XX Olimpiada Szachowa - Skopje 1972 - ebook

Seria Olimpiad

“Wielka Księga Olimpiad Szachowych” – poczynając od 1927 roku – opisuje kolejne rozgrywane zawody olimpijskie – firmowane przez FIDE - zarówno męskie jak i kobiece. Najbardziej aktualne informacje dotyczące wydanych pozycji książkowych w serii, znajdują się na oficjalnej stronie: https://szachy-kwi.eu

Seria będzie zawierać poniższe pozycje książkowe:

----------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------
Olimpiady męskie Olimpiady kobiece

1. Pierwsza Olimpiada Szachowa - Londyn 1927 1. Pierwsza Kobieca Olimpiada Szachowa - Emmen 1957
2. II Olimpiada Szachowa - Haga 1928 2. II Kobieca Olimpiada Szachowa - Split 1963
3. III Olimpiada Szachowa - Hamburg 1930 3. III Kobieca Olimpiada Szachowa - Oberhausen 1966
4. IV Olimpiada Szachowa - Praga 1931 4. IV Kobieca Olimpiada Szachowa - Lublin 1969
5. V Olimpiada Szachowa - Folkestone 1933 5. V Kobieca Olimpiada Szachowa - Skopje 1972
6. VI Olimpiada Szachowa - Warszawa 1935 6. VI Kobieca Olimpiada Szachowa - Medellin 1974
7. VII Olimpiada Szachowa - Sztokholm 1937 7. VII Kobieca Olimpiada Szachowa - Hajfa 1976
8. VIII Olimpiada Szachowa - Buenos Aires 1939 8. VIII Kobieca Olimpiada Szachowa - Buenos Aires 1978
9. IX Olimpiada Szachowa - Dubrownik 1950 9. IX Kobieca Olimpiada Szachowa - Valletta 1980
10. X Olimpiada Szachowa - Helsinki 1952 10. X Kobieca Olimpiada Szachowa - Lucerna 1982
11. XI Olimpiada Szachowa - Amsterdam 1954 11. XI Kobieca Olimpiada Szachowa - Saloniki 1984
12. XII Olimpiada Szachowa - Moskwa 1956 12. XII Kobieca Olimpiada Szachowa - Dubaj 1986
13. XIII Olimpiada Szachowa - Monachium 1958 13. XIII Kobieca Olimpiada Szachowa - Saloniki 1988
14. XIV Olimpiada Szachowa - Lipsk 1960 14. XIV Kobieca Olimpiada Szachowa - Nowy Sad 1990
15. XV Olimpiada Szachowa - Złote Piaski 1962 15. XV Kobieca Olimpiada Szachowa - Manila 1992
16. XVI Olimpiada Szachowa - Tel Awiw 1964 16. XVI Kobieca Olimpiada Szachowa - Moskwa 1994
17. XVII Olimpiada Szachowa - Hawana 1966 17. XVII Kobieca Olimpiada Szachowa - Erewań 1996
18. XVIII Olimpiada Szachowa - Lugano 1968 18. XVIII Kobieca Olimpiada Szachowa - Elista 1998
19. XIX Olimpiada Szachowa - Siegen 1970 19. XIX Kobieca Olimpiada Szachowa – Stanbuł 2000
20. XX Olimpiada Szachowa - Skopje 1972 20. XX Kobieca Olimpiada Szachowa – Bled 2002
21. XXI Olimpiada Szachowa - Nicea 1974 21. XXI Kobieca Olimpiada Szachowa – Calvia 2004
22. XXII Olimpiada Szachowa - Hajfa1976 22. XXII Kobieca Olimpiada Szachowa – Turyn 2006
23. XXIII Olimpiada Szachowa - Buenos Aires 1978 23. XXIII Kobieca Olimpiada Szachowa – Drezno 2008
24. XXIV Olimpiada Szachowa - Valletta 1980 24. XXIV Kobieca Olimpiada Szachowa – Chanty-Mansyjsk 2010
25. XXV Olimpiada Szachowa - Lucerna 1982 25. XXV Kobieca Olimpiada Szachowa – Stambuł 2012
26. XXVI Olimpiada Szachowa - Saloniki 1984 26. XXVI Kobieca Olimpiada Szachowa – Tromso 2014
27. XXVII Olimpiada Szachowa - Dubaj 1986 27. XXVII Kobieca Olimpiada Szachowa – Baku 2016
28. XXVIII Olimpiada Szachowa - Saloniki 1988 28. XXVIII Kobieca Olimpiada Szachowa – Batumi 2018
29. XXIX Olimpiada Szachowa - Nowy Sad 1990 29. XXIX Kobieca Olimpiada Szachowa – Chanty-Mansyjsk 2020
30. XXX Olimpiada Szachowa - Manila 1992
31. XXXI Olimpiada Szachowa - Moskwa 1994
32. XXXII Olimpiada Szachowa - Erewań 1996
33. XXXIII Olimpiada Szachowa - Elista 1998
34. XXXIV Olimpiada Szachowa - Stambuł 2000
35. XXXV Olimpiada Szachowa - Bled 2002
36. XXXVI Olimpiada Szachowa - Calvia 2004
37. XXXVII Olimpiada Szachowa - Turyn 2006
38. XXXVIII Olimpiada Szachowa - Drezno 2008
39. XXXIX Olimpiada Szachowa – Chanty-Mansyjsk 2010
40. XL Olimpiada Szachowa – Stambuł 2012
41. XLI Olimpiada Szachowa - Tromso 2014
42. XLII Olimpiada Szachowa - Baku 2016
43. XLIII Olimpiada Szachowa - Batumi 2018
44. XLIV Olimpiada Szachowa - Chanty-Mansyjsk 2020
----------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------

Dodatkowe informacje znajdziesz

na oficjalnej stronie internetowej serii

“Wielka Księga Olimpiad Szachowych”

https://szachy-kwi.euXX Olimpiada Skopje, 18 września – 13 października 1972 r.

Obradujący jeszcze w Siegen w 1970 roku Kongres FIDE podjął uchwałę powierzającą organizację jubileuszowej, XX Olimpiady Jugosławii. Dla jugosłowiańskich organizatorów ciężar odpowiedzialności był większy niż dla ich poprzedników, bowiem po raz pierwszy postanowiono równocześnie ze zmaganiami mężczyzn przeprowadzić V Olimpiadę Kobiet. Federacja Szachowa Jugosławii na miejsce rozgrywek wytypowała stolicę Macedonii – Skopje. Miasto 26 lipca 1963 roku zostało dotknięte strasznym trzęsieniem ziemi w wyniku, którego prawie cało zostało zniszczone. Wówczas zorganizowano cały sztab inżynierów, wśród nich znajdowali się także polscy architekci, który w swoich planach postanowili całkowicie zmienić jego wygląd. Tam gdzie stały wcześniej parterowe i jednopiętrowe, budowane w stylu tureckim domki, miały powstać nowoczesne wielopiętrowe budynki.

W ramach projektu stworzono kompleks pawilonów wystawowych, które później przystosowano do potrzeb Olimpiady. Na wniosek Federacji Szachowej Macedonii wybudowano specjalną wioskę olimpijską składającą się z osiemdziesięciu parterowych willi oraz jednego, o bardzo wysokim standardzie, hotelu „Panorama”. Drugi hotel „Continental”, mający przyjąć w swoje gościnne progi ekipy startujące na Olimpiadzie, został wybudowany w bezpośrednim sąsiedztwie trzech hal wystawowych mających, po odpowiedniej adaptacji, spełniać rolę sal turniejowych.

Rozmach organizacyjny przypominający Lipsk 1960 oraz Hawanę 1966 w pełni odpowiadał luksusowi wybudowanych obiektów. Obok hal wystawowych powstało doskonałe centrum prasowe, w którym znalazło swoje miejsce biuro komitetu organizacyjnego, a z myślą o dziennikarzach z całego świata – oddano do użytku nowoczesną centralę telefoniczną, dalekopisy, a nawet centrum telewizji wewnętrznej! Wszędzie można było spotkać, zresztą tak jak na poprzednich Turniejach Nacji, stoiska z pamiątkami, ze sprzętem i książkami szachowymi. Wystawiono do sprzedaży przepiękny komplet kryształowych szachów za 500 dolarów, co w owych czasach było ogromną sumą.

W specjalnym urzędzie pocztowym można było nabyć okolicznościową serię znaczków olimpijskich o nominałach 1,5 ND (nowych dinarów, przy czym 1 ND miał wartość około 16 dolarów)) i 6 ND., która praktycznie mogła być kupiona jedynie już naklejona na ozdobnych kopertach ostemplowanych „olimpijskim” kasownikiem za „jedyne” 20 ND!

Na cele Olimpiady przeznaczono zawrotną na tamte lata kwotę 30 milionów nowych dinarów, czyli prawie 2 miliony dolarów! Zatrudniono blisko 700 pracowników w charakterze m.in. sędziów, demonstratorów, tłumaczek (dla każdej ekipy wyznaczono oddzielną, pełniącą dodatkowo rolę opiekunki całego zespołu!), telefonistek, obsługi dalekopisów, służb porządkowych i personelu technicznego. Od godziny 7,00 do 24,00 kursowały autobusy na linii hotel „Continental” – hotel „Grand” – centrum miasta – hotel „Panorama” (wioska olimpijska) i z powrotem.

Organizatorzy przygotowali trzy sale turniejowe. Dwie dla potrzeb Olimpiady męskiej, jedną – dla uczestniczek Olimpiady kobiecej. Wszystkie były w kształcie rotundy. Pod ścianami stanęły stoliki szachowe, zaś środek oddzielony od zawodników gustownymi barierkami, przeznaczono dla kibiców. W głównej hali miały toczyć się boje finału A, zaś centrum skonstruowano typu amfiteatralnego, aby widzowie mogli również śledzić zmagania na siedząco!

Znaczki wydane z okazji Olimpiady
Źródło: stampbears.net

Na znaczkach, od lewej: Smysłow, Korcznoj i Karpow.
„Dla dziewięciokrotnego triumfatora Olimpiad Szachowych ta Olimpiada była ostatnia, ale pierwsza dla wschodzącej gwiazdy A. Karpowa” – głosi podpis nad znaczkami górnej ryciny
Źródło: dugima.narod.ru

Publiczność nie zawiodła i przez cały czas trwania Olimpiady szczelnie wypełniała sale turniejowe. Interesowała się głównie meczami ekip jugosłowiańskiej i sowieckiej. Często głośnymi brawami nagradzała zwycięstwa swoich faworytów.

Federacja Szachowa Jugosławii postanowiła w miesiąc po Olimpiadzie wydać książkę zawierającą 350 najlepszych partii spośród 2728 rozegranych łącznie w Skopje. Oczywiście w trakcie zawodów wychodził codziennie, zawierający wszystkie partie, biuletyn turniejowy, który opracowano za pomocą komputera.

Na XX Olimpiadzie padł kolejny rekord uczestnictwa: przyjechały 63 ekipy, przy czym mogło być ich jeszcze więcej, ale Rodezja i Afryka Południowa nie otrzymały wiz wjazdowych do Jugosławii jako kraje apartheidu. Obradujący w czasie tej Olimpiady kolejny Kongres FIDE podjął w związku z tym uchwałę, że kolejne Turnieje Narodów mogą wziąć na swoje barki jedynie te państwa, które zagwarantują wizy dla wszystkich członków FIDE. Jednakże do podobnego incydentu doszło w 1986 roku, w Dubaju, kiedy to nie dopuszczono do udziału silną ekipę Izraela, bowiem organizatorem był kraj arabski!

Jak zawsze terminarz gry był bardzo napięty. W czasie 25 dni należało rozegrać 22 rundy. Eliminacje rozpoczęły się 19, a zakończyły 25 września. Po dniu wolnym, w terminie 27 września – 12 października zaplanowano finały. Jak zawsze po południu toczono zasadnicze rozgrywki, zaś na drugi dzień rano dogrywano niedokończone partie. Tempo gry niezmiennie wynosiło 2,5 godziny na 40 posunięć i po jednej godzinie na każde następne 16.

Za zgodą prezydenta FIDE M. Euwe, organizatorzy zrezygnowali z możliwości zaliczenia wyników eliminacji do rozgrywek finałowych, co miało miejsce na dwóch poprzednich Olimpiadach.

Głównym arbitrem zarówno XX Olimpiady męskiej, jak i V Olimpiady kobiecej został prezydent FIDE, były mistrz świata dr Max Euwe. Z kolei głównym sędzią zmagań męskich został arcymistrz Kotow, zaś kobiecych – Tichomirowa. Pierwszy raz tak odpowiedzialną funkcję przydzielono kobiecie! W skład Jury d’Appel, w wyniku głosowania, weszli Wotulo, Camara, Florian, Nilsson i Prentice.

Mimo, że do Skopje przyjechały 63 reprezentacje, wiele z nich zameldowało się w bardzo osłabionych składach. Rzucał się w oczy przede wszystkich skład ekipy USA, która przybyła bez nowo kreowanego mistrza świata Fischera oraz arcymistrzów Reshevsky’ego, Evansa i Lombardy’ego. W znacznym stopniu osłabiło to sportową stronę imprezy, bowiem spodziewano się, że już teraz Amerykanów stać na nawiązanie walki z ekipą ZSRR o złote medale! W tej sytuacji za najpoważniejszego przeciwnika Rosjan uważano zespół gospodarzy, który został dodatkowo zdopingowany przez Jugosłowiański Bank Kredytowy, obiecujący drużynie za zdobycie pierwszego miejsca specjalną premię w wysokości 300000 ND, czyli około 20000 dolarów.

Różnie spekulowano na temat nieobecności pierwszego po wojnie „niesowieckiego” mistrza świata. Fischer oświadczył, że będzie reprezentował barwy USA pod warunkiem wysłania do Skopje najsilniejszej ekipy i wszyscy jej członkowie otrzymają odpowiednie honoraria od Federacji. Ponieważ warunek nie został spełniony, Amerykanie przyjechali w „kadłubowym” składzie. Myślę, że tak czy inaczej Fischer do Jugosławii by nie przyjechał! Wszak od momentu zdobycia tytułu najsilniejszego szachisty globu, zrezygnował całkowicie z gry wyczynowej, co pokazały kolejne lata!

Skopje w trakcie Olimpiady
Zdjęcie: Andrzej Filipowicz

W zespole Argentyny nie zagrali Najdorf, Panno, Sanguinetti i Julio Bolbochan! Ich rodzima federacja znów na mistrzostwach kraju, traktowanych jako eliminacje do drużyny olimpijskiej, zaproponowała bardzo niskie nagrody, aby „uciułać” środki na drogi wyjazd do Skopje. Większość zawodowców zbojkotowała ten turniej i w efekcie zespół Argentyny zmontowany w oparciu o wyniki turnieju mistrzowskiego, z trudem awansował do finału A, ale tam wypadł katastrofalnie!

W zespole ZSRR zabrakło Spasskiego, na którego po przegranym meczu w Reykjaviku o koronę szachową spadły prawdziwe gromy. Mówiono nawet, że został aresztowany! Dania walczyła bez Larsena, Islandia, bez Olafssona, NRF – bez Schmida i Unzickera, Brazylia – bez Meckinga, Belgia – bez O’Kelly’ego będącego kapitanem zespołu francuskiego (!), w którego składzie pojawił się po długiej przerwie Rossolimo.

Skopje było miejscem debiutu olimpijskiego trzech w przyszłości wybitnych szachistów. Na pierwszej szachownicy rezerwowej ZSRR zagrał 21. letni Anatolij Karpow, przyszły mistrz świata, na czwartej szachownicy Holandii także 21. letni, długowłosy Jan Timman, który na trwałe wpisał się do historii szachów holenderskich, zaś na trzeciej Jugosławii Lubomir Ljubojević (20 lat) w przyszłości jeden z najsilniejszych szachistów świata lat 70. i 80. ubiegłego wieku.

Karpow i Watanabe w czasie Olimpiady
Zdjęcie: „Szachmaty w ZSRR” numer 1/1973

W Olimpiadzie zadebiutowały Malezja, Irak i Walia.

Wszystkie zespoły, jak zawsze, podzielono na grupy eliminacyjne. Po raz pierwszy zrezygnowano z ustalania kolejności zespołów za pomocą tajnego głosowania kapitanów drużyn. Na Kongresie FIDE w Siegen w 1970 roku przyjęto oficjalnie system rankingowy autorstwa profesora matematyki Arpada Elo, który miał na celu wprowadzenie porównywalności i wymierności rezultatów osiąganych przez szachistów w różnych turniejach. Siłę gry można było teraz ocenić za pomocą liczb, z których najniższa w przypadku mężczyzn wynosiła 2205 i zmieniała się co 5 „oczek” przy czym zawodnik nie posiadający rankingu otrzymywał na czas turnieju „techniczny” ranking o wartości 2200) Zatem rozstawienia poszczególnych reprezentacji dokonano po raz pierwszy w historii za pomocą listy rankingowej zawodników (uzupełnionej kartoteką Rabara). Metoda okazała się bardzo dobra, bowiem na 16 finalistów komputer poprawnie wytypował aż 13 zespołów! Polska została rozstawiona z numerem 14

Jeden z sektorów, gdzie odbywała się „męska” Olimpiada
Zdjęcie: „Szachmaty w ZSRR” numer 12/1972

Eliminacje toczyły się w ośmiu grupach systemem „każdy z każdym”, zaś po dwie najlepsze drużyny awansowały do finałów A, B, C i D. Polska trafiła, bardzo korzystnie, do grupy trzeciej, obok m.in. zespołów Węgier, Norwegii i Indonezji. Za najsilniejszą uznano powszechnie piątą grupę, w której obok Czechosłowacji znalazła się Hiszpania, Izrael i Mongolia. Losowanie w „polskiej” grupie miało dla Polaków dwa korzystne elementy: po pierwsze mecz z Węgrami przypadał na czwartą rundę, a rundę wcześniej z nimi grała Norwegia, zaś po drugie – mecz Polaków z Norwegami przypadał w ostatniej rundzie.

Prawie wszystkie zespoły legitymowały się pełnymi składami. W piątkę grały jedynie Boliwia, Iran, Maroko i Wyspy Dziewicze.

Olimpiada w Skopje – logo

W Skopje do gry zasiadło 373 zawodników (35 arcymistrzów i 68 mistrzów międzynarodowych), którzy mieli rozegrać 2728 partii. Rozegrano ich jednak „tylko” 2660. Część oddano walkowerem, a część… unieważniono! Albania zbojkotowała mecz z Izraelem i w efekcie została skreślona z finału B, a jej dotychczasowe partie uznano za „towarzyskie”. Albańczycy, ku niezadowoleniu pozostałych ekip, już po raz drugi próbowali przenieść na grunt olimpijski akcenty polityczne. Pamiętamy poprzednią Olimpiadę, kiedy Albania wypaczyła tabelę finału D oddając walkowerem wszystkie partie swojego meczu z Afryką Południową.

Ani jedna ekipa nie dysponowała kompletem arcymistrzów, bowiem na ostatniej szachownicy ZSRR wystąpił „tylko” mistrz międzynarodowy Sawon, zaś w zespole Jugosławii, na tymże miejscu grał „nie arcymistrz” Rukavina.

Warto nadmienić, że w zespole Wysp Dziewiczych, w konkurencji męskiej, zagrała pani Susan Grumer, pełniąca w swoim kraju funkcję… ministra, która przyjechała w „odmiennym” stanie i dwa miesiące po Olimpiadzie doczekała się zdrowego potomka!

Profesor Max Euwe przemawia na ceremonii otwarcia Olimpiady
Zdjęcie: „Szachy” numer 11/1972

Wyniki losowania w poszczególnych grupach były następujące:

------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Grupa Skład grup
1 1. Kuba, 2. Luksemburg, 3. ZSRR, 4. Dominikana, 5. Finlandia, 6. Belgia i 7. Dania
2 1. Cypr, 2. Jugosławia, 3. Brazylia, 4. Japonia, 5. Szwajcaria, 6. Peru, 7. Anglia i 8. Syria.
3 1. Polska, 2. Liban, 3. Szkocja, 4. Węgry, 5. Indonezja, 6. Maroko, 7. Norwegia i 8. Boliwia.
4 1. Argentyna, 2. Guernsey, 3. Grecja, 4. Nowa Zelandia, 5. Islandia, 6. Francja, 7. Meksyk i 8. NRF.
5 1. Hongkong, 2. Malezja, 3. Irlandia, 4. Mongolia, 5. Czechosłowacja, 6. Izrael, 7. Hiszpania i 8. Portugalia.
6 1. Walia, 2. Singapur, 3. Malta, 4. Turcja, 5. Szwecja, 6. Kanada, 7. NRD i 8. Włochy.
7 1. Bułgaria, 2. Australia, 3. Holandia, 4. Albania, 5. Puerto Rico, 6. Andora, 7. Kolumbia i 8. Irak.
8 1. Wyspy Owcze, 2. Wyspy Dziewicze, 3. Tunezja, 4. USA, 5. Iran, 6. Austria, 7. Rumunia i 8. Filipiny.
------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Uroczystego otwarcia Olimpiady, w imieniu prezydenta Josifa Broz Tito dokonał premier Republiki Macedońskiej Nikola Mincev. Otwarcie miało miejsce w nowej, pięknej „Uniwersalnej Sali”, wykorzystywanej do celów reprezentacyjnych oraz koncertów symfonicznych. Miało to miejsce 18 września 1972 roku o godzinie 19,00.

Susan Grumer grała w ekipie Wysp Dziewiczych
Zdjęcie: en.chessbase.com

Ceremonia otwarcia Olimpiady
Na maszcie flagi Jugosławii i FIDE
Zdjęcie: Guernsey Chess Club

Źródło: filateelia.ee

Źródło: filateelia.ee

Poczta Tunezja
Źródło: filateelia.ee

Pocztówka ze Skopje
Źródło: delcampe.net

Pocztówki ze Skopje
Źródło: delcampe.net

XXIX Mistrzostwa Polski, jakie odbyły się w 1972 roku we Wrocławiu potraktowano jako eliminacje do polskiej drużyny olimpijskiej. W ten sposób nominację dostali: mistrz Polski Krzysztof Pytel, wicemistrz Aleksander Sznapik oraz mistrzowie międzynarodowi Jacek Bednarski i Włodzimierz Schmidt, którzy podzielili III – IV miejsce. O pozostałe dwa miejsca walczono w dwukołowym sześciomeczu w Krakowie, z którego zakwalifikowali się Andrzej Sydor i Andrzej Filipowicz. Mimo takiej możliwości nie wzięli udziału w turnieju krakowskim Śliwa (ze względów) zawodowych i Doda (choroba), zaś grający na pierwszej szachownicy w Siegen, mistrz międzynarodowy Kostro, przyjechał do Krakowa, ale zajął dopiero trzecie miejsce. Kapitanem drużyny miał zostać Stefan Witkowski, ale ostatecznie na tę funkcję powołano sowieckiego arcymistrza Jewgienija Wasjukowa. Kierownikiem całej ekipy był wiceprezes Polskiego Związku Szachowego Stefan Furs.

W grupie 1, jako jedynej, startowała nieparzysta liczba drużyn. Przy podawaniu stanu tabeli po każdej rundzie, przy zespole tej grupy, który jeszcze nie pauzował widnieć będzie gwiazdka (*).

Centrum prasowe.
Monitory wewnętrzne, za pomocą których przekazywano bez przerwy przebieg ciekawszych partii oraz podawano wyniki partii już zakończonych
Zdjęcie: „Szachy” numer 11/1972

Teraz krótko o tym, co się „działo” w latach 1971 i 1972 przed niemiecką Olimpiadą.

Rok 1971

Sezon otworzył oczywiście turniej w Hastings, który odbył się na przełomie 1970 i 1971 roku. Wygrał Portisch (Węgry) 6 punktów z 9 partii. Dalej szli: 2 – 6. Uhlmann (NRD), Markland (Anglia), Hort (Czechosłowacja), Gligorić (Jugosławia) i Krogius (ZSRR) po 5 p., 7. Mestrović (Jugosławia) 4 p., 8 – 9. Byrne R. (USA) i Wade (Nowa Zelandia) po 3,5 p., 10. Keene 3 p.

Lajos Portisch jako jedyny nie przegrał żadnej partii.

W dniach 11 – 30 stycznia trwał kolejny tradycyjny turniej w Wijk aan Zee. Była to już jego 33 edycja! Wyniki turnieju arcymistrzowskiego:

Od lewej: Korcznoj, Olafsson F. i Petrosjan

Od lewej: Hübner, Ivkov i Mecking

Turniej mistrzowski:

Od lewej: Timman, Adorjan i Kostro
Źródło „Szachy” numer 2/1971

Tradycyjny turniej w Olot zakończył się triumfem młodzieży, z którym nawiązał walkę jedynie weteran arcymistrz Pomar (Hiszpania). Wygrał Hecht (NRF), a pół punktu za nim, obok Pomara, znaleźli się Andersson (Szwecja), Quinteros (Argentyna). Piąty był utalentowany Rogoff z USA. Poniżej tabelka.

Źródło: „Tidskrift För Schack” numer 4/1971

Silnie obsadzony turniej w Tallinie (ZSRR) został zdominowany przez gospodarzy, którzy zajęli najwyższe miejsca. Przedzielił ich jedynie dawno nie widziany arcymistrz Barcza (Węgry). Drugi w kategorii „gości” był Saidy (USA) – dopiero dziesiąte miejsce!

Źródło: „Suomen Shakki” numer 4/1971

Rozegrane w Sofii mistrzostwa Bułgarii przyniosły tytuł mistrza kraju Radułowowi, który zdobył 14,5 punktu z 19 partii. Dalej szli: 2. Pejew 14 p., 3. Popow 12,5 p., 4. Spiridonow 11,5 p., 5 – 6. Ajanski i Kirow po 11 p., 7 – 9. Ermenkow, Minew i Spasow po 10,5 p., 10. Radew 10 p., 11 – 14. Orew, Arnaudow, Kozarow i Pelitow po 9 p., 15 – 18. Angełow, Bochosian, Belikow i Pipkow po 7 p., 19 – 20. Kerczew i Tomow po 5 p.

Młody Andersson (Szwecja) uzyskał kolejny sukces, tym razem w Göteborgu. Mistrz świata Borys Spasski był dopiero trzeci! Zauważmy jeszcze siódmą lokatę mistrzyni świata, Gruzinki Nony Gaprindaszwili.

Mistrzostwa Szwecji dały wyniki:

Od lewej: Sven Göran Malmgren i Göran Broström
Źródło: „Tidskrift För Schack” numer 6/1971

Szczegółowe wyniki mistrzostw Islandii, jakie odbyły się w Reykjaviku:

Sewilla (Hiszpania), 13 – 23 maja. W ćwierćfinałowym meczu pretendentów do tytułu mistrza świata, Petrosjan pokonał świeżo upieczonego arcymistrza Hübnera w stosunku 4,0 : 3,0.

Moskwa (ZSRR), 13 – 31 maja. W ćwierćfinałowym meczu pretendentów do tytułu mistrza świata, Korcznoj pokonał Gellera w stosunku 5,5 : 2,5.

W Balatonszeplaku (Węgry) odbył się ciekawy turniej, w którym najlepszy okazał się Andras Adorjan – kolejna wschodząca gwiazda szachów węgierskich.

Andras Adorjan
Źródło: „Tidskrift För Schack” numer 6/1971

Tradycyjny, jak zawsze znakomicie obsadzony turniej IBM w Amsterdamie był wielkim sukcesem Wasilija Smysłowa:

Źródło: „Tidskrift För Schack” numer 8/1971

Vancouver (Kanada), 16 maja – 1 czerwca. W ćwierćfinałowym meczu pretendentów do tytułu mistrza świata, Fischerr ozgromił Tajmanowa w sensacyjnym stosunku 6,0 : 0,0 (bez remisów!).

Las Palmas (Hiszpania), 13 – 30 maja. W ćwierćfinałowym meczu pretendentów do tytułu mistrza świata, Larsenpokonał Uhlmanna w stosunku 5,5 : 3,5.

Denver (USA), 6 – 20 lipca. W półfinałowym meczu pretendentów do tytułu mistrza świata, Fischer rozgromił Larsena w sensacyjnym stosunku 6,0 : 0,0 (bez remisów!).

Moskwa (ZSRR), 4 – 28 lipca. W półfinałowym meczu pretendentów do tytułu mistrza świata, Petrosjan pokonał Korcznoja w stosunku 5,5 : 4,5.

Chile. Omal nie sensacyjnie zakończył się mecz reprezentacji Chile i Argentyny. W pierwszej rundzie gospodarze wygrali 11,0 : 9,0. Dopiero w następnej rundzie ciężko wywalczone zwycięstwo dało ogólny wynik 20,5 : 19,5 dla szachistów Argentyny grającej w najsilniejszym składzie.

Mistrzostwa Rumunii dały następujące wyniki: 1. Ciocaltea 14 punktów z 20 partii, 2 – 4. Ungureanu, Ghitescu i Partos po 13 p., 5 – 6. Neamtu i Botez po 11,5 p., 7 – 8. Pavlov i Mititelu po 11 p., 9 – 10. Vaisman i Grünberg po 10,5 p., 11. Ghinda 10 p., 12 – 14. Reicher, Buza i Stoica po 9 p., 15 – 16. Szabo U. i Ghizdavu po 8,5 p., 17 – 19. Stanciu, Suta i Drimer po 8 p., 20. Puscasu 7 p. i 21. Adam 6 p.

Mistrzostwa ZSRR:

Źródło: „Tidskrift För Schack” numer 10/1971

Mistrzem świata juniorów został Szwajcar Werner Hug:

Źródło: „Szachy” numer 10/1971

Otwarte mistrzostwa NRF po raz pierwszy od 46 lat rozegrano w międzynarodowej obsadzie.

Nie zjawili się jednak arcymistrzowie z ZSRR. Był to znak protestu przeciwko organizacji turnieju w Berlinie Zachodnim. Pamiętajmy, że w owym czasie Niemcy były podzielone na Niemiecką Republikę Federalną (NRF) i Niemiecką Republikę Demokratyczną (NRD). Berlin Zachodni nie był postrzegany jako część NRF, lecz miał status obszaru specjalnego administrowanego przez USA, Wielką Brytanię i Francję o statusie zbliżonym do „wolnego miasta”.

Z tego powodu ZSRR, a jego śladem wszystkie ówczesne kraje socjalistyczne nie przybyły na berliński turniej.

Źródło: „Szachy” numer 1/1972

Wyniki Memoriału Alechina w Moskwie nazwano „sowiecką zmianą warty”. 20. letni Karpow podzielił pierwsze miejsce, podczas gdy mistrz świata był dopiero szósty.

Źródło: „Szachy” numer 1/1972

Rok 1972

Kolejny szachowy sezon otworzyły, jak zawsze, turnieje w Hastings i Wijk aan Zee. Poniżej tabelki z tych turniejów. W pierwszym z nich tym razem liczbę uczestników rozszerzono z 10 do 16 zawodników.

Hastings 1971/1972

Źródło: „Szachy” numer 3/1972

Wijk aan Zee 1972

Turniej arcymistrzowski

Źródło: „Szachy” numer 3/1972

Od lewej: Portisch, Hort i Pomar

Od lewej: Browne, Sawon i Smysłow

Od lewej: Enklaar, Ribli i Hecht
Źródło: „Szachy” numer 3/1972

W turnieju mistrzowskim wystąpił polski szachista numer 1, czyli Włodzimierz Schmidt. Występ nie był udany. Poniżej tabelka.

Wijk aan Zee. Turniej mistrzowski.

Źródło: „Szachy” numer 3/1972

Tradycyjny turniej w Palma de Mallorca. Start najmłodszego na świecie arcymistrza Lubomira Ljubojevicia z Jugosławii był oczekiwany z dużym zainteresowaniem. W XI rundzie Ljubojević pokonał Larsena i prowadził samodzielnie. Po XIII rundzie zrównał się z nim znakomity Argentyńczyk Panno i tak stan rzeczy utrzymał się już do końca.

Źródło: „Szachy” numer 3/1972

Mistrzostwa Finlandii zakończyły się sukcesem wielokrotnego olimpijczyka mistrza międzynarodowego Ojanena. Był to jego 12. tytuł mistrza kraju!

Źródło: „Suomen Shakki” numer 5/1972

Mistrzostwa Polski odbyły się w dniach 6 – 24 lutego i przyniosły niespodzianki. Triumfowali bowiem przedstawiciele młodego pokolenia, mistrzowie Pytel i Sznapik.

Szczegóły:

Bohaterowie rozgrywek:

Od lewej: Pytel, Sznapik i Bednarski

Od lewej: Schmidt, Śliwa i Doda
Źródło: „Szachy” numer 4/1972

W dniach 6 – 27 lutego odbył się atrakcyjny turniej w Reykjaviku. Zwyciężył, dawno nie oglądany na Olimpiadach przedstawiciel gospodarzy Fridrik Olafsson. Prym w turnieju podzielili z nim liderzy swoich reprezentacji narodowych Florin Gheorghiu z Rumunii i Vlastimil Hort z Czechosłowacji.

Źródło: „Szachy” numer 5/1972

Mistrzostwa Szwecji, to triumf młodości. Ornstein miał zaledwie 20 lat, a Uddenfeldt – 21. Drugą lokatę podzielił 30. letni Jansson, dla którego Skopje było piątym już występem olimpijskim.

Źródło: „Tidskrift För Schack” numer 6/1972

Axel Ornstein – nowy mistrz Szwecji

Od lewej: Jansson i Uddenfeldt
Źródło: „Tidskrift För Schack” numer 6/1972

W dniach 4 lipca – 1 września (partie rozegrano w terminie 11 lipca – 31 sierpnia) odbył się w Reykjaviku mecz o mistrzostwa świata, w którym Fischer pokonał Spasskiego w stosunku 12,5 : 8,5.

Od lewej: Spasski i Fischer – wielcy nieobecni na Olimpiadzie w Skopje
Zdjęcia: „Tidskrift För Schack” numer 7/1972

Szczegóły meczu (grano 24 partie, wygrywał ten, który uzyska 12,5 punktu):

W dniach 24 lipca – 14 sierpnia, w Helsinkach, odbył się turniej strefowy kolejnego cyklu 1972 – 1975 o tytuł mistrza świata:

Zdjęcia: „Suomen Shakki” numer 6/1972

Lista rankingowa A na dzień 1 lipca 1972 roku obejmowała ponad 900 zawodników. Opracowana została także po raz pierwszy lista kobiet obejmująca około 130 zawodniczek.

Poniżej 30 czołowych szachistów świata.

---- ---- -------------------- ---------------- ------
1 GM Robert Fischer USA 2785
2 GM Borys Spasski ZSRR 2660
3 GM Tigran Petrosjan ZSRR 2645
GM Lew Poługajewski ZSRR 2645
5 GM Wiktor Korcznoj ZSRR 2640
GM Lajos Portisch Węgry 2640
7 GM Michaił Botwinnik ZSRR 2630
GM Anatolij Karpow ZSRR 2630
9 GM Bent Larsen Dania 2625
GM Michaił Tal ZSRR 2625
11 GM Wasilij Smysłow ZSRR 2620
GM Leonid Stein ZSRR 2620
13 GM Vlastimil Hort Czechosłowacja 2600
GM Paul Keres ZSRR 2600
15 IM Władimir Sawon ZSRR 2595
16 GM Efim Geller ZSRR 2590
GM Mark Tajmanow ZSRR 2590
GM Robert Hübner NRF 2590
19 GM Dawid Bronstein ZSRR 2585
20 GM Jewgienij Wasjukow ZSRR 2575
GM Svetozar Gligorić Jugosławia 2575
22 GM Henrique Mecking Brazylia 2570
GM Fridrik Olafsson Islandia 2570
GM Oscar Panno Argentyna 2570
25 GM Samuel Reshevsky USA 2565
26 IM Jurij Bałaszow ZSRR 2560
GM Robert Byrne USA 2560
GM Ajwar Gipslis ZSRR 2560
GM Nikołaj Krogius ZSRR 2560
GM Władimir Tukmakow ZSRR 2560
---- ---- -------------------- ---------------- ------