Współczesna terapia zajęciowa. Od teorii do praktyki - ebook

Autorzy

ANNA MISIOREK – doktor nauk o kulturze fizycznej, magister rehabilitacji ruchowej, certyfikowany nauczyciel terapii zajęciowej (kurs Teacher Training in Occupational Therapy Theory, Practice and Education, certyfikat wydany przez European Network of Occupational Therapy in Higher Education – ENOTHE). Adiunkt w Katedrze Terapii Zajęciowej na Wydziale Rehabilitacji Ruchowej Akademii Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie. Wiedzę z zakresu terapii zajęciowej nabywała w placówkach krajowych, a także w Holandii, Szwecji. Autorka rozdziałów w książkach: Terapia zajęciowa, Terapia zajęciowa w dysfunkcjach narządu ruchu oraz artykułów dotyczących tematyki terapii zajęciowej. Członek-założyciel oraz skarbnik Polskiego Stowarzyszenia Terapii Zajęciowej, delegat Światowej Federacji Terapeutów Zajęciowych (World Federation of Occupational Therapists – WFOT).

EDYTA JANUS – doktor habilitowany nauk społecznych, magister psychologii, magister socjologii, trener-szkoleniowiec. Certyfikowany Teacher Training in Occupational Therapy Theory, Practice and Education (certyfikat wydany przez European Network of Occupational Therapy in Higher Education – ENOTHE). Adiunkt w Katedrze Terapii Zajęciowej na Wydziale Rehabilitacji Ruchowej Akademii Wychowania Fizycznego im. B. Czecha w Krakowie. Praktykę z zakresu terapii zajęciowej nabywała w placówkach krajowych, a także w Portugalii, Słowenii, Wielkiej Brytanii. Autorka książek Psychologia w pracy terapeuty zajęciowego. Wybrane zagadnienia, Terapeuci zajęciowi w Polsce. Role zawodowe, kształcenie i perspektywy rozwoju zawodu, współautorka Terapii zajęciowej w geriatrii, redaktor Terapii zajęciowej osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz licznych artykułów naukowych korespondujących z tematyką terapii zajęciowej. Członek Zarządu Polskiego Stowarzyszenia Terapii Zajęciowej.

MIŁOSZ KUŚNIERZ – absolwent Instytutu Socjologii na Uniwersytecie Wrocławskim, doktor nauk humanistycznych w zakresie socjologii. Absolwent studiów podyplomowych dla certyfikowanych nauczycieli terapii zajęciowej organizowanych przez European Network of Occupational Therapy in Higher Education (ENOTHE) oraz innych szkoleń kierunkowych. Wykładowca w Katedrze Terapii Zajęciowej na Wydziale Fizjoterapii Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Zajmuje się głównie terapią zajęciową w psychiatrii klinicznej i środowiskowej, terapią zajęciową osób z niepełnosprawnością uczenia (LD) oraz nauką o zajęciu (occupational science) i badaniami w terapii zajęciowej, w tym wdrażaniem Canadian Occupational Performance Measure (COPM) w edukacji i praktyce terapii zajęciowej w Polsce. Członek Zespołu Tematycznego ds. Etyki przy Krajowej Izbie Fizjoterapeutów. Project Manager Erasmus+ EURPAC-European Practice for Occupational Therapists (Project No. 201-1-DE-02-KA202-005085) we współpracy z IBKM w Niemczech i Uniwersytetem Ruse w Bułgarii. Członek zespołu roboczego ds. ustawy o zawodzie terapeuty zajęciowego. Członek-założyciel, członek zarządu (do czerwca 2019 r.) i wiceprezes (od czerwca 2019 r.) Polskiego Stowarzyszenia Terapii Zajęciowej. Doświadczenie zawodowe zdobywał w placówkach krajowych oraz w Belgii, Holandii, Słowenii, Hiszpanii, Portugalii, Finlandii i Szwecji. Autor książki Potencjał integracyjny osób z upośledzeniem umysłowym oraz innych prac i artykułów z zakresu terapii zajęciowej.

RAFAŁ BUGAJ – magister fizjoterapii, absolwent Wydziału Fizjoterapii Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu, doktor nauk o kulturze fizycznej. Absolwent studiów podyplomowych dla certyfikowanych nauczycieli terapii zajęciowej organizowanego przez European Network of Occupational Therapy in Higher Education (ENOTHE) oraz innych szkoleń kierunkowych. Absolwent pedagogicznych studiów podyplomowych. Asystent w Katedrze Terapii Zajęciowej na Wydziale Fizjoterapii Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu. Członek zarządu Polskiego Stowarzyszenia Terapii Zajęciowej. Przewodniczący Zespołu Tematycznego ds. Etyki przy Krajowej Izbie Fizjoterapeutów. Obszar zainteresowań naukowych i profesjonalnych to przede wszystkim etyka w rehabilitacji, terapia zajęciowa osób z niepełnosprawnością uczenia się, kompleksowa rehabilitacja w geriatrii oraz wykluczenie osób niepełnosprawnych. Doświadczenie zawodowe zdobywał w placówkach krajowych oraz w Belgii, Holandii, Słowenii i Finlandii.Przedmowa

W 2012 r. powstały pierwsze w Polsce studia kształcące terapeutów zawodowych na poziomie akademickim. Od tego czasu terapia zajęciowa nabrała nowej jakości i rozpędu – zainteresowanie tą profesją czy dyscypliną naukową znacząco rośnie, o czym mogą świadczyć otwierane przez kolejne ośrodki akademickie studia w tym kierunku. Obecnie tytuł licencjata terapii zajęciowej można uzyskać w Krakowie, Wrocławiu, Warszawie, Poznaniu, Bydgoszczy i Gdańsku, natomiast magistra – w Krakowie i Poznaniu. Powstało również Polskie Stowarzyszenie Terapii Zajęciowej (PSTZ), którego celem jest m.in. zjednoczenie środowiska wszystkich terapeutów zajęciowych w Polsce i promocja „nowoczesnej” terapii zajęciowej. PSTZ jest członkiem Światowej Federacji Terapeutów Zajęciowych (World Federation of Occupational Therapists – WFOT) oraz Rady Terapeutów Zajęciowych dla Krajów Europejskich (Council of Occupational Therapists for the European Countries – COTEC).

Niniejsza publikacja stanowi wsparcie dla rozwoju terapii zajęciowej jako profesji i jako dyscypliny naukowej. Zawarte są w niej informacje teoretyczne dotyczące historii terapii zajęciowej zarówno w kraju, jak i na świecie, współczesnych idei czy koncepcji terapii. Znajduje się w niej również zestawienie wybranych artykułów naukowych, które ukazują, w jaki sposób owe koncepcje można włączyć do badań naukowych, nadając im wymiar praktyczny. Uwzględniono – w sposób przekrojowy i łączny – modele terapii zajęciowej i jej proces oraz umiejętności terapeuty zajęciowego. Przedstawione są informacje o możliwych interwencjach wraz z przykładami dobrej praktyki, opartej na dowodach naukowych, oraz o roli terapii zajęciowej w promocji zdrowia. Czynni terapeuci zajęciowi mogą również poznać ścieżki rozwoju zawodowego oraz dowiedzieć się, jak dbać o własne zdrowie, by osiągnąć pełną satysfakcję z wykonywania tego wspaniałego zawodu.

Książka została przygotowana z myślą zarówno o studentach terapii zajęciowej, jej absolwentach, jak również o osobach od lat czynnie zajmujących się terapią zajęciową. Jednak, ze względu na to, że wskazuje miejsce terapii zajęciowej w obszarze rehabilitacji, począwszy od historii profesji, która zawsze rozwijała się w kierunku odpowiadającym na problemy zdrowotne czy funkcjonalne społeczeństwa, poprzez kolejne rozdziały, które coraz dobitniej ukazują ważne miejsce nowoczesnej terapii zajęciowej w systemie innowacyjnych form rehabilitacji, może także stanowić cenne źródło wiedzy dla innych zawodów medycznych, zajmujących się szeroko rozumianą rehabilitacją, szczególnie w wymiarze bio-psycho-społecznym.

dr Anna Misiorek1 . Historia terapii zajęciowej - Anna Misiorek

Słowa kluczowe: historia terapii zajęciowej, leczenie moralne (Moral Treatment), ruch sztuki i rzemiosła (Arts and Crafts Movement), pomocnicy rekonstrukcji (Reconstruction Aides)

1.1. Wprowadzenie

Wyjaśnienie, czym jest terapia zajęciowa, co robi terapeuta zajęciowy, przysparza wiele trudności, zarówno studentom tego kierunku, jak i pracującym terapeutom zajęciowym. Wynika to z faktu, że terapia zajęciowa porusza nie tylko kwestie medyczne, społeczne, lecz także artystyczne. Multidyscyplinarność terapii wynika z historii jej rozwoju. Aby w pełni zrozumieć poszczególne wymiary terapii zajęciowej, należy prześledzić jej historię.

Ten rozdział dotyczy najważniejszych społecznych, politycznych i kulturalnych wydarzeń, które ukształtowały rozwój terapii zajęciowej na przestrzeni lat. Będą w nim również przedstawieni pionierzy terapii zajęciowej.

1.2. Terapia zajęciowa na świecie

W celu jak najbardziej precyzyjnego ujęcia zamieszczonych informacji dokonano przeglądu książek i artykułów nawiązujących do historii terapii zajęciowej dostępnych w bazie Medline, na stronie internetowej Amerykańskiego Stowarzyszenia Terapii Zajęciowej oraz w zbiorach bibliotecznych Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. Posługiwano się przy tym słowami kluczowymi: Occupational Therapy history, Moral Treatment, Arts and Crafts Movement, Reconstruction Aides, Mary Reilly, Gary Kielhofner.

1.2.1. Leczenie moralne – Ruch Moral Treatment (MT)

Przełom wieków XVIII i XIX to okres społecznego przebudzenia, kiedy to zaczęto dostrzegać różnice społeczne, powoływać organizacje charytatywne, a także zauważać los osób chorych psychicznie, które były izolowane od społeczeństwa, więzione, poniżane, wykorzystywane .

Ruch Moral Treatment opierał się na założeniu, że każdy człowiek powinien być traktowany z szacunkiem, każdemu należy się uwaga i współczucie. Pionierzy tego ruchu dokładali wszelkich starań, aby polepszyć los osób chorych psychicznie. Jednym ze sposobów było zaangażowanie pacjentów w wykonywanie drobnych zadań. W ten sposób ich dzień nabierał struktury, pacjenci mogli odczuć stałość (zamiast chaosu), dążenie do celu oraz produktywne zaangażowanie .

Osobami, które szczególnie przyczyniły się do rozwoju koncepcji MT, byli francuski lekarz Philippe Pinel i angielski kupiec William Tuke. Philippe Pinel wprowadził „leczenie pracą” dla osób chorych psychicznie pod koniec XVIII w. Jego celem było odwrócenie uwagi pacjentów od zaburzeń umysłowych/emocjonalnych, a zwrócenie jej w kierunku rozwoju własnych umiejętności. W leczeniu wykorzystywał ćwiczenia fizyczne, muzykę, literaturę, uprawę roli .

W Anglii największy wpływ na rozwój MT miało Religijne Towarzystwo Przyjaciół, znane również jako Kwakrzy (Quakers). Ich wybitnym przedstawicielem był William Tuke. Świadomy okrutnego losu osób chorych psychicznie w placówkach publicznych, postanowił założyć własny „szpital” – York Retreat, gdzie leczenie osób z zaburzeniami psychicznymi bazowało na koncepcji Moral Treatment. Placówka ta zapewniała rodzinną atmosferę i była przeznaczona dla małej liczby osób. Przestrzegano w niej porządku dnia, każda osoba miała wyznaczone obowiązki i codzienne zajęcia. Pacjenci mogli też przemieszczać się swobodnie po znajdującym się obok ogrodzie. Starano się zapewnić równowagę między pracą a czasem wolnym. Wierzono, że traktowanie z szacunkiem, nadanie dniu struktury, celowe zaangażowanie w codzienne czynności, poczucie odpowiedzialności i produktywności przyczynią się do poprawy zdrowia .

Po publikacji pracy Pinnela w 1801 r. oraz pracy Tuke’a w 1813 r. wiele szpitali zarówno w Europie, jak i Stanach Zjednoczonych zdecydowało się na wprowadzenie reform. Pierwszym lekarzem, który „zinstytucjonalizował” koncepcję MT w Stanach Zjednoczonych był Benjamin Rush .

Praktyka terapii zajęciowej wywodzi się właśnie z koncepcji MT, zakładającej leczenie poprzez wykorzystanie drobnych zajęć, aktywności porządkujących dzień i pozwalających na „bardziej normalne” życie pacjentów w placówkach dla osób psychicznie chorych.

1.2.2. Ruch artystyczny sztuki i rzemiosła – Arts and Crafts Movement

Pod koniec XIX w. doszło do ogromnych zmian w nauce, technologii, przemyśle, medycynie. W komunikacji pojawiły się samochody (Henry Ford uruchomił pierwszą linię produkcyjną w 1913 r.). Przedmioty codziennego użytku zaczęły być wytwarzane na masową skalę przy użyciu maszyn. Tempo życia znacząco się zwiększyło .

W reakcji na powyższe powstał ruch artystyczny, zrzeszający artystów i rzemieślników, którego celem było tworzenie sztuki użytkowej, służącej społeczeństwu. Początki ruchu związane są z brytyjskim profesorem Johnem Ruskinem, który twierdził, że praca w fabrykach, na liniach produkcyjnych, ogranicza ludzkie szczęście. Ruskin nawoływał do powrotu do prostszego sposobu życia, gdzie doświadczenie było bardziej autentyczne, mniej skomplikowane poprzez biurokratyczne, zindustrializowane struktury. Ruskin doceniał związek człowieka z jego środowiskiem, wytworami pracy i religią .

Idee Ruskina zostały rozwinięte przez Williama Morrisa – w ten sposób zrodził się ruch obejmujący wiele krajów świata. Jego członkowie opowiadali się za odejściem od masowej produkcji na rzecz odrodzenia się sztuki użytecznej, wykonywanej ręcznie. Głosili oni pogląd, że masowa produkcja „zabija” ludzką kreatywność, odłącza człowieka od natury, od środowiska, niekorzystnie wpływając na jego stan zdrowia . W Polsce ruch Arts and Crafts był reprezentowany przez Warsztaty Krakowskie, powołane w 1913 r.

Wiek XX to również okres gwałtownego rozwoju medycyny; wynaleziono aparat Rentgena, pojawiły się nowe badania diagnostyczne. Lekarze prezentowali myślenie redukcjonistyczne, skupiali się na wynikach badań, funkcjonowaniu poszczególnych tkanek i narządów, a nie na „całym” pacjencie. Mimo to istnieli specjaliści dostrzegający, że nauka nie odpowiada na wiele z pytań stawianych zarówno przez pacjentów, jak i lekarzy; opowiadali się oni za przyjęciem perspektywy holistycznej w leczeniu pacjentów. Jednym z tych specjalistów był dr Herbert Hall. Chorobą, która go szczególnie interesowała, była neurastenia, objawiająca się m.in. wysokim poziomem lęku, zmęczeniem czy nieadekwatnymi zachowaniami. Cierpiały na nią przede wszystkim osoby ze średniej i wyższej klasy społecznej. Hall zaproponował leczenie pracą zamiast dotychczas zalecanego odpoczynku. Swoje zalecenia oparł na filozofii przedstawicieli ruchu Arts and Crafts. Po uzyskaniu wsparcia finansowego otworzył sanatorium w Marblehand, Massachusets, gdzie wdrożył i zaczął dokumentować stosowane metody leczenia .

Kolejnymi dwoma lekarzami, zainteresowanymi leczniczym wpływem zajęć, byli: Adolf Meyer oraz William Rush Dunton. Adolf Meyer był szwajcarskim lekarzem, który w 1982 r. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie później został profesorem psychiatrii na Uniwersytecie Johna Hopkinsa. Propagował on stosowanie perspektywy holistycznej w leczeniu pacjentów. Uważał, że zaangażowanie w znaczące czynności codzienne jest nieodzowną cechą każdego człowieka, a dostarczenie pacjentowi możliwości takiego zaangażowania jest elementem promocji zdrowia. Jego notatkę zatytułowaną The Philosophy of Occupational Therapy z 1921 r., którą przygotował na V Spotkanie Narodowego Towarzystwa Promocji Terapii Zajęciowej, można uznać za podstawę myśli i wizji ówczesnej terapii zajęciowej :

„jest wiele rytmów, które wyznaczają nasze życie: dnia i nocy, snu i czuwania, i wreszcie wielkiej czwórki: pracy i zabawy, odpoczynku i snu, które to nasz organizm musi być w stanie zbalansować. Jedyną drogą prowadzącą do osiągnięcia balansu jest (…) program całościowego życia jako podstawy czucia, myślenia, zabawy i rozwoju zainteresowań” (tłumaczenie własne) .

Nałożenie się filozofii ruchu Arts and Crafts z obserwacjami poczynionymi przez lekarzy zaowocowało powstaniem warsztatów, w których pacjenci ręcznie wykonywali starannie zaprojektowane produkty codziennego użytku, takie jak ręczniki do rąk, ceramiczne wazy czy cementowe donice. Owe warsztaty były pierwszą próbą celowego zaangażowania w pracę osób niepełnosprawnych, które do tej pory nie miały możliwości produktywnego zajęcia. Te wydarzenia bezpośrednio zaowocowały rozwojem terapii zajęciowej jako profesji.

Rycina 1.1. Adolf Meyer.

Źródło: http://www.otcentennial.org/the-100-people/meyer; opublikowano za zgodą AOTA Archives.

1.2.3. Pionierzy terapii zajęciowej, Narodowe Towarzystwo Promocji Terapii Zajęciowej – National Society for the Promotion of Occupational Therapy (NSPOT)

Dostrzeżenie leczniczych właściwości zajęcia sprawiło, że coraz więcej osób zaczęło interesować się wykorzystaniem jego potencjału wśród osób chorych czy niepełnosprawnych. Wśród nich byli: Herbert Hall, George Edward Barton, William Rush Dunton, Eleanor Clarke Slagle, Susan Tracy, Susan Cox Johnson, Thomas Kidner. Choć reprezentowali oni różne środowiska, zawody czy dyscypliny naukowe, w tym: psychiatrię, medycynę, pielęgniarstwo, architekturę, sztukę, rehabilitację, pracę socjalną czy pedagogikę, to łączyło ich jedno – niezwykła wiara w leczniczą moc zajęcia. I to właśnie dzięki ich staraniom w 1917 r., w Nowym Jorku, utworzone zostało Narodowe Towarzystwo Promocji Terapii Zajęciowej National Society for the Promotion of Occupational Therapy (NSPOT) .

Rycina 1.2. Założyciele National Society for the Promotion of Occupational Therapy – NSPOT.

Źródło: http://www.otcentennial.org/100-events/1917, opublikowano za zgodą AOTA Archives.

Połączenie światłych osób z tak różnorodnym doświadczeniem zawodowym dało podwaliny współczesnej, multidyscyplinarnej terapii zajęciowej. Początkowo używano różnych nazw w celu określenia wykorzystania zajęcia w leczeniu pacjentów, np. ergoterapia, terapia aktywności czy leczenie pracą. Nazwę „terapia zajęcia” jako pierwszy wprowadził William Rush Dunton, natomiast George Barton zmodyfikował ją na używaną po dzień dzisiejszy terapię zajęciową (TZ).

Poniżej przedstawione są sylwetki pionierów terapii zajęciowej .

- → Herbert Hall – jak już wcześniej napisano, był lekarzem, który zaadaptował ruch Arts and Crafts Movement do celów medycznych. W 1906 r. otrzymał grant „Leczenie neurastenii poprzez progresywne i stopniowane zajęcia manualne”. W latach 1920–1923 był prezesem narodowego towarzystwa promocji terapii zajęciowej National Society for the Promotion of Occupational Therapy (NSPOT) .
- → George Edward Barton – architekt; studiował w Londynie pod okiem samego lidera ruchu Arts and Crafts – Williama Morrisa. Barton sam był osobą niepełnosprawną, wiele lat walczył z gruźlicą, miał amputowaną stopę oraz sparaliżowaną lewą stronę ciała. Barton, zamiast skupiać się na swoim stanie zdrowia, postanowił pomagać innym. W 1914 r. otworzył w Nowym Jorku Consolation House – miejsce, gdzie rekonwalescenci byli leczeni m.in. dostosowanymi do ich potrzeb zajęciami, zgodnie z założeniami ruchu Arts and Crafts. W tym okresie Barton nawiązał kontakt z pozostałymi pionierami, m.in. Williamem Duntonem, Eleanor Clarke Slagle, Susan Tracy czy Susan Cox Johnson .
- → Dr William Rush Dunton – aktywny psychiatra, zainteresowany wprowadzeniem koncepcji Pinela (patrz Moral Treatment) w szpitalu w Towson, Maryland, gdzie pracował. W 1910 r. w tymże szpitalu powstały warsztaty rzemieślnicze, których celem była aktywizacja i rehabilitacja. Dunton ogromnie wierzył w terapeutyczną moc zajęcia. W 1915 r. wydał książkę Terapia zajęciowa: podręcznik dla pielęgniarek, w której opisał proste czynności, które można zaadaptować podczas leczenia pacjenta. Dunton pełnił funkcję prezesa i skarbnika NSPOT, był również edytorem wydawanego przez towarzystwo dziennika. Nazywany jest ojcem terapii zajęciowej .
- → Eleanor Clarke Slagle – była pracownikiem socjalnym. W 1908 r. odbyła kurs z „leczniczych zajęć”, a po jego ukończeniu pracowała w szpitalach w Michigan i Nowym Jorku. W 1912 r. została poproszona przez dra Meyera o poprowadzenie oddziału terapii zajęciowej w klinice psychiatrycznej w Baltimore, Maryland (USA). Stworzyła koncepcję habit training – treningu zwyczajów, mającego na celu przezwyciężenie złych nawyków, modyfikację lub konstruowanie nowych dla utrzymania i poprawy zdrowia.

Wybrane zasady terapii zajęciowej według Duntona

- • Celem każdej stosowanej aktywności powinno być leczenie
- • Każda aktywność powinna być interesująca
- • Cel aktywności powinien być użyteczny, nie chodzi tylko o przyciągnięcie uwagi czy zainteresowania pacjenta
- • Aktywność powinna rozwijać wiedzę pacjenta
- • Aktywność powinna być wykonywana z innymi osobami, np. w grupie
- • Terapeuta zajęciowy powinien dobrać aktywność w taki sposób, aby dzięki niej zaspokoić jak najwięcej potrzeb pacjenta
- • Aktywność nie powinna powodować zmęczenia/znużenia
- • Praca powinna być zawsze preferowaną formą leczenia, nawet jeśli jej efekt jest marny lub wykonana rzecz jest bezużyteczna

Źródło: opracowanie własne na podstawie O’Brien J.C.: Introduction to Occupational Therapy. 4^(th )ed. Mosby Elsevier, St. Louis 2011, s. 13024.

Trening zwyczajów obejmował cały personel szpitalny i trwał 24 godziny na dobę. Po dwóch latach Eleanor Clarke Slagle wróciła do Chicago, gdzie w 1914 r. założyła pierwszą profesjonalną szkołę dla terapeutów zajęciowych – The Henry B. Favil School of Occupations. Jej dom przez wiele lat był siedzibą NSPOT, a ona sama pełniła w Towarzystwie różne funkcje. Amerykańskie Stowarzyszenie Terapii Zajęciowej (dawne NSPOT) przyznaje nagrodę jej imienia dla osób szczególnie zasłużonych dla profesji. Nazywana jest matką terapii zajęciowej .

- → Susan Tracy – pielęgniarka, prowadziła kurs dla pielęgniarek na temat wykorzystywania zajęć w leczeniu pacjentów stosujących koncepcję Arts and Crafts Movements. W 1910 r. opublikowała pierwszą książkę na temat terapii zajęciowej Study in invalid occupation (http://www.otcentennial.org/the-100-people/tracy).
- → Susan Cox Johnson – nauczycielka sztuki i rzeźby (Arts and Crafts) z Kalifornii. Pracując jako dyrektor w urzędzie miasta Nowy Jork (State Department of Public Charities), opowiadała się za uznaniem terapii zajęciowej jako profesji znacząco poprawiającej zdrowie oraz przyczyniającej się do rozwoju zaradności życiowej (Self-Support). Uczyła TZ na Wydziale Pielęgniarstwa i Zdrowia w Teacher’s College na Uniwersytecie w Kolumbii .
- → Thomas Kidner – pochodzący z Wielkiej Brytanii architekt, nauczyciel, przyjaciel Bartona. Dzięki niemu TZ pojawiła się w rehabilitacji zawodowej, rehabilitacji schorzeń narządu ruchu i rehabilitacji osób z gruźlicą. Pracując w szpitalu wojskowym w Kanadzie, był odpowiedzialny za rozwój systemu rehabilitacji zawodowej dla niepełnosprawnych weteranów z I wojny światowej. Jego głównym celem była realizacja słów Johna Ruskina: „To jest pomoc ponad wszystkie: odkryć, jak bezużytecznych ludzi uczynić użytecznymi i pozwolić im zarabiać pieniądze zamiast żebrać (…), zajęcie, które jest dobrze dobrane i wprowadzone w miły sposób, będzie lekarstwem zarówno dla ich ciała, jak i duszy” . Jako architekt był odpowiedzialny za tworzenie instytucji dla osób niepełnosprawnych. W wielu szkicach zawarł warsztaty terapii zajęciowej .

1.2.4. Rozwój terapii zajęciowej podczas I wojny światowej, pomocnicy rekonstrukcji – Roconstruction Aides

Aż do wybuchu I wojny światowej TZ rozwijała się przede wszystkim w obszarze psychiatrii. Rzeczywistość wojenna i powojenna – rosnąca liczba rannych czy niepełnosprawnych żołnierzy wymusiła wkroczenie profesji w obszar dysfunkcji narządu ruchu i rehabilitacji zawodowej .

Rycina 1.3. Camp Custer, Battle Creek, Michigan. 1919 r. Pomocnicy rekonstrukcji w terapii zajęciowej.

Źródło: http://www.otcentennial.org/article/using-the-centennial-logo-promote-ots-100th.

Zaraz po przystąpieniu Stanów Zjednoczonych do wojny rozpoczęto program rekonstrukcji, zatrudniając cywilów – tzw. pomocników rekonstrukcji (Reconstruction Aides). Celem programu była rehabilitacja żołnierzy, rannych podczas wojny, tak by mogli jak najszybciej wrócić na pole walki lub przystąpić do innej pracy. Pomocnicy rekonstrukcji pracowali pod nadzorem lekarza i dzielili się na dwie grupy Physiotherapy Aids („fizjoterapeuci”) oraz Occupational Therapy Aids („terapeuci zajęciowi”). „Fizjoterapeuci” używali głównie takich technik, jak masaże, ćwiczenia fizyczne, hydroterapia czy elektroterapia. Osoby związane z TZ biuletyn rządowy opisywał w następujący sposób :

„pracownicy cywilni, których powinnością jest uczyć różnych, prostych form rękodzieła pacjentów w szpitalach wojskowych (…), szczególnie pacjentów z oddziałów ortopedycznych i chirurgicznych, a także pacjentów cierpiących z powodu chorób na tle nerwowym lub chorób psychicznych” (tłumaczenie własne) .

Rycina 1.4. Camp Grant, Rockford, Illinois. Kwiecień 1919 r.

Źródło: http://www.otcentennial.org/article/using-the-centennial-logo-promote-ots-100th.

Aby zostać pomocnikiem rekonstrukcji, należało mieć średnie wykształcenie (po high school), przynajmniej 25 lat i ukończyć specjalny, kilkutygodniowy kurs dla recontruction aides, który obejmował elementy sztuki i rzemiosła, a także medycyny, szpitalnej etykiety oraz praktykę w szpitalu lub klinice. Mimo niewielkich wymagań, do pracy jako tzw. reconstruction aides zgłaszały się również dobrze wykształcone kobiety. Wśród Occupational Therapy Aides można było znaleźć zarówno wykwalifikowanych terapeutów zajęciowych, jak i osoby zajmujące się na codzień sztuką, rzemiosłem, będących nauczycielami czy projektantami. Po wojnie niewielu pomocników rekonstrukcji stało się terapeutami zajęciowymi, wiele kobiet wróciło do swych poprzednich zajęć .