W gabinecie lekarza specjalisty. Onkologia. Leczenie żywieniowe w onkologii - ebook

SŁOWO WSTĘPNE

Kacheksja nowotworowa, której elementem jest niedożywienie, stanowi poważny problem u pacjentów z chorobą nowotworową. Niedożywienie zwiększa częstość powikłań, śmiertelność i koszty leczenia oraz, co szczególnie ważne, zmniejsza szanse na wyleczenie. Powinno być ono rozpoznawane i leczone w możliwie najwcześniejszym okresie choroby nowotworowej, zwłaszcza że w Polsce w pełni dostępny jest arsenał metod terapeutycznych o udowodnionej skuteczności klinicznej, takich jak żywienie dojelitowe i pozajelitowe, które są w dodatku refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

W świetle obecnego stanu wiedzy należy podkreślić, że nie ma wiarygodnych danych klinicznych wskazujących na ryzyko przyspieszenia wzrostu nowotworu w następstwie leczenia żywieniowego, tym samym błędem jest niestosowanie leczenia żywieniowego jako elementu terapii przeciwnowotworowej. Co więcej, pewne jest, że głodówka nie hamuje rozwoju nowotworu, ale istotnie pogarsza stan chorego i w rezultacie śmierć z powodu niedożywienia może nastąpić szybciej niż w wyniku samej choroby.

Niestety, w dalszym ciągu stan wiedzy w zakresie niedożywienia i leczenia żywieniowego nie jest satysfakcjonujący, co powoduje, że niewykorzystywane są możliwości, które daje postęp medycyny.

Z powyższych powodów oddajemy w Państwa ręce specjalne wydanie publikacji skierowanej do lekarzy wielu specjalności, mających kontakt z pacjentami, u których można stwierdzić zaburzenia stanu odżywienia. Mam nadzieję, że będzie ona przydatna w codziennej pracy.

Prof. dr hab. n. med. Stanisław KłękROZDZIAŁ 1.
LECZENIE ŻYWIENIOWE: CO TO JEST?

Leczenie żywieniowe (LŻ, żywienie kliniczne) jest to postępowanie medyczne obejmujące:

• ocenę stanu odżywienia (przesiewową i pogłębioną),

• ocenę zapotrzebowania na składniki odżywcze,

• podaż należnych ilości białka, energii, elektrolitów, witamin, pierwiastków śladowych i wody drogą przewodu pokarmowego i/lub dożylną,

• monitorowanie leczenia,

którego celem jest poprawa lub utrzymanie stanu odżywienia osób, które nie mogą pokryć zapotrzebowania dietą naturalną. Celem LŻ może być także zmniejszenie ilości powikłań lub poprawa jakości życia chorego.

Leczenie żywieniowe jest integralną częścią terapii, prowadzoną w celu poprawy lub utrzymania stanu odżywienia i/lub prawidłowego rozwoju, poprawy rokowania i przyśpieszenia wyleczenia i/lub w celu umożliwienia stosowania innych metod leczenia.

Dostępne są następujące techniki LŻ:

• modyfikacja diety doustnej (porada lub konsultacja dietetyczna),

• żywienie dojelitowe, czyli żywienie dietami przemysłowymi (produktami należącymi do kategorii żywności specjalnego przeznaczenia medycznego) przez zgłębnik nosowo-żołądkowy, nosowo-jelitowy, nosowo-dwunastniczy lub przez przetokę odżywczą,

• żywienie pozajelitowe, polegające na podaży składników odżywczych drogą dożylną (żyły obwodowe lub centralne),

• łączone żywienie pozajelitowo-dojelitowe, w którym część zapotrzebowania na energię i składniki odżywcze zostaje pokryta drogą dożylną, a pozostała część drogą dojelitową (doustnie lub przez zgłębnik).

Żywność specjalnego przeznaczenia medycznego (ang. food for special medical purposes – FSMP) oznacza żywność specjalnie przetworzoną lub żywność o specjalnym składzie przeznaczoną do dietetycznego odżywiania pacjentów, w tym niemowląt, stosowaną pod nadzorem lekarza; służy ona wyłącznemu lub częściowemu żywieniu pacjentów:

• z ograniczoną, upośledzoną lub zaburzoną zdolnością przyjmowania, trawienia, wchłaniania, metabolizowania lub wydalania zwykłej żywności lub niektórych składników odżywczych zawartych w tej żywności lub jej metabolitach,

• z innymi uzasadnionymi medycznie wymaganiami żywieniowymi, w przypadku których dietetyczne odżywianie nie może zostać osiągnięte jedynie przez zmianę normalnej diety.

Przez wiele lat FSMP nosiła nazwę ONS (ang. oral nutritional supplements). Trzeba stanowczo podkreślić, że dieta kuchenna w żadnej postaci nie jest żywnością specjalnego przeznaczenia medycznego.