Sroga zima - ebook
Wydawnictwo:
Tłumacz:
Seria:
Data wydania:
22 kwietnia 2019
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Sroga zima - ebook
Powieść jednego z najważniejszych francuskich twórców eksperymentalnych ukazuje się w osiemdziesiątą rocznicę pierwszego wydania. To książka o nieprzychylnym czasie I wojny i o człowieku, który próbuje istnieć mimo nieszczęść, śmierci oraz własnej pogardy wobec rzeczywistości. Queneau – literacki rewolucjonista, współtwórca grupy OuLiPo i jeden z ojców postmodernizmu – prowadzi czytelników przez wojenną zawieruchę z dala od patosu, za to z wielkim ładunkiem absurdu, dowcipu oraz intertekstualnych aluzji. Lekturę ubogaca znakomity przekład Hanny Igalson-Tygielskiej.
| Kategoria: | Proza |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-65358-93-6 |
| Rozmiar pliku: | 1,8 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
I
Chińczycy maszerowali, przed nimi szło dwóch strażników miejskich.
Żeby popatrzeć, kramarze wychynęli ze swoich kanciap z wytrzeszczem oczu i opadłą koparą. Smarkacze biegli wzdłuż orszaku, krzycząc: Chińce, Chińce. W oknach wyprężyły się szyje, na balkony wylegli gapie. Tramwaj wyprzedził azjatycki konwój, a pasażerowie w ostatnim stadium koagulacji zaczęli zaczepiać defilujących, w różnych językach i obraźliwych słowach.
Lehameau przystanął na brzegu chodnika bez wielkiego entuzjazmu dla tej egzotyki.
Za dwoma gliniarzami szło primo dwóch Chińczyków niewątpliwie cieszących się autorytetem wśród pobratymców, secundo Chińczyk niosący żółty parasol, tertio Chińczyk niosący jakiś przedmiot również żółty, składający się z dwóch elipsoid nadzianych na kij wzdłuż dłuższej osi, quarto Chińczyk niosący chińską flagę ze wszystkimi przynależnymi jej wstęgami, quinto Chińczyk niosący flagę podobnie wyposażoną, sexto Chińczyk walący w żelazną płytkę, septimo chiński akrobata człowiek guma również na żółto, przyozdobiony sztuczną brodą, octavo Chińczyk również na żółto, kołatkujący dwiema podłużnymi deskami, nono Chińczyk niosący jakiś przedmiot, który ludności europejskiej kojarzył się tylko z wędkarskim kijem, i decimo ze stu Chińczyków, a wśród nich tacy, co nieśli małe francuskie chorągiewki.
Obecna ludność europejska, otapora złożona głównie z autochtonów, a w pozostałej części z Belgów z jakimiś kilkoma wyjątkami, z których to wyjątków jeden, przynajmniej Bernardowi Lehameau, rzucił się w oczy pod postacią wysokiej blondynki, oczywiście, Angielki w mundurze pomocniczej służby kobiet WAAC^(), obecna ludność europejska, pielęgniarki, kobiety, przepustkowicze, dekownicy, uchodźcy, starcy, kaleki i dzieci, europejska populacja w całej swej krasie z nielicznymi wyjątkami, wśród nich Lehameau i mundurowa, którą rozpoznał, ponieważ pracowała w bazie brytyjskiej jako maszynistka, ludność europejska zatem nie posiadała się z radości z racji tej azjatyckiej ekshibicji. Śmieszni byli do rozpuku. I trochę stuknięci, bo jak to tak wszystko na żółto. Ach, ci Chińczycy, fajniejsi niż kabyle, co niefajni przez te swoje noże, fajniejsi niż hindusi, co niefajni, bo wszyscy żołnierze, fajniejsi nawet niż murzyni, a ci przecież dopiero są fajni.
Dotarłszy na plac Thiersa, Chińczycy utworzyli koło, dokoła zebrała się ludność europejska, a w środku doszło do pantomimy. Lehameau wolał sąsiadkę, bo jej poważna mina wydała mu się sympatyczna. Tłum śmiał się z Chińczyków i ich prostoty.
– Dzej laf – powiedział Lehameau – bykoz dzej ar stjupid.
Panienka, bo tak sądził, uśmiechnęła się. Dodał:
– Dzej laf, bykoz dzej du not anderstend.
I jeszcze:
– Aj lajk dzat: ju du not laf.
Chińczycy zaczęli śpiewać, jakby kto kota za ogon ciągnął, mówili jedni, jakby melodia króla Syjamu, mówili inni, bo kiedy królik Syjamu przyjechał do Francji, to na koncercie najbardziej mu się podobały skrzypce i inne instrumenty strunnicze, straszni barbarzyńcy z nich wszystkich, następnie ci Chińczycy znowu utworzyli orszak i poszli rozśmieszać inną dzielnicę.
– Yt łoz wery interesting – powiedział Lehameau. – Hał du ju du?
– Dziękuję, bardzo dobrze – odparła panienka w mundurze. – A pan?
– To pani zna francuski?
– Tak, nawet dlatego skierowano mnie do pracy mającej kontakt z francuskimi władzami wojskowymi.
– Serdecznie gratuluję. Mówi pani o niebo lepiej po francusku, niż ja się jąkam moją kulawą angielszczyzną. A jednak jestem tłumaczem. Zresztą z przypadku. W walce udziału już brać nie mogę.
Pokazał, że porusza się o lasce, robił to bardziej dla elegancji niż z rzeczywistej potrzeby, uzupełnił dodatkową informacją:
– Charleroi.
Wyjaśnienie zostało uhonorowane chwilą pełnej szacunku ciszy, następnie podjęto temat rozmowy, żeby nie zboczyła z kursu.
– Moja matka była Francuzką.
– Ach, tak, bardzo dobrze.
Powiedział jeszcze raz: bardzo dobrze, potem oboje zamilkli.
– Właśnie tam ze sklepu wychodzi moja koleżanka – odezwała się znowu panienka w mundurze. – Proszę wybaczyć, ale muszę do niej podejść.
– Trudno. Zresztą wkrótce się spotkamy, prawda? Mam taką nadzieję.
Patrzył, jak odchodziła, wokół niego tłum kończył się rozchodzić, przygasały szydercze uwagi.
– Cudowna, durnie – stwierdził.
Nie dlatego, że lubił Chińczyków, ani nawet że był wobec nich jakoś wyrozumiały, podzielał racje cesarza Niemiec co do zagrożenia, jakie stanowią, ale trudno jest mówić o cesarzu Niemiec z prostakami; po prostu w tym incydencie znajdował nową pożywkę dla swojej pogardy.
Podjął wędrowanie i z głową w chmurach i stopami na ziemi bezbłędnie dotarł do miejsca przeznaczenia. Czekały na niego rzodkiew i kot miauczący w oczekiwaniu na sardynki, i Amelia zatrwożona, że jej się zwęgli karma. Pan domu chrupie jarzyny, głaszcze zwierzę i odpowiada istocie ludzkiej, która go pyta o dzisiejsze wiadomości:
– Takie sobie.
Myśli:
– Koszmarne, ale Amelia, służąca, nie potrzebuje znać głębi jego myśli, mimo że służy już piętnaście lat. A jednak, kiedy wjechało gorące danie, nie mógł się powstrzymać i przepowiedział klęskę Rumunii.
– Za krótcy są, żeby się przeciwstawić Niemcom.
– Szwabom – poprawiła Amelia, która nie mogła pozwolić, żeby francuski żołnierz unikał języka potocznego.
Lehameau nie przesadzał zresztą z ostrożnością. Codziennie u fryzjera bez żenady szydził z głupawego stada czytelników „Le Matin” i innych szmatławców. Ironizował na temat kozaków podchodzących pod Berlin i ze sceptycyzmem odnosił się do historii o komiśniaku, o dzieciach z obciętymi rączkami i że Szwabów w dowolnej liczbie najłatwiej zwabić do pułapki tartinką z konfiturą. Jednym słowem, bez dwóch zdań, gorliwie i skutecznie urabiał sobie paskudną opinię. Ponadto czytywał komunikaty niemieckie w „Journal de Genève”, który abonował, co mu pozwalało przyszpilić niejednego naiwniaczka pobekującego na żałosną nutę francuskiej informacji. Wiedział, na ile setek metrów wycofywały się wojska francuskie, kiedy robiły w tył zwrot, i na ile milionów arszynów wycofywały się wojska rosyjskie, kiedy uciekały w rozsypce.
W każdym razie stado pospólstwa na ogół nie reagowało. Lehameau był osobą wzbudzającą szacunek, w cywilu dość wysokim urzędnikiem, w wojsku żołnierzem rannym na polu bitwy, być może nawet bohaterem. Już taki ma temperament, mówiono, od urodzenia jest pesymistą i tyle. Tyle, że nieraz sądzono, że posuwa się trochę za daleko, kiedy utrzymywał, że wojna może jeszcze potrwać jakieś dobre pół roku. I tak nieźle, bo prywatnie uważał, że trwać będzie w nieskończoność, że armaty będą walić, póki będzie w co, i że w rezultacie dojdzie do wzajemnego unicestwienia ludów Zachodu ku wielkiej uciesze semitów i żółtków. I tak nieźle, bo w głębi duszy szedł jeszcze dalej.
Po kawie, a lubił mocną i pijał letnią, Amelia pozbyła się go obcesowo, bo trzeba było sprzątać ze stołu. Wyszedł na samotną przechadzkę dla zdrowia, przed pracą, godzinami ślęczenia nad przyszłymi transportami, nad ruchami wojsk angielskich, pracą poważną i poufną. Zwykle najpierw brał kolejkę i odbywał utrwaloną, dość niezmienną, lecz jednak nie skostniałą trasę. Nieraz zbaczał z drogi, nawet lekko błądził, zawracał i błądził znowu. Szedł powoli tyleż z powodu przetrąconej ongiś nogi, co melancholijnego nastroju. Wsparty na lasce przemierzał puste ulice, ssąc fajkę z filozoficzną miną. Co czyniąc, oczywiście myślał.
Myślał o wojnie, na przykład o tej, którą toczył, i też o tej, która w dalszym ciągu się toczyła. Myślał o Francji demokratycznej, masońskiej i zażydzonej, o Francji, gdzie pozwalano się dekować robotnikom, a im potem starczało tupetu, żeby sobie co niedziela fundować rosół, o Francji, która może podniosłaby się, gdyby ją nadziać na pikielhaubę. Myślał o sobie. Myślał również o sobie. Myślał również o swojej rodzinie. Myślał o swoim ojcu, o swojej matce, o swojej żonie. Jego ojciec wegetował na wsi wśród pól psiej trawki. Matka nie żyła. Umarła tragicznie, żona też. Został wdowcem i to bezpotomnym. A jego wdowieństwo było tak szczere, że wywoływało uśmiechy, żartowano nawet. Ale o tym nie myślał. Myślał o swej miłości. Myślał o swoich romansach i o swojej młodości, nawet o dzieciństwie. Jego pamięć wybrukowana była nagrobnymi płytami, niczym pamięć romantyka, ale jako przykładny urzędnik sumiennie pielił chwasty zarastające alejki i gorączkowo pielęgnował nieliczne kępy kwiatów, które mimo tylu zim wcale nie zwiędły. Tak zatem rozmyślał; tak zatem marzył; tak zatem rozważał i roztrząsał.
W dzień Chińczyków rozmyślał aż do granic miasta i znalazł się przed fortem Tourneville, obok fosy, którego to fortu ludność miała możność niedawno słyszeć armatnie odgłosy frontu, a to dzięki fenomenom akustyki, które jedynie dziennikarze, niezwykle biegli w sztuce artyleryjskiej, potrafili przybliżyć niezmobilizowanym ignorantom. Spojrzał na zegarek, co uczyniwszy, doszedł do wniosku, że powinien wziąć tramwaj, żeby wrócić do miasta. Stanął samotnie pod zielonym światłem. Fajka już wystygła. Westchnął; potem przyjechał tramwaj, pusty. Samotność pęczniała od hałasu, a dzwonek z przodu nadawał jej rytm. Na następnym przystanku weszło dwoje pasażerów. Usiedli naprzeciw Lehameau.
Dziewczynka mogła mieć jakieś czternaście lat, może trochę mniej, chłopczyk sześć, siedem. Zapłacili, potem przez chwilę siedzieli spokojnie. Lehameau pomyślał, co za nieostrożność pozwolić dwojgu dzieciom samym jeździć po tak dużym mieście. Uważnie przyjrzał się dziewczynce i doszedł do wniosku, że świetnie się nadaje na łup dla satyra, z tymi włosami koloru żółtej rezedy, z oczami bardziej błękitnymi i piękniejszymi niż u lalki, ustami już zarysowanymi do pocałunku, młodziutkimi piersiami, nogami kształtnymi, choć jeszcze nieco zbyt chudymi. Uśmiechnęła się do niego. Zaczerwienił się. Zauważywszy żołnierzy na chodniku, chłopczyk powiedział:
– Zobacz, Kanadyjczycy.
Tak, żeby podpuścić.
– Jacy Kanadyjczycy – odezwała się z pogardą dziewczynka – to Szkoci. Mają spódniczki.
– Nie, to Kanadyjczycy.
– Głupi jesteś. Przecież widzisz, że Szkoci.
– Kanadyjczycy. Znam się na tym. To Kanadyjczycy, noszą spódniczki jak Szkoci, ale to Kanadyjczycy.
– Głupi jesteś. Jeśli to Szkoci, to nie Kanadyjczycy.
– Skąd możesz wiedzieć. Jesteś dziewczyną.
Przez jakiś czas się kłócili, potem chłopczyk wyjął z kieszeni odznakę.
– Zobacz, jakie fajne.
– Zwykły bzdet.
– Nie wiem, jak się nazywa ten pułk.
– Bzdet. To wcale nie jest odznaka.
– Przecież widzisz.
– Głupota jakaś. Żadna odznaka.
Znowu zaczęli się kłócić. Lehameau zabrał głos.
– To jest odznaczenie Welsh Guards, pułk uformowany w 1915.
Dzieci umilkły i spokojnie zmierzyły go wzrokiem, wyraźnie nie doceniając wyjaśnienia.
– Wysiadamy na następnym przystanku – powiedziała dziewczynka.
Wstali. Na platformie dziewczynka odwróciła się i uśmiechnęła. Wysiedli. Lehameau powiódł za nimi wzrokiem. Tramwaj znowu ruszył. Lehameau zamknął oczy, żeby odważnie spojrzeć w wielką pustkę, która się w nim rozwarła.
------------------------------------------------------------------------
Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki
------------------------------------------------------------------------
Chińczycy maszerowali, przed nimi szło dwóch strażników miejskich.
Żeby popatrzeć, kramarze wychynęli ze swoich kanciap z wytrzeszczem oczu i opadłą koparą. Smarkacze biegli wzdłuż orszaku, krzycząc: Chińce, Chińce. W oknach wyprężyły się szyje, na balkony wylegli gapie. Tramwaj wyprzedził azjatycki konwój, a pasażerowie w ostatnim stadium koagulacji zaczęli zaczepiać defilujących, w różnych językach i obraźliwych słowach.
Lehameau przystanął na brzegu chodnika bez wielkiego entuzjazmu dla tej egzotyki.
Za dwoma gliniarzami szło primo dwóch Chińczyków niewątpliwie cieszących się autorytetem wśród pobratymców, secundo Chińczyk niosący żółty parasol, tertio Chińczyk niosący jakiś przedmiot również żółty, składający się z dwóch elipsoid nadzianych na kij wzdłuż dłuższej osi, quarto Chińczyk niosący chińską flagę ze wszystkimi przynależnymi jej wstęgami, quinto Chińczyk niosący flagę podobnie wyposażoną, sexto Chińczyk walący w żelazną płytkę, septimo chiński akrobata człowiek guma również na żółto, przyozdobiony sztuczną brodą, octavo Chińczyk również na żółto, kołatkujący dwiema podłużnymi deskami, nono Chińczyk niosący jakiś przedmiot, który ludności europejskiej kojarzył się tylko z wędkarskim kijem, i decimo ze stu Chińczyków, a wśród nich tacy, co nieśli małe francuskie chorągiewki.
Obecna ludność europejska, otapora złożona głównie z autochtonów, a w pozostałej części z Belgów z jakimiś kilkoma wyjątkami, z których to wyjątków jeden, przynajmniej Bernardowi Lehameau, rzucił się w oczy pod postacią wysokiej blondynki, oczywiście, Angielki w mundurze pomocniczej służby kobiet WAAC^(), obecna ludność europejska, pielęgniarki, kobiety, przepustkowicze, dekownicy, uchodźcy, starcy, kaleki i dzieci, europejska populacja w całej swej krasie z nielicznymi wyjątkami, wśród nich Lehameau i mundurowa, którą rozpoznał, ponieważ pracowała w bazie brytyjskiej jako maszynistka, ludność europejska zatem nie posiadała się z radości z racji tej azjatyckiej ekshibicji. Śmieszni byli do rozpuku. I trochę stuknięci, bo jak to tak wszystko na żółto. Ach, ci Chińczycy, fajniejsi niż kabyle, co niefajni przez te swoje noże, fajniejsi niż hindusi, co niefajni, bo wszyscy żołnierze, fajniejsi nawet niż murzyni, a ci przecież dopiero są fajni.
Dotarłszy na plac Thiersa, Chińczycy utworzyli koło, dokoła zebrała się ludność europejska, a w środku doszło do pantomimy. Lehameau wolał sąsiadkę, bo jej poważna mina wydała mu się sympatyczna. Tłum śmiał się z Chińczyków i ich prostoty.
– Dzej laf – powiedział Lehameau – bykoz dzej ar stjupid.
Panienka, bo tak sądził, uśmiechnęła się. Dodał:
– Dzej laf, bykoz dzej du not anderstend.
I jeszcze:
– Aj lajk dzat: ju du not laf.
Chińczycy zaczęli śpiewać, jakby kto kota za ogon ciągnął, mówili jedni, jakby melodia króla Syjamu, mówili inni, bo kiedy królik Syjamu przyjechał do Francji, to na koncercie najbardziej mu się podobały skrzypce i inne instrumenty strunnicze, straszni barbarzyńcy z nich wszystkich, następnie ci Chińczycy znowu utworzyli orszak i poszli rozśmieszać inną dzielnicę.
– Yt łoz wery interesting – powiedział Lehameau. – Hał du ju du?
– Dziękuję, bardzo dobrze – odparła panienka w mundurze. – A pan?
– To pani zna francuski?
– Tak, nawet dlatego skierowano mnie do pracy mającej kontakt z francuskimi władzami wojskowymi.
– Serdecznie gratuluję. Mówi pani o niebo lepiej po francusku, niż ja się jąkam moją kulawą angielszczyzną. A jednak jestem tłumaczem. Zresztą z przypadku. W walce udziału już brać nie mogę.
Pokazał, że porusza się o lasce, robił to bardziej dla elegancji niż z rzeczywistej potrzeby, uzupełnił dodatkową informacją:
– Charleroi.
Wyjaśnienie zostało uhonorowane chwilą pełnej szacunku ciszy, następnie podjęto temat rozmowy, żeby nie zboczyła z kursu.
– Moja matka była Francuzką.
– Ach, tak, bardzo dobrze.
Powiedział jeszcze raz: bardzo dobrze, potem oboje zamilkli.
– Właśnie tam ze sklepu wychodzi moja koleżanka – odezwała się znowu panienka w mundurze. – Proszę wybaczyć, ale muszę do niej podejść.
– Trudno. Zresztą wkrótce się spotkamy, prawda? Mam taką nadzieję.
Patrzył, jak odchodziła, wokół niego tłum kończył się rozchodzić, przygasały szydercze uwagi.
– Cudowna, durnie – stwierdził.
Nie dlatego, że lubił Chińczyków, ani nawet że był wobec nich jakoś wyrozumiały, podzielał racje cesarza Niemiec co do zagrożenia, jakie stanowią, ale trudno jest mówić o cesarzu Niemiec z prostakami; po prostu w tym incydencie znajdował nową pożywkę dla swojej pogardy.
Podjął wędrowanie i z głową w chmurach i stopami na ziemi bezbłędnie dotarł do miejsca przeznaczenia. Czekały na niego rzodkiew i kot miauczący w oczekiwaniu na sardynki, i Amelia zatrwożona, że jej się zwęgli karma. Pan domu chrupie jarzyny, głaszcze zwierzę i odpowiada istocie ludzkiej, która go pyta o dzisiejsze wiadomości:
– Takie sobie.
Myśli:
– Koszmarne, ale Amelia, służąca, nie potrzebuje znać głębi jego myśli, mimo że służy już piętnaście lat. A jednak, kiedy wjechało gorące danie, nie mógł się powstrzymać i przepowiedział klęskę Rumunii.
– Za krótcy są, żeby się przeciwstawić Niemcom.
– Szwabom – poprawiła Amelia, która nie mogła pozwolić, żeby francuski żołnierz unikał języka potocznego.
Lehameau nie przesadzał zresztą z ostrożnością. Codziennie u fryzjera bez żenady szydził z głupawego stada czytelników „Le Matin” i innych szmatławców. Ironizował na temat kozaków podchodzących pod Berlin i ze sceptycyzmem odnosił się do historii o komiśniaku, o dzieciach z obciętymi rączkami i że Szwabów w dowolnej liczbie najłatwiej zwabić do pułapki tartinką z konfiturą. Jednym słowem, bez dwóch zdań, gorliwie i skutecznie urabiał sobie paskudną opinię. Ponadto czytywał komunikaty niemieckie w „Journal de Genève”, który abonował, co mu pozwalało przyszpilić niejednego naiwniaczka pobekującego na żałosną nutę francuskiej informacji. Wiedział, na ile setek metrów wycofywały się wojska francuskie, kiedy robiły w tył zwrot, i na ile milionów arszynów wycofywały się wojska rosyjskie, kiedy uciekały w rozsypce.
W każdym razie stado pospólstwa na ogół nie reagowało. Lehameau był osobą wzbudzającą szacunek, w cywilu dość wysokim urzędnikiem, w wojsku żołnierzem rannym na polu bitwy, być może nawet bohaterem. Już taki ma temperament, mówiono, od urodzenia jest pesymistą i tyle. Tyle, że nieraz sądzono, że posuwa się trochę za daleko, kiedy utrzymywał, że wojna może jeszcze potrwać jakieś dobre pół roku. I tak nieźle, bo prywatnie uważał, że trwać będzie w nieskończoność, że armaty będą walić, póki będzie w co, i że w rezultacie dojdzie do wzajemnego unicestwienia ludów Zachodu ku wielkiej uciesze semitów i żółtków. I tak nieźle, bo w głębi duszy szedł jeszcze dalej.
Po kawie, a lubił mocną i pijał letnią, Amelia pozbyła się go obcesowo, bo trzeba było sprzątać ze stołu. Wyszedł na samotną przechadzkę dla zdrowia, przed pracą, godzinami ślęczenia nad przyszłymi transportami, nad ruchami wojsk angielskich, pracą poważną i poufną. Zwykle najpierw brał kolejkę i odbywał utrwaloną, dość niezmienną, lecz jednak nie skostniałą trasę. Nieraz zbaczał z drogi, nawet lekko błądził, zawracał i błądził znowu. Szedł powoli tyleż z powodu przetrąconej ongiś nogi, co melancholijnego nastroju. Wsparty na lasce przemierzał puste ulice, ssąc fajkę z filozoficzną miną. Co czyniąc, oczywiście myślał.
Myślał o wojnie, na przykład o tej, którą toczył, i też o tej, która w dalszym ciągu się toczyła. Myślał o Francji demokratycznej, masońskiej i zażydzonej, o Francji, gdzie pozwalano się dekować robotnikom, a im potem starczało tupetu, żeby sobie co niedziela fundować rosół, o Francji, która może podniosłaby się, gdyby ją nadziać na pikielhaubę. Myślał o sobie. Myślał również o sobie. Myślał również o swojej rodzinie. Myślał o swoim ojcu, o swojej matce, o swojej żonie. Jego ojciec wegetował na wsi wśród pól psiej trawki. Matka nie żyła. Umarła tragicznie, żona też. Został wdowcem i to bezpotomnym. A jego wdowieństwo było tak szczere, że wywoływało uśmiechy, żartowano nawet. Ale o tym nie myślał. Myślał o swej miłości. Myślał o swoich romansach i o swojej młodości, nawet o dzieciństwie. Jego pamięć wybrukowana była nagrobnymi płytami, niczym pamięć romantyka, ale jako przykładny urzędnik sumiennie pielił chwasty zarastające alejki i gorączkowo pielęgnował nieliczne kępy kwiatów, które mimo tylu zim wcale nie zwiędły. Tak zatem rozmyślał; tak zatem marzył; tak zatem rozważał i roztrząsał.
W dzień Chińczyków rozmyślał aż do granic miasta i znalazł się przed fortem Tourneville, obok fosy, którego to fortu ludność miała możność niedawno słyszeć armatnie odgłosy frontu, a to dzięki fenomenom akustyki, które jedynie dziennikarze, niezwykle biegli w sztuce artyleryjskiej, potrafili przybliżyć niezmobilizowanym ignorantom. Spojrzał na zegarek, co uczyniwszy, doszedł do wniosku, że powinien wziąć tramwaj, żeby wrócić do miasta. Stanął samotnie pod zielonym światłem. Fajka już wystygła. Westchnął; potem przyjechał tramwaj, pusty. Samotność pęczniała od hałasu, a dzwonek z przodu nadawał jej rytm. Na następnym przystanku weszło dwoje pasażerów. Usiedli naprzeciw Lehameau.
Dziewczynka mogła mieć jakieś czternaście lat, może trochę mniej, chłopczyk sześć, siedem. Zapłacili, potem przez chwilę siedzieli spokojnie. Lehameau pomyślał, co za nieostrożność pozwolić dwojgu dzieciom samym jeździć po tak dużym mieście. Uważnie przyjrzał się dziewczynce i doszedł do wniosku, że świetnie się nadaje na łup dla satyra, z tymi włosami koloru żółtej rezedy, z oczami bardziej błękitnymi i piękniejszymi niż u lalki, ustami już zarysowanymi do pocałunku, młodziutkimi piersiami, nogami kształtnymi, choć jeszcze nieco zbyt chudymi. Uśmiechnęła się do niego. Zaczerwienił się. Zauważywszy żołnierzy na chodniku, chłopczyk powiedział:
– Zobacz, Kanadyjczycy.
Tak, żeby podpuścić.
– Jacy Kanadyjczycy – odezwała się z pogardą dziewczynka – to Szkoci. Mają spódniczki.
– Nie, to Kanadyjczycy.
– Głupi jesteś. Przecież widzisz, że Szkoci.
– Kanadyjczycy. Znam się na tym. To Kanadyjczycy, noszą spódniczki jak Szkoci, ale to Kanadyjczycy.
– Głupi jesteś. Jeśli to Szkoci, to nie Kanadyjczycy.
– Skąd możesz wiedzieć. Jesteś dziewczyną.
Przez jakiś czas się kłócili, potem chłopczyk wyjął z kieszeni odznakę.
– Zobacz, jakie fajne.
– Zwykły bzdet.
– Nie wiem, jak się nazywa ten pułk.
– Bzdet. To wcale nie jest odznaka.
– Przecież widzisz.
– Głupota jakaś. Żadna odznaka.
Znowu zaczęli się kłócić. Lehameau zabrał głos.
– To jest odznaczenie Welsh Guards, pułk uformowany w 1915.
Dzieci umilkły i spokojnie zmierzyły go wzrokiem, wyraźnie nie doceniając wyjaśnienia.
– Wysiadamy na następnym przystanku – powiedziała dziewczynka.
Wstali. Na platformie dziewczynka odwróciła się i uśmiechnęła. Wysiedli. Lehameau powiódł za nimi wzrokiem. Tramwaj znowu ruszył. Lehameau zamknął oczy, żeby odważnie spojrzeć w wielką pustkę, która się w nim rozwarła.
------------------------------------------------------------------------
Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki
------------------------------------------------------------------------
więcej..
