Wartość krajobrazu. Rozwój przestrzeni obszarów wiejskich - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
1 stycznia 2011
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Wartość krajobrazu. Rozwój przestrzeni obszarów wiejskich - ebook
Tematyka książki porusza aktualne kwestie związane z pozaprodukcyjnymi funkcjami rolnictwa.
Autorzy omówili wpływ koncepcji zrównoważonego rozwoju na podejście do zagadnień związanych z rozwojem obszarów wiejskich w krajach Unii Europejskiej.
Szczególną uwagę skupili na toczącej się obecnie dyskusji dotyczącej przyszłości krajobrazu wiejskiego i kwestiach związanych z postrzeganiem krajobrazu przez społeczeństwo.
Przedstawili wartość krajobrazu jako wartość ekonomiczną.
Omówione zostały także zasady uwzględniania wartości elementów krajobrazu w procesie scalenia gruntów pod kątem wykorzystania tego procesu do kształtowania krajobrazu obszarów wiejskich.
Ponadto zaprezentowano możliwości zastosowania technologii Systemów Informacji Przestrzennej do kształtowania i wyceny krajobrazu.
Publikacja skierowana jest do studentów gospodarki przestrzennej, geodezji i kartografii, architektury krajobrazu i geografii. Przydatna będzie także pracownikom Starostw Powiatowych oraz Wojewódzkich Biur Geodezji i Terenów Rolnych.
| Kategoria: | Geologia i geografia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-01-20896-7 |
| Rozmiar pliku: | 2,9 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
WSTĘP
W dzisiejszych czasach przebiegają niezależne od siebie dwa procesy. Po pierwsze, jest to wzrost świadomości ekologicznej, związany z ograniczaniem dobra, jakim jest przestrzeń, tu rozumiana jako krajobraz oraz ze stopniowym zaspokajaniem innych, bardziej podstawowych potrzeb społeczeństwa. W wyniku tego procesu krajobraz wiejski coraz częściej jest uznawany za dobro publiczne także w znaczeniu ekonomicznym – jest przy tym przykładem produktu wytworzonego przez działalność rolniczą w ramach pozaprodukcyjnych funkcji rolnictwa (non-commodity output). Zagadnienie wartości krajobrazu zaczyna być kwestią wymagającą rozstrzygnięcia także przy rozdziale środków unijnych umożliwiających realizację różnych programów wsparcia, takich jak choćby Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013, w którym w ramach określonych działań jest poruszana problematyka rekompensat środowiskowych, co zmusza do wyceny rynkowej pewnych elementów krajobrazu obszarów wiejskich. Program ten może mieć istotne znaczenie w Polsce ze względu na specyficzne rozdrobnienie naszej struktury agrarnej umożliwiające zachowanie cennych krajobrazów rolniczych o wysokiej różnorodności biologicznej (zaliczanej do najbogatszych w Europie).
Drugim procesem, istotnym z naszego punktu widzenia, jest rozwój technologii systemów informacji przestrzennej, która, jak żadne inne wcześniej znane narzędzie, pozwala w łatwy sposób gromadzić, przetwarzać i analizować dane geograficzne pochodzące z różnych źródeł. Ponadto dane przestrzenne są coraz tańsze i łatwiej dostępne, a znaczącą rolę odgrywa tu rozwój Internetu i związanego z nim darmowego udostępniania rozmaitych danych przez różne instytucje, głównie publiczne. Dane stają się przy tym bardziej złożone i dokładne, sprzęt komputerowy szybszy i pojemniejszy, oprogramowanie zawiera coraz bardziej zaawansowane funkcje, co pozwala bez trudu dane te gromadzić i przetwarzać.
Okazuje się więc, że dziś, jak nigdy dotąd, zaistniała możliwość wyceny wartości krajobrazu. Po pierwsze, coraz wyraźniej zdajemy sobie sprawę z tego jak bardzo jest cenny, po drugie zaś dysponujemy narzędziem pozwalającym budować i analizować modele wiernie oddające złożone jego aspekty ważne podczas opisu krajobrazu.
W ujęciu zaprezentowanym w książce bardzo istotne jest założenie, że krajobraz (oprócz jego oczywistych związków z uwarunkowaniami przyrodniczymi i procesami historycznymi) jest także funkcją relacji społecznych. Przewiduje się, że w najbliższym czasie ustalenie wartości elementów krajobrazu będzie miało duże znaczenie w procesach związanych z przebudową ekonomiczno-społeczno-przestrzenną obszarów wiejskich. Takie założenie wiąże się z koniecznością włączenia do procedury określania wartości krajobrazu wiejskiego badań socjologicznych.
W prezentowanej książce, w celu wszechstronnego przedstawienia zagadnień związanych z wartością krajobrazu i kierunkami rozwoju przestrzennego obszarów wiejskich, wybrano podejście interdyscyplinarne, łączące ekspercką wiedzę z zakresu architektury krajobrazu, systemów informacji przestrzennej, ekonomii, ale także, w nie mniejszym stopniu – socjologii i psychologii.
Autorzy1 CO TO JEST KRAJOBRAZ ?
Krajobraz jest tematem badań wielu różnych dyscyplin naukowych. Każda z nich inaczej rozumie koncepcję krajobrazu. Niejednoznaczność terminu „krajobraz” i różnorodność sposobów jego pojmowania są przedmiotem rozważań w pracach wielu autorów. Wolski (2002a) wyodrębnia pięć głównych jego znaczeń:
1) krajobraz jako pojęcie ogólne. W naukach przyrodniczych krajobraz jest pojęciem, takim jak pierwiastek chemiczny, czy też roślina w innych dziedzinach (Perelman, 1971, za Wolski, 2002a);
2) krajobraz jako pojęcie stosowane w celu nazwania określonego fragmentu powierzchni Ziemi;
3) krajobraz jako pojęcie określające fizjonomię powierzchni Ziemi. Tak definiują krajobraz zarówno geografowie, jak i planiści przestrzeni. Według Bogdanowskiego, Łuczyńskiej-Bruzdy i Nováka (1973) krajobraz to fizjonomia powierzchni Ziemi, będąca syntezą elementów przyrodniczych i działalności człowieka. Podobną definicję krajobrazu umieszczono w Europejskiej Konwencji Krajobrazowej (2000). Zgodnie z zapisami konwencji, krajobraz to fragment powierzchni Ziemi postrzegany przez ludzi, którego charakter jest rezultatem oddziaływań pomiędzy czynnikami naturalnymi i antropogenicznymi;
4) krajobraz jako pojęcie określające subiektywne odwzorowanie geokompleksu;
5) krajobraz jako pojęcie określające system składników środowiska geograficznego.
Pojęcie krajobraz czasem bywa wykorzystywane w odniesieniu do fragmentu zorganizowanego terytorium, np. administracyjnego, jak francuski pays, niemiecki Landschaft czy holenderski landschap (Antrop, 2004). Wreszcie pojęcia krajobraz używamy jako metafory, np. krajobraz polityczny, krajobraz medialny.
Przegląd koncepcji krajobrazu i rodzaje klasyfikacji krajobrazu obszarów wiejskich (będącego przedmiotem niniejszej publikacji) szczegółowo przedstawili Cymerman i in. (1992).
Jacobs (2006) proponuje potrójne podejście do rozumienia koncepcji krajobrazu. Wyróżnia trzy rodzaje rzeczywistości: rzeczywistość fizyczną, rzeczywistość społeczną i rzeczywistość wewnętrzną. W każdej z tych rzeczywistości koncepcja krajobrazu jest inna.
1.1. Krajobraz jako komponent rzeczywistości fizycznej
Pierwszą koncepcją krajobrazu wyróżnioną przez Jacobsa jest „krajobraz materialny” (matterscape), będący komponentem rzeczywistości fizycznej. Istnienie zjawiska (tu: krajobrazu) w przestrzeni fizycznej jest obiektywne, niezależne od subiektywnych dążeń, intencji i świadomości jednostek. Krajobraz materialny jest rzeczywistością fizyczną, opisaną jako system podległy prawom natury.
Poszukiwanie informacji o „krajobrazie materialnym” stanowi przedmiot badań dyscyplin naukowych, takich jak: geografia, ekologia, geologia, hydrologia, gleboznawstwo i inne nauki o środowisku przyrodniczym.
Przykładem mogą być przytoczone tu wybrane definicje sformułowane na potrzeby geografii fizycznej czy też ekologii krajobrazu:
1) krajobraz to synonim terytorialnego lub akwaterytorialnego kompleksu przyrodniczego, jest częścią terytorium lub akwaterytorium ograniczoną umownie granicami pionowymi, zgodnie z zasadą względnej jednorodności, oraz granicami poziomymi na podstawie zanikania tego czynnika, na którego podstawie dany kompleks wydzielono (Armand, 1979);
2) krajobrazem naturalnym jest fizjonomiczny typ terenu o swoistej strukturze, na którą składa się wzajemne powiązanie rzeźby powierzchni i jej składu litologicznego, stosunków wodnych, lokalnoklimatycznych, biocenotycznych i glebowych, a także tych efektów gospodarki ludzkiej, której wyrazem jest modyfikacja warunków przyrodniczych (Kondracki, 1981).
Kondracki i Richling (1983) definiują krajobraz jako część epigeosfery stanowiącą złożony przestrzennie geokompleks o swoistej strukturze i wewnętrznych powiązaniach. Forman i Godron (1986) podkreślają dynamiczny charakter krajobrazu dotyczący jego funkcjonowania i procesów w nim zachodzących. Autorzy ci wyróżniają trzy główne charakterystyki krajobrazu:
1) strukturę krajobrazu, czyli przestrzenne relacje między jednostkami krajobrazowymi (m.in. rozmieszczenie ekosystemów, gatunków, dystrybucję energii i materii);
2) funkcjonowanie krajobrazu, czyli interakcję między przestrzennymi jednostkami krajobrazowymi (przepływ energii i materii, migracje organizmów);
3) zmienność, czyli przekształcenia struktury i funkcji układu jednostek ekologicznych w czasie.
Żarska (2001) proponuje uwzględnienie ponadto aspektu jakościowego i ilościowego w strukturze krajobrazu.
W dzisiejszych czasach przebiegają niezależne od siebie dwa procesy. Po pierwsze, jest to wzrost świadomości ekologicznej, związany z ograniczaniem dobra, jakim jest przestrzeń, tu rozumiana jako krajobraz oraz ze stopniowym zaspokajaniem innych, bardziej podstawowych potrzeb społeczeństwa. W wyniku tego procesu krajobraz wiejski coraz częściej jest uznawany za dobro publiczne także w znaczeniu ekonomicznym – jest przy tym przykładem produktu wytworzonego przez działalność rolniczą w ramach pozaprodukcyjnych funkcji rolnictwa (non-commodity output). Zagadnienie wartości krajobrazu zaczyna być kwestią wymagającą rozstrzygnięcia także przy rozdziale środków unijnych umożliwiających realizację różnych programów wsparcia, takich jak choćby Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007–2013, w którym w ramach określonych działań jest poruszana problematyka rekompensat środowiskowych, co zmusza do wyceny rynkowej pewnych elementów krajobrazu obszarów wiejskich. Program ten może mieć istotne znaczenie w Polsce ze względu na specyficzne rozdrobnienie naszej struktury agrarnej umożliwiające zachowanie cennych krajobrazów rolniczych o wysokiej różnorodności biologicznej (zaliczanej do najbogatszych w Europie).
Drugim procesem, istotnym z naszego punktu widzenia, jest rozwój technologii systemów informacji przestrzennej, która, jak żadne inne wcześniej znane narzędzie, pozwala w łatwy sposób gromadzić, przetwarzać i analizować dane geograficzne pochodzące z różnych źródeł. Ponadto dane przestrzenne są coraz tańsze i łatwiej dostępne, a znaczącą rolę odgrywa tu rozwój Internetu i związanego z nim darmowego udostępniania rozmaitych danych przez różne instytucje, głównie publiczne. Dane stają się przy tym bardziej złożone i dokładne, sprzęt komputerowy szybszy i pojemniejszy, oprogramowanie zawiera coraz bardziej zaawansowane funkcje, co pozwala bez trudu dane te gromadzić i przetwarzać.
Okazuje się więc, że dziś, jak nigdy dotąd, zaistniała możliwość wyceny wartości krajobrazu. Po pierwsze, coraz wyraźniej zdajemy sobie sprawę z tego jak bardzo jest cenny, po drugie zaś dysponujemy narzędziem pozwalającym budować i analizować modele wiernie oddające złożone jego aspekty ważne podczas opisu krajobrazu.
W ujęciu zaprezentowanym w książce bardzo istotne jest założenie, że krajobraz (oprócz jego oczywistych związków z uwarunkowaniami przyrodniczymi i procesami historycznymi) jest także funkcją relacji społecznych. Przewiduje się, że w najbliższym czasie ustalenie wartości elementów krajobrazu będzie miało duże znaczenie w procesach związanych z przebudową ekonomiczno-społeczno-przestrzenną obszarów wiejskich. Takie założenie wiąże się z koniecznością włączenia do procedury określania wartości krajobrazu wiejskiego badań socjologicznych.
W prezentowanej książce, w celu wszechstronnego przedstawienia zagadnień związanych z wartością krajobrazu i kierunkami rozwoju przestrzennego obszarów wiejskich, wybrano podejście interdyscyplinarne, łączące ekspercką wiedzę z zakresu architektury krajobrazu, systemów informacji przestrzennej, ekonomii, ale także, w nie mniejszym stopniu – socjologii i psychologii.
Autorzy1 CO TO JEST KRAJOBRAZ ?
Krajobraz jest tematem badań wielu różnych dyscyplin naukowych. Każda z nich inaczej rozumie koncepcję krajobrazu. Niejednoznaczność terminu „krajobraz” i różnorodność sposobów jego pojmowania są przedmiotem rozważań w pracach wielu autorów. Wolski (2002a) wyodrębnia pięć głównych jego znaczeń:
1) krajobraz jako pojęcie ogólne. W naukach przyrodniczych krajobraz jest pojęciem, takim jak pierwiastek chemiczny, czy też roślina w innych dziedzinach (Perelman, 1971, za Wolski, 2002a);
2) krajobraz jako pojęcie stosowane w celu nazwania określonego fragmentu powierzchni Ziemi;
3) krajobraz jako pojęcie określające fizjonomię powierzchni Ziemi. Tak definiują krajobraz zarówno geografowie, jak i planiści przestrzeni. Według Bogdanowskiego, Łuczyńskiej-Bruzdy i Nováka (1973) krajobraz to fizjonomia powierzchni Ziemi, będąca syntezą elementów przyrodniczych i działalności człowieka. Podobną definicję krajobrazu umieszczono w Europejskiej Konwencji Krajobrazowej (2000). Zgodnie z zapisami konwencji, krajobraz to fragment powierzchni Ziemi postrzegany przez ludzi, którego charakter jest rezultatem oddziaływań pomiędzy czynnikami naturalnymi i antropogenicznymi;
4) krajobraz jako pojęcie określające subiektywne odwzorowanie geokompleksu;
5) krajobraz jako pojęcie określające system składników środowiska geograficznego.
Pojęcie krajobraz czasem bywa wykorzystywane w odniesieniu do fragmentu zorganizowanego terytorium, np. administracyjnego, jak francuski pays, niemiecki Landschaft czy holenderski landschap (Antrop, 2004). Wreszcie pojęcia krajobraz używamy jako metafory, np. krajobraz polityczny, krajobraz medialny.
Przegląd koncepcji krajobrazu i rodzaje klasyfikacji krajobrazu obszarów wiejskich (będącego przedmiotem niniejszej publikacji) szczegółowo przedstawili Cymerman i in. (1992).
Jacobs (2006) proponuje potrójne podejście do rozumienia koncepcji krajobrazu. Wyróżnia trzy rodzaje rzeczywistości: rzeczywistość fizyczną, rzeczywistość społeczną i rzeczywistość wewnętrzną. W każdej z tych rzeczywistości koncepcja krajobrazu jest inna.
1.1. Krajobraz jako komponent rzeczywistości fizycznej
Pierwszą koncepcją krajobrazu wyróżnioną przez Jacobsa jest „krajobraz materialny” (matterscape), będący komponentem rzeczywistości fizycznej. Istnienie zjawiska (tu: krajobrazu) w przestrzeni fizycznej jest obiektywne, niezależne od subiektywnych dążeń, intencji i świadomości jednostek. Krajobraz materialny jest rzeczywistością fizyczną, opisaną jako system podległy prawom natury.
Poszukiwanie informacji o „krajobrazie materialnym” stanowi przedmiot badań dyscyplin naukowych, takich jak: geografia, ekologia, geologia, hydrologia, gleboznawstwo i inne nauki o środowisku przyrodniczym.
Przykładem mogą być przytoczone tu wybrane definicje sformułowane na potrzeby geografii fizycznej czy też ekologii krajobrazu:
1) krajobraz to synonim terytorialnego lub akwaterytorialnego kompleksu przyrodniczego, jest częścią terytorium lub akwaterytorium ograniczoną umownie granicami pionowymi, zgodnie z zasadą względnej jednorodności, oraz granicami poziomymi na podstawie zanikania tego czynnika, na którego podstawie dany kompleks wydzielono (Armand, 1979);
2) krajobrazem naturalnym jest fizjonomiczny typ terenu o swoistej strukturze, na którą składa się wzajemne powiązanie rzeźby powierzchni i jej składu litologicznego, stosunków wodnych, lokalnoklimatycznych, biocenotycznych i glebowych, a także tych efektów gospodarki ludzkiej, której wyrazem jest modyfikacja warunków przyrodniczych (Kondracki, 1981).
Kondracki i Richling (1983) definiują krajobraz jako część epigeosfery stanowiącą złożony przestrzennie geokompleks o swoistej strukturze i wewnętrznych powiązaniach. Forman i Godron (1986) podkreślają dynamiczny charakter krajobrazu dotyczący jego funkcjonowania i procesów w nim zachodzących. Autorzy ci wyróżniają trzy główne charakterystyki krajobrazu:
1) strukturę krajobrazu, czyli przestrzenne relacje między jednostkami krajobrazowymi (m.in. rozmieszczenie ekosystemów, gatunków, dystrybucję energii i materii);
2) funkcjonowanie krajobrazu, czyli interakcję między przestrzennymi jednostkami krajobrazowymi (przepływ energii i materii, migracje organizmów);
3) zmienność, czyli przekształcenia struktury i funkcji układu jednostek ekologicznych w czasie.
Żarska (2001) proponuje uwzględnienie ponadto aspektu jakościowego i ilościowego w strukturze krajobrazu.
więcej..
