Wolność, równość, przemoc - ebook

Spis tre­ści

O (nie naj­szla­chet­niej­szych) mo­ty­wa­cjach

Część I. Li­be­ral­na re­pre­sja

1. Uto­pie sek­su­al­ne­go wy­zwo­le­nia

2. De­wiant i pro­ce­du­ra, czy­li ukry­wa­nie nie­de­mo­kra­tycz­nych przy­jem­no­ści

3. Za­ka­za­ny strach. Jak wy­mknąć się re­pre­sji

Część II. „Wol­ność, rów­ność i bra­ter­stwo – jak dojść do cza­sow­ni­ków?”

1. Mię­dzy mów­ni­cą a sza­fo­tem

2. Pa­ra­dok­sy po­li­ty­ki toż­sa­mo­ści. Stand-up w trzech ak­tach

Akt I. „Iden­ty­fi­ku­ję się jako oso­ba zmę­czo­na”. O toż­sa­mo­ści

Akt II.Prze­moc sym­bo­licz­na, czy­li par­tia scrab­bli

Akt III. Ko­niec ko­me­dii, czy­li jak pro­wa­dzić de­ba­tę pu­blicz­ną

3. Przy ku­la­wym ike­ow­skim sto­le

Co po­win­ni­śmy so­bie po­wie­dzieć

Aneks. Wie­lo­głos i prze­mil­cze­nia

Nota bi­blio­gra­ficz­na

Przy­pi­syPrzy­pi­sy

Część I. Li­be­ral­na re­pre­sja

3. Za­ka­za­ny strach. Jak wy­mknąć się re­pre­sji

1 Ali­ce Mun­ro, Noc, w: tej­że, Dro­gie ży­cie, przeł. Agniesz­ka Kuc, Kra­ków 2013, s. 362.

2 Ma­riusz Za­wadz­ki, Jak zo­sta­łem ra­si­stą. 1 pro­mil nie da­wał spo­ko­ju, ale na 99,9 proc. ro­bi­łem z sie­bie idio­tę, „Ga­ze­ta Wy­bor­cza”, 1.08.2016, http://wy­bor­cza.pl/1,75968,20481970,jak-zo­sta­lem-ra­si­sta.html, do­stęp: 23.03.2019.

3 Ma­riusz Za­wadz­ki, Jak zo­sta­łem ra­si­stą. 1 pro­mil nie da­wał spo­ko­ju, ale na 99,9 proc. ro­bi­łem z sie­bie idio­tę, „Ga­ze­ta Wy­bor­cza”, 1.08.2016, http://wy­bor­cza.pl/1,75968,20481970,jak-zo­sta­lem-ra­si­sta.html, do­stęp: 23.03.2019.

4 Jon Swa­ine, Oli­ver Lau­gh­land, Ja­mi­les Lar­tey, Cia­ra McCar­thy, Young black men kil­led by US po­li­ce at hi­ghest rate in year of 1,134 de­aths, „The Gu­ar­dian” 31.12.2015, https://www.the­gu­ar­dian.com/us-news/2015/dec/31/the-co­un­ted-po­li­ce-kil­lings-2015-young-black-men, do­stęp: 1.04.2019; Frank Edwards, Mi­cha­el Espo­si­to, Po­li­ce kill abo­ut 3 men per day in the US, ac­cor­ding to new stu­dy, „The Co­nver­sa­tion”, 11.08.2018, https://the­co­nver­sa­tion.com/po­li­ce-kill-abo­ut-3-men-per-day-in-the-us-ac­cor­ding-to-new-stu­dy-100567, do­stęp: 1.04.2019.

5 Ma­riusz Za­wadz­ki, Jak zo­sta­łem ra­si­stą. 1 pro­mil nie da­wał spo­ko­ju, ale na 99,9 proc. ro­bi­łem z sie­bie idio­tę, „Ga­ze­ta Wy­bor­cza”, 1.08.2016, http://wy­bor­cza.pl/1,75968,20481970,jak-zo­sta­lem-ra­si­sta.html, do­stęp: 23.03.2019.

6 Pier­re Bo­ur­dieu, Zmysł prak­tycz­ny, przeł. Ma­ciej Fal­ski, Kra­ków 2008.

7 Jack Her­re­ra, Most Ter­ro­rist Vic­tims Are Mu­slim, „Pa­ci­fic Stan­dard”, 18.03.2019, https://psmag.com/news/most-ter­ro­rist-vic­tims-are-mu­slim, do­stęp: 1.04.2019.

8 Zob. ogól­no­do­stęp­na baza da­nych glo­bal­ne­go ter­ro­ru po­zwa­la­ją­ca na wy­szu­ki­wa­nie ze wzglę­du na róż­ne kry­te­ria: Glo­bal Ter­ro­rist Da­ta­ba­se, https://www.start.umd.edu/gtd, do­stęp: 25.03.2019.

9 Ro­bin An­drews, How Sim­ple Math Shows Us That Man­che­ster-Sty­le Ter­ror At­tacks Sho­uldn’t Be Fe­ared, „For­bes”, 24.05.2017, https://www.for­bes.com/si­tes/ro­bi­nan­drews/2017/05/24/how-sim­ple-math-shows-us-that-man­che­ster-sty­le-ter­ror-at­tacks-sho­uldnt-be-fe­ared/#158493a­264ac, do­stęp: 1.04.2019.

10 Moż­na też przy­jąć in­ter­pre­ta­cję, że „zdro­wo­roz­sąd­ko­wa” oce­na za­gro­że­nia opie­ra się na prze­słan­ce, że w Lon­dy­nie mogę li­czyć na po­moc in­nych lu­dzi i pań­stwo­we­go mo­no­po­lu prze­mo­cy, a w Uszgu­li nie. Je­śli jed­nak tak by było, to dla­cze­go tej sa­mej lo­gi­ki nie sto­su­je się na wła­snym te­re­nie, przyj­mu­jąc, że ko­bie­ta w prze­strze­ni pry­wat­nej jest bar­dziej za­gro­żo­na mę­ską prze­mo­cą niż w sfe­rze pu­blicz­nej?

11 Ali­ce Mun­ro, Noc, dz. cyt., s. 361–362.

12 Ary­sto­te­les, Po­ety­ka, przeł. i oprac. Hen­ryk Pod­biel­ski, Wro­cław–War­sza­wa–Kra­ków–Gdańsk–Łódź 1983, s. 17.

13 Ary­sto­te­les, Po­ety­ka, przeł. i oprac. Hen­ryk Pod­biel­ski, Wro­cław–War­sza­wa–Kra­ków–Gdańsk–Łódź 1983, s. 35.

14 Ho­mer, Ody­se­ja, przeł. Jan Pa­ran­dow­ski, War­sza­wa 1972, s. 338.

15 Zob. Owen Bar­field, Hi­sto­ry in En­glish Words, Lon­don 1954, s. 169–170.

16 Pro­ces kształ­to­wa­nia się sfe­ry su­biek­tyw­nej w po­wią­za­niu z prze­mia­na­mi eks­pre­sji ana­li­zu­ję szcze­gó­ło­wo w: Aga­ta Si­ko­ra, Szcze­rość. O wy­ła­nia­niu się no­wo­cze­sne­go po­rząd­ku ko­mu­ni­ka­cyj­ne­go (w przy­go­to­wa­niu).

17 Co­lin Camp­bell, The Ro­man­tic Ethic and the Spi­rit of Mo­dern Con­su­me­rism, Oxford 2005, s. 72.

18 Zob. Char­les Tay­lor, Ety­ka au­ten­tycz­no­ści, przeł. An­drzej Pa­we­lec, Kra­ków 1996; ten­że, A Se­cu­lar Age, Cam­brid­ge, Mass. 2007.

19 Co­lin Camp­bell, The Ro­man­tic Ethic and the Spi­rit of Mo­dern Con­su­mer­ism, dz. cyt.

20 Ali­ce Mun­ro, Noc, dz. cyt., s. 327.

21 Ad­rian Sta­chow­ski, Wy­ko­nu­ję taki za­wód. Roz­mo­wa z Jac­kiem Hugo Ba­de­rem, „Dwu­ty­go­dnik”, 06.2014, nr 135, https://www.dwu­ty­go­dnik.com/ar­ty­kul/5267-wy­ko­nu­je-taki-za­wod.html, do­stęp: 1.04.2019.

22 Zo­fia Król, Ile war­ta jest fik­cja, „Ga­ze­ta Wy­bor­cza”, 23.04.2015, http://wy­bor­cza.pl/ma­ga­zyn/1,124059,17804445,Ile­_war­ta­_je­st_fik­cja.html, do­stęp: 1.04.2019.

23 Clif­fort Ge­ertz, In­ter­pre­ta­cja kul­tur, przeł. Ma­ria Pie­cha­czek-Bor­kow­ska, Kra­ków 2005, s. 30. Hay­den Whi­te, Pro­za hi­sto­rycz­na, przeł. Ra­fał Bo­ry­sław­ski, Kra­ków 2005.

24 Erich Au­er­bach, Mi­me­sis. Rze­czy­wi­stość przed­sta­wio­na w li­te­ra­tu­rze Za­cho­du, przekł. i przedm. Zbi­gniew Ża­bic­ki, przedm. do dru­gie­go wyd. Mi­chał Pa­weł Mar­kow­ski, War­sza­wa .

25 Nor­th­rop Frye, Mit, fik­cja i prze­miesz­cze­nie, przeł. Elż­bie­ta Mu­skat-Ta­ba­kow­ska, „Pa­mięt­nik Li­te­rac­ki” 1969, z. 2, s. 300.

26 Nor­th­rop Frye, Mit, fik­cja i prze­miesz­cze­nie, przeł. Elż­bie­ta Mu­skat-Ta­ba­kow­ska, „Pa­mięt­nik Li­te­rac­ki” 1969, z. 2, s. 300.

27 Choć trze­ba pa­mię­tać, że jed­no­cze­śnie pro­duk­cje te nie wy­cho­dzą poza pej­zaż za­chod­niej kul­tu­ry miej­skiej i es­te­ty­kę kla­sy śred­niej.

28 Ostat­nio na po­dob­ne kwe­stie zwra­cał uwa­gę Ry­szard Ko­zio­łek w Do­brze się my­śli li­te­ra­tu­rą, Wo­ło­wiec–Ka­to­wi­ce 2016, rozdz. De­kla­ra­cje.

29 Ga­vin McIn­nes, Sur­ren­ding to De­ath, „Taki’s Ma­ga­zi­ne”, 14.05.2016, https://www.ta­ki­mag.com/ar­tic­le/sur­ren­de­rin­g_to­_de­ath_ga­vi­n_m­cin­nes/, do­stęp: 4.04.2019.

30 Isma­el El Ira­ki, A Let­ter to Jes­se Hu­ghes from a Fel­low Ba­tac­lan Su­rvi­vor, „The Gu­ar­dian”, 24.05.2016, https://www.the­gu­ar­dian.com/com­men­tis­free/2016/may/24/jes­se-hu­ghes-eagles-of-de­ath-me­tal-pa­ris-at­tacks-ba­tac­lan-su­rvi­vor, do­stęp: 2.04.2019.

31 Isma­el El Ira­ki, A Let­ter to Jes­se Hu­ghes from a Fel­low Ba­tac­lan Su­rvi­vor, „The Gu­ar­dian”, 24.05.2016, https://www.the­gu­ar­dian.com/com­men­tis­free/2016/may/24/jes­se-hu­ghes-eagles-of-de­ath-me­tal-pa­ris-at­tacks-ba­tac­lan-su­rvi­vor, do­stęp: 2.04.2019.

32 Isma­el El Ira­ki, A Let­ter to Jes­se Hu­ghes from a Fel­low Ba­tac­lan Su­rvi­vor, „The Gu­ar­dian”, 24.05.2016, https://www.the­gu­ar­dian.com/com­men­tis­free/2016/may/24/jes­se-hu­ghes-eagles-of-de­ath-me­tal-pa­ris-at­tacks-ba­tac­lan-su­rvi­vor, do­stęp: 2.04.2019.

33 Didi udzie­lił kil­ku wy­wia­dów, ale nie ży­czył so­bie ujaw­nie­nia na­zwi­ska ani twa­rzy.

34 Pau­li­ne Me­vel, „You Sa­ved my Life”. Pa­ris At­tack Su­rvi­vors Seek So­la­ce with Ba­tac­lan Se­cu­ri­ty Man, Reu­ters, 25.02.2016, https://www.reu­ters.com/ar­tic­le/us-fran­ce-sho­oting-ba­tac­lan-hero/you-sa­ved-my-life-pa­ris-at­tack-su­rvi­vors-seek-so­la­ce-with-ba­tac­lan-se­cu­ri­ty-man-idU­SKC­N0VY­2NH, do­stęp: 2.04.2019.

35 Alis­sa J. Ru­bin, Li­lia Bla­ise, Third of Nice Truck At­tack’s Dead Were Mu­slim, Gro­up Says, „The New York Ti­mes”, 19.07.2016, https://www.ny­ti­mes.com/2016/07/20/world/eu­ro­pe/nice-truck-at­tack-vic­tims-mu­slims.html, do­stęp: 5.04.2019.

36 Zob. np. Ka­ta­rzy­na Tu­by­le­wicz, Mo­ra­li­ści. Jak Szwe­dzi uczą się na błę­dach i inne hi­sto­rie, War­sza­wa 2017; re­la­cje Ur­szu­li Ptak dla „Kry­ty­ki Po­li­tycz­nej”, np. Pu­łap­ki na do­brych lu­dzi, „Kry­ty­ka Po­li­tycz­na”, 2.07.2017, https://kry­ty­ka­po­li­tycz­na.pl/swiat/pu­lap­ki-na-do­brych-lu­dzi/, do­stęp: 2.08.2019.

37 Mo­ni­ka Bo­ba­ko, Is­la­mo­fo­bia jako tech­no­lo­gia wła­dzy. Stu­dium z an­tro­po­lo­gii po­li­tycz­nej, Kra­ków 2017.

38 Trze­ba przy tym pa­mię­tać, że licz­ba śmier­tel­nych ofiar po­ża­ru lon­dyń­skie­go Gren­fell To­wer, któ­ry wy­buchł 14 czerw­ca 2017 roku – sie­dem­dzie­siąt dwie oso­by – była nie­mal dwa razy więk­sza niż licz­ba za­bi­tych w wy­ni­ku ter­ro­ru w Wiel­kiej Bry­ta­nii przez cały rok. Blok ko­mu­nal­ny, któ­ry za­mie­nił się w po­chod­nię, zo­stał ob­ło­żo­ny ta­ni­mi, ła­two­pal­ny­mi ma­te­ria­ła­mi. Straż po­żar­na nie była wła­ści­wie wy­po­sa­żo­na i nie dość szyb­ko od­stą­pi­ła od pro­ce­du­ry na­ka­zu­ją­cej miesz­kań­com po­zo­stać w miesz­ka­niach. Oca­le­ni nie zo­sta­li oto­cze­ni sku­tecz­ną opie­ką władz lo­kal­nych czy rzą­du. Tra­ge­dia wy­wo­ła­ła de­ba­tę o po­li­ty­ce „za­ci­ska­nia pasa” (au­ste­ri­ty), kon­se­kwen­cjach eko­no­micz­nych nie­rów­no­ści oraz do­pro­wa­dzi­ła do kon­tro­li bez­pie­czeń­stwa po­ża­ro­we­go w blo­kach w ca­łej Wiel­kiej Bry­ta­nii.