. | pejoratywne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| pers. | perski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| peruw. | peruwiański |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| p.-gr. | późnogrecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| p.-hebr. | późnohebrajski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| p.-łac. | późnołaciński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| p.n.e. | przed naszą erą |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| płd. | południowy, południe |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| płn. | północny, północ |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| płw. | półwysep |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| podn. | podniosłe |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| poet. | poetyckie |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| pogard. | pogardliwe |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| pol. | polski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| poligr. | poligrafia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| polit. | polityka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| por. | porównaj |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| port. | portugalski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| posp. | pospolite |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| pot. | potoczne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| praw. | prawo, prawniczy |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| prawdopod. | prawdopodobny, |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| prowans. | prowansalski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| przen. | przenośne |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| przestarz. | przestarzałe |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| przym. | przymiotnik |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| psych. | psychologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| radiotechn. | radiotechnika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| reg. | regionalizm |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| reg. lwow. | regionalizm lwowski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| reg. wil. | regionalizm wileński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| reg. wsch. | regionalizm wschodni |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| rel. | religia, religioznawstwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| roln. | rolnictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ros. | rosyjski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| rum. | rumuński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ryb. | rybołówstwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| rzym. | rzymski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| sanskr. | sanskryt |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| sem. | semickie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| serb. | serbski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| serb.-chorw. | serbsko-chorwacki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| skand. | skandynawskie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| skr. | skrót, skrótowo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| słowac. | słowacki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| socjol. | socjologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| sport. | sport, sportowy |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| spoż. | spożywczy |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| st.- | staro- (w nazwach języków) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| staroż. | starożytny |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| stom. | stomatologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| st-w.-niem. | staro-wysoko-niemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| szt. | sztuka |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| szwajc. | szwajcarski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| szwedz. | szwedzki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| śr.-d.-niem. | średnio-dolno-niemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| śr.-g.-niem. | średnio-górno-niemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| śr.-hol. | średnioholenderski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| śr.-niem. | średnioniemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| śród. | środowiskowy |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| śr.-w.-niem. | średnio-wysoko-niemiecki |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| tat. | tatarski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| teatr. | teatr, teatrologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| techn. | technika, techniczny |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| telekom. | telekomunikacja |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ts. | to samo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| tur. | turecki, tureckie (języki) |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ukr. | ukraiński |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| ur. | urodzony |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| urz. | urzędowe |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wet. | weterynaria |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| węg. | węgierski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wg | według |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wietn. | wietnamski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wł. | włoski |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| włók. | włókiennictwo |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wojsk. | wojskowość |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wsch. | wschodni, wschód |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| wym. | wymawiaj |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zach. | zachodni, zachód |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zam. | zamiast |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zm. | zmarł |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zn. | znaczenie, znaczy |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zool. | zoologia |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zootechn. | zootechnika |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| zwycz. | nazwa zwyczajowa |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| żart. | żartobliwy, żartobliwie |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
| żegl. | żeglarstwo, żegluga |
+--------------------------------------+--------------------------------------+
więcej..
