Trzy kroki w szachowy świat. Pryncypia i niuanse królewskiej gry. Część III - ebook

WSTĘP

W pierwszej i drugiej części podręcznika przedstawiliśmy podstawowe reguły gry w szachy oraz taktyczne sposoby realizacji przewagi. Jednak aby móc zrealizować przewagę – trzeba ją najpierw posiadać, i tu powstaje naturalne pytanie: jak tę przewagę osiągnąć?.

Tutaj pomocne będą informacje o strategii szachowej.

Przykłady przytoczone w trzeciej części podręcznika mają za zadanie wyjaśnić, jak należy postępować, aby umiejętnie prowadzić grę i osiągnąć przewagę materialną, przestrzeni, rozwoju lub aktywności. Jak powinniśmy rozwijać figury, jak typować słabości w obozie przeciwnika i kiedy przeprowadzić atak.

Nauka gry w szachy przeważnie zaczyna się od końcowej fazy gry, ponieważ musimy zrozumieć to, do czego dążymy.

Dlatego kierując się tą regułą, objaśniliśmy w podręcznikach najpierw końcową fazę gry, potem liczne sposoby prowadzenia walki w grze środkowej, a na końcu zamieściliśmy uproszczony sposób rozgrywania różnego rodzaju debiutów.

Jesteśmy przekonani, że ta kolejność przekazywania wiedzy szachowej jest właściwa i pozwoli na łatwe przyswojenie reguł królewskiej gry.

AutorzyLEKCJA 1
RÓŻNE RODZAJE PRZEWAGI

Szachy są walką dwóch przeciwników. Są starciem dwóch koncepcji i dwóch często odmiennych stylów. Partia może mieć spokojny przebieg, ale też może być niezwykle dynamicznym pojedynkiem obfitującym w liczne kombinacje i taktyczne motywy. Sytuacja na szachownicy często ulega zmianom. Zwykle prędzej czy później jedna ze stron osiąga przewagę, a ta przy właściwej grze może zostać zrealizowana i partia kończy się wygraną.

Rozróżniamy cztery rodzaje przewagi:

• materialną, mamy np. pionka albo figurę więcej od przeciwnika,

• rozwoju, gdy szybciej niż przeciwnik rozwinęliśmy własne figury,

• przestrzeni, gdy opanowaliśmy większą część szachownicy niż przeciwnik,

• aktywności, gdy nasze figury, współdziałając, stwarzają realne zagrożenie dla figur przeciwnika.

Każda ze stron może osiągnąć jeden lub kilka rodzajów przewagi.

Osiągnięcie któregoś z rodzajów przewagi nie gwarantuje wygranej.

Może powstać sytuacja, że jeden zawodnik ma przewagę materialną, a drugi ma przewagę rozwoju lub aktywności. Taki stan rzeczy nazywamy rekompensatą.

Przewaga materialna

------------------------------------------------------------------------

Przewaga rozwoju

W poniższej, teoretycznej pozycji białe rozgrywają debiut, wykonując słabe posunięcia, podczas gdy grający czarnymi ustawia swoje bierki na optymalnych polach szachownicy. Już po czterech ruchach czarne osiągnęły dużą przewagę w rozwoju, gdyż opanowały centrum, rozwinęły lekkie figury królewskiego skrzydła i przygotowały się do roszady.

------------------------------------------------------------------------

Przewaga przestrzeni

W poniższej pozycji białe w ostatnim ruchu zagrały Gg2-d5. Tym sposobem osiągnęły ogromną przewagę przestrzeni. Większość białych bierek przekroczyła połowę szachownicy, ograniczając możliwości gry czarnych.

Wygrana białych nie budzi wątpliwości.

------------------------------------------------------------------------

W następnej pozycji białe mają przewagę przestrzeni. Czarny Goniec ma bardzo ograniczone możliwości, nie może zaatakować żadnego z białych pionów, ponieważ stoją one na polach, na które Goniec nie ma dostępu. Natomiast biały Goniec skutecznie ogranicza Gońca przeciwnika, zachowując przy tym możliwość zaatakowania w przyszłości pionków.

------------------------------------------------------------------------

Przewaga aktywności / inicjatywy

Celem większości otwarć gambitowych jest osiągnięcie przewagi w rozwoju lub uzyskanie inicjatywy. Kosztem pionka (rzadziej figury) zyskujemy szybciej wyprowadzoną do gry figurę, otwartą linię, czy też opanowane centrum.

Taka przewaga może zostać zamieniona na przewagę materialną lub zakończyć się skutecznym atakiem. Poniższe pozycje pochodzą z dwóch otwarć gambitowych.

------------------------------------------------------------------------

Rekompensata

Na koniec przedstawimy szczególną sytuację. W pozycji poniżej, czarne mają przewagę materialną. Mają figurę więcej. Białe figury stoją aktywniej, i stwarzają przeciwnikowi realne zagrożenie. Mimo że ruch przypada na czarne, nie są w stanie obronić się przed dwoma groźbami:

Patrząc na tę pozycję, można by paradoksalnie stwierdzić, że przewaga nie zawsze gwarantuje wygraną. Można by nawet powiedzieć, że obie strony mają pewnego rodzaju przewagę. Czarne: materialną, a białe przewagę aktywności. W tym przypadku przewaga aktywności rekompensuje białym stratę figury.

Jeśli mamy przewagę materialną, dążymy również do posiadania aktywności. Gdy mamy oba te rodzaje przewagi, nasze szanse na wygraną znacząco rosną.

Gdy mamy tylko przewagę materialną, a przeciwnik aktywność, inicjatywę lub groźny atak, staramy się wymieniać swoje nieaktywne figury za aktywne figury przeciwnika, aby przejść do końcówki z przewagą materialną. Możemy też zwrócić zdobyty materiał, co pozwoli nam uzyskać aktywność lub zniwelować atak przeciwnika.

Mając tylko przewagę aktywności, staramy się przeprowadzić zwycięski atak lub zdobyć przewagę materialną, nie tracąc posiadanej aktywności.

Spróbuj znaleźć rozwiązanie:

Rozwiązania na końcu podręcznikaLEKCJA 2
AKTYWNOŚĆ FIGUR

W trakcie gry staramy się ustawić swoje figury w taki sposób, aby:

• atakowały słabe punkty w obozie przeciwnika,

• stwarzały zagrożenie dla nieprzyjacielskiego Króla i jego bierek,

• nie stały na polach, z których trudno włączyć się do gry,

• nie były zablokowane, miały swobodę ruchu,

• mogły uczestniczyć w ataku i obronie,

• współdziałały ze sobą,

• utrudniały grę przeciwnikowi.

Poniżej zamieszczamy przykłady aktywnych i współpracujących ze sobą figur.

Kolejny przykład:

Spróbuj wykorzystać aktywność figur:

Rozwiązania na końcu podręcznika