Zamki, pałace, dwory, fortece i ruiny południowej Wielkiej Brytanii - ebook

Wstęp

Zamki, będące symbolem średniowiecza, fascynują nie tylko miłośników historii czy architektury, ale również turystów, wzbudzając podziw (czasem lęk) i szacunek dla ich budowniczych. Na żadnym innym kontynencie, oprócz Europy, nie spotkamy tylu wspaniałych, monumentalnych zamczysk, które są świadectwem minionych czasów. Często podróżujemy do danego miejsca tylko po to, by dany zabytek zwiedzić czy uwiecznić na zdjęciu.

Zamki Anglii są nie tylko arcydziełami architektury, ale również wcieleniem tradycji – z czego kraj ten słynie. Krążą o nich liczne legendy. Mocne wiekowe mury, okrągłe wieże i surowy wygląd sprawiają, że łatwo rozpoznać średniowieczne fortece, wznoszone w celu obrony ojczystej ziemi przed najazdami zbrojnymi. Tower of London, Zamek Windsor, Leeds, Dover i setki innych angielskich zamków zostały otwarte dla gości z całego świata.

W Wielkiej Brytanii znajduje się bardzo duża liczba zamków i rezydencji. Niektóre z nich są wyposażone we wspaniałe wnętrza, ale również można spotkać popadające w ruinę. Należy wspomnieć, że wiele z nich to własność prywatna i nie udostępniona dla turystów, przykładem jest Zamek Brownsea należący do Spółki John Lewis, która wykorzystuje go jako hotel. Miałam przyjemność spacerowania wokoło wspaniałej wyspy Brownsea, jednej z największych na wybrzeżu kanału La Manche w południowej Anglii. Niestety, zamku nie udostępniono dla odwiedzających wyspę.

Angielskie budowle często są nazywane zamkami, ale mają bardzo mało wspólnego z tym nazewnictwem. Nie pełnią funkcji obronnej, lecz są przede wszystkim rezydencjami. Do nich należą odwiedzone przeze mnie Highcliffe Castle, Durlston Castle, Sherborne Castle. Natomiast słowo "pałac" jest używane do rezydencji królewskich; Pałac Buckingham, Hampton Court Palace, Pałac Kensington. Od najmłodszych lat fascynowały mnie ruiny, zamki, jak i wspaniałe rezydencje królewskie. Moje zamiłowanie pozostało do dnia dzisiejszego, czego wynikiem jest ta książka.

Podróżujemy (...) by doświadczyć przygody i radości, uciec od rutyny codziennego życia. Podróżujemy dla trudów i ekscytujących przeżyć, by stawić czoła niebezpieczeństwu będącemu rodzajem wyzwania i obietnicą odpoczynku. Spotykamy ludzi, dla których nasza obecność jest jedynie odskocznią od smutku i problemów ich własnej egzystencji. Wymieniane z nimi uśmiechy mają w sobie coś nerwowego, niepokojącego.

Pico IyerROZDZIAŁ 1

Berkshire

Zamek Windsor

Zamek Windsor to dom 39 monarchów, a wygląd apartamentów państwowych odzwierciedla zmieniające się gusta mieszkańców zamku królewskiego, zwłaszcza Karola II (1660-85) i Jerzego IV (1820-30).

Zamek Windsor ma ponad 1000-letnią historię. Jest największym i najstarszym zamieszkiwanym zamkiem na świecie. Położony jest na 5 hektarach ziemi, powierzchnia mieszkalna wynosi 45 tysięcy metrów kwadratowych.

Wraz z Pałacem Buckingham i Holyrood pełni funkcję jednej z oficjalnych rezydencji rodziny królewskiej. Obecnie królowa Elżbieta spędza tu wiele weekendów w roku, przyjmując oficjalnych oraz prywatnych gości. Również na tym zamku mają miejsce ceremonie związane z nadawaniem najwyższej cywilnej i wojskowej odznaki Wielkiej Brytanii, czyli Orderu Podwiązki, ustanowionej w 1348 roku przez Edwarda III.

Więcej w pełnej wersji e-bookaROZDZIAŁ 2

Devon

Rougemont Castle

Pierwotna rzymska twierdza legionistów, a później saksońska fortyfikacja, Exeter Castle (znany także jako Zamek Rougemont) był zaprojektowany przez Normanów, aby dominować i kontrolować miasto, które przeciwstawiło opór.

Nazwa zamku wzięła się od francuskich słów rouge mont – czerwona góra, które są odniesieniem do pagórka, wulkanicznego pochodzenia, koloru czerwonego. Rougemont ufundowany został w 1068 roku przez Baldwina de Brionne dla Wilhelma Zdobywcy. Główne wejście do zamku prowadziło przez trzypiętrową strażnicę, która była zakończona łukiem – najstarszym tego typu w budowli niesakralnej. Strażnica posiadała most zwodzony, a zamek otoczony było fosą. Zamek miał jeszcze jeden taki most, od strony Northernhay. Oba zostały wyremontowane w 1683 roku nakładami księcia Albermarle Christophera. Do czasów teraźniejszych nie dotrwał jednak żaden z mostów.

Zamek od wieków był siedzibą sądu hrabstwa. W 1607 roku wewnętrzny dziedziniec stał się pierwszą salą sądową. W 1773 roku postanowiono o rozbudowie sądu. Niestety, ucierpiała na tym konstrukcja zamku, której wewnętrzną część rozebrano, aby przygotować miejsce nowemu budynkowi sądu. W późniejszych latach był on jeszcze dwukrotnie rozbudowywany – w 1895 oraz 1905 roku. Zamek przestał pełnić funkcję sądu w 2004 roku, gdy ostatecznie przeniesiono go na wschodni kraniec Southernhay. W 2011 roku w budynku dawnego sądu otwarto salę balową, galerię, a wzdłuż murów zamkowych wybudowano dwanaście apartamentów mieszkalnych.

Przy strażnicy broniącej wejścia do zamku znajduje się tablica pamiątkowa poświęcona Mary Trembles, Alice Molland, Temperance Lloyd oraz Susannah Edwards, które były sądzone w tamtejszym sądzie. Kobiety oskarżono o uprawianie czarów i uznano za winne. Skazano je na śmierć przez powieszenie. Wyroki wykonano w 1682 i 1685 roku. Były to ostatnie ofiary tego oskarżenia w Anglii.

Więcej w pełnej wersji e-bookaROZDZIAŁ 3

Dorset

Brownsea Castle

Brownsea Castle, był pierwotnie fortem zbudowanym przez Henryka VIII między 1545 i 1547 w celu obrony Poole, w hrabstwie Dorset, w Anglii, przed francuskim atakiem. W 1726 roku zamek został przekształcony w prywatną rezydencję Williama Bensona. Benson i kolejni właściciele rozbudowali oryginalny bunkier, tworząc dworek w otoczeniu ozdobnych ogrodów i jezior. Poważny pożar w 1896 roku zniszczył zamek, który został odrestaurowany przez majora Kennetha Roberta Balfoura. Bogaty makler Charles Van Raalte prowadził wystawny styl życia w Brownsea na początku XX wieku.

Zamek Brownsea został zakupiony przez Mary Bonham Christie w 1927 roku, która doprowadziła go do ruiny. Dopiero po jej śmierci w 1961 roku, kiedy to został zakupiony przez National Trust i wydzierżawiony firmie John Lewis Partnership, powrócił do świetności. W XXI wieku jest nadal używany przez partnerstwo korporacyjne hotelu dla swoich pracowników obecnych i byłych.

Więcej w pełnej wersji e-bookaROZDZIAŁ 4

East Sussex

Bodiam Castle

Położony w samym sercu historycznego krajobrazu, z krętymi schodami, murami obronnymi i mostem zwodzonym, XIV-wieczny zamek Bodiam jest jednym z najbardziej malowniczych i romantycznych brytyjskich zabytków.

Bodiam Castle to twierdza znajdująca się w pobliżu Robertsbridge w hrabstwie East Sussex. Wybudowano go w XIV wieku na zlecenie sir Edwarda Dalyngrigge’a. Na budowę fortecy pozwolenie wydał król Ryszard II.

Tylna brama zamku

Więcej w pełnej wersji e-bookaROZDZIAŁ 5

Gloucestershire

Berkeley Castle

Zamek należał do rodziny Berkeley przez 850 lat. Jego miejsce w historii jest istotne, nie tylko dlatego, że jest nadal w stanie nienaruszonym, ale ponieważ rodzina Berkeley i ich dom odegrały ważną rolę w walkach o władzę przez wiele wieków. Zbudowany, aby bronić Walijczyków.

Posiada wszystkie cechy zamku obronnego z przeszkodami mającymi na celu zatrzymanie przeciwnika podczas ataku. Jest to zamek ze strzelistymi oknami, otworami, ogromnymi zakratowanymi drzwiami, szczelinami, w których umieszczono kraty i kamienie wykorzystywane przez strażników w czasie obrony.

Więcej w pełnej wersji e-bookaROZDZIAŁ 6

Greater London

Pałac Buckingham

Oficjalną rezydencją brytyjskiej rodziny królewskiej jest największy pałac na świecie, Pałac Buckingham, który nadal pełni pierwotną funkcję. To również jedna z najważniejszych budowli późnego baroku.

Pałac został zbudowany w 1705 r. i pełnił rolę miejskiej rezydencji księcia Buckigham. W 1761 r. do pałacu wprowadził się Jerzy III, ustanawiając go rezydencją prywatną.

Pałac Buckingham stał się siedzibą monarchów w 1837 roku za panowania królowej Wiktorii. Jej poprzednik William IV zmarł przed ukończeniem budowy.

Niestety, pałac nie był zbyt udanie zaprojektowany. Nie przyłożono się m.in. do systemu wentylacji, przez co zapach w całym budynku nie należał do przyjemnych. Mówiło się, że osoby pracujące tam są leniwe i niedbałe, co doprowadzić miało do tego, że wewnątrz rezydencji było po prostu brudno. Rozwiązaniem tych problemów zajął się książę Albert, którego w 1840 roku poślubiła Wiktoria.

Po siedmiu latach królewska para uznała, że budynek jest zbyt mały, by pomieścić powiększającą się rodzinę i postanowiła rozbudować pałac. Przybrał on kształt kwadratu, a jego wschodni front, na którym znajduje się balkon, stał się miejscem, z którego rodzina królewska pozdrawia poddanych przy różnych okazjach. Tu odbywają się największe uroczystości państwowe oraz oficjalne spotkania z królową.

Budynek ten jest jednym z najsłynniejszych i największych na świecie. Ma 77 tysięcy metrów kwadratowych powierzchni mieszkalnej z 775 pokojami, w tym: 19 salami reprezentacyjnymi, 52 sypialniami i pokojami gościnnymi, 188 pokojami dla obsługi, 92 biurami oraz 78 łazienkami. Niektóre pokoje otrzymały nazwy po znanych osobistościach, którym zdarzyło się tam gościć. Przebywali tam m.in. cesarz Napoleon Bonaparte oraz car Rosji Mikołaj I. Wnętrza reprezentują różne style architektoniczne, są bogato urządzone i ozdobione przedmiotami pochodzącymi z różnych zakątków świata. Gdy do Wielkiej Brytanii przybywają głowy państw, są zwykle goszczeni przez królową właśnie w Pałacu Buckingham. Lokowani są w znajdującym się na parterze apartamencie belgijskim. W sali tronowej do dziś odbywa się prezentacja debiutantek – dziewcząt pochodzących z arystokratycznych rodów. Sala balowa służy natomiast do nadawania tytułu rycerza, tam także odbywają się różnego rodzaju bale o charakterze państwowym.

Więcej w pełnej wersji e-bookaROZDZIAŁ 7

Hampshire

Beaulieu Palace House

Pałac Beaulieu znany jako New Hall jest szesnastowieczną rezydencją królów Anglii, położoną na północ od miasta Chelmsford.

Pierwsze zapiski dotyczące posiadłości pochodzą z roku 1062 – została wówczas przekazana kanonikom z opactwa Waltham. W średniowieczu wiele razy zmieniała właścicieli, niejednokrotnie wracając do Korony, aby zaraz potem stać się przedmiotem kolejnego nadania. W 1491 została nadana książętom Ormond. W 1517 dziedzic tego tytułu i zarazem posiadłości, na której istniał wówczas drewniany gmach zwany New Hall, Thomas Boleyn, sprzedał dobra królowi Henrykowi VIII. Ten postanowił rozebrać drewnianą konstrukcję i zbudować nowy obiekt, tym razem ceglany. Tak powstały obiekt, nazwany Pałacem Beaulieu, stał się jego letnią rezydencją na krótki okres, bo do 1573 r., kiedy Elżbieta I sprzedała go księciu Sussex. W 1622 dobra znów zmieniły właściciela, którym tym razem został książę Buckingham. W połowie XVII wieku pałac kupił George Monck, 1. książę Albermarle, który często organizował uczty dla osób z otoczenia króla Karola II.

Przez kolejne 150 lat posiadłość przechodziła z rąk do rąk, a znaczna część budynku uległa dewastacji. Ostatecznie w 1798 roku przejęły ją katolickie zakonnice ze zgromadzenia bożogrobców, które założyły w najmniej zniszczonym, północnym skrzydle pałacu szkołę z internatem pod nazwą New Hall School istniejącą do dziś.

Więcej w pełnej wersji e-bookaROZDZIAŁ 9

Oxfordshire

Blenheim Palace

Blenheim Palace jest uważany za jedną z najświetniejszych budowli barokowych w kraju. Był to dar od królowej Anny oraz wdzięcznego narodu dla Johna Churchilla I, księcia Marlborough w uznaniu za słynne zwycięstwo nad Francją w bitwie pod Blenheim w 1704 r. To również dom 11. księcia Marlborough, który wraz z rodziną opiekował się pałacem.

Cała posiadłość Blenheim Palace znajduje się na ponad 2 tys. akrów wyjątkowo malowniczych terenów. Wielki podwórzec wygląda jak scena szeregiem kolumnad, wieży i arkad, prowadząca do głównej fasady z imponującym portykiem. Przeważają symbole militarnej działalności i patriotyzmu – trofea wojenne, centurioni stojący na parapecie, a nad wejściem do podwórca galijski kogut pożerany przez wzniosłego angielskiego lwa.

Więcej w pełnej wersji e-bookaROZDZIAŁ 10

West Sussex

Arundel Castle

Arundel Castle to twierdza zlokalizowana w mieście Arundel w hrabstwie West Sussex. Budowla wzniesiona w 1067 roku nie przetrwała do czasów dzisiejszych. Obecnie oglądamy rekonstrukcję wykonaną na przełomie wieków XVIII i XIX.

Zamek wybudowano w 1067 roku za panowania Wilhelma Zdobywcy. Fortyfikacja stoi u ujścia rzeki Arun, co daje możliwości obronne przed ewentualnym najazdem Francuzów.

Wilhelm mianował jego pierwszym lokatorem Rogera de Montgomery’ego, który uzyskał tytuł hrabiego Arundel. Twierdza była jedną z wielu podarowanych Rogerowi. Po śmierci de Montogmery’ego, Arundel Castle trafił w ręce Korony. Panujący Henryk I w testamencie zapisał zamek i przyległe do niego tereny swojej drugiej żonie Adelizie z Louvain. W 1138 roku, trzy lata po śmierci Henryka, kobieta poślubiła Williama d'Aubigny II z Normandii, który wzniósł dodatkowe mury obronne, podwyższając status zamku.

Więcej w pełnej wersji e-bookaROZDZIAŁ 11

Shropshire

Shrewsbury Castle

Zamek Shrewsbury był pierwotnie drewnianą fortyfikacją anglosaską. Normański zamek, zbudowany z czerwonego piaskowca, powstał za sprawą Rogera de Montgomery’ego w 1070. Latem 1138 roku król Stefan obległ i zdobył fortecę. Oprócz bramy, bardzo mało z budynku normańskiego przetrwało. Wiele uległo zniszczeniu w czasie przebudowy i wzmocnienia zamku przez Edwarda I w 1300 roku, kiedy dodano część zewnętrzną – Bailey. Nigdy potem nie był używany jako twierdza, a na przestrzeni wieków wolno popadał w ruinę. Elżbieta I oddała zamek dla komorników i mieszczan w Shrewsbury w 1586 roku, i niewiele zrobiono w budynku aż do wojny domowej, gdy dokonano dalszych zmian.

Więcej w pełnej wersji e-bookaROZDZIAŁ 12

Warwickshire

Warwick Castle

Warwick Castle to średniowieczny zamek położony w środkowej Anglii w hrabstwie Warwick u źródeł malowniczej rzeki Avon.

Historia zamku sięga 1068 roku, kiedy to Wilhelm Zdobywca postawił go na terenie jednej z ufortyfikowanych anglosaskich wiosek. Przez lata ulegał on zmianom i przebudowom, a przez pewien czas służył jako więzienie. Opisywany jest jako „najdoskonalszy zamek obronny w królestwie”. Są tu wszystkie atrakcje, których możemy się spodziewać po tego typu budowli.

Więcej w pełnej wersji e-bookaROZDZIAŁ 13

Wiltshire

Old Sarum Castle

Old Sarum, ogromny kopiec wzniesiony około 500 lat przed narodzinami Chrystusa przez osadników epoki żelaza, a w późniejszym okresie zajęty przez Rzymian, Sasów i Normadów.

Old Sarum od początku było wzgórzem obronnym (hillfort) dla okolicznych mieszkańców. Potężne obwałowania i fosa pierwszej warowni z epoki żelaza przetrwały do dziś.

W XI w. Normanowie wznieśli tutaj zamek, w wiekszej części drewniano-ziemny. W czasach rzymskich Old Sarum było fortem wojskowym, szczególnie cennym ponieważ znajdowało się w pobliżu pięciu ważnych dróg.

Zamek rozkwitł po przejęciu go przez biskupa Rogera z Sarum, który wzniósł katedrę oraz główną wieżę (wiadomo, że istniała już w 1130 r.). W 2 poł. XII w. zamek został odnowiony przez króla Ryszarda I, jednak w XIII w. królowie angielscy stracili nim zainteresowanie i zaczął stopniowo podupadać.

Więcej w pełnej wersji e-bookaROZDZIAŁ 14

Sławne zamki walijskie

Caerphilly Castle

Zamek zajmuje 30 akrów ziemi i jest największym zamkiem w Walii i jednym z największych zamków na terenie Wielkiej Brytanii. Zamek był pierwszym w Wielkiej Brytanii, którego budowę rozpoczęto od nowa, według regularnego, koncentrycznego planu.

Budowę rozpoczął potężny baron Gilbert de Clark w 1268 r. Projekt jego murów, wież i bram zawierał wiele innowacyjnych pomysłów. Posłużył jako model budowania zamków dla Edwarda I, który postawił ich wiele w północnej Walii.

Jednym z właścicieli zamku był Hugh Despeser, faworyt Edwarda II. Sam król przebywał tu w 1326 r., uciekając przed swoją żoną Izabelą i jej kochankiem Mortimerem.

Więcej w pełnej wersji e-booka