Upadek cesarstwa rzymskiego na Zachodzie - ebook
Upadek cesarstwa rzymskiego na Zachodzie - ebook
Monumentalna praca Edwarda Gibbona (1737–1794) The History of the Decline and Fall of the Roman Empire należy do kanonu klasyki historycznej. Znakomitym pisarstwem reprezentuje to, co w historiografii tradycyjnej najlepsze, a dzięki oświeceniowemu racjonalizmowi, inteligencji i odwadze intelektualnej autora wyrasta ponad ówczesne ograniczenia źródłowe i metodologiczne. Całość dzieła obejmuje okres od pierwszych symptomów kryzysu imperium rzymskiego pod koniec II wieku aż do zdobycia „Nowego Rzymu”, Konstantynopola, przez Turków w roku 1453. Kilkakrotnie wydawany przez PIW przekład początkowych tomów, któremu nadano tytuł Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego, kończy się śmiercią cesarza Juliana Apostaty i wraz z nią klęską restytucji pogaństwa w Rzymie. Niniejsza kontynuacja tego przekładu (lekturowo może być ona traktowana jako samodzielna książka) doprowadza czytelnika do symbolicznego roku 476, kiedy germańscy najemnicy zdjęli z tronu ostatniego cesarza zachodniorzymskiego, Romulusa Augustulusa. Dalsze dzieje wschodniej części imperium składają się już, według naszej terminologii, na historię Bizancjum.
Spis treści
Spis ilustracji
ROZDZIAŁ PIERWSZY
Rządy i śmierć Jowiana. – Wybór Walentyniana, który czyni współcesarzem swego brata Walensa i dokonuje ostatecznego podziału na wschodnie i zachodnie cesarstwo. – Bunt Prokopiusza. – Administracja świecka i kościelna. – Germania. – Brytania. – Afryka. – Wschód. – Dunaj. – Śmierć Walentyniana. – Jego dwaj synowie, Gracjan i Walentynian II , dziedziczą cesarstwo zachodnie.
ROZDZIAŁ DRUGI
Obyczaje pasterskich narodów. – Wędrówki Hunów z Chin do Europy. – Ucieczka Gotów. – Przeprawa przez Dunaj. – Wojna z Gotami. – Klęska i śmierć Walensa. – Gracjan mianuje Teodozjusza cesarzem Wschodu. – Jego charakter i sukcesy. – Pokój i osiedlenie się Gotów.
ROZDZIAŁ TRZECI
Śmierć Gracjana. – Upadek arianizmu. – Święty Ambroży. – Pierwsza wojna domowa: z Maksymusem. – Charakter, rządy i pokuta Teodozjusza. – Śmierć Walentyniana II . – Druga wojna domowa: z Eugeniuszem. – Śmierć Teodozjusza.
ROZDZIAŁ CZWARTY
Ostateczne unicestwienie pogaństwa. – Wprowadzenie wśród chrześcijan kultu świętych i relikwii.
ROZDZIAŁ PIĄTY
Ostateczny podział cesarstwa rzymskiego między synów Teodozjusza. – Panowanie Arkadiusza i Honoriusza. – Rządy Rufina i Stylichona. – Bunt i klęska Gildona w Afryce.
ROZDZIAŁ SZÓSTY
Bunt Gotów. – Plądrują Grecję. – Alaryk i Radagaisus dwukrotnie najeżdżają Italię. – Stylichon ich odpiera. – Germanowie zalewają Galię. – Konstantyn zagarnia Zachód. – Niełaska i śmierć Stylichona.
ROZDZIAŁ SIÓDMY
Najazd Alaryka na Italię. – Obyczaje senatu i ludu rzymskiego. – Rzym jest trzykrotnie oblegany i w końcu złupiony przez Gotów. – Śmierć Alaryka. – Goci ustępują z Italii. – Upadek Konstantyna. – Galię i Hiszpanię zajmują barbarzyńcy. – Niezależność Brytanii.
ROZDZIAŁ ÓSMY
Arkadiusz cesarzem Wschodu. – Rządy i niełaska Eutropiusza. – Bunt Gainasa. – Prześladowania świętego Jana Chryzostoma. – Teodozjusz II cesarzem Wschodu. – Jego siostra Pulcheria. – Jego żona Eudocja. – Wojna perska i podział Armenii.
ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY
Śmierć Honoriusza. – Walentynian III cesarzem Zachodu. – Rządy jego matki Placydii. – Aecjusz i Bonifacy. – Podbój Afryki przez Wandali.
ROZDZIAŁ DZIESIĄTY
Charakter, podboje i dwór Attyli, króla Hunów. – Śmierć Teodozjusza Młodszego. – Wyniesienie Marcjana na cesarstwo Wschodu.
ROZDZIAŁ JEDENASTY
Najazd Attyli na Galię. – Odpierają go Aecjusz i Wizygoci. – Attyla najeżdża na Italię i ją opuszcza. – Śmierć Attyli, Aecjusza i Walentyniana III.
ROZDZIAŁ DWUNASTY
Złupienie Rzymu przez Genzeryka, króla Wandalów. – Jego morskie grabieże. – Ostatni cesarze Zachodu: Maksymus, Awitus, Majorian, Sewerus, Antemiusz, Olibriusz, Gliceriusz, Nepos, Augustulus. – Całkowita zagłada zachodniego cesarstwa. – Panowanie Odoakra, pierwszego barbarzyńskiego króla Italii.
ROZDZIAŁ TRZYNASTY
Początki, postępy i skutki życia klasztornego. – Nawrócenie się barbarzyńców na chrześcijaństwo i arianizm. – Prześladowania wandalskie w Afryce. – Wygaśnięcie arianizmu wśród barbarzyńców
ROZDZIAŁ CZTERNASTY
Panowanie i nawrócenie się Chlodwiga. – Jego zwycięstwa nad Alemanami, Burgundami i Wizygotami. – Ustanowienie monarchii francuskiej w Galii. – Prawa barbarzyńców. – Położenie Rzymian. – Wizygoci z Hiszpanii. – Podbój Brytanii przez Sasów.
Ogólne uwagi na temat upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego
Przypisy
Od redakcji
Indeks osób
Indeks nazw geograficznych i etnicznych
| Kategoria: | Historia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-64822-98-8 |
| Rozmiar pliku: | 7,0 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
ILUSTRACJE WIELOBARWNE
1. Fragment mozaiki z motywami roślinnymi i zwierzęcymi dekorującej wnętrze mauzoleum św. Konstancji, poł. IV w. Rzym.
2. Pyksis z kości słoniowej ozdobiona wizerunkiem Orfeusza, IV w. Bobbio, opactwo św. Kolumbana.
3. Relikwiarz ze sceną sądu Salomona, srebro złocone, koniec IV w. Mediolan, skarbiec katedralny.
4. Jeden z apostołów, fragment mozaiki z kopuły Baptysterium Ortodoksów, koniec V w. Rawenna.
5. Św. Piotr, fragment mozaiki z kopuły Baptysterium Ortodoksów, koniec V w. Rawenna.
6. Lew, jedna z istot żywych z Apokalipsy, fragment mozaiki z tzw. mauzoleum Galli Placydii, 2 poł. V w. Rawenna.
7. Św. Wawrzyniec, fragment mozaiki z tzw. mauzoleum Galli Placydii, 2 poł. V w. Rawenna.
8. Memoria św. Wawrzyńca, tzw. mauzoleum Galli Placydii, 2 pol. V w. Rawenna.
9. Porta Nigra, IV w. Trewir.
10. Solidus Teodozjusza II (awers).
11. Fragment missorium (patery) Teodozjusza I z wizerunkiem Arkadiusza, srebro pozłacane, r. 388. Madryt, Academia Real.
12. Dzban z przedstawieniami muz, srebro złocone, ok. 400 r. Moskwa, Kreml, Orużejnaja Pałata.
13. Walki z dzikimi zwierzętami, scena z cyrku, dyptyk z kości słoniowej, V w. Petersburg, Ermitaż.
14. Publiczność w cyrku, fragment mozaiki tunezyjskiej z miejscowości Gafsa. Bardo, Musée National.
15. Apollo i Dafne na plakiecie z kości słoniowej, V w. Rawenna, Museo Nazionale.
16. Kapłanka Bachusa wraz ze sługą przed płonącym ołtarzem, skrzydło dyptyku Nikomachów i Symmachów, kość słoniowa, koniec IV w. Londyn, Victoria and Albert Museum.
17. Mozaika z wczesnochrześcijańskiego grobu w tunezyjskiej miejscowości Tabarka, V w. Bardo, Musée National.
18. Personifikacja rzeki Jordan, fragment mozaiki z kopuły Baptysterium Ortodoksów, koniec V w. Rawenna.
19. Srebrna patera z orszakiem satyrów i menad, część tzw. Skarbu z Müdenhall, IV w. Londyn, British Museum.
20. Naczynie z brązu zdobione grawerowanymi wyobrażeniami Chrystusa i apostołów, IV– V w. Watykan, Museo Vaticano.
21. Chrystus na tle Niebiańskiej Jerozolimy, fragment mozaiki z kościoła Św. Pudencjany, ok. 400 r. Rzym.
22. Oblężenie Jerycha, mozaika z kościoła Santa Maria Maggiore, wczesny V w. Rzym.
23. Postać proroka, fragment mozaiki z kopuły Baptysterium Ortodoksów, ok. poł. V w. Rawenna.
24. Św. Łucja i św. Cecylia, fragment mozaiki z Kaplicy Arcybiskupiej, koniec V w. Rawenna.
25. Solidus Walentyniana II (awers).
26. Solidus Arkadiusza (awers).
ILUSTRACJE JEDNOBARWNE
1. Walentynian I i Walens siedzący na tronie. Solidus z drugiej poł. IV w. Neapol, Museo Nazionale.
2. Walens, wizerunek na złotym medalionie. Wiedeń, Kunsthistorisches Museum.
3. Biskup Ambroży, mozaika, ok. 470. Mediolan, kaplica S. Vittore przy bazylice Sant’ Ambrogio.
4. Teodozjusz I, fragment missorium (patery), srebro pozłacane, r. 388, Madryt, Academia Real.
5. Honoriusz, wizerunek na tzw. dyptyku Probusa (konsula w 406 r.). Aosta, skarbiec katedralny.
6. Eudocja, żona cesarza Teodozjusza II (wizerunek na monecie).
7. Dyptyk Stylichona: Stylichon, jego żona Serena i syn Eucheriusz, kość słoniowa, ok. 395. Monza, skarbiec katedralny.
8. Leon I, statua z brązu, V w. Barletta.
9. Gundamund, władca Wandalów, wizerunek na monecie.
10. Hilderyk, władca Wandalów, wizerunek na monecie.
11. Wnętrze bazyliki Santa Maria Maggiore, 432–440 (strop z r. 1500). Rzym.
12. Wnętrze bazyliki Św. Sabiny, 422–432. Rzym.
13. Srebrna moneta Pryskusa Attalusa, ustanowionego przez Alaryka cesarzem w r. 409.
14. Wizerunek Alaryka, władcy Wizygotów, na jego pieczęci. Wiedeń, Kunsthistorisches Museum.
15. Wnętrze kościoła Św. Wawrzyńca, koniec IV w. Mediolan.
16. Jeden z czterech reliefów zdobiących bazę obelisku wzniesionego przez Teodozjusza I na hipodromie w Konstantynopolu, ok. 395. Stambuł.
17. Porta Aurea i ruiny murów Konstantynopola, poł. V w. Stambuł.
18. Amfora Concesti, srebro złocone, V w. Petersburg, Ermitaż.
19. Lampa z brązu, IV w. Petersburg, Ermitaż.
20. Brytania, iluminacja z Notitia Dignitatum, ok. 400 r.
Na okładce: Złoty solidus Arkadiusza (góra) i rzymska mozaika przedstawiająca sceny walk gladiatorów, IV w. (dół).PRZYPISY
Wykaz skrótów stosowanych w przypisach
Bury – Edward Gibbon, The History of the Decline and Fall of the Roman Empire, wydał John Bagnell Bury, Londyn 1897–1900
FHG – Fragmenta historicorum Graecorum, wydał Carl Müller, Paryż 1841–1870
MGH – Monumenta Germaniae historica inde ab anno Christi quingentesimo usque ad annum millesimum et quingentesimum, Hanower i inne miasta, od 1826
PG – Patrologiae cursus completus, senes Graeca, wydał Jacques Paul Migne, Paryż 1844–1855
PL – Patrologiae cursus completus, series Latina, wydał Jacques Paul Migne, Paryż 1857–1866
RGFS – Rerum Gallicarum et Francicarum scriptores, ou Recueil des historiens des Gaules et de la France, wydał Martin Bouquet i inni, Paryż 1738–1904
Womersley – Edward Gibbon, The History of the Decline and Fall of the Roman Empire, wydał David Womersley, Londyn 1994
