Snajperzy. Antologia opowiadań - ebook

Od autora

Ni­niej­sza ksiaż­ka za­wie­ra zbiór mo­ich wszyst­kich opo­wia­dań o strzel­cach wy­bo­ro­wych i snaj­pe­rach. Do tej pory były one za­miesz­czo­ne w in­nych po­zy­cjach książ­ko­wych (m.in. „Snaj­pe­rzy. Wczo­raj i dziś”, „Po­je­dyn­ki snaj­per­skie” czy „Czas snaj­pe­rów”). Od wy­da­nia więk­szo­ści ksią­żek mi­nę­ło już kil­ka­na­ście lat. Od daw­na nie było wzno­wień czy do­dru­ków. Nad­szedł czas, by wszyst­kie opo­wia­da­nia ze­brać i wy­dać jako an­to­lo­gię. Pro­si­li o to licz­ni czy­tel­ni­cy, dla któ­rych po­przed­nie po­zy­cje były już nie­osią­gal­ne. W tym cza­sie na­pi­sa­łem kil­ka no­wych opo­wia­dań (w tym jed­no do­ty­czą­ce cza­sów zbrod­ni po­peł­nio­nych przez UPA na pol­skiej lud­no­ści Wo­ły­nia).

Opo­wia­da­nia zo­sta­ły uję­te w po­rząd­ku chro­no­lo­gicz­nym, od okre­su I woj­ny świa­to­wej do cza­sów pra­wie współ­cze­snych. Po­win­no to uła­twić ich od­biór. Sta­ra­łem się uni­kać skom­pli­ko­wa­ne­go, fa­cho­we­go słow­nic­twa. Wszyst­ko po to, by mógł je przy­swo­ić tak­że bar­dzo mło­dy czy­tel­nik. Ży­czę przy­jem­nej lek­tu­ry. ■Snajperzy – historia i dzień dzisiejszy

Mło­dzi lu­dzie fa­scy­nu­ją się umie­jęt­no­ścia­mi strzel­ców wy­bo­ro­wych. Nie ma w tym nic dziw­ne­go. Kil­ku wy­bit­nych snaj­pe­rów zy­ska­ło nie­zwy­kłą sła­wę.

Oto za­wód dla mnie – my­śli nie­je­den mło­dy czło­wiek. Ży­cie jed­nak nie jest sce­na­riu­szem fil­mo­wym ani książ­ką sen­sa­cyj­ną, a tru­dy tej pro­fe­sji są nie­wy­obra­żal­ne. Ty­sią­ce strzel­ców wy­bo­ro­wych dzia­ła­ło i bę­dzie dzia­łać zu­peł­nie bez­i­mien­nie. Sła­wa spa­da głów­nie na do­wód­ców. Snaj­per rzad­ko bywa mo­de­lo­wym bo­ha­te­rem, nie jest ry­ce­rzem pola wal­ki. To ża­den mści­ciel, tyl­ko zim­ny, spraw­ny i lo­gicz­ny aż do bólu rze­mieśl­nik. Eta­ty snaj­pe­rów są sto­sun­ko­wo ni­sko opła­ca­ne, nie jest to więc za­ję­cie dla ko­goś, kto chce ro­bić ka­rie­rę w woj­sku czy po­li­cji. Strzel­cy wy­bo­ro­wi nie­czę­sto są ofi­ce­ra­mi.

Kim jest więc prze­szko­lo­ny strze­lec z ka­ra­bi­nem wy­bo­ro­wym?

He­min­gway na­pi­sał kie­dyś: „Kto raz za­po­lo­wał na czło­wie­ka i spra­wi­ło mu to przy­jem­ność, już ni­g­dy nie bę­dzie dbał o nic in­ne­go”. Woj­sko­wy snaj­per w pew­nym sen­sie jest my­śli­wym współ­cze­sne­go pola wal­ki. Nie na dar­mo na bra­mie wej­ścio­wej do jed­nej ze szkół strzel­ców wy­bo­ro­wych znaj­do­wał się na­pis: „Na­szą fir­mą jest woj­na, je­dy­nym pro­duk­tem śmierć”.

Strze­lec wy­bo­ro­wy czy snaj­per to per­fek­cyj­nie wy­szko­le­ni żoł­nie­rze. Zim­ni, opa­no­wa­ni, bar­dzo do­świad­cze­ni. Nie ma tu miej­sca na emo­cje, bo te za­kłó­ca­ją lo­gicz­ne my­śle­nie. Nie­rzad­ko łą­czą swo­ją funk­cję z pro­wa­dze­niem roz­po­zna­nia. Snaj­per – zwia­dow­ca to po­łą­cze­nie pra­wie ide­al­ne.

Praw­dzi­we­go snaj­pe­ra ce­chu­je od­po­wied­ni sto­su­nek do ka­ra­bi­nu wy­bo­ro­we­go – do­sko­na­łe­go na­rzę­dzia jego pra­cy. Pod­czas na­uki rze­mio­sła, na wszyst­kich eta­pach szko­le­nia strze­lec­kie­go sta­ra­łem się od po­cząt­ku wpo­ić żoł­nie­rzom mi­łość i wiel­ki sza­cu­nek do bro­ni. Nikt, kto nie jest w sta­nie dbać o broń bar­dziej niż o sie­bie, nie zo­sta­nie strzel­cem pre­cy­zyj­nym. Dla­cze­go?

Na świe­cie jest wie­le ka­ra­bi­nów. Lep­szych i gor­szych, no­wo­cze­snych i prze­sta­rza­łych. Ta­kich, któ­re strze­la­ją bar­dzo pre­cy­zyj­nie, i ta­kich, któ­rych moż­na użyć tyl­ko do wal­ki z bli­skie­go dy­stan­su. Ale przed Tobą leży Twój ka­ra­bin. Jest naj­lep­szy spo­śród wszyst­kich, któ­re znasz. Jest naj­lep­szy, bo jest Twój. Wy­bra­łeś go. Jest Two­im przy­ja­cie­lem, być może je­dy­nym, któ­ry za­wsze po­zo­sta­nie Ci wier­ny. Ni­g­dy nie za­po­mi­naj o tym. Dbaj o nie­go jak o naj­lep­sze­go dru­ha. Twój ka­ra­bin musi być za­wsze go­to­wy do strza­łu. Miej go pod ręką w każ­dej chwi­li. Two­ja broń świad­czy o To­bie, jest Two­im ży­ciem i śmier­cią. To łącz­nik mię­dzy świa­ta­mi ży­wych i umar­łych.

Wy­bra­łeś trud­ną pro­fe­sję snaj­pe­ra. Przed Tobą set­ki go­dzin żmud­nej na­uki, ale i tak praw­dzi­wą wie­dzę zdo­bę­dziesz do­pie­ro w polu. Je­steś my­śli­wym, może ostat­nim praw­dzi­wym wo­jow­ni­kiem. Nie szu­kaj wiel­kiej chwa­ły. Masz tyl­ko wro­gów po tam­tej stro­nie i mil­czą­cą to­le­ran­cję wśród swo­ich. Za błąd za­pła­cisz wła­snym ży­ciem. Ale to Cie­bie będą się oba­wiać. Ty spra­wisz, że strach spa­ra­li­żu­je wszyst­kich. Bę­dziesz nie­prze­nik­nio­ny jak mrok i groź­ny jak wąż. Bę­dziesz cier­pli­wy i sku­tecz­ny. Każ­dy Twój strzał bę­dzie jak wy­rok, jak ude­rze­nie pio­ru­na zni­kąd. Aby tak się sta­ło, mu­sisz osią­gnąć jed­ność ze swo­im ka­ra­bi­nem. Je­den or­ga­nizm, jed­na krew. To wła­śnie Twój ka­ra­bin – ka­ra­bin strzel­ca wy­bo­ro­we­go.

War­to zda­wać so­bie spra­wę, iż za­wód ten wy­ma­ga lat na­uki i wy­rze­czeń, a koń­ca szko­le­nia ni­g­dy nie wi­dać. Snaj­per, po­dob­nie jak le­karz czy praw­nik, musi uczyć się cały czas, choć­by po to, by prze­ciw­nik nie za­sko­czył go lep­szym sprzę­tem czy umie­jęt­no­ścia­mi. Fil­my nie po­ka­zu­ją ciem­nej stro­ny za­wo­du – a są nimi ro­bac­two oraz nie go­dzi­ny, ale dni spę­dza­ne na sta­no­wi­skach ognio­wych, w bez­ru­chu, cią­głym na­pię­ciu i go­to­wo­ści do strza­łu. Snaj­per, po­dob­nie jak sa­per, myli się tyl­ko raz. Po­mył­ka po­peł­nio­na przez po­li­cyj­ne­go snaj­pe­ra czę­sto koń­czy się dla nie­go wy­ro­kiem ska­zu­ją­cym. Woj­sko­wy snaj­per za błąd pła­ci wła­snym ży­ciem. Po­trze­by fi­zjo­lo­gicz­ne nie­rzad­ko trze­ba za­ła­twiać w spodnie. Tych, któ­rzy szu­ka­li wy­gód lub ustron­nych miejsc w tej pro­fe­sji, daw­no już nie ma – po pro­stu zgi­nę­li.

Strze­lec wy­bo­ro­wy jest żoł­nie­rzem o naj­wyż­szych kwa­li­fi­ka­cjach, ale i obiek­tem, na któ­ry po­lu­je rów­nie do­świad­czo­ny, a czę­sto i lep­szy prze­ciw­nik. Stra­ty wśród snaj­pe­rów na polu wal­ki są z re­gu­ły wy­so­kie. W Nor­man­dii w 1944 roku w nie­któ­rych pod­od­dzia­łach alianc­kich zgi­nę­li pra­wie wszy­scy strzel­cy wy­bo­ro­wi, a cha­rak­ter ich ran po­strza­ło­wych wy­ka­zy­wał nie­zbi­cie, iż star­li się z my­śli­wy­mi lep­szy­mi od sie­bie.

Sta­ty­sty­ka po­ka­zu­je, iż na woj­nie nie­ła­two jest za­bić wro­ga. Pod­czas II woj­ny świa­to­wej sku­tecz­ne tra­fie­nie osią­ga­no kosz­tem 25 ty­się­cy wy­strze­lo­nych po­ci­sków. Pod­czas woj­ny w Ko­rei do za­bi­cia żoł­nie­rza zu­ży­wa­no 50 ty­się­cy na­bo­jów, a w Wiet­na­mie już po­nad 200 ty­się­cy. Z tymi da­ny­mi wy­jąt­ko­wo sil­nie kon­tra­stu­ją ra­chun­ki zu­ży­cia amu­ni­cji przez snaj­pe­rów. Strze­lec pre­cy­zyj­ny po­trze­bu­je śred­nio 1,3 na­bo­ju dla wy­eli­mi­no­wa­nia prze­ciw­ni­ka. Ra­chu­nek jest pro­sty, ale sta­ty­sty­ka nie od­da­je kosz­tów szko­le­nia snaj­pe­ra. Po­trze­ba wie­lu lat ćwi­czeń, aby go wy­szko­lić. Do­brych strzel­ców oczy­wi­ście ni­g­dy nie bra­ku­je. Nie wy­star­czy jed­nak dać im do ręki ka­ra­bin z ce­low­ni­kiem optycz­nym. Tacy „snaj­pe­rzy” są pierw­si na li­stach ofiar. Do­pó­ki ce­lem jest zwy­kły, sze­re­go­wy żoł­nierz, wszyst­ko wy­da­je się ła­twe, ale gdy ze­tkną się z pro­fe­sjo­na­li­stą, sta­ną się ko­lej­nym, su­chym wpi­sem w jego wy­ka­zie sku­tecz­nych tra­fień. Kim więc jest strze­lec wy­bo­ro­wy?

To mistrz cel­ne­go ognia, czło­wiek, któ­ry do per­fek­cji zgłę­bił sztu­kę ka­mu­fla­żu. Opa­no­wa­ny, cier­pli­wy, do­sko­na­le wy­szko­lo­ny. Mię­dzy sa­mot­nym łow­cą wy­cze­ku­ją­cym go­dzi­na­mi w za­siad­ce na po­ja­wie­nie się gru­be­go zwie­rza a snaj­pe­rem nie ma – wbrew po­zo­rom – zbyt wie­lu róż­nic. Do­bry my­śli­wy, zży­ty z na­tu­rą, jest ide­al­nym ma­te­ria­łem na strzel­ca wy­bo­ro­we­go. Oczy­wi­ście, musi się jesz­cze wie­le na­uczyć, ale naj­czę­ściej po­tra­fi cel­nie strze­lać, zna pod­sta­wy sztu­ki ma­sko­wa­nia i jest zdol­ny do dłu­gie­go, skry­te­go ocze­ki­wa­nia na po­ja­wie­nie się celu. Ka­ra­bin wy­bo­ro­wy od do­bre­go sztu­ce­ra my­śliw­skie­go kla­sy Var­mint róż­nią tyl­ko dru­go­rzęd­ne szcze­gó­ły. Sku­tecz­ny my­śli­wy jest w sta­nie „po­ło­żyć” każ­dy punk­to­wy cel na dy­stan­sie do 300–400 me­trów, a sztu­cer z cięż­ką lufą bije le­piej od ka­ra­bi­nu Dra­gu­no­wa. Snaj­per woj­sko­wy strze­la oczy­wi­ście na jesz­cze dal­sze dy­stan­se i po­lu­je na znacz­nie groź­niej­szą zwie­rzy­nę, któ­ra po­tra­fi od­po­wie­dzieć ogniem.

Ter­min „sni­per” w słow­ni­kach ję­zy­ka an­giel­skie­go ko­ja­rzy się z be­ka­sem (ang. sni­pe), nie­wiel­kim, czuj­nym pta­kiem, trud­nym do tra­fie­nia. Po­lo­wa­nie na be­ka­sy sta­ło się ulu­bio­nym spor­tem bry­tyj­skich ofi­ce­rów w In­diach. Po­cząt­ko­wo ter­mi­nem tym okre­śla­no świet­nych, do­świad­czo­nych strzel­ców, któ­rzy po­tra­fi­li skry­cie po­dejść pta­ka i tra­fić go pierw­szym strza­łem.

Hi­sto­ria snaj­pe­rów jest oczy­wi­ście sta­ra jak świat, a pierw­szym bi­blij­nym strzel­cem wy­bo­ro­wym był już Da­wid, któ­ry po­ci­skiem z pro­cy po­wa­lił Go­lia­ta. 21 paź­dzier­ni­ka 1805 roku ad­mi­rał Ho­ra­tio Nel­son padł od po­je­dyn­czej kuli. My jed­nak skup­my się wy­łącz­nie na bro­ni gwin­to­wa­nej, wy­po­sa­żo­nej w ce­low­nik optycz­ny. Pierw­sze wzmian­ki o wy­ko­rzy­sta­niu opty­ki do cel­ne­go strze­la­nia z bro­ni pal­nej po­ja­wi­ły się w trak­ta­cie „Ma­gi­ster Na­tu­rae et Ar­tis”, wy­da­nym w 1684 roku. W 1702 roku opu­bli­ko­wa­no dzie­ło „Ocu­lus Ar­ti­fi­cia­les Te­le­diop­tri­cus”, w któ­rym dość pre­cy­zyj­nie opi­sa­no taki ce­low­nik. Fry­de­ryk Wiel­ki w swo­ich pa­mięt­ni­kach pi­sał, iż w 1737 roku strze­lał z bro­ni gwin­to­wa­nej wy­po­sa­żo­nej w ce­low­nik optycz­ny. Roz­wój pro­fe­sji snaj­per­skiej w dzi­siej­szym ro­zu­mie­niu tego sło­wa jest jed­nak lo­gicz­nie zwią­za­ny z po­ło­wą XIX wie­ku, gdy za­czę­to se­ryj­nie pro­du­ko­wać ka­ra­bi­ny z zam­kiem ka­pi­szo­no­wym, wy­po­sa­żo­ne fa­brycz­nie w ce­low­nik optycz­ny. Pod­czas woj­ny do­mo­wej w USA (1861–1865) ka­ra­bi­ny tego typu były z suk­ce­sem wy­ko­rzy­sty­wa­ne przez obie stro­ny. Puł­kow­nik Ber­dan stwo­rzył na­wet pułk zło­żo­ny z naj­lep­szych strzel­ców, a kan­dy­da­ci prze­cho­dzi­li su­ro­wy test strze­lec­ki: z 200 jar­dów (183 me­trów) mu­sie­li „uło­żyć” dzie­sięć strza­łów w krę­gu o śred­ni­cy 25 cen­ty­me­trów. Do le­gen­dy prze­szły an­giel­skie ka­ra­bi­ny Whi­twor­tha z gwin­tem po­li­go­nal­nym, czy bez­sprzecz­nie bar­dziej zna­ne, ale go­rzej strze­la­ją­ce Sharp­sy. Ka­ra­bin Whi­twor­tha da­wał sku­pie­nie pię­ciu strza­łów w gra­ni­cach 11,43 cen­ty­me­trów na dy­stan­sie 500 jar­dów (457 me­trów). Na­wet obec­nie nie wszyst­kie ka­ra­bi­ny strzel­ców wy­bo­ro­wych są w sta­nie z nim kon­ku­ro­wać.

Woj­na do­mo­wa w Sta­nach Zjed­no­czo­nych po­ka­za­ła zna­cze­nie cel­ne­go ognia strzel­ców wy­bo­ro­wych tak­że w aspek­cie psy­cho­lo­gicz­nym. Szcze­gól­nie wy­so­kie stra­ty wśród ge­ne­ra­łów i star­szych ofi­ce­rów uzmy­sło­wi­ły wszyst­kim, że woj­ny dżen­tel­me­nów ode­szły do hi­sto­rii. Snaj­pe­rzy spra­wi­li, iż żoł­nierz nie czuł się bez­piecz­nie na­wet kil­ka­set me­trów za li­nią fron­tu. Był to już ter­ror snaj­per­ski, choć nikt jesz­cze nie uży­wał tego ter­mi­nu.

Bu­ro­wie pod­czas wo­jen z An­glią (1899–1901) nie mie­li bro­ni ści­śle snaj­per­skiej. Jed­nak ich umie­jęt­no­ści strze­lec­kie, po­łą­czo­ne z wy­ko­rzy­sta­niem świet­nych ka­ra­bi­nów Mau­se­ra ka­li­bru 7×57 spra­wi­ły, iż w peł­ni za­słu­ży­li na to mia­no. W jed­nej z bi­tew na każ­dych 11 za­bi­tych sze­re­go­wych an­giel­skiej ar­mii przy­pa­dał mar­twy ofi­cer, co nie zda­rzy­ło się w żad­nej z wcze­śniej­szych wo­jen. Gdy­by Bu­ro­wie mie­li ce­low­ni­ki te­le­sko­po­we, bi­lans strat An­gli­ków był­by wie­lo­krot­nie więk­szy. Wal­ka pro­wa­dzo­na me­to­da­mi pół­par­ty­zanc­ki­mi, czę­ste za­sadz­ki ognio­we i znacz­ne dy­stan­se pro­wa­dze­nia ognia sprzy­ja­ły Bu­rom.

Naj­więk­szy roz­wój strze­lec­twa wy­bo­ro­we­go przy­pa­da jed­nak na okres I woj­ny świa­to­wej. Woj­na po­zy­cyj­na, dłu­go­trwa­łe ugrzęź­nię­cie obu stron w oko­pach sprzy­ja­ły przede wszyst­kim snaj­pe­rom. W koń­cu pierw­sze­go roku woj­ny Niem­cy mie­li już w li­nii po­nad 20 ty­się­cy ka­ra­bi­nów Mau­se­ra z ce­low­ni­ka­mi optycz­ny­mi. Na front tra­fi­ły wszyst­kie sztu­ce­ry my­śliw­skie z opty­ką. Ma­jąc do sze­ściu snaj­pe­rów w kom­pa­nii pie­cho­ty, Niem­cy dys­po­no­wa­li znacz­ną prze­wa­gą w tej dzie­dzi­nie. Stra­ty Fran­cu­zów i An­gli­ków były po­cząt­ko­wo bar­dzo duże i nisz­czą­ce mo­ra­le; tym bar­dziej, iż dla snaj­pe­ra naj­lep­sze na fron­cie były ci­che dni, gdy woj­ska za­le­ga­ły w po­zor­nym bez­ru­chu. Nie­miec­cy snaj­pe­rzy zbli­ża­li się do oko­pów i strze­la­li na kil­ka­set me­trów w głąb po­zy­cji, za­bi­ja­jąc amu­ni­cyj­nych, łącz­ni­ków czy ar­ty­le­rzy­stów. Je­dy­ne roz­wią­za­nie sta­no­wi­ło szyb­kie prze­szko­le­nie i wy­sy­ła­nie na przed­po­le wła­snych snaj­pe­rów, co jed­nak przy bra­ku do­brych ce­low­ni­ków optycz­nych nie było spra­wą pro­stą.

Nie­ste­ty, w więk­szo­ści ar­mii po za­koń­cze­niu kon­flik­tu za­po­mi­na się o szko­le­niu snaj­pe­rów. W grę wcho­dzi tu­taj swo­ista nie­chęć do strzel­ców wy­bo­ro­wych, obec­na za­rów­no wśród zwy­kłych żoł­nie­rzy, jak i de­cy­den­tów po­li­tycz­nych czy woj­sko­wych.

II woj­na świa­to­wa po­ka­za­ła wy­raź­nie, iż za ta­kie błę­dy pła­ci się naj­wyż­szą cenę. W 1940 roku Fi­no­wie za­da­li Ar­mii Czer­wo­nej tak wy­so­kie stra­ty, że hi­sto­ry­cy do chwi­li obec­nej nie mogą pre­cy­zyj­nie ich usta­lić. Naj­cie­kaw­sze było to, iż fiń­skie „ku­kuł­ki” mia­ły w po­cząt­kach kon­flik­tu za­le­d­wie 200 sztuk ka­ra­bi­nów wy­bo­ro­wych (z ce­low­ni­ka­mi optycz­ny­mi), na­to­miast Ro­sja­nie w sa­mym tyl­ko 1938 roku wy­pro­du­ko­wa­li ich 19 545 sztuk. Set­ki eg­zem­pla­rzy tej bro­ni do­sta­ły się po­tem w ręce Fi­nów, a ci po­tra­fi­li zro­bić z niej uży­tek.

Ro­sja­nie bar­dzo szyb­ko wy­cią­gnę­li wnio­ski z woj­ny z Fin­lan­dią i za­czę­li pro­fe­sjo­nal­nie szko­lić strzel­ców wy­bo­ro­wych. 20 mar­ca 1942 roku pod Mo­skwą utwo­rzo­no pierw­szą Cen­tral­ną Szko­łę In­struk­to­rów Snaj­per­skich, wy­pusz­cza­ją­cą spe­cja­li­stów o naj­wyż­szych umie­jęt­no­ściach. Jed­no­cze­śnie do­świad­cze­nie pierw­szych mie­się­cy woj­ny z Niem­ca­mi i znacz­ne stra­ty wśród wła­snych strzel­ców wy­bo­ro­wych wy­ka­za­ły, iż ta­kie cen­tral­ne kur­sy są po­trzeb­ne nie tyl­ko dla in­struk­to­rów, lecz i dla zwy­kłych snaj­pe­rów. 15 maja 1942 roku otwar­to przy tej sa­mej szko­le trzy­mie­sięcz­ne kur­sy dla sze­re­go­wych. Czas na­uki dla in­struk­to­rów to mi­ni­mum 6 mie­się­cy. Wy­so­ki po­ziom mi­strzo­stwa osią­ga­ły ko­bie­ty – snaj­per­ki. Do 1 stycz­nia 1942 roku pod­sta­wo­we kur­sy snaj­per­skie ukoń­czy­ło 14 819 ko­biet, a do kwiet­nia jesz­cze 39 941 strzel­ców. Cen­tral­na Szko­ła Snaj­pe­rów pro­wa­dzi­ła od­dziel­ne, trzy­mie­sięcz­ne kur­sy dla ko­biet. 21 maja 1943 roku po­wsta­ła Cen­tral­na Żeń­ska Szko­ła Snaj­per­ska. Krót­kie kur­sy snaj­per­skie pro­wa­dzo­ne w ra­mach ogól­ne­go prze­szko­le­nia woj­sko­we­go da­wa­ły tyl­ko pod­sta­wy wie­dzy, nie­mniej jed­nak licz­ba 428 335 prze­szko­lo­nych strzel­ców musi ro­bić wra­że­nie. Cen­tral­ną Szko­lę Snaj­pe­rów opu­ści­ło ogó­łem 9534 mi­strzów cel­ne­go ognia i wła­śnie ci żoł­nie­rze pre­zen­to­wa­li naj­wyż­sze umie­jęt­no­ści. Wie­lu z nich prze­szło do hi­sto­rii. Ka­pi­tan Iwan Si­do­ren­ko – po­nad 500 za­li­czo­nych tra­fień, Ni­ko­łaj Ilin – 494 tra­fie­nia, Fe­dor Ochłop­kow – 429 za­bi­tych ofi­ce­rów i żoł­nie­rzy. Lud­mi­ła Pa­wil­czen­ko – 309 sku­tecz­nych strza­łów, Alek­sandr Le­bie­diew – 307. Bo­ha­ter bi­twy sta­lin­gradz­kiej, Wa­si­lij Zaj­cew – 242 tra­fie­nia.

Po za­koń­cze­niu II woj­ny świa­to­wej Ro­sja­nie szyb­ko za­po­mnie­li o ko­niecz­no­ści szko­le­nia snaj­pe­rów, wy­co­fu­jąc od 1953 roku na­wet spor­to­we strze­la­nia snaj­per­skie (20 strza­łów w po­zy­cji le­żą­cej, dy­stans 600 me­trów) z pro­gra­mów mi­strzostw ZSRR. W re­zul­ta­cie Afga­ni­stan sta­no­wił dla Ro­sjan ko­lej­ną krwa­wą łaź­nię, a wa­lecz­ni gó­ra­le ze sta­ry­mi En­fiel­da­mi wzbu­dza­li wśród nich pa­nicz­ny strach. Nie­wie­le zresz­tą tam się na­uczy­li, bo­wiem jesz­cze więk­sze stra­ty od ognia snaj­pe­rów po­nie­śli w Cze­cze­nii. Uwa­ża się, iż pod­czas bo­jów pro­wa­dzo­nych w Cze­cze­nii w la­tach 1995–1996 aż 26% wszel­kich strat bez­pow­rot­nych na­stą­pi­ło na sku­tek ognia snaj­pe­rów. W 8 Kor­pu­sie Ar­mij­nym pod­czas walk o Gro­zny, w po­cząt­kach stycz­nia 1995 roku, za­bi­to pra­wie wszyst­kich ofi­ce­rów ma szcze­blu kom­pa­nii i plu­to­nu.

Cze­cze­ni mie­li w owym cza­sie 533 ka­ra­bi­ny wy­bo­ro­we SWD, jed­nak znacz­nie więk­szym sza­cun­kiem cie­szy­ły się jed­no­strza­ło­we ka­ra­bi­ny spor­to­we du­że­go ka­li­bru, w ro­dza­ju od­po­wied­ni­ków ZE­NI­TA czy MC. Broń ta, wraz z ce­low­ni­kiem optycz­nym o znacz­nych po­więk­sze­niach, po­zwa­la­ła ra­zić punk­to­we cele z chi­rur­gicz­ną pre­cy­zją, nie­do­stęp­ną dla se­ryj­nej bro­ni sa­mo­pow­ta­rzal­nej typu SWD.

Woł­go­gradz­ki kor­pus ge­ne­ra­ła Ro­chli­na tra­cił od ognia snaj­pe­rów do 30 lu­dzi dzien­nie. Po tym, jak do po­mo­cy we­zwa­no za­wo­do­wych snaj­pe­rów po­rucz­ni­ka Go­łu­die­wa (ze spec­na­zu – pod­od­dzia­łów spe­cjal­nych wojsk po­wietrz­no­de­san­to­wych), stra­ty spa­dły do dwóch żoł­nie­rzy dzien­nie.

W świat po­szły do­nie­sie­nia o na­jem­nych snaj­per­kach – bia­tlo­nist­kach z Pri­bał­ti­ki („bie­ły­je kał­got­ki”), któ­re w Cze­cze­nii po­lo­wa­ły na Ro­sjan z wy­so­kiej kla­sy bro­nią spor­to­wą. W więk­szo­ści przy­pad­ków są to tyl­ko nie­po­twier­dzo­ne le­gen­dy, po­dob­nie jak po­trzeb­ny so­wiec­kiej pro­pa­gan­dzie po­je­dy­nek Wa­si­li­ja Zaj­ce­wa z nie­miec­kim asem, ma­jo­rem Er­wi­nem Köni­giem. Barw­ne po­je­dyn­ki ro­syj­skich snaj­pe­rów są głów­nie dzie­łem pi­sa­rzy. Sami snaj­pe­rzy re­kru­to­wa­li się przede wszyst­kim spo­śród za­wo­do­wych my­śli­wych, czę­sto nie­pi­śmien­nych. Nie po­zo­sta­wia­li oni po so­bie żad­nych wspo­mnień.

Ame­ry­ka­nie w po­cząt­kach woj­ny w Wiet­na­mie rów­nież nie dys­po­no­wa­li od­po­wied­nią licz­bą strzel­ców wy­bo­ro­wych. Kor­pus Pie­cho­ty Mor­skiej szyb­ko jed­nak wy­cią­gnął wnio­ski i w środ­ku zimy 1965 roku po­wsta­ły pierw­sze szko­ły snaj­pe­rów. O ich sku­tecz­no­ści świad­czy pro­sty bi­lans: plu­ton roz­po­znaw­czo-snaj­per­ski 1 Dy­wi­zji przez sześć lat woj­ny wy­eli­mi­no­wał oko­ło 1750 par­ty­zan­tów Viet­con­gu, przy czym przez cały ten okres przez pod­od­dział prze­wi­nę­ło się tyl­ko 46 lu­dzi. Jed­nym z nich był sier­żant Car­los Ha­th­cock, któ­re­go nie trze­ba spe­cjal­nie przed­sta­wiać. Licz­ba 93 po­twier­dzo­nych i oko­ło 200 praw­do­po­dob­nych tra­fień mówi sama za sie­bie. Bi­lans zu­ży­cia amu­ni­cji przez snaj­pe­rów plu­to­nu był wy­jąt­ko­wo ni­ski – 1,5 na­bo­ju na każ­de­go za­bi­te­go par­ty­zan­ta.

Współ­cze­sny snaj­per łą­czy w so­bie umie­jęt­no­ści do­sko­na­łe­go żoł­nie­rza, my­śli­we­go i strzel­ca dłu­go­dy­stan­so­we­go. Jego rola sta­le ro­śnie, bo­wiem woj­ny na dużą ska­lę co­raz czę­ściej są wy­pie­ra­ne przez kon­flik­ty ni­skiej in­ten­syw­no­ści. W ta­kich kon­flik­tach snaj­per jest cen­niej­szy od kom­pa­nii zme­cha­ni­zo­wa­nej. War­to też wspo­mnieć, iż wła­sny snaj­per jest naj­lep­szym środ­kiem za­rad­czym prze­ciw­ko strzel­com wy­bo­ro­wym prze­ciw­ni­ka. Nikt już nie kwe­stio­nu­je jego roli tak­że w ope­ra­cjach an­ty­ter­ro­ry­stycz­nych. ■Snajperzy z .600 Nitro Express

W 1914 roku nie­miec­cy strzel­cy wy­bo­ro­wi, uzbro­je­ni przede wszyst­kim w dużą licz­bę sztu­ce­rów z opty­ką, skon­fi­sko­wa­nych my­śli­wym, po­wo­do­wa­li ol­brzy­mie stra­ty w bry­tyj­skich sze­re­gach. Woj­na po­zy­cyj­na sprzy­ja­ła ak­cjom snaj­per­skim. Sta­no­wi­ska strzel­ców wy­bo­ro­wych przy­go­to­wy­wa­no z wy­ko­rzy­ta­niem so­lid­nych tarcz sta­lo­wych. Mały otwór w tar­czy, umoż­li­wia­ją­cy wy­su­nię­cie lufy bro­ni i pro­wa­dze­nie ob­ser­wa­cji, chro­nio­ny był ob­ro­to­wą płyt­ką. Ta­kich po­zy­cji przy­go­to­wy­wa­no wie­le, roz­miesz­cza­jąc je re­gu­lar­nie, z re­gu­ły co 100 me­trów. Snaj­pe­rzy nie­miec­cy mo­gli więc wspie­rać się ogniem z sa­sied­nich sta­no­wisk. Po­nad­to przed­pier­sie ich oko­pów było plą­ta­ni­ną wor­ków z pia­skiem, ka­wał­ków bla­chy, gru­zu i kłę­bo­wisk dru­tu. Da­wa­ło to do­dat­ko­we szan­se na ukry­cie po­zy­cji, na­wet im­pro­wi­zo­wa­nej, choć oczy­wi­ście strzel­cy wy­bo­ro­wi po­cząt­ko­wej fazy woj­ny wo­le­li bar­dziej kom­for­to­we, sta­lo­we osło­ny.

An­gli­cy dys­po­no­wa­li głów­nie ka­ra­bi­na­mi Lee-En­field No. 1 Mk III, cał­kiem przy­zwo­itą i szyb­ko­strzel­ną bro­nią, ale bez praw­dzi­wej opty­ki, bo trud­no za taką uwa­żać przy­rząd typu Lat­tey. Strzał po­ci­skiem ka­li­bru .303 Bri­tish do gru­bej, pan­cer­nej pły­ty był nie­sku­tecz­ny, kula ry­ko­sze­to­wa­ła tyl­ko z prze­raź­li­wym świ­stem. Tra­fie­nie do­kład­nie w otwór strzel­ni­czy, w mo­men­cie gdy znaj­do­wał się tam strze­lec z bro­nią go­to­wą do strza­łu, było moż­li­we, ale bar­dzo trud­ne. Czę­ściej to śmia­łek do­sta­wał się pod ogień jed­ne­go lub dwóch nie­miec­kich snaj­pe­rów i koń­czył swe krót­kie ży­cie ze strza­ska­ną czasz­ką. Bry­tyj­czy­cy mie­li bar­dzo nie­wie­le wła­snych po­dob­nych sta­no­wisk.

Je­den z Niem­ców był wy­jąt­ko­wo sku­tecz­ny. Jego strza­ły po­wo­do­wa­ły może nie naj­więk­sze, ale za­wsze nie­od­wra­cal­ne stra­ty. Nie strze­lał czę­sto, nie­mniej każ­da jego kula bez­błęd­nie od­naj­dy­wa­ła cel. Wy­łu­ski­wał jed­ne­go, cza­sem dwóch żol­nie­rzy, po czym na pe­wien czas za­wie­szał dzia­łal­ność. Po­stę­po­wał zu­peł­nie ina­czej niż jego flan­ko­wi to­wa­rzy­sze, któ­rzy da­wa­li się ła­pać na pod­no­szo­ne heł­my czy wę­dru­ją­ce po­nad przed­pier­siem czap­ki. Tam­ci strze­la­li czę­sto i gę­sto, ten Nie­miec tyl­ko i wy­łącz­nie do w peł­ni roz­po­zna­ne­go celu. Do­kład­nie jak do­świad­czo­ny my­śli­wy, któ­ry nie może so­bie po­zwo­lić na pu­dło do gru­be­go, re­kor­do­we­go odyń­ca czy byka. Łow­ca wie, iż moc­ny dzik, raz spło­szo­ny hu­kiem wy­strza­łu, nie po­ja­wi się w tym sa­mym miej­scu przez dłuż­szy czas. Fryc wy­bie­rał więc cele jak sta­ry nem­rod, cza­sem spe­cjal­nie ośmie­lał wro­gów, mil­cząc zu­peł­nie przez parę dni. Gdy wszy­scy na­bie­ra­li pew­no­ści, iż po­legł albo się wy­niósł, brzmia­ło spo­koj­ne „tuk” jego Mau­se­ra i po­cisk ka­li­bru 7,92 mm ga­sił ko­lej­ne ży­cie. W koń­cu wszy­scy mie­li dość „ga­jo­we­go” (tak go ochrzczo­no), a żoł­nie­rze przyj­mo­wa­li za­kła­dy, z któ­re­go plu­to­nu po­cho­dził bę­dzie ko­lej­ny po­le­gły. Na­wet mo­ment otwar­cia prze­sło­ny za „jego” tar­czą był pra­wie nie­wi­docz­ny. Dla­cze­go? Otóż Nie­miec ko­chał łowy o świ­cie i zmierz­chu, a więc wte­dy, gdy zwierz ope­ru­je swo­bod­niej, a wi­docz­ność jest utrud­nio­na. To tak­że wska­zy­wa­ło na my­śli­we­go.

Pew­ne­go razu, po ko­lej­nym cel­nym strza­le ko­le­dzy za­bi­te­go nie wy­trzy­ma­li i ry­zy­ku­jąc ży­cie, ostrze­la­li sta­lo­wą tar­czę z kil­ku na­raz En­fiel­dów. „Ga­jo­wy” nie od­po­wie­dział ogniem, za to ode­zwa­ły się skrzy­dło­we sta­no­wi­ska snaj­per­skie. Je­den z bra­wu­ro­wych An­gli­ków zo­stał lek­ko ran­ny i na parę mie­się­cy mógł za­po­mnieć o woj­nie. Ostrzał przy­niósł tyl­ko je­den efekt – tar­cza fry­ca zo­sta­ła w nocy osło­nię­ta kil­ko­ma so­lid­ny­mi wor­ka­mi z pia­skiem. Może ja­kiś po­cisk wpadł przez strzel­ni­cę albo uszko­dził pły­tę i snaj­per ze­chciał do­dat­ko­wo ją za­bez­pie­czyć.

Bry­tyj­czy­cy w tym trud­nym okre­sie pra­wie nie dys­po­no­wa­li wspar­ciem ar­ty­le­rii, któ­ra dość szyb­ko mo­gła li­kwi­do­wać ta­kie za­gro­że­nie. Po­sta­no­wi­li więc po­ra­dzić so­bie w inny spo­sób.

Mi­ni­ster­stwo Woj­ny za­ku­pi­ło w owym cza­sie do­kład­nie 62 po­tęż­ne sztu­ce­ry lub wiel­ko­ka­li­bro­we eks­pres­sy (ła­ma­ną, dwu­lu­fo­wą broń du­żej mocy, z lu­fa­mi uło­żo­ny­mi w płasz­czyź­nie ho­ry­zon­tal­nej). Były one prze­zna­czo­ne do od­strza­łu przed­sta­wi­cie­li „wiel­kiej piąt­ki”, czy­li sło­ni, ba­wo­łów, no­so­roż­ców, lwów i lam­par­tów. Eks­press, by sku­tecz­nie ra­zić or­ga­ny we­wnętrz­ne moc­ne­go zwie­rza, mu­siał wpierw prze­bić war­stwę gru­bych mię­śni lub ko­ści.

Mo­gły to osią­gnąć tyl­ko mo­no­li­tycz­ne, twar­de po­ci­ski du­żych ka­li­brów, o po­tęż­nej ener­gii ki­ne­tycz­nej. Naj­więk­szy­mi moż­li­wo­ścia­mi dys­po­no­wa­ły czte­ry po­tęż­ne eks­pres­sy ka­li­bru .600 N.E. W prze­li­cze­niu z cali da­wa­ło to ka­li­ber 15 mm. Prócz nich w ręce bry­tyj­skich snaj­pe­rów tra­fi­ło 47 sztu­ce­rów ka­li­bru .450; czte­ry eks­pres­sy ka­li­bru .470 N.E.; je­den .475; czte­ry .500 N.E. i dwa ka­li­bru .577 N.E. Po­nad­to część ka­dry ofi­cer­skiej, zwłasz­cza po­lu­ją­cej wcze­śniej w In­diach czy Afry­ce, przy­wo­zi­ła wła­sną broń my­śliw­ską

Nie była to broń szcze­gól­nie cel­na, zwłasz­cza eks­pres­sy. Lufy były zju­sto­wa­ne tak, by biły pre­cy­zyj­nie tyl­ko na jed­nym dy­stan­sie, z re­gu­ły 75 lub 100 me­trów (jar­dów). Sku­pie­nie dwóch po­ci­sków w krę­gu o śred­ni­cy 3 cali (76 mm) na 75 me­trów było z re­gu­ły wszyst­kim, na co moż­na było li­czyć. Ta­kie sku­pie­nia wy­star­cza­ją z nad­wyż­ką, gdy ce­lem jest słoń czy ba­wół. Z za­ło­że­nia ich po­ci­ski mia­ły prze­bi­jać tar­cze ochron­ne nie­miec­kich sta­no­wisk, nie zaś tra­fiać w ich strzel­ni­ce. Do tego celu broń nada­wa­ła się świet­nie. Strze­la­nie na dal­szych dy­stan­sach nie było już pre­cy­zyj­ne, bo­wiem śred­nie punk­ty tra­fień z obu luf za­czy­na­ły się roz­jeż­dżać, w spo­sób krzy­żo­wy. Znacz­nie cel­niej­sze od eks­pres­sów były kla­sycz­ne re­pe­tie­ry na Afry­kę, na przy­kład ka­li­bru .416 Rig­by. Na­by­wa­no je pry­wat­nie, głów­nie czy­ni­li to ofi­ce­ro­wie o snaj­per­skim za­cię­ciu.

Na­bój .600 N.E., wpro­wa­dzo­ny w 1903 roku przez Jef­freya, był w owym cza­sie naj­sil­niej­szym na­bo­jem na sło­nie czy ba­wo­ły. Cha­rak­te­ry­zo­wał się łu­ską dłu­go­ści 76 mm, ła­dun­kiem pro­cho­wym rów­nym 6,48 g oraz po­ci­skiem o ma­sie 58,3 g. Pręd­kość po­cząt­ko­wa cięż­kiej kuli do­cho­dzi­ła do 590 m/s, zaś ener­gia ki­ne­tycz­na się­ga­ła 10 140 J. Pod­czas prób prze­pro­wa­dzo­nych przez Mi­ni­ster­stwo Woj­ny, jesz­cze przed wy­da­niem bro­ni na front, mo­no­li­tycz­ny, tępy po­cisk prze­bi­jał cen­ty­me­tro­wą pły­tę sta­lo­wą jak ma­sło. Gdy zaś jej na­wet nie prze­bił, na przy­kład przy nie­co sko­śnym tra­fie­niu, ła­mał pan­cerz na spo­rym od­cin­ku. Mu­sia­ło to znie­chę­cić klien­ta po dru­giej stro­nie do dal­szych snaj­per­skich za­baw, o ile oczy­wi­ście miał­by tyle szczę­ścia, by prze­żyć spo­tka­nie z .600 N.E.

Wła­śnie ten eks­press szy­ko­wa­no do roz­pra­wy z „ga­jo­wym”. An­gli­cy roz­wa­ża­li po­cząt­ko­wo uży­cie bro­ni ka­li­bru .470 N.E., tyl­ko z tego po­wo­du, iż .600 N.E. zła­mał oboj­czyk pierw­sze­mu z od­waż­nych, któ­ry ośmie­lił się eks­pe­ry­men­to­wać z tą bro­nią. Nie dla­te­go, iż ochot­nik na­le­żał do sła­be­uszy. Bry­tyj­czyk za­po­mniał, iż afry­kań­ska broń o tak moc­nym od­rzu­cie jest pro­jek­to­wa­na do strze­la­nia w po­zy­cji sto­jąc, osta­tecz­nie klę­cząc, ale ni­g­dy le­żąc, gdzie kol­ba może opie­rać się wprost na ko­ści. In­ży­nie­ro­wie z dum­nej fir­my Hol­land & Hol­land za­pew­ne ni­g­dy nie przy­pusz­cza­li, do cze­go jesz­cze może być wy­ko­rzy­sta­na ich eli­tar­na broń.

Po­sta­no­wio­no ostrze­lać sta­no­wi­sko Niem­ca tuż przed świ­tem, w po­rze, któ­rą pre­fe­ro­wał na swo­je łowy. Nie­któ­rzy ra­dzi­li cze­kać na jego strzał, ale było to zbyt ry­zy­kow­ne. Po pierw­sze, otwór w pły­cie „ga­jo­we­go” był za­sła­nia­ny na­tych­miast po strza­le i nie wie­dzia­no, czy ten da­lej tam sie­dział. Ra­czej nie, bo i po co? Po dru­gie, jego flan­ko­wi to­wa­rzy­sze tyl­ko cze­ka­li na ruch, jaki po­wo­do­wał w bry­tyj­skich oko­pach cel­ny strzał ich bar­dziej do­świad­czo­ne­go „kam­ra­ta”.

An­gli­cy do­szli w koń­cu do wnio­sku, iż wpa­ku­ją dwie kule ka­li­bru .600 w sta­lo­wą tar­czę Niem­ca do­kład­nie wte­dy, gdy wsta­ją­cy dzień spra­wi, iż da się ją do­brze roz­po­znać wzro­kiem. Mię­dzy pa­ro­ma wor­ka­mi z pia­skiem był spo­ry otwór, może 20×20 cm, i tam za­mie­rza­li ce­lo­wać. W tym cza­sie kaem Vic­ker­sa miał bić po dwóch są­sied­nich po­zy­cjach, ale do­pie­ro wte­dy, gdy pierw­szy po­cisk z ich sześć­set­ki się­gnie celu.

Z eks­pres­su miał strze­lać naj­sil­niej­szy chłop w plu­to­nie, wy­bra­ny z do­brych strzel­ców. Tego aku­rat ran­ka na przed­pier­siu ście­li­ła się mgła, osła­nia­jąc za­rów­no bry­tyj­skie, jak i nie­miec­kie li­nie. W koń­cu za­czę­ła za­ni­kać, szyb­ciej po stro­nie prze­ciw­ni­ka. Był to do­bry znak. Gdy tyl­ko tu­man od­sło­nił po­zy­cję Niem­ca, po­tęż­nym ba­sem ode­zwa­ła się sześć­set­ka. Po­cisk chy­ba nie tra­fił do­kład­nie w otwór, bo­wiem znad tar­czy pod­niósł się ob­łok ku­rzu i pia­chu. Cięż­ki Vic­kers za­czął na­tych­miast ogień osło­no­wy, bi­jąc dłu­gi­mi se­ria­mi. Dru­ga kula o ma­sie 58 gra­mów mu­sia­ła być bar­dziej cel­na, bo mimo ognia ka­emu sły­sza­no dźwięk dar­te­go me­ta­lu. An­glik za­ry­zy­ko­wał, szyb­ko prze­ła­do­wał broń i wpa­ko­wał w to miej­sce jesz­cze dwa po­ci­ski. I te praw­do­po­dob­nie tra­fi­ły, sły­chać było bo­wiem wy­raź­ny od­głos sil­nych ude­rzeń w stal. Je­den z wor­ków z pia­skiem wręcz się roz­padł. Spraw­dził się więc afry­kań­ski eks­press!

Było pra­wie pew­ne, iż „ga­jo­wy” nie żyje lub zo­stał ran­ny. Wszy­scy chcie­li w to wie­rzyć. Jego sta­no­wi­sko mil­cza­ło, tak­że na­stęp­ne­go dnia. Mi­nę­ły trzy ko­lej­ne dni i nic. Tak dłu­ga prze­rwa nie zda­rza­ła się ni­g­dy wcze­śniej. Ba, tak­że są­sie­dzi ze skrzy­deł wy­ci­szy­li swój ogień. Przez ty­dzień stra­ty od ognia snaj­pe­rów spa­dły na tym od­cin­ku do zera. Po­zy­cja Niem­ca, na­ru­szo­na ogniem z eks­pres­su, nie była po­pra­wia­na. Na­dal le­żał tam roz­dar­ty, od­rzu­co­ny w bok wo­rek.

Pew­ne­go ran­ka, gdy wszy­scy już pra­wie za­po­mnie­li o „ga­jo­wym”, po­cisk wy­strze­lo­ny z jego sta­no­wi­ska tra­fił w bark nie­ostroż­ne­go żoł­nie­rza. Dru­ga kula chy­bi­ła ko­lej­ne­go, do­słow­nie „o włos”. Nie­miec od­dał jesz­cze dwa strza­ły, na szczę­ście nie­cel­ne. Po­stę­po­wał dość nie­ra­cjo­nal­nie, ina­czej niż wcze­śniej. Szyb­ko ścią­gnię­to z po­wro­tem „sześć­set­kę” i ten sam strze­lec cze­kał, ob­ser­wu­jąc przez pe­ry­skop, kie­dy otwo­rzy się prze­sło­na w tar­czy. Gdy tyl­ko uj­rzał w niej prze­świt, wy­chy­lił się, by le­piej wy­ce­lo­wać. W tym mo­men­cie po­cisk z Mau­se­ra tra­fił go pod le­wym okiem, tuż po­ni­żej kra­wę­dzi heł­mu. Kula wy­rwa­ła tył czasz­ki. Szyb­ka, li­to­ści­wa śmierć. Żoł­nierz spadł na dno głę­bo­kiej tran­szei. Nikt nie prze­jął po nim cięż­kie­go eks­pres­su.

Ana­li­za tej ak­cji, wy­ko­na­na przez jed­ne­go ofi­ce­rów, a jesz­cze bar­dziej zba­da­nie kąta wlo­tu i wy­lo­tu ostat­nie­go po­ci­sku wy­ka­za­ły, iż ogień pro­wa­dzo­ny z po­zy­cji „ga­jo­we­go” miał praw­do­po­dob­nie tyl­ko zwa­bić An­gli­ka z po­tęż­nym eks­pres­sem. Dla­te­go wy­strze­lo­no z tego miej­sca aż czte­ry kule. Śmier­tel­ny strzał od­da­no z boku, z in­nej po­zy­cji.

Do­pie­ro po­źniej, bo wzię­ciu jeń­ców usta­lo­no, iż „ga­jo­wy” ani nie zgi­nął, ani nie zo­stał ran­ny. Ostrzał jego tar­czy był sku­tecz­ny, dwa po­ci­ski prze­bi­ły ją bez tru­du, je­den zaś, pew­nie osła­bio­ny po po­ko­na­niu wor­ka, spo­wo­do­wał wzdłuż­ne pęk­nię­cie pły­ty. Niem­ca w owym cza­sie nie było na po­zy­cji ognio­wej. Do­brze oce­nił mgłę i zszedł ze sta­no­wi­ska kwa­drans wcze­śniej. To z jego ini­cja­ty­wy wzmoc­nio­no po­tem punkt dru­gą sta­lo­wą tar­czą, za­ło­żo­ną od tyłu. Mię­dzy nie wsy­pa­no war­stwę zie­mi i pia­chu. Pra­ce wy­ko­ny­wa­no głów­nie w nocy, z peł­nym ma­sko­wa­niem. Taka po­zy­cja była zu­peł­nie od­por­na na ka­li­ber .600 N.E.

„Ga­jo­wy” po­sta­no­wił wy­raź­nie po­ka­zać An­gli­kom, iż ta­kiej znie­wa­gi nie pu­ści pła­zem. Prze­szedł więc na są­sied­nią po­zy­cję, zaj­mu­jąc im­pro­wi­zo­wa­ne sta­no­wi­sko w le­żą­cej bez­wład­nie ster­cie wor­ków. Swe­go go­rzej strze­la­ją­ce­go to­wa­rzy­sza wy­ko­rzy­stał jako przy­nę­tę. Na ko­men­dę ten ostat­ni roz­po­czął ostrzał bry­tyj­skich po­zy­cji, wła­śnie zza jego wzmoc­nio­nych tarcz. Jed­ne­go An­gli­ka na­wet tra­fił, co praw­da kiep­sko. Skrzy­wił się „ga­jo­wy” na ta­kie mar­no­wa­nie amu­ni­cji. Sam miał szan­se na po­ło­że­nie dwóch żoł­nie­rzy, w tym jed­ne­go ofi­ce­ra, bo tyl­ko ci no­si­li wąsy. Cze­kał jed­nak cier­pli­wie na „swo­je­go” chłop­ca, ze sztu­ce­rem na sło­nie. I do­cze­kał się. Gdy tyl­ko zo­ba­czył, jak An­glik pod­no­si cięż­ką, dwu­lu­fo­wą broń do oka, mięk­ko wci­snął spust. Wróg spadł do oko­pu. Co czuł w tym cza­sie? Triumf, sa­tys­fak­cję? Nie. On, sta­ry nie­miec­ki snaj­per, czuł zwy­kłą ludz­ką za­wiść. Sam ni­g­dy nie miał afry­kań­skie­go eks­pres­su ani nie po­lo­wał na sło­nie czy ba­wo­ły. Kładł do tej pory głów­nie je­le­nie i dzi­ki. Od­strze­lil ich całe set­ki. Nie­ste­ty, nie przy­no­si­ło mu to już ta­kiej ra­do­ści jak kie­dyś, gdy był gów­nia­rzem. Czy jed­nak strze­la­nie do nie­bez­piecz­nych ba­wo­łów mo­gło dać więk­szy za­strzyk ad­re­na­li­ny niż łowy na czło­wie­ka? Tego nie wie­dział na pew­no. Chciał­by jed­nak choć po­trzy­mać w dło­niach cięż­ki eks­press fir­my Hol­land & Hol­land. Ot, ma­rze­nie… Pew­nie kosz­tu­je wię­cej, niż był­bym w sta­nie za­ro­bić przez kil­ka lat – po­my­ślał. ■Centralna Żeńska Szkoła Snajperska

Więk­szość ro­syj­skich strzel­ców wy­bo­ro­wych, któ­rzy wal­czy­li pod­czas II woj­ny świa­to­wej, nie po­sia­da­ła od­po­wied­nie­go prze­szko­le­nia. Bar­dzo czę­sto zda­rza­ło się, iż broń snaj­per­ską otrzy­my­wał po pro­stu naj­lep­szy strze­lec w pod­od­dzia­le. Funk­cjo­no­wa­ło co praw­da wie­le bar­dzo krót­kich, pa­ro­dnio­wych kur­sów, pro­wa­dzo­nych po pro­stu „w polu” przez do­świad­czo­nych strzel­ców wy­bo­ro­wych, ale uczy­ły one wy­łącz­nie pod­staw rze­mio­sła. Jak wspo­mi­na Wa­si­lij Zaj­cew, któ­ry w Sta­lin­gra­dzie szko­lił mło­dych adep­tów tej sztu­ki, okres przy­go­to­wa­nia kan­dy­da­ta nie prze­kra­czał dwóch dni. Resz­tę wie­dzy snaj­pe­rzy zdo­by­wa­li w boju, o ile oczy­wi­ście zdo­ła­li prze­żyć. Sam Zaj­cew nie wsty­dzi się przy­znać, iż na­ukę strze­la­nia z bro­ni z opty­ką roz­po­czął de fac­to do­pie­ro 21 paź­dzier­ni­ka 1942 roku, kie­dy to otrzy­mał ka­ra­bin wy­bo­ro­wy z lu­ne­tą PU. Wcze­śniej po­słu­gi­wał się wy­łącz­nie Mo­si­nem z me­cha­nicz­ny­mi przy­rzą­da­mi ce­low­ni­czy­mi.

Duże stra­ty wśród so­wiec­kich snaj­pe­rów w la­tach 1941–1942 były oczy­wi­ście do­wo­dem nie­do­sta­tecz­nej ja­ko­ści kształ­ce­nia. Sy­tu­acja za­czę­ła się zmie­niać w 1943 roku, kie­dy to więk­szość du­żych jed­no­stek woj­sko­wych pro­wa­dzi­ła już wła­sne kur­sy snaj­per­skie. Naj­czę­ściej trwa­ły one od ty­go­dnia do trzech, naj­kró­cej w stre­fie przy­fron­to­wej. Jed­nak na­dal za­ska­ku­ją­cy wy­da­je się fakt, iż tak dużą wagę przy­kła­da­no do szko­le­nia ko­biet – snaj­pe­rek. Roz­kaz nr 0367 z 21 maja 1943 roku (Pri­kaz Nar­ko­ma­ta Obo­ro­ny So­ju­za SSR za No 0367 ot 21 maja 1943 goda) na­ka­zy­wał „do 25 lip­ca 1943 roku sfor­mo­wać na ba­zie żeń­skich kur­sów strzel­ców wy­bo­ro­wych przy Głów­nej Szko­le In­struk­to­rów Snaj­per­skich Cen­tral­ną Żeń­ską Szko­łę Snaj­per­ską (w oryg. Cen­tral­na­ja, Żen­ska­ja Szko­ła Snaj­pier­skoj Pad­ga­tow­ki) w skła­dzie dwóch ba­ta­lio­nów. Do­bór prze­pro­wa­dzić z ochot­ni­czek – ko­biet w wie­ku do 25 lat, z wy­kształ­ce­niem nie niż­szym niż 7 klas, przy­go­to­wy­wa­nych wcze­śniej w snaj­per­skich, kom­so­mol­skich pod­od­dzia­łach WSIE­OBU­CZA1)”.

------------------------------------------------------------------------

1) Podstawowe, powszechne kursy strzeleckie, prowadzone także z wykorzystaniem broni wyborowej.

Ko­men­dan­tem szko­ły zo­sta­ła mia­no­wa­na Nora Paw­łow­na Cze­go­da­je­wa, ab­sol­went­ka Aka­de­mii Woj­sko­wej im. Frun­ze­go, oso­ba z du­żym do­świad­cze­niem wo­jen­nym, zdo­by­tym m.in. pod­czas woj­ny do­mo­wej w Hisz­pa­nii. N.P. Cze­go­da­je­wa w po­cząt­kach II woj­ny świa­to­wej or­ga­ni­zo­wa­ła żeń­skie puł­ki lot­ni­cze („noc­ne wiedź­my”).

Cen­tral­na Żeń­ska Szko­ła Snaj­per­ska funk­cjo­no­wa­ła przez 27 mie­się­cy. W tym cza­sie prze­pro­wa­dzo­no trzy peł­ne na­bo­ry, przy czym naj­licz­niej­szy był dru­gi (aż 887 kur­san­tek). Pro­wa­dzo­no też kil­ka kur­sów spe­cjal­nych. Wła­ści­we szko­le­nie strzel­ców wy­bo­ro­wych za­czy­na­ło się tuż po przy­się­dze i trwa­ło przez peł­ne sześć mie­się­cy. Za­ska­ki­wał wy­so­ki po­ziom kształ­ce­nia, zwłasz­cza jak na wa­run­ki woj­ny.

Skąd wy­wo­dzi­li się wy­kła­dow­cy? Wszy­scy bez wy­jąt­ku mie­li spo­re do­świad­cze­nie wo­jen­ne. Wie­lu in­struk­to­rów przy­by­wa­ło wprost ze szpi­ta­li woj­sko­wych; byli to snaj­pe­rzy, któ­rzy od­nie­śli cięż­kie rany i ze wzglę­du na trwa­ły uszczer­bek na zdro­wiu nie mo­gli już wró­cić na front. Sze­fem szko­le­nia ognio­we­go był ma­jor Ni­ko­łaj Gre­go­rie­wicz Kre­pe, czło­wiek nie­zwy­kły, mistrz ka­ra­bi­nu, któ­ry uczył strze­la­nia nie­prze­rwa­nie od 1928 roku.

Kre­pe wy­ma­gał, by ka­ra­bi­ny wy­bo­ro­we SWT-40 i Mo­sin 91/30 roz­kła­dać i skła­dać z za­wią­za­ny­mi ocza­mi, na czas. Uczył w wa­run­kach po­lo­wych bły­ska­wicz­ne­go usu­wa­nia za­cięć. Z pro­sty­mi Mo­si­na­mi pro­ble­mu nie było, ale ka­pry­śna i dość skom­pli­ko­wa­na kon­struk­cyj­nie „sa­mo­za­riad­ka” To­ka­rie­wa po­cząt­ko­wo spra­wia­ła dziew­czę­tom spo­ro kło­po­tów. Ma­jor wy­ma­gał od wszyst­kich wy­jąt­ko­wej dba­ło­ści o broń. Wia­do­mo – kto nie po­tra­fi dbać o ka­ra­bin bar­dziej niż o sie­bie, ni­g­dy nie bę­dzie do­brym snaj­pe­rem. Szcze­gól­ną uwa­gę przy­wią­zy­wał do opty­ki, nie tyl­ko do ce­low­ni­ka optycz­ne­go, ale i lor­net­ki czy pe­ry­sko­pu. Co cie­ka­we, pierw­szy strzał z bro­ni wy­bo­ro­wej kur­sant­ki od­da­wa­ły do­pie­ro po paru mie­sią­cach wy­tę­żo­nej na­uki. Nie­zwy­kłą wręcz wagę przy­kła­da­no do okre­śla­nia wła­ści­wej od­le­gło­ści do celu. Przy strze­la­niu do od­da­lo­nych ce­lów punk­to­wych na­wet nie­wiel­ki błąd w oce­nie od­le­gło­ści (rzę­du za­le­d­wie 50 m) skut­ko­wał pu­dłem. Stan­dar­dem szko­ły było, iż po­mył­ka w oce­nie dy­stan­su nie prze­kra­cza­ła 10%. Kre­pe wy­pra­co­wał wła­sne, ory­gi­nal­ne me­to­dy oce­ny pręd­ko­ści wia­tru i ru­chu celu, uczył szyb­kie­go, wręcz in­tu­icyj­ne­go wy­li­cza­nia i wpro­wa­dza­nia po­pra­wek. Kur­sant­ki tre­no­wa­ły sztu­kę pro­wa­dze­nia ob­ser­wa­cji, wy­ko­ny­wa­ły set­ki ćwi­czeń po­pra­wia­ją­cych ostrość wi­dze­nia.

Ma­sko­wa­nia i przy­go­to­wa­nia po­zy­cji ognio­wych uczy­li wy­łącz­nie snaj­pe­rzy fron­to­wi, nie­rzad­ko mi­strzo­wie z kil­ku­dzie­się­cio­ma za­li­czo­ny­mi tra­fie­nia­mi. Każ­da z adep­tek mu­sia­ła wie­lo­krot­nie wy­ko­ny­wać za­sad­ni­cze, za­pa­so­we i po­zor­ne sta­no­wi­ska ognio­we. Za­li­cza­no tyl­ko ta­kie, któ­rych nie wy­kry­ły wpraw­ne oczy in­struk­to­rów. Kur­sant­ki uczy­ły się pro­wa­dze­nia ognia z każ­dej po­sta­wy strze­lec­kiej, za­rów­no w na­tar­ciu, jak i w obro­nie. Dużą wagę przy­kła­da­no do skry­te­go prze­miesz­cza­nia się, głów­nie czoł­ga­niem przez peł­za­nie. Na te­re­nie po­li­go­nu były bu­dyn­ki, tak więc tre­no­wa­no rów­nież wal­kę w te­re­nie zur­ba­ni­zo­wa­nym. Do mi­ni­mum ogra­ni­czo­no za­ję­cia teo­re­tycz­ne, pro­wa­dzo­ne w wy­god­nych, ko­sza­ro­wych wa­run­kach. Adept­ki sztu­ki snaj­per­skiej non stop były w polu, nie­za­leż­nie od po­go­dy. Strzel­ni­ca znaj­do­wa­ła się sie­dem ki­lo­me­trów od ko­szar. Tę od­le­głość po­ko­ny­wa­no albo szyb­kim mar­szem – w przy­pad­ku prze­miesz­cza­nia się z peł­nym wy­po­sa­że­niem – albo po pro­stu bie­giem.

Wy­szko­le­nie ognio­we boj­ców Kra­snoj Ar­mii pod­czas II woj­ny świa­to­wej przed­sta­wia­ło dużo do ży­cze­nia. Czę­sto rolę in­struk­to­ra peł­nił po pro­stu to­wa­rzysz bro­ni. Trze­ba jed­nak za­zna­czyć, iż w żad­nym ra­zie nie do­ty­czy­ło to kur­san­tek szko­ły snaj­per­skiej. Każ­da z nich mu­sia­ła za­li­czać strze­la­nia z ręcz­nych i cięż­kich ka­ra­bi­nów ma­szy­no­wych, a na­wet z rusz­nic prze­ciw­pan­cer­nych Dieg­ta­rie­wa i Si­mo­no­wa. Dziew­czy­ny uczy­ły się tak­że wal­czyć z czoł­ga­mi za po­mo­cą gra­na­tów prze­ciw­pan­cer­nych i bu­te­lek z ben­zy­ną. Pod­czas szko­le­nia uczo­no je ob­słu­gi kom­pa­nij­nych gra­nat­ni­ków oraz za­po­zna­wa­no z bro­nią nie­miec­ką, w tym przede wszyst­kim z ka­ra­bi­nem wy­bo­ro­wym Mau­se­ra. Cie­ka­wost­ką jest fakt, iż tuż po wpro­wa­dze­niu na uzbro­je­nie We­hr­mach­tu sa­mo­pow­ta­rzal­ne­go ka­ra­bi­nu G43 z ce­low­ni­kiem optycz­nym parę eg­zem­pla­rzy zna­la­zło się w CŻSS, a kur­sant­ki mia­ły oka­zję po­zna­nia moc­nych i sła­bych stron tej kon­struk­cji.

I choć snaj­per rzad­ko wal­czy wręcz, dziew­czę­ta tre­no­wa­ły tak­że wal­kę na ba­gne­ty. Umia­ły po­słu­gi­wać się no­żem i ło­pat­ką sa­per­ską, któ­ra jak wia­do­mo słu­ży nie tyl­ko do przy­go­to­wa­nia po­zy­cji. Ba, uczo­no na­wet pod­staw sztu­ki sa­per­skiej, w tym sta­wia­nia min.

Kur­sant­ki mia­ły oka­zję ucze­nia się od naj­lep­szych. Kil­ka wy­kła­dów pro­wa­dzi­ła na przy­kład Lud­mi­ła Paw­li­czen­ko, któ­rej za­li­czo­no 309 sku­tecz­nych tra­fień. Lud­mi­ła pre­fe­ro­wa­ła broń sa­mo­pow­ta­rzal­ną (SWT-40 z opty­ką PU), a więk­szość cel­nych strza­łów od­da­wa­ła z dy­stan­su po­ni­żej 300 me­trów. Czę­stym go­ściem był tak­że zna­ko­mi­ty strze­lec i snaj­per Wła­di­mir Pcze­lin­cew; ten z ko­lei uni­kał bro­ni wy­bo­ro­wej To­ka­rie­wa jak ognia. Było to nie­ra­cjo­nal­ne – sam przy­zna­wał, że woli „trie­chli­nij­kę” tyl­ko dla­te­go, iż jest bar­dzo pro­sta. Pcze­lin­cew do­wo­dził kom­pa­nią kur­san­tów w Cen­tral­nej Mę­skiej Szko­le In­struk­to­rów Snaj­per­skich. Do­świad­cze­nie bo­jo­we ta­kich wy­kła­dow­ców było nie do prze­ce­nie­nia.

Ostat­nim eta­pem szko­le­nia był marsz (z peł­nym ob­cią­że­niem), pro­wa­dzo­ny na dy­stan­sie 70 ki­lo­me­trów. Pod­czas tego for­sow­ne­go ćwi­cze­nia tak­tycz­ne­go kur­sant­ki za­li­cza­ły sze­reg strze­lań, w wa­run­kach mak­sy­mal­nie zbli­żo­nych do bo­jo­wych.

Ko­niec szko­le­nia w CŻSS po­łą­czo­ny był ze zda­wa­niem sze­re­gu trud­nych eg­za­mi­nów. Za­li­cza­no m.in. re­gu­la­mi­ny, to­po­gra­fię i tak­ty­kę, ale naj­waż­niej­sze były oczy­wi­ście strze­la­nia kon­tro­l­ne. Tak na mar­gi­ne­sie, wie­lu nam współ­cze­snych kpi so­bie z ka­ra­bi­nów wy­bo­ro­wych Mo­si­na wzo­ru 91/30, jesz­cze wię­cej z ce­low­ni­ka PU, o śmiesz­nych jak na dzi­siej­sze cza­sy pa­ra­me­trach: 3,5×21. Nie taki zły był ten sprzęt. Snaj­per­ski Mo­sin miał lufę wy­ko­na­ną znacz­nie le­piej od stan­dar­do­wej. Uzy­ski­wa­ne z nie­go pa­ra­me­try były kil­ka­krot­nie lep­sze od tych, ja­kie za­pew­niał „zwy­kły” mo­del z lufą 730 mm. Wie­lu mi­ło­śni­ków Mo­si­nów na­by­wa ta­nie de­mo­bi­lo­we ka­ra­bi­ny wzo­ru 91/30, osa­dza na nich ory­gi­nal­ne lu­ne­ty PU lub PE i… naj­czę­ściej dzi­wi się nie­zbyt wy­szu­ka­ny­mi wy­ni­ka­mi. Ka­be­ki ro­bio­ne spe­cjal­nie dla strzel­ców wy­bo­ro­wych (zwłasz­cza pro­duk­cji do 1941 roku) strze­la­ły znacz­nie le­piej. Wy­bo­ro­wy 91/30 da­wał sku­pie­nie rzę­du 1 MOA – 3 cm/100 m, zaś zwy­kły tyl­ko 3–5 MOA (9–15 cm/100 m).

Eg­za­min koń­co­wy ze strze­la­nia był ar­cy­trud­ny. Kur­sant­ki mu­sia­ły bez­błęd­nie tra­fiać z od­le­gło­ści 1000 me­trów w tar­czę typu „ce­ka­em” (dwie gło­wy obok sie­bie, nie­peł­ne po­pier­sie), z 800 me­trów do tar­czy „bie­gną­ce­go”, z 500 me­trów do po­pier­sia, a z 250 me­trów do pe­ry­sko­pu…

Naj­lep­sze ab­sol­went­ki były na­gra­dza­ne bro­nią wy­bo­ro­wą. Po za­koń­cze­niu jed­ne­go z kur­sów fa­brycz­nie nowe, snaj­per­skie Mo­si­ny tra­fi­ły do rąk Klau­dii Priad­ko, Alek­san­dry Szlia­cho­wej i Zi­naj­dy Po­po­wej.

Znacz­na część obec­nych strzel­ców wy­bo­ro­wych mia­ła­by pro­blem z tra­fia­niem ce­lów na tych dy­stan­sach na­wet z po­więk­sze­nia 8×. Ba, więk­szość strzel­ców szu­ka już po­więk­szeń rzę­du 16–24×. Przy­po­mnij­my – Ro­sjan­ki uży­wa­ły lu­net o trzy­ipół­krot­nym po­więk­sze­niu, z nie­cen­tral­ną siat­ką nr 1, gdzie bel­ki bocz­ne i grot były (de­li­kat­nie rzecz uj­mu­jąc) moc­no za gru­be. Ta­kich sia­tek do ce­lów woj­sko­wych prak­tycz­nie nikt już nie wy­ko­rzy­stu­je. Je­dy­ną, bar­dzo zresz­tą istot­ną za­le­tą tej opty­ki była wy­jąt­ko­wa wy­trzy­ma­łość me­cha­nicz­na. I oczy­wi­ście pro­sto­ta ob­słu­gi. A wady? Wie­le, przede wszyst­kim fa­tal­na pre­cy­zja na­staw. Je­den klik na bęb­nie ko­rek­cyj­nym zmie­niał śred­ni punkt tra­fie­nia (ŚPT) o… 50 cen­ty­me­trów na dy­stan­sie 500 me­trów.

W swo­jej ko­lek­cji mia­łem kil­ka snaj­per­skich Mo­si­nów i pa­ro­krot­nie pró­bo­wa­łem zmie­rzyć się z wy­ma­ga­nia­mi, ja­kim mu­sia­ły spro­stać ab­sol­went­ki Cen­tral­nej Żeń­skiej Szko­ły Snaj­per­skiej. Na tych sa­mych dy­stan­sach usta­wia­łem tar­cze. Nie uda­ło się uzy­skać za­li­czeń na­wet przy do­brze do­bra­nej amu­ni­cji i pra­wie bez­wietrz­nej po­go­dzie. Nie było żad­ne­go pro­ble­mu tyl­ko z tra­fia­niem po­pier­sia na 500 me­trów. Resz­ta strza­łów na po­da­nych dy­stan­sach była sku­tecz­na naj­wy­żej w 40–50%. Cóż, przy­wykł człek do pre­cy­zyj­nej bro­ni, w ro­dza­ju Stey­ra SSG 69, któ­re­mu, by cel­nie tra­fiał, trze­ba tyl­ko nie prze­szka­dzać. Naj­słab­szym ele­men­tem „ro­syj­skiej ukła­dan­ki” (broń – na­bój – opty­ka – strze­lec) była moim zda­niem lu­ne­ta PU. Cel typu „stan­ko­woj pu­le­miot” z dy­stan­su ki­lo­me­tra wi­dać fa­tal­nie, dol­na bel­ka po pro­stu go prze­sła­nia. Sam ka­ra­bin wy­bo­ro­wy Mo­si­na po­zwa­lał tra­fiać cele z ki­lo­me­tra, tak­że na­bój był do­sta­tecz­nie moc­ny (lep­szy od .308 Win.), choć oczy­wi­ście amu­ni­cję trze­ba było sta­ran­nie wy­se­lek­cjo­no­wać. Wy­star­czy drob­ny eks­pe­ry­ment – za­stą­pie­nie ce­low­ni­ka PU na przy­kład tak­tycz­nym IOR-em 10×56. Wy­ni­ki sku­pie­nia ule­ga­ją na­tych­mia­sto­wej, znacz­nej po­pra­wie. Tym więk­szy sza­cu­nek na­le­ży się ro­syj­skim snaj­per­kom, któ­re do­ko­ny­wa­ły cu­dów z tak nie­do­sko­na­łym sprzę­tem optycz­nym.

Wśród kur­san­tek krą­ży­ły licz­ne opo­wie­ści o wi­zy­tach waż­nych na­czel­ni­ków z po­lit­biu­ra, któ­re ofi­cjal­nie, rzecz ja­sna, nie po­szły „w eter”. Oj, cią­gnę­ło ge­ne­ra­łów do żeń­skich ba­ta­lio­nów… Po­noć je­den z nich przez pół go­dzi­ny sta­rał się wy­kryć za­ma­sko­wa­ną parę snaj­pe­rek na sta­no­wi­sku w szcze­rym polu. Nie uda­ło się, choć in­struk­tor, star­szy­na po­dał mu do­kład­ny dy­stans do ich po­zy­cji ognio­wej. „Tu ni­ko­go nie ma” – orzekł w koń­cu. „Czy w ta­kim ra­zie »to­wa­riszcz gie­nie­rał« za­ry­zy­ku­je czap­kę?” – za­py­tał in­struk­tor. „Tak” – od­rzekł zdu­mio­ny na­czal­nik. Wkrót­ce pięk­na pa­pa­cha spo­czę­ła na wy­so­kim koł­ku, a ge­ne­rał do­stał moż­li­wość wy­kry­cia sta­no­wi­ska po zdra­dza­ją­cym go bły­sku wy­strza­łu. Czap­ka zy­ska­ła szy­kow­ny wy­wietrz­nik, a na­czal­nik… i wte­dy po­zy­cji nie wy­krył. Za­żą­dał jesz­cze jed­ne­go strza­łu, ale star­szy­na się nie zgo­dził. Ci, co strze­la­ją dwa razy z jed­ne­go sta­no­wi­ska, dłu­go nie po­ży­ją.

Wkrót­ce po za­koń­cze­niu II woj­ny świa­to­wej za­po­mnia­no w Ro­sji o kształ­ce­niu snaj­pe­rek. Ta­kie są pra­wi­dło­wo­ści cza­su po­ko­ju. Uwa­ża się, iż prze­cięt­ny ro­syj­ski snaj­per, za­nim po­legł, wy­eli­mi­no­wał przy­naj­mniej kil­ku­na­stu Niem­ców. Ła­two więc w przy­bli­że­niu wy­li­czyć, ilu ger­mań­skich wo­jow­ni­ków tra­fi­ło do mi­tycz­nej Wal­ha­lii za spra­wą mło­dych ab­sol­wen­tek Cen­tral­nej Żeń­skiej Szko­ły Snaj­per­skiej. ■