Współczesne samoloty bojowe - ebook

WPROWADZENIE

Z całego sprzętu wojskowego, znajdującego się obecnie w użyciu, samoloty o stałej i zmiennej geometrii skrzydeł są zapewne konstrukcjami o największym stopniu wyrafinowania i skomplikowania technicznego, a kolejne ich generacje od czasów I wojny światowej świadczą o oszałamiającym tempie ich rozwoju. Dzisiejsze odrzutowce należą do najskuteczniejszych środków walki o przewagę w powietrzu, mimo że często charakteryzują się stosunkowo nieznacznymi rozmiarami – co dotyczy przede wszystkim współczesnych odrzutowych myśliwców.

Wyposażenie radarowe i inne czujniki, uzbrojenie – zazwyczaj złożone z pocisków rakietowych i działek – napęd wraz z paliwem, rozbudowana awionika, kabina pilota i systemy ratunkowe: wszystko to musi się znaleźć w płatowcu, a optymalne rozwiązania aerodynamiczne i zastosowanie odpowiednich materiałów pozwalają na spełnianie założonych wymogów w zakresie osiągów samolotu, który ponadto musi wykazywać się należytą skutecznością w całym wachlarzu zadań bojowych, od chwili startu, poprzez staczanie walk powietrznych, aż po powrót do bazy – lądowej lub tej na pokładzie lotniskowca.

Myśliwce znajdujące się dziś w służbie w lotnictwie wojskowym państw na całym świecie można z grubsza zaklasyfikować do różnych generacji, choć, rzecz jasna, nie zawsze jest to takie proste, gdyż programy modernizowania starszego sprzętu w ostatnich dwóch dekadach coraz bardziej zacierają granice tych kategorii. Obecnie zdarza się na przykład, że jakaś konstrukcja z lat 50. XX wieku charakteryzuje się radarem równie nowoczesnym jak te stosowane w samolotach najnowszej generacji.

Mając to na uwadze, w niniejszej książce zastosowano powszechnie stosowany podział na generacje do opisania najważniejszych typów myśliwców, będących w służbie w obecnych czasach, a w dalszej części tekstu zostały omówione niektóre z wyspecjalizowanych kategorii samolotów, przeznaczonych do działań bojowych, w tym bombowce i maszyny transportowe.

Myśliwce piątej generacji

Dziś znajduje się w służbie zaledwie kilka typów myśliwców piątej generacji, niemniej w nadchodzącym dziesięcioleciu ich liczba prawie na pewno wzrośnie. Wspomniane samoloty, dzięki zastosowaniu technologii stealth, swoim znakomitym osiągom, nowoczesnym czujnikom i wyrafinowanemu wyposażeniu kokpitu oraz najnowszego uzbrojenia, stanowią „siłę uderzeniową” flot powietrznych. Wyposażenie zdecydowanej większości jednostek lotnictwa myśliwskiego stanowią nadal myśliwce czwartej generacji, nierzadko cechujące się osiągami zbliżonymi do najnowszych samolotów – zwłaszcza jeśli zostały unowocześnione w ramach programów modernizacyjnych – przy tym jednak są łatwiejsze do wykrycia przez urządzenia elektroniczne, co czyni je bardziej narażonymi na zniszczenie przez nowoczesne systemy obrony przeciwlotniczej.

Mimo wszystko za sprawą nieustannego unowocześniania nawet starsze myśliwce, te trzeciej generacji, zaprojektowane i budowane jeszcze w czasach zimnowojennych, często niemal dorównują pod pewnymi względami maszynom kolejnej, czwartej generacji. Niekiedy, tak jak w przypadku MiG-29 i Su-27 z ery sowieckiej, ciągłe procesy modernizacyjne w istocie pozwoliły późniejszym wersjom tych konstrukcji na „przeskoczenie” do kategorii nowszych samolotów, dzięki czemu są one produkowane po dzień dzisiejszy.

O ile myśliwce i, w mniejszym stopniu, samoloty myśliwsko-bombowe i szturmowe, tworzą rdzeń sił powietrznych większości państw, o tyle typowe bombowce pozostają ważnym elementem lotnictwa bojowego nielicznych krajów, a planowane programy rozwojowe mają na celu zapewnienie załogowym (lub opcjonalnie załogowym) samolotom bombowym miejsca w siłach powietrznych na nadchodzące dekady.

Poza tymi samolotami, przeznaczonymi do bezpośredniego udziału w walce, w lotnictwie wojskowym niemal równie ważna rola przypada maszynom transportowym oraz rozpoznawczym i obserwacyjnym, mającym zapewnić, iż główne cele misji – w warunkach wojny albo humanitarnych operacji pokojowych – zostały bądź zostaną osiągnięte. W związku z faktem, że na nowoczesne siły powietrzne składają się różnorodne typy samolotów, w ostatnich rozdziałach tej książki przedstawimy sylwetki wybranych, najważniejszych i najbardziej udanych maszyn, zaliczanych do owych „pomocniczych” kategorii.

Suchoj Su-57, wielozadaniowy myśliwiec stealth w kamuflażu pikselowym, w locie podczas pokazu lotniczego MAKS 2019 w Moskwie.

Eurofighter Typhoon, będący owocem współpracy kilku państw zachodnioeuropejskich, został zaprojektowany w końcowych latach zimnej wojny, lecz wszedł do służby liniowej dopiero w na początku XXI wieku. Na zdjęciu para włoskich F-2000 w czasie swojej pierwszej oficjalnej misji – patrolowania przestrzeni powietrznej nad okolicami Turynu podczas zimowych igrzysk olimpijskich w 2006 roku.

F-22 Raptor z 95. Ekspedycyjnej Eskadry Myśliwskiej, z bazy lotniczej Al-Dharfa w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, w trakcie lotu nad Syrią w 2018 roku.MYŚLIWCE WIELOZADANIOWE PIĄTEJ GENERACJI

Stanowiące elitarną grupę samolotów bojowych w służbie lotniczej myśliwce piątej generacji to zaledwie kilka typów maszyn, wyróżniających się pod wieloma względami wyjątkowymi zaletami, do których należy m.in. zastosowanie technologii stealth (obniżonej wykrywalności), znakomita manewrowość w połączeniu z możliwością łatwego osiągania prędkości maksymalnej bez użycia dopalaczy (supercruise) oraz wysoce zintegrowana awionika, wykorzystująca nowoczesne czujniki, a dane z tychże pozwalają na błyskawiczną ocenę sytuacji i mogą być przekazywane do wielu innych systemów broni.

W tym rozdziale przedstawiamy następujące samoloty:

• Lockheed Martin F-22 Raptor

• Lockheed Martin F-35 Lightning II

• Suchoj Su-57

• Chengdu J-20LOCKHEED MARTIN F-22 RAPTOR

F-22A Raptor jest bez wątpienia najdoskonalszym wielozadaniowym myśliwcem przewagi powietrznej w arsenale amerykańskich sił powietrznych oraz, najprawdopodobniej, najnowocześniejszym obecnie samolotem bojowym na świecie.

Opracowywany od końcowych lat zimnej wojny, w odpowiedzi na narastające zagrożenie ze strony nowoczesnych myśliwców sowieckich, F-22 okazał się konstrukcją bardzo drogą; cena jednego egzemplarza przekroczyła 130 milionów dolarów, wobec czego produkcję ograniczono do zaledwie 187 Raptorów. Obecnie samoloty stanowią szczególnie ceniony sprzęt amerykańskich sił powietrznych, niemniej ich łączna liczba jest daleka od początkowych zamiarów wprowadzenia do służby aż 648 odrzutowców tego typu, mających stanowić rdzeń floty myśliwskiej USAF.

Projektowany od podstaw jako samolot przeznaczony do wywalczania przewagi w powietrzu nawet w najtrudniejszych warunkach F-22 charakteryzuje się rozwiązaniami, które z czasem zaczęły wyróżniać myśliwce „piątej generacji”, m.in. znacznym ograniczeniem możliwości wykrycia tego samolotu przez nieprzyjacielskie radary (i inne czujniki), czyli technologią stealth, zdolnością do lotów z prędkością naddźwiękową bez użycia dopalaczy (supercruise) oraz najnowocześniejszym wyposażeniem elektronicznym.

Zaawansowany myśliwiec taktyczny

W istocie F-22 to zwycięzca konkursu na tzw. zaawansowany myśliwiec taktyczny (ATF), ogłoszonego w USA w 1981 roku na następcę myśliwców F-15 i F-16, używanych wtedy przez USAF. Program ATF doprowadził do powstania dwóch konkurencyjnych prototypów – Lockheed Martin YF-22 oraz Northrop/McDonnell Douglas YF-23, a obydwa odbyły swoje pierwsze loty pod koniec 1990 roku.

Po dokonaniu oceny porównawczej obu tych konstrukcji USAF wybrały YF-22, który wszedł w fazę rozwoju konstrukcyjno-produkcyjnego (EMD) w 1991 roku. Dziewiczy lot samolotu po jej zakończeniu miał miejsce w 1997 roku, a wstępna, charakteryzująca się dość powolnym tempem produkcja myśliwców F-22A rozpoczęła się w 2001 roku. Po stadium początkowych testów operacyjnych i oceny konstrukcji zatwierdzono podjęcie produkcji seryjnej Raptora w 2005 roku. Przez krótki czas obowiązywało oznaczenie F/A-22, lecz z końcem 2005 roku nowy myśliwiec stał się oficjalnie znany jako F-22A.

Technologia stealth zastosowana w Raptorze stanowi podstawę przewidzianej taktyki wykorzystania tego samolotu w walkach powietrznych; F-22 unika wykrycia przez nieprzyjacielskie detektory do czasu odpalenia co najmniej jednego z nowoczesnych pocisków rakietowych średniego zasięgu klasy powietrze-powietrze AIM-120 AMRAAM w kierunku celu, wykrytego ze znacznej odległości przez system radarowy AN/APG-77 – co zapewnia natychmiastowe zniszczenie celów, które znalazły się w przestrzeni „obserwowanej” przez wspomniany system.

Pasywny system detekcyjny

Oprócz wspomnianego radaru, pilot Raptora może korzystać z urządzeń detekcyjnych AN/ALR-94, wykrywających źródła promieniowania cieplnego i innego, emitowane przez cele w powietrzu, bez zdradzania obecności F-22. Wszelkie odebrane informacje o celu są przetwarzane przez komputer pokładowy. Dzięki łączom danych zespół Raptorów może śledzić przeciwnika, wymieniając na bieżąco dane o celu, co pozwala na zestrzelenie samolotu nieprzyjaciela nawet bez użycia własnego radaru.

Wykrycie F-22 w powietrzu jest utrudnione wskutek „czystego” aerodynamicznie, kątowego kształtu płatowca, a nierównomierne krawędzie wszelkich powierzchni samolotu rozpraszają impulsy elektromagnetyczne wysyłane przez nieprzyjacielskie radary.

Poza tym, że Raptor jest w stanie niezauważony wykryć cele ze znacznych odległości, to może także prowadzić skuteczną walkę powietrzną na niewielkim dystansie. Umożliwia to elektroniczny układ sztucznej stateczności i sterowania (fly-by-wire), a dwuprzepływowe silniki Pratt and Whitney F119 charakteryzują się ciągiem wektorowanym, natomiast konstrukcja płatowca zapewnia stabilność w powietrzu przy niewielkich prędkościach. Pilot, znajdujący się w kabinie z oprofilowaną owiewką, zapewniającą dobrą widoczność, steruje samolotem za pomocą drążka bocznego i przepustnicy. Na wyposażenie kokpitu składają się kolorowe wielofunkcyjne monitory oraz szerokokątne wyświetlacze.

Ataki na cele naziemne

Obok traktowanych priorytetowo zadań związanych z walką o panowanie w powietrzu, F-22 coraz częściej są modernizowane do misji polegających na atakowaniu celów na ziemi, a opcjonalne zestawy uzbrojenia rozszerzono w związku z tym o JDAM GBU-32 i SDM (bomby o niewielkim przekroju). I właśnie w tej roli – do precyzyjnego ataku na wybrane punkty naziemne – samoloty tego typu zostały po raz pierwszy użyte bojowo, atakując cele ISIS (Państwa Islamskiego) w Syrii we wrześniu 2014 roku.

Do prowadzenia walk powietrznych F-22A jest uzbrojony w sześć rakiet AIM-120 AMRAAM i dwa pociski rakietowe krótkiego zasięgu AIM-9 Sidewinder, przenoszone w trzech komorach na uzbrojenie. Ma on również cztery zewnętrzne węzły uzbrojenia do podwieszania, w razie potrzeby, dodatkowej broni, które jednak zazwyczaj są wykorzystywane jako zaczepy dodatkowych zbiorników paliwa w misjach związanych z dalekimi przelotami.

W 2009 roku Pentagon zadecydował o przerwaniu produkcji Raptora po tym, jak powstało zaledwie 187 samolotów tego typu – plus osiem egzemplarzy przedseryjnych – pomimo że dowództwo USAF zgłosiło w tamtym czasie zapotrzebowanie na 381 F-22. Środki przekierowano jednak na realizację projektu F-35 JSF (Joint Strike Fighter) – konstrukcji o charakterystyce zbliżonej do F-22, ale nie tak skutecznej w walce o uzyskanie przewagi w powietrzu. Ostatni egzemplarz Raptora opuścił zakłady wytwórni Lockheed Martin w Marietta w Georgii w grudniu 2011 roku.

Choć obecnie Raptor to nadal najnowocześniejszy myśliwiec w składzie jednostek USAF, to amerykańskie siły powietrzne zaszły już dość daleko w realizacji kompleksowego programu NGAD (Next Generation Air Dominance), którego efektem, jak się oczekuje, będą nowe załogowe i bezzałogowe samoloty o osiągach jeszcze lepszych od tych charakteryzujących F-22.

F-22A

Masa startowa: 37 875 kg

Wymiary: długość: 18,92 m; rozpiętość skrzydeł: 13,56 m; wysokość: 5,08 m

Napęd: dwa silniki dwuprzepływowe Pratt and Whitney F119-PW-100 o ciągu 156 kN każdy (z uruchomionym dopalaczem)

Prędkość maks.: 2,25 Ma

Zasięg: 2900 km (z dwoma zewnętrznymi zbiornikami paliwa)

Pułap: 19 800 m

Załoga: 1

Uzbrojenie: 6-lufowe działko M61A2 Vulcan kal. 20 mm, do 8 pocisków rakietowych powietrze–powietrze w trzech wewnętrznych komorach lub zestaw kierowanych pocisków powietrze–ziemia

F-22A Raptor
Strategicznie ważna przestrzeń powietrzna nad Alaską jest strzeżona przez samoloty F-22A z 525. Eskadry Myśliwskiej „Bulldogs”. Ta zapewniająca osłonę „wierzchołka Ameryki” jednostka została reaktywowana w bazie wojskowej Elmendorf-Richardson na Alasce w 2007 roku.

F-22A Raptor
422. Eskadra Testowa „Green Bats” oraz część 53. Testowej Grupy Lotniczej stacjonują w bazie sił powietrznych Nellis w Newadzie, poddając próbom wszystkie myśliwce oraz ich uzbrojenie, nim te trafią do służby w jednostkach bojowych.

F-22A Raptor
Ten F-22A należy do 149. Eskadry Myśliwskiej 192. Skrzydła, w składzie lotnictwa Gwardii Narodowej w Wirginii. Jednostka ta stacjonuje w bazie wojskowej Langley-Eustis w Wirginii i choć formalnie przynależy do Gwardii Narodowej, to podlega operacyjnie dowództwu amerykańskich sił powietrznych, współpracując ściśle z 1. Skrzydłem Lotnictwa Myśliwskiego w Langley.

Łącze danych

Pilot Raptora może odbierać dane z innych F-22, przeprowadzając skryty atak bez użycia sprzętu radarowego. Dzięki temu Raptor, będąc poza zasięgiem nieprzyjacielskich pocisków rakietowych, jest w stanie śledzić cel i przekazywać dane na jego temat innemu Raptorowi, znajdującemu się bliżej tegoż celu.

Komora na pociski rakietowe

Główne uzbrojenie do zwalczania celów powietrznych to rakiety AIM-9M Sidewinder i AIM-120C AMRAAM. Znajdują się one w wewnętrznych komorach, które otwierają się tuż przed „zdradzeniem swojej pozycji” przez Raptora.

Aerodynamika

Najnowsze rozwiązania w zakresie aerodynamiki, w połączeniu z wektorowanym ciągiem silników i najnowocześniejszymi przyrządami pilotażowymi zapewniają F-22 tzw. supermanewrowość.

Silniki

Dwa silniki Pratt and Whitney F119 zapewniają Raptorowi znaczne przyspieszenie i osiągnięcie prędkości przelotowej ok. 1,8 Ma bez użycia dopalaczy.LOCKHEED MARTIN F-35 LIGHTNING II

Będący owocem najbardziej kosztownego programu w historii Departamentu Obrony USA F-35, opracowany w ramach projektu JSF (Joint Strike Fighter), miał w założeniu wyróżniać się świetnymi osiągami przy stosunkowo niskiej cenie poszczególnych egzemplarzy.

Planowano, że F-35 zastąpi samoloty AV-8B, F-16 i F/A-18 w amerykańskim lotnictwie wojskowym oraz w siłach powietrznych wielu krajów, będących użytkownikami tych maszyn. Mimo że zalety F-35, pozwalające na zaliczenie tej konstrukcji do myśliwców „piątej generacji”, są niepodważalne, to bezustannie wzrastające koszty programu jego budowy zapewne radykalnie zredukują zamówienia na te samoloty, składane przez siły powietrzne USA i innych państw.

Początków historii F-35 można się doszukać w projektach JAST (Joint Advanced Strike Technology) i CALF (Common Affordable Lightweight Fighter), połączonych w połowie lat 90. i przemianowanych na JFS.

Do konkursu na JFS stanęli liczni wytwórcy, ostatecznie zawarto z koncernami Lockheed Martin i Boeing umowy na budowę egzemplarzy demonstracyjnych (po dwa) X-32 i X-35. Obie wspomniane firmy zbudowały po jednym egzemplarzu CTOL (startującym i lądującym w sposób konwencjonalny) oraz po modelu daleko ambitniejszej wersji skróconego startu i pionowego lądowania (STOVL).

W 2001 roku Pentagon ogłosił, że w konkursie na JSF zwyciężył projekt X-35 firmy Lockheed Martin, z którą następnie podpisano wart 18 mld dolarów kontrakt na realizację stadium SDD (demonstracji i rozwoju systemu) programu JSF. Choć początkowe próby wykazały, że wersje CTOL i STOVL spełniają zasadniczo postawione przed nimi wymagania, to we wspomnianej fazie SDD powstał jeszcze trzeci wariant – pokładowy, przeznaczony wyłącznie dla lotnictwa US Navy.

Loty próbne

Ostatecznie w ramach programu SDD powstało w sumie 12 egzemplarzy testowych, w tym cztery F-35A CTOL, pięć F-35B STOVL oraz trzy CV (pokładowe) F-35C, a także sześć płatowców przeznaczonych wyłącznie do prób naziemnych.

Montaż pierwszego z tych samolotów fazy SDD, w wersji F-35A, rozpoczął się w maju 2005 roku, a w następnym roku samolot orzymał nazwę Lightning II. Ten pierwszy testowy F-35A oblatano 15 grudnia 2006 roku.

Wszystkie trzy wersje JSF (A, B i C) charakteryzowały się wysokim stopniem „niewidzialności” dla radarów, dzięki czemu myśliwiec ten mógł uniknąć wykrycia przez nieprzyjaciela i realizować misje bojowe w przestrzeni powietrznej w strefie działań zbrojnych. W związku z tym większość uzbrojenia przenoszonego przez ten samolot znajduje się w wewnętrznych komorach, choć jest też możliwość podwieszania broni i zbiorników paliwa na zewnątrz przed lotami nad obszarami mniej zagrożonymi kontrakcją przeciwnika.

Fundamentem koncepcji użycia bojowego F-35 jest wykorzystanie sprzęgniętych w jednolity system pokładowych urządzeń detekcyjnych; dane napływające z różnych źródeł są przedstawiane pilotowi w postaci zintegrowanego obrazu. System ten jest połączony z nowoczesnym wyposażeniem do prowadzenia wojny elektronicznej, który można użyć do zlokalizowania i śledzenia samolotów nieprzyjaciela, a także zakłócania wrogich radarów bez konieczności korzystania z zewnętrznych anten i zasobników. Do najważniejszych sensorów należą radar AN/APG-81 z anteną AESA do aktywnego skanowania elektronicznego oraz elektrooptyczny system celowniczy (EOTS), który gromadzi dane przesyłane przez czujniki podczerwieni IRST i FLIR (Forward Looking Infra-Red), dając pilotowi jasny przegląd sytuacji w strefie działań. Pilot korzysta również z wyświetlacza nahełmowego (HMD), zamiast typowego HUD (head-up display), na którym prezentowane są najważniejsze informacje i obrazy z FLIR, a w warunkach nocnych pełny przegląd sytuacji wokół samolotu jest zapewniany przez czujniki systemu samoobrony i obserwacji (EODAS). Za pomocą EODAS pilot może „patrzeć” przez skrzydło i podłogę kabiny, widząc to, co rejestrują kamery.

Ekran dotykowy

Kokpit F-35 jest ponadto wyposażony w duży ekran dotykowy, na którym pilot może odczytywać dane nawigacyjne, ostrzeżenia o potencjalnych zagrożeniach, informacje na temat celu itp. W związku z tym dowódcy jednostek wyekwipowanych w F-35 coraz częściej traktują te samoloty jako rodzaj latających informatycznych „bram sieciowych”, przekazujących pełny obraz strefy walki, z którego mogą następnie korzystać jednostki lądowe, morskie i lotnicze.

F-35 jest napędzany przez pojedynczy silnik turbowentylatorowy (dwuprzepływowy) Pratt and Whitney F135 – najpotężniejszy silnik zastosowany do tej pory w jakimkolwiek samolocie myśliwskim. W wersji F-35B STOVL w środkowej części kadłuba rozmieszczono Rolls-Royce LiftFan (dwuwirnikowy wentylator przeciwbieżny). Prototyp wersji F-35B po raz pierwszy wzbił się w powietrze w styczniu 2010 roku; po skróconym starcie samolot zawisł w powietrzu i wylądował pionowo, wykorzystując przepustnic, które kierują ciągiem silnika wraz z podskrzydłowymi kanałami przepływowymi, zapewniającymi stabilizację boczną.

Dodatkowa masa wentylatora przeciwbieżnego LiftFan wymusiła zredukowanie ciężaru przenoszonego w wewnętrznej komorze uzbrojenia do ok. 900 kg oraz pary pocisków rakietowych średniego zasięgu klasy powietrze–powietrze (AMRAAM) AIM-120 – w porównaniu z ponad 1800-kilogramowym udźwigiem i dwoma AMRAAM, przenoszonymi przez samoloty wersji F-35A i C.

USAF jako pierwsze siły powietrzne na świecie przyjęły F-35 do uzbrojenia, od lipca 2011 roku wykorzystując egzemplarz F-35A do przeszkolenia pilotów i obsługi naziemnej na tym sprzęcie, a w tym samym miesiącu pierwszy F-35B znalazł się w składzie lotnictwa amerykańskiego Korpusu Piechoty Morskiej (USMC). Pod koniec listopada 2012 roku USMC uruchomił pierwszą stałą bazę F-35B w Yuma w Arizonie. Ostatnim rodzajem służby, który otrzymał Lightninga II, była US Navy, która w czerwcu 2013 roku przyjęła swojego pierwszego F-35C w bazie sił powietrznych Eglin na Florydzie.

Jednak USMC jako pierwsza z tych formacji ogłosiła osiągnięcie wstępnej gotowości operacyjnej (IOC) swoich JSF, co miało miejsce w lipcu 2015 roku; oznaczało to, że od tego czasu odrzutowce te mogły już brać udział w działaniach bojowych. Następnie, w sierpniu 2016 roku, to samo uczyniły USAF. Od tej pory amerykańskie siły powietrzne i Korpus Piechoty Morskiej użyły Lightningi II w walkach, podobnie jak siły zbrojne dwóch państw, do których wyeksportowano te samoloty – Izraela i Wielkiej Brytanii. Stosunkowo niedawnymi ważnymi wydarzeniami były w 2019 roku ogłoszenie IOC F-35C przez US Navy oraz dostawy pierwszych F-35 dla jednostek lotnictwa amerykańskiej Gwardii Narodowej.

Zamówienia z zagranicy

USAF początkowo planowały zakup 1763 egzemplarzy F-35A, natomiast łącznie 680 Lightningów II miało zasilić jednostki lotnicze US Navy i USMC. Zamówienia te najpewniej zostaną zredukowane, w związku ze znacznymi kosztami eksploatacji tych samolotów oraz stałą potrzebą wyposażania ich w coraz nowszy sprzęt elektroniczny, niezbędną dla utrzymania na najwyższym poziomie walorów bojowych F-35. Jednakże szybko nadeszły zamówienia na F-35 z innych państw, przede wszystkim złożone przez siedem krajów partnerskich, uczestniczących w programie rozwoju JSF – Wielką Brytanię, Włochy, Niderlandy, Australię, Norwegię, Danię i Kanadę. Poza tym, w 2021 roku, jeszcze sześć innych krajów – Izrael, Japonia, Korea Południowa, Polska, Belgia i Singapur – realizuje proces zakupu i wprowadzania na uzbrojenie samolotów F-35. W 2021 roku również Szwajcaria i Finlandia dołączyły do grona tych państw, które wybrały F-35 na swój przyszły myśliwiec.

F-35A

Masa startowa: 31 750 kg

Wymiary: długość: 15,7 m; rozpiętość skrzydeł: 11 m; wysokość: 4,4 m

Napęd: jeden odrzutowy silnik dwuprzepływowy Pratt and Whitney F135-PW-100 o ciągu 190 kN (z uruchomionym dopalaczem)

Prędkość maks.: 1,6 Ma

Zasięg: 2735 km

Pułap: 15 250 m

Załoga: 1

Uzbrojenie: 4-lufowe działko GAU-22/A kal. 25 mm, uzbrojenie o łącznej masie do 8050 kg w czterech wewnętrznych komorach oraz na sześciu podskrzydłowych zaczepach

F-35B

Masa startowa: 27 215 kg

Wymiary: długość: 15,6 m; rozpiętość skrzydeł: 10,7 m; wysokość: 4,36 m

Napęd: jeden odrzutowy silnik dwuprzepływowy Pratt and Whitney F135-PW-100 o ciągu 190 kN (z dopalaczem)

Prędkość maks.: 1,6 Ma

Zasięg: 1677 km

Pułap: 15 250 m

Załoga: 1

Uzbrojenie: 4-lufowe działko GAU-22/A kal. 25 mm w zasobniku podwieszanym, uzbrojenie o łącznej masie do 6800 kg (2 pociski rakietowe powietrze-powietrze i 2 bomby) w czterech wewnętrznych komorach

Personel 121. Eskadry Myśliwców Szturmowych lotnictwa amerykańskiej piechoty morskiej (VMFA-121) podczas pierwszego załadunku uzbrojenia w samolocie F-35B Lightning II w bazie powietrznej USMC w Yuma w Arizonie w 2016 roku.

F-35A Lightning II
Główną ideą programu F-35 był plan zastąpienia znacznej liczby starszych myśliwców, zwłaszcza typu F-16, w lotnictwie wojskowym stale rosnącej liczby importerów amerykańskiego uzbrojenia, a unifikacja tego rodzaju wiąże się z obniżeniem różnych kosztów. Do zagranicznych nabywców samolotów Lightning II należy m.in. Dania; na ilustracji pierwszy F-35A w składzie duńskich sił powietrznych.

F-35C Lightning II
„Argonauci” ze 147. Eskadry Myśliwców Szturmowych (VFA-147) jako pierwsi wprowadzili do służby w lotnictwie US Navy pokładową wersję F-35C. Ta elitarna jednostka sił powietrznych marynarki wojennej USA po raz pierwszy wyszła w morze w składzie 2. Skrzydła Lotnictwa Pokładowego (CVW-2) w 2021 roku na lotniskowcu USS Carl Vinson.

F-35B Lightning II
211. Eskadra Myśliwców Szturmowych lotnictwa piechoty morskiej (VMFA-211) „Wake Island Avengers” to jedna z dwóch jednostek bojowych wyposażonych w F-35B w składzie 13. Grupy należącej do 3. Skrzydła Lotniczego Piechoty Morskiej, a swoje pierwsze Lightningi II przejęła w maju 2016 roku. Wspomniana eskadra, jako pierwsza amerykańska jednostka dysponująca maszynami F-35B, przeprowadziła misje bojowe nad Afganistanem we wrześniu 2018 roku.

Należący do USAF F-35 Lightning II w locie nad obszarem podlegającym U.S. CENTCOM (Dowództwo Sił Zbrojnych USA na Bliskim i Środkowym Wschodzie) w lipcu 2020 roku. F-35 Lightning II to zwrotny i wszechstronny myśliwiec wielozadaniowy, cechujący się bardzo dobrymi osiągami, technologią stealth i nowoczesnym wyposażeniem elektronicznym, zapewniającym pilotowi znakomite rozeznanie sytuacyjne.

* * *

koniec darmowego fragmentu
zapraszamy do zakupu pełnej wersji