Zasady etyki adwokackiej. Orzecznictwo Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie (2005-2018) - ebook

Wprowadzenie

Wydawać by się mogło, że zasady etyczne palestry są tak stare jak sam zawód adwokata i każdy wie, jak powinien postępować. A już na pewno tak stare jak polski samorząd adwokacki, który właśnie obchodzi stulecie istnienia. Wydaje się też, że tak stare zasady mają nadal zastosowanie i odpowiadać powinny na wszystkie nasze wątpliwości co do tego, jak powinniśmy postępować, żeby postępować godnie. Nic bardziej mylnego. Rzeczywistość mocno przyspieszyła, przed adwokaturą i adwokatami pojawiły się nowe wyzwania, nowe rodzaje spraw, nowe sposoby komunikacji, nowa rzeczywistość gospodarcza, nowe formy wykonywania zawodu, co chwila trzeba zadawać sobie pytania, jak należy postąpić w zaistniałej sytuacji. I odpowiedzi wcale nie są oczywiste i na pewno nie wynikają wprost ze skodyfikowanych, istniejących zapisów.

Komisja do spraw etyki i tajemnicy adwokackiej przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Warszawie stara się na takie pytania na bieżąco odpowiadać. Jednak liczba takich pytań rośnie, sprawy są coraz bardziej skomplikowane. Podobnie jest w innych krajach, zwłaszcza w krajach mocno rozwiniętych gospodarczo, jak np. w USA. Przy samorządach istnieją specjalne urzędy, opiniujące bieżące pytania dotyczące zasad wykonywania zawodu i zasad deontologii, które dwoją się i troją.

Dlatego tak ważna pozycja trafia w Państwa ręce. Sędziowie Sądu Dyscyplinarnego w Warszawie musieli mierzyć się właśnie z takimi skomplikowanymi sprawami, o których piszę powyżej. Z ich wyroków można wiele wnioskować co do postępowania w przyszłości. Są bardzo pouczające i istotne dla rozwoju praktyki adwokackiej, lecz bez ich zebrania, opisania i przyjęcia właściwych tez pozostają prawie bezużyteczne dla codziennej praktyki. Tak świetny wybór dokonany przez Autorki pozwala skorzystać z bogatego orzecznictwa dyscyplinarnego w naszej codziennej pracy. Bardzo polecam lekturę tej pozycji, jest niezwykle dla nas ważna i wiele wnosi właśnie do naszej praktyki. Nie chciałbym dorzucać nowych obowiązków, ale lektura tego opracowania powinna być dla każdego adwokata obowiązkowa.

adw. Maciej Ślusarek,

Przewodniczący Komisji Etyki Okręgowej

Rady Adwokackiej w WarszawieWstęp

Podstawą świadczenia pomocy prawnej przez adwokatów i aplikantów adwokackich jest postępowanie w oparciu o zasady etyki zawodowej ujęte w Zbiorze Zasad Etyki i Godności Zawodu, znajdujące swoje oparcie normatywne w art. 80 PrAdw. Znajomość norm etycznych i zasad wykonywania zawodu jest niezbędnym elementem naszej codziennej praktyki i życia osobistego. Znajomość publikacji naukowych i komentarzy, zawierających interpretację poszczególnych przepisów ujawniających nierzadko ewolucję określonych poglądów1, dostarcza dodatkowych wzorców i wiedzy. Spośród fundamentalnych monografii poświęconych tematyce etyki zawodowej inspiracją dla naszej publikacji stał się między innymi Wybór Orzeczeń Wyższego Sądu Dyscyplinarnego autorstwa K. Korczyńskiej i R. Baszuka, stanowiący wybór spraw Wyższego Sądu Dyscyplinarnego Adwokatury i orzeczeń Sądu Najwyższego, dotyczących zagadnień etyki i godności zawodu2. Książka niniejsza to podobny zbiór fragmentów uzasadnień, gromadzący wyłącznie wybrane orzeczenia pierwszoinstancyjnego sądu dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie.

Powstanie niniejszej publikacji związane jest z naszymi wspólnymi doświadczeniami samorządowymi, czyli piastowaniem przez adwokat Katarzynę Gajowniczek-Pruszyńską funkcji sędziego i wiceprezes sądu dyscyplinarnego (2006–2016), kiedy to doszło do zebrania i zbadania orzeczeń zapadłych w latach 2005–2015 oraz piastowaniem w aktualnej kadencji (2016–2020) przez adwokat Martę Tomkiewicz funkcji sędziego sądu dyscyplinarnego i jej pracą badawczą nad orzeczeniami zapadłymi w latach 2015–2018. Wspólne badania zaowocowały wyborem orzeczeń wraz z uzasadnieniami, zapadłymi na przestrzeni aż 13 lat.

Lekturę przedstawionej Państwu publikacji chciałybyśmy poprzedzić kilkoma refleksjami. Po pierwsze, zależało nam na wyborze najciekawszych, a zarazem najważniejszych rozstrzygnięć, nie skupiając się wyłącznie na tezie, ale podkreślając również walor uzasadnienia, który w wielu przypadkach ma wybitnie edukacyjny charakter3. Dlatego w wielu miejscach nie poprzestałyśmy wyłącznie na wybraniu tezy, ale pokusiłyśmy się o przytoczenie dużo szerszych fragmentów uzasadnienia. Po drugie, dostrzeżecie Państwo różnicę i zmianę w obszarze ilościowym spraw na przestrzeni omawianych lat. Postępowań dyscyplinarnych toczących się i zakończonych przed Sądem Dyscyplinarnym Izby Adwokackiej w Warszawie w latach 2005–2015 było znacznie mniej niż w poddanych badaniu kolejnych trzech latach. Powodów takiego stanu rzeczy jest z pewnością kilka. Niezależnie od tego, że we wcześniejszym okresie adwokaci w mniejszym stopniu kwestionowali rozstrzygnięcia sądu I instancji i zgadzając się z wyrokiem, nie wnosili o sporządzanie uzasadnień, to w 2015 r. doszło do zmiany przepisów, zgodnie z którymi sporządzenie uzasadnienia w przeważających kategoriach spraw ma charakter obligatoryjny4. Ponadto wpłynęła na to zjawisko znacznego zwiększenia się liczby adwokatów i aplikantów adwokackich Izby Adwokackiej w Warszawie. Największa Izba w Polsce liczy obecnie ponad sześć tysięcy adwokatów i prawie półtora tysiąca aplikantów. Dostrzegamy także, że na przestrzeni ostatnich lat powiększyła się liczba postępowań dyscyplinarnych, których zakres obejmuje także postępowania karne lub cywilne przeciwko adwokatowi lub aplikantowi. Z kolei określone delikty dyscyplinarne powtarzają się w praktyce orzeczniczej częściej, jak chociażby te z § 1, 6, 8 i 49 ZZEAiGZ, inne zaś występują rzadziej lub wcale.

Zastrzegamy, że niniejsza publikacja nie ma charakteru wyczerpującego i nie zawiera wszystkich prejudykatów dyscyplinarnych wydanych w omawianym okresie. Udostępnione nam bowiem orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie w wielu przypadkach nie zawierały uzasadnień, wobec braku ich sporządzenia i zaskarżenia. Część rozstrzygnięć dyscyplinarnych w ogóle nie została uwzględniona wobec brak ich prawomocności, natomiast część nie została wykorzystana na skutek selekcji w oparciu o różne kryteria: wąskiego zakresu uzasadnienia, powtarzalności argumentacji.

Oczywisty cel, jaki przyświecał nam podczas przygotowywania publikacji, to poszerzenie wiedzy adwokatów i aplikantów adwokackich o zapadłych orzeczeniach dyscyplinarnych, których znajomość ma szansę, jak ufamy, dodatkowo kształtować postawy etyczne koleżanek i kolegów w oparciu o obowiązujące normy deontologiczne. Mamy nadzieję, że niniejsza publikacja stanowić będzie również uhonorowanie pracy na rzecz samorządu zawodowego tych adwokatów, którzy zostali wybrani do piastowania funkcji Sędziów Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie. Kierujemy wyrazy uznania do wszystkich adwokatów, którzy sprawowali tę funkcję.

Uważamy, że zebranie w jednej publikacji orzeczeń, których wartość i użyteczność dla praktyki zawodowej i życia osobistego adwokatów i aplikantów jest nie do przecenienia, może mieć szczególne znaczenie dla najmłodszego pokolenia członków Palestry. Liczymy też, że z treścią tych wybranych elementów uzasadnień będą mogli zapoznać się zarówno obecni, jak i przyszli sędziowie i rzecznicy dyscyplinarni Adwokatury.

Udostępnione uzasadnienia orzeczeń zostały zanonimizowane w taki sposób, aby uniemożliwić ustalenie tożsamości stron postępowania, w szczególności byłych obwinionych. Stąd też w wielu miejscach znalazły się nawiasy i wykropkowane pola, zastępujące treść, której przytoczenie mogłoby ujawniać newralgiczne dane. Jednocześnie zacytowane fragmenty uzasadnień nie były poddawane żadnej merytorycznej ingerencji. Publikacja została opracowana w taki sposób, by ułatwić czytelnikowi poszukiwanie przykładowych orzeczeń dotyczących określonego deliktu dyscyplinarnego. Punktem odniesienia są zatem poszczególne paragrafy ZZEAiGZ, zaś w końcowej części publikacji wyszczególniłyśmy orzeczenia odnoszące się do zagadnień dobrowolnego poddania się odpowiedzialności karnej, problematyki przedawnień deliktów dyscyplinarnych i tzw. wypadków mniejszej wagi. W przypadku, gdy kwalifikacja czynu lub czynów miała charakter kumulatywny, np. § 1 w zw. z § 6 i 8 ZZEAiGZ, odpowiednie fragmenty tego samego uzasadnienia, ale odnoszące się do każdego z paragrafów, zostały przytoczone przy tym paragrafie, stąd obszerność publikacji. W naszym przekonaniu taka metoda ujęcia ułatwia poszukiwanie orzeczeń, odnoszących się do poszczególnych deliktów. Warto zaznaczyć, że ogólny charakter normy z § 1 ZZEAiGZ i powszechne ujmowanie jej w kwalifikacji prawnej przypisanych przewinień powoduje, że orzecznictwo do § 1 jest w przygotowanym przez nas zbiorze najobszerniejsze. Wspomnieć wypada, że niniejsza publikacja nie obejmuje najnowszych zmian ZZEiGZ, skupiając się na orzeczeniach zapadłych do 2018 r. i stanie prawnym obowiązującym w dacie orzekania.

Wyrażamy nadzieję, że niniejsza unikatowa na skalę kraju publikacja stanie się pożytecznym źródłem wiedzy nie tylko dla adwokatów i aplikantów adwokackich, ale przyczyni się do zmiany postrzegania samorządowego sądownictwa dyscyplinarnego, które jest gwarancją niezależnej i samodzielnej Adwokatury Polskiej. Jakże trafnie ujęli to K. Korczyńska i R. Baszuk: „Blisko stuletni dorobek orzeczniczy adwokackiego sądownictwa dyscyplinarnego uważamy za jedno z najistotniejszych źródeł tożsamości adwokatury, opartej na wartościach kultywowanych przez kolejne pokolenia. Zasady etyki oraz dotyczące ich orzecznictwo stanowią stabilny punkt odniesienia deontologicznego adwokatury. Jednocześnie mogą i powinny być źródłem inspiracji w rozważaniach nad przyszłością i nowymi wyzwaniami stawianymi przed adwokaturą i adwokatami”5.

Na koniec przekazujemy podziękowania Panu Prezesowi Sądu Dyscyplinarnego Izby Warszawskiej dr. Witoldowi Kabańskiemu, a także wszystkim pracownicom Biura Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie za pomoc przy powstawaniu niniejszej publikacji.

Roztoki Górne–Warszawa, październik 2019 r.

Katarzyna Gajowniczek-Pruszyńska

Marta Tomkiewicz

1 Z. Krzemiński, Etyka Adwokacka, Teksty, Orzecznictwo, Komentarz, Warszawa 2008, J. Nauman, Zbiór Zasad Etyki i Godności Zawodu. Komentarz, Warszawa 2012, zob. także inne, wybrane pozycje m.in. W. Marchwicki, M. Niedużak, Odpowiedzialność dyscyplinarna, etyka zawodowa adwokatów i radców prawnych. Orzecznictwo, Warszawa 2011, P. Skuczyński, Etyka zawodów prawniczych. Etyka prawnicza, Warszawa 2006, J. Giezek, P. Kardas (red.), Etyka adwokacka a kontradyktoryjny proces karny, Warszawa 2015, P. Kardas, Kilka uwag o funkcji i znaczeniu etycznych i deontologicznych standardów wykonywania zawodów prawniczych, Pal. 2014, Nr 3–4, R. Baszuk, Tajemnica zawodowa w wyjaśnieniach obwinionego składanych w postępowaniu dyscyplinarnym, Pal. 2014, Nr 3–4, G. Borkowski, Etyka zawodów prawniczych w praktyce. Relacja na sali rozpraw, Lublin 2013, W. Kisielewicz, Odpowiedzialność dyscyplinarna sędziów, prokuratorów, adwokatów, radców prawnych i notariuszy, Warszawa 2012, A. Malicki, E. Łojko (red.), Oczekiwania klienta wobec adwokata w świetle kodeksu etyki adwokackiej, Wartości a sukces zawodowy prawników – granice kompromisu? Warszawa 2011, J. Agacka-Indecka, Tajemnica zawodowa – znaczące rozstrzygnięcia sądów, Pal. 2005, Nr 9–10, C. Jaworski, Wokół tajemnicy adwokackiej. Wystąpienie przed Sądem Najwyższym na posiedzeniu w dniu 16 czerwca 1994 r. poprzedzającym wydanie uchwały siedmiu sędziów sygn. akt I KZP 5/94, w sprawie tajemnicy zawodowej adwokatów, Pal. 1994, Nr 9–10.

2 K. Korczyńska, R. Baszuk, Etyka adwokacka. Wybór orzeczeń Wyższego Sądu Dyscyplinarnego Adwokatury, Warszawa 2015.

3 Tak m.in. w przypadku uzasadnień spraw SD 92/15 i SD 36/13.

4 Art. 88a zmieniony ustawą z 7.11.2014 r. o zmianie ustawy – Prawo o adwokaturze (Dz.U. z 2014 r. poz. 1778). Nowelizacja ta przesądziła, że „1. Orzeczenia i postanowienia kończące postępowanie dyscyplinarne z urzędu doręcza się wraz z uzasadnieniem stronom oraz Ministrowi Sprawiedliwości. 2. Uzasadnienia nie sporządza się z urzędu w sprawach, w których uwzględniono wniosek rzecznika dyscyplinarnego o wydanie orzeczenia i wymierzenie uzgodnionej z obwinionym kary dyscyplinarnej bez przeprowadzenia rozprawy oraz wniosek obwinianego o wydanie orzeczenia i wymierzenie mu określonej kary dyscyplinarnej, ani w sprawach, w których wymierzono karę upomnienia (…)”.

5 K. Korczyńska, R. Baszuk, Etyka, s. XIX.Wykaz skrótów

1. Źródła prawa

---------------- -- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
EKPCz Europejska Konwencja Praw Człowieka
KC ustawa z 23.4.1964 r. – Kodeks cywilny
KK ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks karny
Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r.
KP Kodeks pracy – ustawa z 26.6.1974 r.
KPC ustawa z 17.11.1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego
KPK ustawa z 6.6.1997 r. – Kodeks postępowania karnego
KPW ustawa z 24.8.2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia
PolicjaU ustawa z 6.4.1990 r. o policji
PrAdw ustawa z 26.5.1982 r. – Prawo o adwokaturze
PrPostAdm ustawa z 30.8.2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
PrPras ustawa z 26.1.1984 r. – Prawo prasowe
PrUSP ustawa z 27.7.2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych
RadcPrU ustawa z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2115)
RPRD Regulamin działania rzeczników dyscyplinarnych (uchwała Nr 54/2016 Naczelnej Rady Adwokackiej z 15.1.2016 r.)
SNU ustawa z 8.12.2017 r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 825)
TKU ustawa z 30.11.2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym
TUE Traktat o Unii Europejskiej
ZawLekU ustawa z 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty
ZZEAiGZ Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (Kodeks Etyki Adwokackiej) uchwalony przez Naczelną Radę Adwokacką 10.10.1998 r. (uchwała Nr 2/XVIII/98) ze zm. wprowadzonymi uchwałą Naczelnej Rady Adwokackiej Nr 32/2005 z 19.11.2005 r. oraz uchwałami Naczelnej Rady Adwokackiej Nr 33/2011 i Nr 54/2011 z 19.11.2011 r.
---------------- -- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. Organy orzekające

------------------- -- ------------------------------------------------
ETPCz Europejski Trybunał Praw Człowieka
NRA Naczelna Rada Adwokacka
ORA Okręgowa Rada Adwokacka
SD IA w Warszawie Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Warszawie
SKO Samorządowe Kolegium Odwoławcze
SN Sąd Najwyższy
TK Trybunał Konstytucyjny
TSUE Trybunał Sprawiedliwości UE
WKD Wojewódzka Komisja Dyscyplinarna
WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny
WSD Wyższy Sąd Dyscyplinarny
------------------- -- ------------------------------------------------

3. Publikatory

------------- -- -----------------------------------------------------
Dz.U. Dziennik Ustaw
MoP Monitor Prawniczy
OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna
OSNKW Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Wojskowa
Pal. Palestra
PiP Państwo i Prawo
Prok. i Pr. Prokuratura i Prawo
------------- -- -----------------------------------------------------

4. Pozostałe skróty

-------- -- -----------------------
art. artykuł
lit. litera
m.in. między innymi
Nr numer
orz. orzeczenie
poz. pozycja
r. rok
RP Rzeczpospolita Polska
s. strona
t.j. tekst jednolity
tj. to jest
tzw. tak zwany
uchw. uchwała
ust. ustęp
w. wiek
wyr. wyrok
z. zeszyt
ze zm. ze zmianami
zob. zobacz
-------- -- -----------------------Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu (Kodeks Etyki Adwokackiej) uchwalony przez Naczelną Radę Adwokacką 10.10.1998 r. (uchwała Nr 2/XVIII/98) ze zm. (K.Adw. z 2018 r. poz. 3 ze zm.) z orzecznictwem

§ 1

1. Zasady etyki adwokackiej wynikają z norm etycznych przystosowanych do zawodu adwokata.

2. Naruszeniem godności zawodu adwokackiego jest takie postępowanie adwokata, które mogłoby go poniżyć w opinii publicznej lub poderwać zaufanie do zawodu.

3. Obowiązkiem adwokata jest przestrzegać norm etycznych oraz strzec godności zawodu adwokackiego.

4. Obowiązkiem adwokata wykonującego zawód za granicą jest przestrzeganie norm zawartych w niniejszym kodeksie, jak również norm etyki adwokackiej obowiązujących w kraju goszczącym.

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 15.10.2005 r., SD 16/05

Nieprzekazanie akt prowadzonych spraw zastępcy w okresie zawieszenia w czynnościach zawodowych, podejmowanie czynności w okresie zawieszenia w czynnościach zawodowych – § 1 ust. 2, § 61, 63, 64 ZZEAiGZ

Adwokat, który narusza nakaz powstrzymywania się od czynności zawodowych w następstwie orzeczenia dyscyplinarnego, faktycznie wprowadza w błąd swojego klienta, co do możliwości jego reprezentowania, jednocześnie powodując faktyczną nieważność tych postępowań. Wykonanie tego typu czynności w prokuraturze, w śledztwie o dalekosiężnych skutkach, musi wywołać gwałtowny sprzeciw nie tylko Adwokatury, ale i również społeczeństwa. Reakcja Sądu Dyscyplinarnego w tego rodzaju sprawach musi być jednoznaczna i stanowcza.

Podstawowym obowiązkiem adwokata jest poszanowanie prawa oraz obowiązujących zasad etyki zawodowej, czemu adwokat w swojej drodze adwokackiej sprzeciwiał się uporczywie. Zebrany materiał dowodowy nie tylko uprawdopodobnił popełnienie zarzucanych przewinień dyscyplinarnych, ale uwypuklił je i w składzie orzekającym nie pozostawił żadnych wątpliwości, co do sposobu postępowania i złej woli obwinionego.

W tej sytuacji konieczne stało się orzeczenie stosunkowo wysokich kar za lekceważący stosunek do Kolegów, organów Adwokatury i wymiaru sprawiedliwości, a przede wszystkim konieczne było orzeczenie wydalenia z Adwokatury za czyn czwarty aktu oskarżenia, który godzi zarówno w samorząd adwokacki, jak i społeczeństwo, w dobro wymiaru sprawiedliwości, a przede wszystkim zaś porządek prawny Rzeczypospolitej Polskiej (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 25.2.2006 r., SD 3/06

Naruszenie przez adwokata § 1 ust. 2 ZZEAiGZ oraz art. 239 § 1 KK

(…) Zebrany materiał dowodowy w sposób jednoznaczny wskazuje na zachowanie obwinionego, który w rażący sposób naruszył Zasady Etyki i Godności Zawodu Adwokackiego, uchwalone przez Naczelną Radę Adwokacką z 10.10.1998 r. (§ 1 ust. 2) oraz ustawy – Prawo o Adwokaturze, określone w art. 80. Bezsporne jest, że obwiniony dopuścił się przestępstwa, określonego w art. 239 § 1 KK. Fakt jego uprzedniej karalności dyscyplinarnej oraz curriculum vitae, znajdujące się w aktach personalnych, wskazuje jednoznacznie, że osoba ta nie powinna wykonywać zawodu zaufania społecznego. O lekceważącym stosunku do korporacji świadczy niestawiennictwo, pomimo skutecznego wezwania, na żądane czynności procesowe. Z tego względu orzeczono jedyną, możliwą karę, określoną w art. 81 pkt 1 ust. 6 PrAdw, tj. wydalenie z Adwokatury (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 25.11.2006 r., SD 23/06

Zachowanie poniżające adwokata w oczach opinii publicznej i poderwanie zaufania do zawodu adwokata – § 1 ust. 2 i 3, § 27 ZZEAiGZ, dobrowolne poddanie się odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz zakaz patronatu – art. 81 ust. 2 PrAdw

(…) przesłuchiwany w charakterze świadka sędzia wskazał, że na ogłoszeniu wyroku z zachowania obwinionego „nie było niczego widać, co mogłoby wskazywać, iż znajduje się on pod wpływem alkoholu” i że gdyby nie informacja uzyskana w przerwie posiedzenia, to sam nie zauważyłby, iż obwiniony znajduje się w stanie nietrzeźwości. (…) Na rozprawie obwiniony adwokat przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, podtrzymał dotychczas złożone wyjaśnienia oraz wyraził skruchę, stwierdzając, że „jest mu bardzo wstyd ” i że jest „przekonany, iż taka sytuacji już nigdy się nie powtórzy”. Równocześnie obwiniony zaproponował dobrowolne poddanie się karze, proponując, aby wymierzyć mu karę pieniężną w najwyższej wysokości oraz karę dodatkową w postaci zakazu patronatu w wymiarze 3 lat. Sąd Dyscyplinarny zaaprobował powyższe uzgodnienia stron.

Sąd Dyscyplinarny uznał, że wina obwinionego nie budzi jakichkolwiek wątpliwości. Jest oczywiste, że obwiniony powinien zdawać sobie sprawę ze swojego stanu i nie powinien w tym stanie wykonywać obowiązków zawodowych. Tego rodzaju postępowanie zasługuje na wyraźną dezaprobatę i zasadniczy sprzeciw. Zgodnie z zasadami Zbioru Etyki i Godności Zawodu adwokat jest zobowiązany do znacznie wyższego standardu zachowania niż powszechnie wymagany (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 17.2.2007 r., SD 27/06 r.

Zachowanie poniżające adwokata w opinii publicznej i poderwanie zaufania do zawodu adwokata – § 1 ust. 2 i 3 ZZEAiGZ oraz popełnienie przestępstwa przez adwokata z art. 177 § 1 w zw. z art. 178 oraz art. 178a § 1 KK

(…) Okoliczności faktyczne sprawy nie budzą najmniejszych wątpliwości. Skazujący wyrok Sądu Rejonowego jest prawomocny. Oskarżony od początku przyznawał się do winy i swoje stanowisko podtrzymał przed sądem dyscyplinarnym. Zgodnie z art. 80 PrAdw, adwokat podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za postępowania sprzeczne z prawem, zasadami etyki lub godności zawodu bądź za naruszenie swych obowiązków zawodowych. Nie budzi wątpliwości fakt, iż prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwym jest poważnym naruszeniem prawa wymagającym surowej represji. Dodatkowo obwinionego obciąża fakt, że w wyniku dopuszczenia się przestępstwa ucierpiał pokrzywdzony, który doznał poważnych obrażeń ciała (…). Należy dodać, że chociaż pokrzywdzony również był pod wpływem alkoholu, nie ulega wątpliwości, że osobą wyłącznie winną kolizji był obwiniony adwokat. Kwalifikując czyny przypisane oskarżonemu, Sąd Dyscyplinarny uznał, iż w niniejszej sprawie doszło do zbiegu wykroczeń dyscyplinarnych, stanowiących przestępstwo i dlatego skazał obwinionego za jeden czyn, przyjmując, iż w istocie obwiniony dopuścił się jednego wykroczenia z art. 80 PrAdw w zw. z art. 178 oraz z art. 177 § 1 w zw. z art. 178a KK (…).

Niezależnie od powoływanych wyżej okoliczności, przemawiających na korzyść obwinionego, Sąd Dyscyplinarny podzielił stanowisko Rzecznika Dyscyplinarnego Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie, iż właściwe będzie wymierzenie obwinionemu kary zawieszenia w czynnościach zawodowych. Bezspornym bowiem faktem jest, że zachowanie obwinionego wyczerpywało znamiona przypisanych mu przestępstw i takie zachowanie należy uznać za wyjątkowo szkodliwe społecznie oraz szkodzące wizerunkowi Adwokatury. Nagminność przestępstw drogowych po spożyciu alkoholu, w kontekście wysokiej świadomości prawnej każdego adwokata, nakazuje stosować środki możliwie najbardziej represyjne w stosunku do adwokatów naruszających te normy prawne. Tym samym wniosek obwinionego o wymierzenie mu kary pieniężnej Sąd Dyscyplinarny uznał za nietrafny, gdyż wymierzenie zaproponowanej kary byłoby zbyt łagodne i stwarzałoby poczucie, że sądy dyscyplinarne odnoszą się ze zbytnią łagodnością do swoich kolegów, należących do korporacji adwokackiej (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 19.5.2007 r., SD 19/06

Niezachowanie taktu i umiaru przez adwokata wobec sądu – § 1 ust. 2 oraz § 27 ZZEAiGZ, dobrowolne poddanie się odpowiedzialności dyscyplinarnej

(…) Obwiniony stanął pod zarzutem, że w trakcie dyżuru sędzi, w stosunku do sędzi zachował się nietaktownie, a w ujęciu aktu oskarżenia, zachowanie to zostało określone jako „impertynenckie”. Przebieg zdarzenia został szczegółowo opisany w zawiadomieniu o popełnieniu przewinienia przez adwokata, które złożyła pani sędzia. Przedstawiony przez sędzię przebieg zajścia, potwierdzony zeznaniami świadków, w żadnym jego aspekcie nie zostały zakwestionowane przez obwinionego. Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Warszawie przesłał odpis protokołu rozprawy, na której nastąpiło oświadczenie o przeproszeniu sędziego, jak i propozycję dobrowolnego poddania się karze ze wskazaniem, że proponowaną karą jest kara upomnienia, do pokrzywdzonej. Powiadomienie o terminie rozprawy na 19.5.2007 r., a więc i protokół z poprzedniej rozprawy, został sędziemu doręczony, co potwierdza zwrotne poświadczenie odbioru zawiadomienia. Uwzględniając treść art. 387 KPK oraz 388 KPK, Sąd Dyscyplinarny uznał, że niestawiennictwo sędzi na rozprawie uzasadnia domniemanie, że nastąpiło przyjęcie przeprosin i zgoda pokrzywdzonej na dobrowolne poddanie się przez obwinionego karze upomnienia (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 23.6.2007 r., SD 17/06

Niedochowanie należytej staranności w prowadzeniu sprawy, niestawiennictwo na terminie rozprawy sądowej bez usprawiedliwienia – § 1 ust. 2, § 30 ZZEAiGZ

(…) Sąd uważa, że obwiniony ma obowiązek organizować pracę swojej kancelarii tak, aby korespondencja przychodząca z sądów, urzędów i osób uczestniczących w sprawach, które prowadzi, była przyjmowana w terminie i należycie kwitowana. Nie stanowi za wystarczające twierdzenie, że awizo mogło się zawieruszyć bądź znaleźć się w pliku reklam czy ulotek (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 1.3.2008 r. SD 22/07

Zachowanie poniżające adwokata w oczach opinii publicznej, poderwanie zaufania do zawodu adwokata – § 1 ust. 2 i 3 ZZEAiGZ oraz zakaz patronatu – art. 81 ust. 2 PrAdw

(…) Nie można zgodzić się również z obwinionym, iż sprawa jego stosunku prawnego z inną osobą fizyczną „nie jest sprawą Rzecznika Dyscyplinarnego”. Zakładając, że wynajęcie lokalu w celu prowadzenia kancelarii adwokackiej nie ma nic wspólnego z wykonywaniem zawodu adwokata, podkreślić należy, iż już od czasów przedwojennych obowiązywała zasada, w myśl której adwokat musi godnie zachowywać się również w życiu prywatnym (zob. orzeczenia Sądu Dyscyplinarnego Odwoławczego w Warszawie z 10.4.1935 r., D63/35, Pal. 1936, s. 797). Tak samo stanowi § 4 in fine obecnie obowiązującego ZZEAiGZ z 10.10.1998 r. Wprawdzie Rzecznik Dyscyplinarny nie przywołał w akcie oskarżenia tej normy, lecz stan faktyczny sprawy wyczerpuje znamiona czynu dyscyplinarnego wskazanego w akcie oskarżenia, a to § 1 ust. 2 i 3 ZZEAiGZ, skoro postępowanie adwokata sprzeczne z normami etyki i regułami obowiązującymi w Adwokaturze (zachowanie, które poniża adwokata w opinii publicznej i podrywa zaufanie do zawodu adwokata) stanowi naruszenie godności zawodu (zob. S. Janczewski, Godność zawodu, Pal. 1995, Nr 6, s. 5).

(…) Za popełnienie tegoż przewinienia Sąd Dyscyplinarny wymierzył obwinionemu karę pieniężną, tj. trzecią w hierarchii katalogu kar przewidzianych w art. 81 ust. 1 PrAdw (kolejność kar w tym katalogu nie jest przypadkowa, lecz wyraża preferencje ustawodawcy, co do ich stosowania). Jako okoliczność obciążającą Sąd Dyscyplinarny wziął pod uwagę, że gdyby pokusić się o próbę ustalenia katalogu przewinień dyscyplinarnych poniżających Adwokaturę w oczach opinii publicznej – to naruszenie przez adwokata jego zobowiązań, wynikających z umowy zawartej ze swoim kontrahentem, należałoby zakwalifikować do jednych z najcięższych przewinień dyscyplinarnych, uzasadniających nawet wydalenie z Adwokatury. Sąd Dyscyplinarny zdaje sobie sprawę, że pewnych okoliczności nie sposób przewidzieć i im zapobiec, lecz kłopoty finansowe obwinionego nie mogły powstać nagle i trwały co najmniej kilka miesięcy, w trakcie których obwiniony nie uczynił nic, aby zapobiec stratom pokrzywdzonej lub chociażby je zmniejszyć (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 17.5.2008 r. SD 3/08

Niedochowanie należytej staranności przy wykonywaniu czynności zawodowych – § 1 ust. 2, § 23 i 41 ZZEAiGZ

(…) Sąd doszedł do przekonania, że reakcja obwinionej na stwierdzone nieprawidłowości w Spółce, związane z ustanawianiem pełnomocników dla klientów Spółki, nie była spóźniona, skoro niezwłocznie po powzięciu wiadomości o tych faktach, obwiniona powiadomiła o tych nieprawidłowościach prokuraturę oraz korporacje zawodowe, co wynika z jej zawiadomienia do ORA w Warszawie i zeznań świadka. W tym stanie rzeczy Sąd Dyscyplinarny uniewinnił obwinioną od opisanych w pkt I i II przewinień dyscyplinarnych (§ 23, 41 ZZEAiGZ).

Odnośnie do przewinienia dyscyplinarnego opisanego w pkt III, wina obwinionej nie budziła wątpliwości, mimo nieprzyznania się obwinionej do tego czynu. W swoich wyjaśnieniach potwierdziła fakt pozostawienia substytucji in blanco w Spółce, a konsekwencją takiego zachowania obwinionej było wykorzystanie tych blankietów przez osoby nieupoważnione i tym samym nastąpiło niedochowanie należytej staranności w wykonywaniu zawodu adwokata, co narusza § 41 ZZEAiGZ (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 21.2.2009 r., SD 22/08

Naganne zachowanie adwokata w rozmowie z pracownikiem ORA – § 1 ust. 2 i § 4 ZZEAiGZ

(…) Zachowanie obwinionego nie budzi żadnych wątpliwości. W szczególności potwierdzają to zeznania świadków (pracownic Okręgowej Rady Adwokackiej), wobec których użył słów wulgarnych i obraźliwych. Adwokat powinien zachowywać się tak, jak wskazują na to zasady etyki zawodowej oraz ogólne normy moralne (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 21.2.2008 r., SD 31/08

Istota postępowania dyscyplinarnego – niewłaściwość postępowania dyscyplinarnego dla stwierdzenia, czy wnoszący skargę poniósł szkodę i w jakiej wysokości w związku z niewłaściwym prowadzeniem sprawy przez adwokata – § 1 ZZEAiGZ

(…) Kwestia, czy pokrzywdzeni (w związku z niewłaściwym prowadzeniem sprawy przez obwinionego adwokata) ponieśli szkodę i ewentualnie w jakiej wysokości, może być jedynie rozstrzygnięta na drodze procesu cywilnego. Tylko w takim procesie możliwe będzie również dokonanie oceny, czy np. fakt niewniesienia apelacji od wyroku oddalającego powództwo pokrzywdzonych, z uwagi na upływ przedawnienia, mogło spowodować jakąś szkodę.

Sąd Dyscyplinarny wyjaśnia również, że wprawdzie osobę wnoszącą skargę w związku z niewłaściwym prowadzeniem sprawy przez adwokata nazywa się (w ramach postępowania dyscyplinarnego) „pokrzywdzonym” – to z określenia tego nie można jednak wnioskować, iż „pokrzywdzony” (wnoszący skargę) poniósł szkodę w rozumieniu przepisów prawa cywilnego (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 7.11.2009 r. SD 36/09

Niestosowne usprawiedliwienie nieobecności na terminie rozprawy sądowej – § 1 ust. 1 i 2, § 2, 4, 27 ZZEAiGZ

(…) Zdjęcie załączone przez obwinionego do pisma, przedstawiające obwinionego, jak pije piwo, nie powinno się znaleźć w aktach postępowania sądowego. Obwiniony zachował się wobec Sądu (…) nietaktownie. Przestrzeganie właściwych form w korespondencji zawodowej jest obowiązkiem każdego adwokata. Zdaniem składu sądzącego, obwiniony wykazał się brakiem szacunku wobec władzy sądowniczej. Sąd (…) nie jest miejscem predestynowanym do prezentacji reportażu z wakacji pełnomocnika i stron postępowania sądowego.

Nieuzasadnione nałożenie rygoru grzywny na pełnomocnika nie może być traktowane jako okoliczność wyłączająca winę ani też jako okoliczność łagodząca. W tym miejscu należy powołać się na § 27 ust. 2 ZZEAiGZ „Nawet w razie niewłaściwego zachowania innych osób biorących udział w postępowaniu adwokat powinien wykazywać się opanowaniem i taktem” (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 7.4.2011 r., SD 4/11

Zachowanie uchybiające godności zawodu adwokata – § 1, 2, 4 ZZEAiGZ

(…) Poprzez niekulturalne zachowanie oraz obraźliwe wypowiedzi skierowane pod adresem funkcjonariuszy służby więziennej obwiniony dopuścił się naruszenia godności zawodu adwokackiego. Brak umiaru i taktu w wypowiedziach, formułowanych przez adwokata należy ocenić jako absolutnie niedopuszczalny. Zlekceważenie funkcjonariusza służby więziennej pełniącego swoje obowiązki służbowe, którego dopuścił się adwokat, stanowiło fatalne świadectwo kultury osobistej, a ponadto wskazywało na brak profesjonalizmu w wykonywaniu zawodu adwokata i brak poszanowania zasad, będących podstawą wykonywania zawodu adwokackiego.

Od adwokata wymagany jest bardzo szczególny miernik staranności, kultury osobistej oraz w wielu przypadkach samokontroli. Zachowanie, którego dopuścił się adwokat, nie licuje z godnością wykonywanego przez niego zawodu i nie powinno mieć miejsca zarówno w życiu zawodowym, jak również prywatnym. Wymóg należytego zachowania w każdej sytuacji jest zasadą rządzącą wykonywaniem zawodu adwokata, od której nie ma i nie może być wyjątków. Sformułowania, które padły z ust adwokata, nie powinny być adresowane do nikogo, bez względu na okoliczności.

Jako szczególnie zasługujące na dezaprobatę środowiska adwokackiego należy ocenić pozbawione kultury i aroganckie zachowanie w stosunku do pracownika aparatu wymiaru sprawiedliwości (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 27.9.2011 r., SD 27/11

Niezawiadomienie ORA o prawomocnym skazaniu aplikanta adwokackiego – § 1 ust. 1 i 2, § 3 ZZEAiGZ oraz art. 75 ust. 2 PrAdw

(…) Nie ulega wątpliwości, że popełnienie przestępstwa umyślnego stanowi naruszenie godności zawodu i dezawuuje każdego, kto chciałby zawód adwokata wykonywać. Jak już zaznaczono, obwiniona nie tylko została skazana za przestępstwo umyślne, ale też przez długi okres czasu ten fakt zataiła.

Uwzględniając powyższe okoliczności, Sąd Dyscyplinarny Izby Adwokackiej w Warszawie uznał, że karą adekwatną do popełnionego przez obwinioną czynu będzie kara wydalenia z adwokatury – art. 81 pkt 6 PrAdw (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 27.8.2012 r., SD 18/12

Poderwanie zaufania do zawodu adwokata, naruszenie interesów klienta, brak czuwania nad biegiem sprawy, zaniechanie wniesienia środka odwoławczego bez uzyskania zgody klienta, odstąpienie od wypowiedzenia pełnomocnictwa – § 1 ust. 2, § 6, 49, 56, 57 ZZEAiGZ

(…) Niedopełnienie obowiązku doręczenia odpisu odpowiedzi na pozew bezpośrednio pełnomocnikowi powoda stanowiło naruszenie art. 4799 KPC. W konsekwencji powyższego zaniechania obwinionego Sąd zwrócił wniesioną odpowiedź na pozew i następnie – na podstawie art. 47918 § 2 KPC – wydał niekorzystny dla pokrzywdzonej spółki wyrok zaoczny. W tych okolicznościach oczywistym jest, iż zachowanie obwinionego doprowadziło do poderwania zaufania do zawodu adwokata, naruszyło – niezależnie od ekonomicznych aspektów – interesy klienta (§ 6 ZZEAiGZ), jak również stanowiło naruszenia ciążącego na obwinionym obowiązku czuwania nad biegiem sprawy (§ 49 ZZEAiGZ).

W przypadku podjęcia decyzji o niewnoszeniu sprzeciwu, obwiniony winien uzyskać zgodę klienta w miarę możliwości pisemną, natomiast brak takiej zgody obwiniony winien niezwłocznie udokumentować na piśmie w aktach sprawy. Obwiniony nie uzyskał zgody pokrzywdzonej spółki na odstąpienie od zaskarżenia wyroku zaocznego ani nie udokumentował braku takiej zgody na piśmie w aktach sprawy. Procesowym obowiązkiem obwinionego było wniesienie sprzeciwu od wyroku zaocznego i to bez względu na szanse powodzenia tego środka (§ 56 ZZEAiGZ).

Uznanie przez obwinionego, że wniesienie ww. środka byłoby prawnie lub faktycznie bezzasadne, powinno skutkować wypowiedzeniem pełnomocnictwa przez obwinionego (§ 57 ZZEAiGZ) (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 8.9.2012 r., SD 41/11

Występowanie przed sądami lub organami państwowymi i samorządowymi podczas zawieszenia w wykonywaniu czynności zawodowych – § 1 ust. 1 i 2 ZZEAiGZ oraz art. 4 lit. d i art. 95 lit. j PrAdw

(…) Obwiniony adwokat, będąc tymczasowo zawieszony w wykonywaniu czynności zawodowych, złożył w Prokuraturze pełnomocnictwo do obrony podejrzanego, wniosek o udzielenie widzenia z tymczasowo aresztowanym oraz wniosek o wydanie kopii postanowienia o przedstawieniu zarzutów.

W ocenie Sądu Dyscyplinarnego wyjaśnienia obwinionego w części dotyczącej jego przekonania o ustaniu jego zawieszenia w wykonywaniu czynności zawodowych nie zasługują na wiarę i stanowią przyjętą przez niego linię obrony (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 22.9.2012 r., SD 29/12

Wskazanie z nienależytą starannością wartości przedmiotu zaskarżenia – § 1 ust. 2, § 8 zd. 1, § 14, 56 ZZEAiGZ

(…) Obwiniony nie usunął rozbieżności, mimo wezwania Sądu, co spowodowało że Sąd odrzucił apelację wniesioną przez obwinionego, jako niespełniającą wymogi formalne przewidziane w art. 368 § 1 pkt 1 i 5 oraz § 2 KPC. Sąd Dyscyplinarny przyjął, że przewinienie to miało charakter niedbalstwa na skutek niezachowania ostrożności w danych okolicznościach, tj. nieuzupełnienia braków apelacji, mimo zwrócenia na nie uwagi obwinionemu przez Sąd.

Sąd Dyscyplinarny nie podziela stanowiska obwinionego, iż przy ocenie jego zachowania występują sytuacje, w których obwiniony zobowiązany jest do dochowania jedynie „należytej staranności”, a nie „niezwykłej, nadzwyczajnej staranności”. Ocena bowiem, czy zachowanie sprawcy czynu było nieostrożne, czy mieściło się ono w ramach wymaganych standardów ostrożności, musi być dokonana w oparciu o obowiązujące reguły postępowania w danej sferze życia społecznego (w sprawie niniejszej w oparciu o ZZEAiGZ). Treść § 8 zd. 1 ZZEAiGZ wyklucza w ogóle możliwość rozróżnienia zachowań obwinionego na zachowania z należytą starannością lub na zachowania z nadzwyczajną starannością, a nawet gdyby dopuścić taką możliwość – to opisane powyżej zaniedbanie obwinionego sprowadzało się, w ocenie Sądu Dyscyplinarnego, właśnie także do niedochowania należytej/zwykłej staranności, rozumianej jako brak należytej staranności (…).

Orzeczenie Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie z 6.10.2012 r., SD 24/12

Postępowanie adwokata podrywające zaufanie do zawodu – § 1 ust. 2, § 8 ZZEAiGZ oraz zakaz patronatu – art. 81 ust. 2 PrAdw

(…) Sąd Najwyższy ustanowił obwinionego obrońcą i zlecił mu zbadanie akt sprawy pod kątem istnienia przesłanek do sporządzenia wniosku o wznowienie postępowania i ew. opracowanie takiego wniosku w terminie (...). Obwiniony nie podjął żadnych czynności w sprawie, mimo monitów Sądu Najwyższego.

Sąd Dyscyplinarny zważył, że w świetle zebranego materiału dowodowego nie zachodzą żadne wątpliwości co do występowania w sprawie ustawowych znamion przewinienia dyscyplinarnego zarzucanego obwinionemu we wszystkich elementach jego struktury (strony przedmiotowej i podmiotowej oraz przedmiotu) i popełnienia tegoż przewinienia dyscyplinarnego przez obwinionego w formie winy umyślnej, skoro nie podjął on działań, do których został zobowiązany (formalne przewinienie dyscyplinarne z zaniechania).

Sąd Dyscyplinarny, wymierzając karę obwinionemu, wziął pod uwagę, że nie zachodzą żadne okoliczności łagodzące, z jednej strony, a z drugiej strony, iż obwiniony był już karany dyscyplinarnie (karą upomnienia, nagany, karą pieniężną wraz z zakazem patronatu na okres 5 lat). W tym stanie Sąd Dyscyplinarny uznał, że karą adekwatną do popełnienia przez obwinionego kolejnego przewinienia dyscyplinarnego będzie kara zawieszenia w czynnościach zawodowych na okres 3 lat (art. 80, art. 81 ust. 1 pkt 4 PrAdw) wraz z karą dodatkową zakazu wykonywania patronatu na okres 10 lat (art. 80, art. 81 ust. 3 PrAdw) (…).