Vademecum miłośnika zwierząt - ebook

KSIĄŻKĘ TĘ DEDYKUJĘ:

Moim Synom, Nickowi i Olivierowi,
którzy napełniają moje serce dumą.

Panu prokuratorowi Markowi Rusinowi, wyjątkowemu człowiekowi, który w swej pracy posługuje się jedyną w swoim rodzaju maestrią: jego siłą wewnętrzną jest empatia, a orężem praworządność.

SPECJALNE PODZIĘKOWANIA

Dla pana mecenasa Pawła Wilasa, który podał mi pomocną dłoń, gdy wrzucono mnie w otchłań szykan i pomówień.

Dla mojej przyjaciółki Mileny Nizio, która od wielu lat wspiera mnie mądrymi radami i podnosi na duchu w trudnych chwilach.

Dla mojej przyjaciółki mecenas Agnieszki Andrzejewskiej,
która poświęciła kilka lat wytężonej pracy, aby sprawca znęcania się nad psami nie uszedł sprawiedliwości.

WYRAZY SZACUNKU I UZNANIA

Dla pani mecenas Anny Chrobot,
na której pomoc zwierzęta zawsze mogą liczyć.WSTĘP
DLA KOGO PRZEZNACZONA JEST TA PUBLIKACJA?

Moją publikację poświęcam wszystkim Zwierzętom, z nadzieją, że będzie ona choć małą cegiełką, która przyczyni się do zmiany sposobu, w jaki traktowane są przez ludzi, a także światełkiem wskazującym wyjście z ciemnego tunelu, które poprowadzi zwierzęta ku lepszej przyszłości.

Zwierzę nie jest rzeczą, a jego podstawowe potrzeby wyrażone są w 5 wolnościach, będących normami etycznymi stosowanymi w całym cywilizowanym świecie. Niestety normy etyczne nie są wystarczające, gdyż łamanie ich nie pociąga za sobą żadnych konsekwencji karnych. Dlatego niezbędne było unormowanie sposobu postępowania ze zwierzętami, w aktach prawnych. Takie akty prawne istnieją w większości krajów europejskich. Jednakże konieczne jest powołanie do życia aktu prawnego określającego warunki utrzymania zwierząt domowych (towarzyszących), który obowiązywałby w całej Unii Europejskiej.

Moją publikację przekazuję w ręce wszystkich ludzi… Przede wszystkim tych wspaniałych, o szlachetnych sercach, którzy kochają zwierzęta, dbają o nie i starają się poprawić ich los. Wielu z nich uhonorowałam tu specjalnym wpisem lub grafiką. Kilku z tych wspaniałych ludzi odeszło już z tego świata (pan Franciszek, pan Fredek, dr Szczepan).

Tę publikację kieruję również w stronę tych, którym los zwierząt jest obojętny, którzy są nieczuli na ich cierpienie, w nadziei, że to, co napisałam, poruszy ich serca i roznieci w nich choć małą iskierkę empatii.

Ta książka jest także dla tych, którzy z racji zajmowanych stanowisk i pełnionych przez siebie funkcji mogą poprawić los wielu zwierząt. Ufam, że pomoże ona postawić wielu krzywdzicieli zwierząt przed oblicze sprawiedliwości.

Mam ponadto nadzieję, że przeczyta ją chociaż kilka z tych osób, które krzywdzą zwierzęta i moje słowa pozwolą im przewartościować swoje postępowanie… No cóż, nadzieję na to, że świat stanie się lepszy, będę miała tak długo, jak długo będzie tlić się we mnie ostatnia iskierka życia.

Każdy z nas choć raz w życiu miał do czynienia z sytuacją, gdy na swojej drodze napotkał zagubionego lub porzuconego psa albo kota; wystraszonego… zabiedzonego, głodnego, poranionego… czy też psa przywiązanego do drzewa… lub biegającego w panice po szosie. A może również był świadkiem okrutnego zabicia zwierzęcia lub znęcania się nad nim?… A może z domu sąsiada dobiegają odgłosy maltretowania zwierzęcia?… A może dowiadujemy się, że jakiś zwyrodnialec wyrzucił w worku nowo narodzone kocięta lub szczeniaczki?… A może w naszej okolicy przeżywają niewyobrażalną gehennę wolno bytujące koty: wiecznie niedożywione, chore, przemarznięte, przeganiane, często męczone lub zabijane?… A może, jadąc drogą do pracy, widzimy dramat codziennego życia wiejskich psów trzymanych na krótkich łańcuchach krępujących ich ruchy; siedzących przy budzie w grzęzawisku błota lub w ogóle bez budy?… A może mijamy posesję, po której biegają psy ze sterczącymi kośćmi i nigdzie nie widać ani bud, ani misek z wodą, ani pożywienia?…

Co wtedy robimy?

Czy patrzymy na to ze smutkiem i zrezygnowaniem, myśląc sobie, że nic nie da się zrobić, bo już taka jest nasza rzeczywistość?

Czy też odwracamy głowę z obojętnością, mówiąc, że to nie nasza sprawa, że nas to nie dotyczy?

Czy też bezskutecznie szukamy pomocy w różnych organach władzy, mając coraz to głębsze poczucie frustracji i bezsilności?

Do kogo się zwrócić? Gdzie szukać pomocy dla zwierzaka? Kogo powiadomić o popełnieniu okrucieństwa? To są pytania, z którymi boryka się znaczna część społeczeństwa. Wiem o tym, gdyż regularnie otrzymuję apele z prośbą o pomoc od zdezorientowanych mieszkańców różnych zakątków Polski.

I tu zrodził się pomysł napisania niniejszego…

Vademecum (łac. _vade mecum_ – pójdź ze mną)CZĘŚĆ I.
LEGISLACJA W TROSCE O PRAWA ZWIERZĄT

Rozdział 1. Kogo powiadomić, gdy ma się wiedzę na temat zwierzęcia w potrzebie

Rozdział 2. Legislacja, czyli jak działa prawo ‒ na jakie przepisy powołać się przy zgłaszaniu problemu

Rozdział 3. Jakie czyny są znęcaniem się nad zwierzętami ‒ klasyfikacja przestępstw

Rozdział 4. Algorytm postępowania w przypadku uzyskania informacji o okrutnym traktowaniu zwierząt

Stan prawny obowiązujący na dzień 31 grudnia 2022 r.

Treść zapisów aktów prawnych, wyroków, orzeczeń, komentarzy itp. jest cytowana w sposób dosłowny.ROZDZIAŁ 1.
KOGO POWIADOMIĆ, GDY MA SIĘ WIEDZĘ NA TEMAT ZWIERZĘCIA W POTRZEBIE

W rozdziale tym umieściłam podstawowe informacje na temat organów, urzędów i jednostek, które należy powiadomić o przypadkach znęcania się nad zwierzętami lub innych okolicznościach, gdy konieczne jest niesienie pomocy zwierzęciu.

WAŻNA INFORMACJA

Gdy chcemy przyjść z pomocą zwierzęciu, rannemu w wypadku czy też znajdującemu się w jakichkolwiek tarapatach, musimy pamiętać o podstawowych zasadach bezpieczeństwa. Zwierzak, który cierpi z bólu lub strachu, jest zdezorientowany i może w odruchu obronnym ugryźć, nie rozumiejąc dobrych intencji swego wybawcy. Nie przebiegamy również na drugą stronę autostrady w pogoni za zwierzakiem ani nie wchodzimy na wysokości, w miejsca grożące zawaleniem itp. Musimy opanować pierwszy odruch naszej wrażliwości i najpierw zadbać o swoje bezpieczeństwo. Jeżeli nie mamy możliwości zachowania należytej ostrożności, powinniśmy zwrócić się o pomoc do jednostki odpowiednio wyszkolonej w tym kierunku.

ARTYKUŁ 1.
POWIADOMIENIE ORGANÓW ŚCIGANIA – POLICJI I/LUB PROKURATURY

Jeżeli jesteście państwo świadkami przestępstwa lub posiadacie informację o niehumanitarnym lub bezzasadnym zabiciu zwierzęcia albo o znęcaniu się nad zwierzętami, należy przede wszystkim powiadomić Policję. Łamanie nakazów i zakazów Ustawy o ochronie zwierząt (UOZ) jest przestępstwem. Proszę jednak pamiętać, że obywatel ma nie tylko prawo, ale i społeczny obowiązek zawiadomienia organów ścigania o przestępstwie. Wynika to z art. 304 KPK.

Zgłoszenia można dokonać telefonicznie (nie zostanie ono pominięte, ponieważ rozmowy są nagrywane), pisemnie albo osobiście w komisariacie lub komendzie Policji. Można równolegle zawiadomić Prokuraturę.

Przyjmujący zgłoszenie dyżurny, po dokonaniu wstępnego ustalenia, co i gdzie się wydarzyło, zainicjuje podjęcie działań adekwatnych do rodzaju zdarzenia, gatunku zwierzęcia, którego dotyczy zgłoszenie, oraz do wstępnie ustalonego rozmiaru jego obrażeń. Przeprowadzi czynności zgodnie z przepisami prawa karnego, „Algorytmu postępowania w przypadku uzyskania informacji o okrutnym traktowaniu zwierząt” i innych zarządzeń wewnętrznych. Przesłucha zgłaszającego w charakterze świadka i spisze protokół z przesłuchania.

Uwaga: „Algorytm postępowania w przypadku uzyskania informacji o okrutnym traktowaniu zwierząt” opracowany został w Komendzie Głównej Policji i przesłany do komendantów wojewódzkich i komendanta stołecznego, przez zastępcę Komendanta Głównego Policji, nadinspektora Waldemara Jarczewskiego, pismem z dnia 23.02.2010 r., sygn. L.dz. GS-d-327/2010. (Pełna treść „Algorytmu…” ‒ patrz rozdział 4).

Jeżeli sprawa nie wymaga natychmiastowej interwencji, o nieprawidłowościach w sprawowaniu opieki nad zwierzętami, które mają miejsce w naszym sąsiedztwie, można powiadomić dzielnicowego.

ARTYKUŁ 2.
POWIADOMIENIE ORGANIZACJI SPOŁECZNEJ, KTÓREJ STATUTOWYM CELEM JEST OCHRONA ZWIERZĄT

Niezależnie od zawiadomienia Policji, o każdym przypadku znęcania się nad zwierzętami powinna być powiadomiona organizacja społeczna, której statutowym celem jest ochrona zwierząt. Taka organizacja ma ponadto uprawnienia do działania w charakterze pokrzywdzonego w postępowaniu karnym dotyczącym znęcania się nad zwierzętami. Przysługują jej określone prawa wynikające z Kodeksu postępowania karnego (KPK), których z reguły nie ma obywatel zgłaszający przestępstwo znęcania.

Organizacje będą też pomocne w dokonaniu wstępnej oceny, czy nad zwierzętami się znęcano, czy mają właściwe warunki bytowe itp. Mogą również zapewnić właściwą opiekę zwierzętom, gdy te zostają odebrane właścicielowi lub opiekunowi.

ARTYKUŁ 3.
ODBIÓR ZWIERZĄT MALTRETOWANYCH W TRYBIE INTERWENCYJNYM

UOZ przewiduje zasadniczo dwa tryby odbioru zwierząt.

Po pierwsze, zwierzę, nad którym ktoś się znęca (w sposób wskazany w art. 6 ust. 2 UOZ), może być czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi, na podstawie decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce pobytu zwierzęcia i przekazane wskazanym w UOZ podmiotom. Decyzja w takiej sytuacji podejmowana jest z urzędu po uzyskaniu informacji od Policji, Straży Miejskiej/Gminnej, lekarza weterynarii lub upoważnionego przedstawiciela organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt. Decyzja taka podlega natychmiastowemu wykonaniu.

Ponadto zwierzę może zostać odebrane jeszcze przed wydaniem decyzji opisanej wyżej. Jest to drugi tryb odbioru zwierzęcia, przewidziany dla sytuacji niecierpiących zwłoki, gdy dalsze pozostawanie zwierzęcia u dotychczasowego właściciela albo opiekuna zagraża jego życiu lub zdrowiu.

Zwierzę zostaje odebrane przez uprawnioną jednostkę: Policję, Straż Miejską/Gminną lub organizację społeczną, której statutowym celem jest ochrona zwierząt. Odbierający zawiadamia o tym władze gminne. W zależności od gatunku i stanu zdrowia zwierzę zostaje oddane pod opiekę jednej z jednostek wymienionych w ustawie. Gmina wydaje decyzję sankcjonującą odbiór interwencyjny lub decyzję odmowną. W razie odmowy odbierającemu przysługują środki odwoławcze.

Organizacja może dokonać odbioru w asyście Policji lub bez asysty. Jednakże w przypadku, gdy cierpiące zwierzę znajduje się na zamkniętej posesji bądź właściciel jest agresywny, lepiej jest wystąpić o asystę Policji.

ARTYKUŁ 4.
PAMIĘTAJMY RÓWNIEŻ, ŻE…

4A – w przypadku znalezienia cudzego zwierzęcia należy w ciągu 2 tygodni powiadomić Policję lub inny organ władzy bądź w inny sposób próbować odnaleźć właściciela (art. 125 KW).

4B – jeżeli kierujący pojazdem potrąci zwierzę, jest zobowiązany do udzielenia mu stosownej pomocy (w miarę możliwości) lub powiadomienia jednej ze służb wymienionych w art. 33 ust. 3 UOZ (art. 25 UOZ).

4C – pozostawianie psów przywiązanych pod sklepem powinno być zakazane. Nieprawidłowość takiego postępowania wynika z przepisów UOZ, nakazujących sprawowanie opieki i ochrony nad zwierzęciem. Właściciel nie jest przecież w stanie przewidzieć, na jakie ryzyko naraża swego pupila, pozostawiając go samego. Może on zostać przez kogoś skrzywdzony; może odczuwać strach, gdyż nie rozumie, dlaczego został sam; może wystraszyć się z powodu hałasu, uciec i wpaść pod samochód. Nie wspominając już o często widzianych scenach, gdzie przywiązany pies narażony jest na szkodliwe warunki atmosferyczne (upał, mróz, deszcz). W zależności od tego, w jakich warunkach i okolicznościach doszło do pozostawienia zwierzęcia pod sklepem, możliwe jest pociągnięcie opiekuna do odpowiedzialności wynikającej z przepisów prawa. Niektóre z takich przypadków mogą być bowiem zakwalifikowane jako jedno z wykroczeń wskazanych w ustawie UOZ lub Kodeksie wykroczeń (KW), a w skrajnych przypadkach nawet jako przestępstwo znęcania się nad zwierzęciem.

4D – nie wolno wypuszczać psów, aby biegały bez nadzoru. Byłoby to równoznaczne z niedopełnieniem nakazanego w UOZ obowiązku sprawowania kontroli nad nimi oraz łamaniem przepisów Ustawy o porządku i czystości w gminach.

ARTYKUŁ 5.
POMOC DLA ZWIERZĄT W TRYBIE ADMINISTRACYJNYM, ZGODNIE Z UOZ

5A – zwierzę, nad którym ma miejsce znęcanie się, może być czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Decyzja ta podlega natychmiastowemu wykonaniu.

5B – Gmina ma obowiązek zapobiegania bezdomności i zapewnienia opieki bezdomnym zwierzętom. Należy więc powiadomić Gminę lub Straż Miejską/Gminną, albo sołtysa wsi, o wszystkich zwierzętach domowych (trzymanych do towarzystwa) i gospodarskich, które znajdują się w miejscach publicznych bez właściciela lub opiekuna.

W powszechnym rozumieniu zwierzęta domowe to: psy, koty, ptaszki i gryzonie, ale w dzisiejszych czasach gama zwierząt utrzymywanych przez ludzi do towarzystwa jest o wiele szersza. Mogą to być również różnego typu: jeżowate, szopowate, torbacze, wiewiórki, skunksy, fretki, ssaki świniokształtne, gady i płazy, ssaki drapieżne (np. ryś, fenek), lemury, małpy naczelne (np. kapucynka, pigmejka, makak…) i wiele innych.

W świetle tych informacji należy przyjąć, że każde zwierzę z grona wymienionych wyżej, które błąka się samotnie i nie posiada oznakowania umożliwiającego identyfikację właściciela lub opiekuna, powinno być traktowane jako bezdomne, gdyż nie można wykluczyć, że przebywało ono wraz z człowiekiem. Błąkające się bez opieki zwierzę może być porzucone lub zagubione. Gmina musi otoczyć opieką zarówno jedne, jak i drugie.

Ściganie sprawcy porzucenia jest niezależną procedurą i leży w kompetencjach Policji. W związku z tym najlepiej powiadomić zarówno Gminę, jak i Policję, aby zwierzak został otoczony opieką, a sprawca porzucenia został pociągnięty do odpowiedzialności.

5C – Gmina ma obowiązek opieki nad wolno żyjącymi kotami, w tym ich dokarmianie. Należy więc zgłaszać do Urzędu Gminy lub Straży Miejskiej/Gminnej wszystkie lokalizacje kotów wolno żyjących.

5D – Gmina ma również obowiązek podpisania umowy z lekarzem weterynarii na zapewnienie całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt. Dane kontaktowe lekarza weterynarii powinny być udostępnione do wiadomości publicznej.

ARTYKUŁ 6.
OCHRONA ZWIERZĄT DZIKICH: RODZIMYCH I EGZOTYCZNYCH

6A – DZIKIE ZWIERZĘTA Z POLSKICH LASÓW

Przepisy ochrony dzikiej przyrody określone są w Ustawie o ochronie przyrody (UOP) i Ustawie o ochronie zwierząt (UOZ). Przypadki naruszania nakazów i zakazów ochrony zwierząt dziko żyjących należy zgłosić do: Głównego lub Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody, Nadleśnictwa, Straży Leśnej/Straży Parku Narodowego lub Służb Parku Krajobrazowego, Władz Gminnych lub Powiatowych oraz Policji; w zależności od rozmiaru wyrządzonej im szkody.

Gdy zauważymy dzikie zwierzę, ranne, zabłąkane w mieście czy też przy drodze o nasilonym ruchu drogowym, powinniśmy powiadomić Gminę lub Straż Miejską/Gminną/Leśną, Powiatowy Inspektorat Weterynarii, Polski Związek Łowiecki i, ewentualnie, Nadleśnictwo.

6B – DZIKIE ZWIERZĘTA EGZOTYCZNE

Nie jest wykluczone, że po ulicach mogłoby się błąkać egzotyczne dzikie zwierzę (żyrafa, słoń, krokodyl, wielbłąd, tygrys lub inny z wielkich kotów)… Co wtedy?

Należy zawiadomić organa, na których ciąży ustawowy obowiązek ochrony porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, tzn.:

– Gminę,

– Straż Miejską/Gminną,

– Starostwo Powiatowe,

– Policję.

Ponadto wskazane byłoby powiadomienie:

– organizacji społecznej, której statutowym celem jest ochrona zwierząt,

– Powiatowego Inspektoratu Weterynarii,

– jak również zawsze niezawodnej… Straży Pożarnej.

W specyficznych sytuacjach należałoby rozważyć powiadomienie:

– Ogrodu Zoologicznego,

– Straży Leśnej,

– Polskiego Związku Łowieckiego.

ARTYKUŁ 7.
ROLA STRAŻY MIEJSKIEJ I GMINNEJ

Organa te są zobowiązane do podejmowania działań wchodzących w zakres zadań własnych Gmin; w tym opieki nad bezdomnymi zwierzętami, ochrony zwierząt domowych, gospodarskich i dziko żyjących.

ARTYKUŁ 8.
ROLA SOŁTYSA

Gdy nie ma możliwości zawiadomienia Gminy, o psach wałęsających się bez opieki (porzuconych, zabłąkanych) lub rannych w wypadkach drogowych można poinformować sołtysa. W zależności od okoliczności sołtys zawiadomi lekarza weterynarii lub schronisko, lub/i organizację społeczną, lub/i Policję. On też o otrzymanym zgłoszeniu i przeprowadzonej interwencji zawiadomi Gminę. Znając mieszkańców wsi, sołtys ma możliwość ustalenia, kto jest opiekunem zwierzęcia, jeżeli zamieszkuje ono w jego sołectwie.

ARTYKUŁ 9.
POWIATOWY INSPEKTORAT WETERYNARII (PIW)

Zgodnie z art. 34a ust. 1: „Inspekcja Weterynaryjna sprawuje nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt”.

Zgodnie z nim PIW ma obowiązek sprawowania nadzoru nad organami i jednostkami odpowiedzialnymi za realizowanie nakazów i zakazów UOZ.

Uczestnicząc w kontrolach miejsc bytowania zwierząt, sprawuje rolę doradczą. Powinien być jednak powiadomiony o wszelkich przypadkach niewłaściwych warunków utrzymywania i traktowania zwierząt. PIW ma natomiast obowiązek przeprowadzania kontroli gospodarstw rolnych.

ARTYKUŁ 10.
ROLA STRAŻY POŻARNEJ W RATOWANIU ZWIERZĄT

W sytuacji, gdy jakiś zwierzak zostanie uwięziony w śmiertelnej pułapce, np. pod gruzami… w płonącym domu… na wysokościach… i nie da się go oswobodzić bez specjalistycznego sprzętu i specjalnych umiejętności, jedyną jednostką, która może pomóc, jest niezawodna i zawsze gotowa do niesienia pomocy… Straż Pożarna.

Szczegółowe informacje dotyczące przebiegu procesów prawnych znajdują się w rozdziale 2 „Legislacja, czyli jak działa prawo”._Bądźmy niewolnikami prawa,_
_abyśmy mogli być wolni._

(Cyceron)

ROZDZIAŁ 2.
LEGISLACJA, CZYLI JAK DZIAŁA PRAWO ‒ NA JAKIE PRZEPISY POWOŁAĆ SIĘ PRZY ZGŁASZANIU PROBLEMU

Słowo LEGISLACJA pochodzi z greckiego: _legis_ – prawo oraz _latio_ – przyniesienie.

ORZECZNICTWO to ogół decyzji sądów i innych organów państwa. Pod tym pojęciem rozumie się zarówno stan faktyczny i prawny rozstrzygniętej sprawy, jak i sentencję wyroku oraz jego uzasadnienie.

WYKŁADNIA PRAWA = interpretacja prawa = interpretacja przepisów prawnych w celu ustalenia znaczenia jakiegoś przepisu prawa (jego treści, sensu i zawartych w nim norm prawnych oraz norm postępowania, będących częścią porządku prawnego; w powiązaniu z innymi obowiązującymi przepisami, tak aby interpretowany przepis był z nimi zgodny).

Termin ten może odnosić się zarówno do czynności, których dokonuje się, by wyinterpretować z przepisu treść normy prawnej, jak i do ich rezultatu, czyli właśnie do owej treści normy, wyinterpretowanej z przepisu.

Dokonywanie takich interpretacji wynika z potrzeby rozstrzygania w sytuacjach nietypowych.

Słowo DOKTRYNA pochodzi z łacińskiego _doctrina_ – nauczanie, wiedza.

Na doktrynę prawną składają się: poglądy + ocena + komentarze + postulaty ewentualnych zmian obowiązującego prawa, dokonane przez przedstawicieli nauki i praktyków prawa. Wyrażone są w publikacjach naukowych i literaturze fachowej. Doktryna wraz z orzecznictwem sądów jest uzupełnieniem stosowanej praktyki prawnej.

ARTYKUŁ 1.
WIADOMOŚCI OGÓLNE

Zgodnie z zapisami art. 87 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej źródłami powszechnie obowiązującego prawa są:

1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Ustawy ‒ np.: Kodeks karny (KK), Ustawa o ochronie zwierząt (UOZ), inne kodeksy i ustawy.

3. Akty prawne Unii Europejskiej.

4. Rozporządzenia (rozporządzenia do Ustawy o ochronie zwierząt) i zarządzenia.

5. Akty prawa miejscowego (obowiązujące na obszarze działania organów, które je ustanowiły)

6. Akty prawa wewnętrznie obowiązujące.

Ad 1. Konstytucja RP jest aktem prawnym posiadającym najwyższą moc prawną, zawierającym zbiór najważniejszych zasad funkcjonowania państwa. Reguluje między innymi kwestie praw, wolności i obowiązków obywateli.

Ad 2. Ustawa to najważniejszy normatywny akt prawny po Konstytucji RP. Reguluje właściwy sposób postępowania w danej dziedzinie życia społecznego. Zawiera prawa i obowiązki obywateli; nakazy lub zakazy określonego zachowania się, dotyczące wszystkich podmiotów w państwie oraz konsekwencje wiążące się z ich naruszaniem, czyli kary za naruszanie przepisów ustawy.

Ustawy regulują działania władzy wykonawczej i sądowniczej. Zapisy ustawy nie mogą być niezgodne z Konstytucją RP. Ustawa uchwalana jest przez obie izby parlamentu, zarówno Sejm, jak i Senat. Aby mogła wejść w życie, musi być podpisana przez Prezydenta RP i zostać opublikowana w Dzienniku Ustaw.

Ad 3. Akty prawne Unii Europejskiej zawierają przepisy prawne obowiązujące we wszystkich krajach członkowskich wspólnoty.

Ad 4. Rozporządzenie jest aktem wykonawczym do ustawy. Jego treść powinna być ściśle powiązana z treścią ustawy.

Tu interesują nas rozporządzenia:

– w sprawie zasad i warunków wyłapywania zwierząt bezdomnych,

– wymagań weterynaryjnych dla prowadzenia schronisk dla zwierząt.

Ad 5. Akty prawa miejscowego (uchwała, zarządzenie, zarządzenie porządkowe) wydawane są przez organa samorządu terytorialnego. Posiadają wszystkie cechy wyższych aktów, ale obowiązują tylko na obszarze działania organu, który je wydał. Akty prawa miejscowego muszą być zgodne ze wszystkimi aktami powszechnie obowiązującymi.

Ad 6. Akty prawne wewnętrznie obowiązujące dotyczą ograniczonego grona ludzi, którzy są służbowo i organizacyjnie podporządkowani w danej jednostce. Należą do nich na przykład: zarządzenia, algorytmy, wytyczne w Policji i Prokuraturze.

Akty niższego rzędu muszą być zgodne z aktami wyższego rzędu.

ARTYKUŁ 2.
PRAWA ZWIERZĄT I OBOWIĄZEK CZŁOWIEKA DO ZAPEWNIENIA IM SZCZĘŚCIA, CZYLI NAKAZY I ZAKAZY W UOZ

Dobrostan zwierząt opiera się na 5 wolnościach, których koncepcja powstała w 1965 r. w Wielkiej Brytanii. Raport na temat dobrostanu zwierząt opracowany został przez prof. Francisa W.R. Brambella:

a. wolność od głodu i pragnienia (_freedom from hunger & thirst_);

b. wolność od dyskomfortu (_freedom from discomfort_);

c. wolność od bólu, zranienia i chorób (_freedom from pain, injury & disease_);

d. wolność od cierpień psychicznych i strachu (_freedom from fear and distress_);

e. wolność do wyrażania naturalnych zachowań (_freedom to express normal behaviour_).

Formami znęcania się nad zwierzętami są:

- działania (np. bicie/ranienie, porzucanie, przeciążanie itp.);

- zaniechania (trzymanie w niehumanitarnych warunkach i/lub bez wody i pokarmu, brak opieki medycznej, niezapewnienie schronienia itp.);

- dopuszczanie = przyzwalanie = nieprzeciwdziałanie, gdy inna osoba zadaje zwierzęciu ból lub cierpienia.

Uwaga: znęcanie przez zaniechanie to nie jest to samo, co znęcanie się przez dopuszczanie.

Zarówno za niedopełnianie nakazów, jak i łamanie zakazów grożą środki karne.

2A – USTAWA O OCHRONIE ZWIERZĄT OKREŚLA PRAWA ZWIERZĄT DO HUMANITARNEGO TRAKTOWANIA

– art. 1 ust. 1: „Zwierzę jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę”.

– art. 5: „Każde zwierzę wymaga humanitarnego traktowania”.

– art. 4 pkt 2): gdy mowa o: „humanitarnym traktowaniu zwierząt” – rozumie się przez to traktowanie uwzględniające potrzeby zwierzęcia i zapewniające mu opiekę i ochronę.

2B – USTAWA O OCHRONIE ZWIERZĄT PODAJE OBOWIĄZKI WŁAŚCICIELI I OPIEKUNÓW W FORMIE NAKAZÓW POSTĘPOWANIA

– art. 9 ust. 1: „Kto utrzymuje zwierzę domowe, ma obowiązek zapewnić mu pomieszczenie chroniące je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji ciała, odpowiednią karmę i stały dostęp do wody”.

– art. 12 ust. 1: „Kto utrzymuje zwierzęta gospodarskie jest obowiązany do zapewnienia im opieki i właściwych warunków bytowania”.

– ust. 2: __ „Warunki chowu lub hodowli zwierząt nie mogą powodować urazów i uszkodzeń ciała lub innych cierpień”.

– art. 15 ust. 1: „Warunki występów, treningów i tresury oraz metody postępowania ze zwierzętami wykorzystywanymi do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych nie mogą zagrażać ich życiu i zdrowiu ani powodować cierpienia”.

Kto narusza te nakazy, podlega karze aresztu albo grzywny.

_Chwalebnie jest czynić to, co należy, a_ _nie to, co wolno._

(Seneka Młodszy)

2C – USTAWA O OCHRONIE ZWIERZĄT OKREŚLA ZAKRES ZACHOWAŃ BĘDĄCYCH WYKROCZENIAMI

– trzymanie psów zbyt długo i/lub na zbyt krótkiej uwięzi;

– utrzymywanie zwierząt bez odpowiedniego schronienia, wody i karmy;

– sprzedaż i nabywanie zwierząt domowych na targowiskach;

– komercyjne rozmnażanie psów i kotów bez zezwolenia;

– puszczanie nieoznakowanych psów bez opieki, czyli niezapewnienie ochrony;

– bezprawne odławianie bezdomnych zwierząt;

– niehumanitarne metody transportu;

– wykonywanie zabiegów weterynaryjnych w sposób powodujący cierpienie;

– wykonywanie zabronionych zabiegów i operacji;

– niewłaściwe warunki bytowe zwierząt hodowlanych lub widowiskowych i tresura powodująca cierpienie;

– wykorzystywanie zwierząt w widowiskach noszących znamiona okrucieństwa (walki byków, psów, kogutów);

– prowadzenie menażerii objazdowej;

– przeciążanie zwierząt używanych do pracy.

– Art. 25 UOZ: „Prowadzący pojazd mechaniczny, który potrącił zwierzę, obowiązany jest, w miarę możliwości, do zapewnienia mu stosownej pomocy lub zawiadomienia jednej ze służb wymienionych w art. 33 ust. 3”. Są to m.in: lekarz weterynarii, organizacja społeczna, której statutowym celem jest ochrona zwierząt, Policja, Straż Miejska lub Gminna, Związek Łowiecki.

– Pozostawianie psów przywiązanych przed sklepem powinno być zakazane. Nie jest równoznaczne z porzuceniem; jest jednak niejednokrotnie równoznaczne z brakiem sprawowania prawidłowej opieki i zapewnienia ochrony przed ewentualnym skrzywdzeniem. Wynika to bezpośrednio z przepisów UOZ nakazujących humanitarne traktowanie zwierząt domowych i niedopuszczanie do zadawania im bólu i cierpień, itd. Opuszczony przez opiekuna pies odczuwa dyskomfort psychiczny, który może być tak silny, że będzie równoznaczny z cierpieniem. Strach może doprowadzić do ucieczki i zagubienia się psa lub potrącenia go przez samochód. Pies jest również narażony na szkodliwy wpływ warunków atmosferycznych. Właściciele pozostawiający w ten sposób swoje psy bez nadzoru tłumaczą się często: _Ale ja tylko odeszłam na chwilkę… Ale mój Azorek jest do tego przyzwyczajony… Oj, nie zauważyłem, że jest dziś aż tak gorąco…Weszłam do sklepu tylko na chwilkę, nie myślałam, że przez ten czas Fafik aż tak zmarznie…_ i wiele podobnych. Właściciel przywiązanego pod sklepem psiaka nie jest w stanie przewidzieć, co może wydarzyć się w czasie, gdy pupil pozostanie bez nadzoru. W zależności od zaistniałych okoliczności, czyli od tego, czy i co się psu stało w czasie nieobecności opiekuna, tego typu postępowanie może być uznane za wykroczenie lub nawet znęcanie się.

– Pozostawianie psów zamkniętych w samochodach jest równoznaczne z brakiem sprawowania prawidłowej opieki i ochrony.

– Zakazane jest również wypuszczanie psów bez nadzoru. Jest to równoznaczne z brakiem sprawowania odpowiedzialnej opieki, czyli łamaniem nakazów UOZ. Psy biegające po drogach i ulicach narażone są na rozmaite zagrożenia, takie jak: pobicie przez podłego człowieka, zranienie, zagubienie, pogryzienie w walce z innym psem, potrącenie przez samochód… i wiele innych.

Kto narusza ww. zakazy, podlega karze aresztu albo grzywny.

2D – USTAWA O OCHRONIE ZWIERZĄT OKREŚLA ZAKRES ZACHOWAŃ BĘDĄCYCH PRZESTĘPSTWAMI ŚCIGANYMI Z URZĘDU

– art. 6 ust. 1: „Zabrania się zabijania zwierząt, z wyjątkiem” , czyli zabrania się bezzasadnego i niehumanitarnego zabijania zwierząt.

– art. 6 ust. 1a: „Zabrania się znęcania nad zwierzętami”.

– art. 6 ust. 2: „Przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności ”. Dalej podany jest tzw. _katalog otwarty_ czynów uznanych przez ustawodawcę za znęcanie się, czyli:

– umyślne zranienie, okaleczanie i bicie;

– dokonywanie zabiegów innych niż ratowanie życia lub zdrowia (obcinanie uszu i ogonów, wyrywanie pazurów i zębów itp.) oraz zabiegów bez znieczulenia;

– przeciążanie zwierząt pociągowych i jucznych;

– używanie do pracy lub do występów zwierząt chorych, starych lub zbyt młodych, lub zmuszanie do czynności powodujących ból i cierpienie;

– znakowanie zwierząt przez wypalanie lub wymrażanie;

– używanie okrutnych pęt, stelaży i więzów;

– trzymanie w pomieszczeniach i klatkach uniemożliwiających zachowanie naturalnej pozycji;

– stosowanie okrutnych metod w hodowli;

– złośliwe straszenie i drażnienie;

– utrzymywanie w stanie zaniedbania (w tym w nieleczonej chorobie) lub rażącego niechlujstwa, albo bez wody i pokarmu;

– porzucenie zwierzęcia, a w szczególności psa i kota;

– wystawianie zwierząt domowych i gospodarskich na działanie warunków atmosferycznych zagrażających ich zdrowiu lub życiu;

– organizowanie walk zwierząt;

– zoofilia;

– transport żywych ryb bez wystarczającej ilości wody;

– transport i przepędzanie zwierząt w sposób powodujący stres i cierpienie;

– i inne.