Syndrom oblężonej twierdzy. Zmagania kontrwywiadu II RP. Tom IV - ebook

SŁOWO WSTĘPNE

Szanowni Państwo!

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, największa współczesna polska służba specjalna, już po raz czwarty prezentuje dorobek konferencji historycznej poświęconej kontrwywiadowi Drugiej Rzeczpospolitej.

Poznawanie historii to nie tylko nasz patriotyczny i obywatelski obowiązek. To również, a może nawet przede wszystkim, szukanie odpowiedzi na pytanie: dlaczego? Doświadczenie, nie tylko polskie, uczy, że we wszystkich wydarzeniach historycznych swój udział mają służby specjalne.

Działalność polskich służb specjalnych to często powód do dumy, obcych — nierzadko problemy. Poznawanie roli naszych poprzedników w historii nie jest sprawą łatwą, gdyż operacje służb są chronione tajemnicą. Niemała w tym zasługa także działań dezinformacyjnych. Prace badawcze w tym zakresie wymagają wysiłku, dystansu, pokory i doświadczenia. Oczywiście, jeżeli mają być rzetelne, a nie skupiać się jedynie na atrakcyjnych wątkach sensacyjnych.

Materiały zaprezentowane w niniejszym tomie pochodzą z czwartej konferencji historycznej, zorganizowanej przez Centralny Ośrodek Szkolenia Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w 2015 r. Dowodzi to zarówno sprawności organizacyjnej ABW, jak i atrakcyjności tematyki, w której opracowanie angażuje się wielu historyków uznanych w świecie naukowym, poświęcających swojej pracy wiele wysiłku.

Wierzę, że zapoznanie się z artykułami zamieszczonymi w tej publikacji sprawi Czytelnikom zarówno przyjemność, jak i niespodziankę poznawczą. Z historii płynie nauka, ale wymaga ona umiejętności uczenia się. Mam nadzieję, że w ten skromny sposób Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego przyczyni się do poszerzenia wiedzy na temat historii służb specjalnych niepodległej Rzeczpospolitej, której wszak wszyscy winniśmy służyć.

Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w latach 2015-2020

prof. dr hab. Piotr Pogonowski

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książkiOd Redakcji

Już po raz czwarty wydawnictwo Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego ma możliwość, a zarazem przyjemność, zaprezentowania Państwu materiału pokonferencyjnego wydawanego w serii „Kontrwywiad II Rzeczpospolitej 1914 (1918)–1945 (1948). Jest to efekt żmudnych, często wieloletnich badań naukowych uznanych polskich historyków, którzy nierzadko po raz pierwszy odkrywają nieznane dotąd karty naszej historii.

Publikacja, którą trzymają Państwo w ręku, zawiera materiały przedstawione na czwartej z kolei konferencji naukowej, zorganizowanej przez Centralny Ośrodek Szkolenia ABW im. gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota” w Emowie w dniach 28–29 października 2015 r. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego nieprzypadkowo jest organizatorem tego typu przedsięwzięć. Nasza służba czuje się spadkobiercą etosu poprzednich struktur państwa polskiego odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, takich jak Oddział II Wywiadowczy Sztabu Generalnego/Głównego Wojska Polskiego czy Armia Krajowa. Bez odwoływania się w codziennej służbie do tych właśnie formacji trudno by było tworzyć dziś patriotyczne służby demokratycznego państwa prawa. ABW, podobnie jak przed prawie wiekiem nowo powołane służby specjalne II Rzeczpospolitej, jest zobligowana do zapewniania bezpieczeństwa państwa i jego porządku konstytucyjnego. I podobnie jak one zmaga się na co dzień z różnego rodzaju zagrożeniami.

Seria „Kontrwywiad niepodległej Rzeczpospolitej 1914 (1918)–1945 (1948)” ukazuje problemy, jakim musiało stawić czoło nowe, odrodzone państwo polskie. A zakres tych problemów był bardzo szeroki. Część z nich miała źródła w konflikcie strategicznym oraz pretensjach granicznych państw sąsiadujących z naszym krajem. Problem narodowościowy (pamiętamy, że w tamtym czasie Polska stanowiła wielonarodowy tygiel), wroga działalność na terytorium II RP obcych służb specjalnych czy ochrona granic państwowych to wyzwania, z którymi należało sobie poradzić w pierwszej kolejności, aby następnie móc umacniać kruchą, dopiero co odrodzoną państwowość.

W niniejszej publikacji poruszono zagadnienia ważne z punktu widzenia ówczesnego państwa. Zaprezentowano również sylwetki wielkich polskich patriotów, którzy wnieśli istotny wkład w ochronę bezpieczeństwa kraju swoją codzienną, mozolną służbą. Dzięki pracy i pasji polskich historyków, których wyróżnia szczególne zacięcie do dociekania prawdy historycznej — popartej rzetelnymi badaniami naukowymi — możemy obiektywnie ocenić sytuację, w jakiej znalazła się Rzeczpospolita Polska w latach 1914 (1918)–1945 (1948). To ich wysiłkowi zawdzięczamy możliwość zapoznania się z tym niezwykle ciekawym materiałem. Redakcja „Przeglądu Bezpieczeństwa Wewnętrznego” pragnie im za to serdecznie podziękować.

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książkiIN MEMORIAM

Ppłk dr Zbigniew Nawrocki (1959–2017)

W dniu 4 lipca 2017 r. na Cmentarzu Parafialnym w podrzeszowskim Chmielniku towarzyszyliśmy w ostatniej ziemskiej drodze ppłk. dr. Zbigniewowi Nawrockiemu. W uroczystościach pogrzebowych — oprócz rodziny, przyjaciół, współpracowników i bliskich Zmarłego — uczestniczyła także kilkunastoosobowa delegacja Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, z pocztem sztandarowym ABW na czele.

Zbigniew Nawrocki urodził się w Wadowicach w 1959 r. Tu ukończył szkołę podstawową oraz Liceum Ogólnokształcące im. Marcina Wadowity. W latach 1981–1987 studiował na Wydziale Humanistycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie. Obronił pracę magisterską na temat szkolnictwa wojskowego w Królestwie Polskim (1815–1830). Od 1981 r. był członkiem Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Peerelowska Służba Bezpieczeństwa objęła go inwigilacją. Po ukończeniu studiów podjął pracę jako nauczyciel historii.

Dnia 30 grudnia 1991 r. rozpoczął służbę w Urzędzie Ochrony Państwa, którą pełnił do roku 2000. W 1998 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim obronił rozprawę doktorską poświęconą działalności organów bezpieczeństwa publicznego w województwie rzeszowskim w latach 1944–1949.

W latach 2000–2005 pełnił funkcję dyrektora Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie, a następnie, w latach 2006–2010, dyrektora Biura Archiwizacji i Udostępniania Dokumentów IPN. Był najbliższym współpracownikiem prezesa IPN Janusza Kurtyki.

W 2010 r. powrócił do służby w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego jako doradca szefa ABW. W styczniu 2012 r. został mianowany na stanowisko dyrektora Centralnego Ośrodka Szkolenia ABW im. gen. dyw. Stefana Roweckiego „Grota” w Emowie. W tym samym roku objął także funkcję redaktora naczelnego „Przeglądu Bezpieczeństwa Wewnętrznego”. Był pomysłodawcą cyklicznych ogólnopolskich konferencji naukowych poświęconych dziejom kontrwywiadu niepodległej Rzeczpospolitej, które zostały zainicjowane w COS ABW w 2012 r., a także innych działań promujących polskie służby specjalne. W lutym 2016 r. Zbigniew Nawrocki w stopniu podpułkownika odszedł na emeryturę.

Zmarły był Komandorem Orderu Polonia Restituta, którym został odznaczony 6 kwietnia 2009 r. przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego (…) za wybitne zasługi w dokumentowaniu i upamiętnianiu prawdy o najnowszej historii Polski. Był także laureatem Nagrody im. Jerzego Łojka (2000 r.). W dniu 3 kwietnia 2012 r. został odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności. Podczas służby w UOP i ABW był odznaczany i wyróżniany m.in. Brązowym Krzyżem Zasługi (2000 r.), Medalem Srebrnym „Za Długoletnią Służbę” (2012 r.), Brązowym Medalem „Za Zasługi Dla Obronności Kraju” (2013 r.) oraz Odznaką Honorową imienia Generała Stefana Roweckiego „Grota” (2015 r.).

Jest autorem i współautorem blisko 40 publikacji naukowych. Był także wiceprzewodniczącym Kapituły Nagrody „Kustosz Pamięci Narodowej”. W latach 2016–2017 zasiadał w Radzie Naukowej Wydawnictwa Sejmowego.

Jego pasją były podróże, książki i dobra kuchnia. Odszedł nagle 1 lipca 2017 r.

Trudno pisać wspomnienie o Zmarłym ze świadomością, że w poprzednich tomach serii Kontrwywiad II RP (1914) 1918–1945 (1948), których Zbigniew Nawrocki był inicjatorem i pierwszym redaktorem naczelnym, w tym miejscu zwykle pojawiało się Jego słowo wstępne. Poświęcając kolejny tom serii Jego pamięci, z żalem żegnamy wybitnego człowieka, urzędnika i oficera Rzeczpospolitej, pracownika naukowego, dydaktyka oraz Kolegę. I Przyjaciela.

Ryszard Oleszkowicz

Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki