Zbrodnie z namiętności - ebook

OD AUTORA

Nie ma miłości bez zazdrości – głosi stare porzekadło i rzeczywiście jest w nim dużo prawdy. Uczucia wymagają wyłączności i wzajemności, w innym przypadku każdy związek może się zamienić w piekło. Od miłości jest bowiem całkiem blisko do nienawiści, a odrzucone czy wzgardzone uczucie łatwo może się przerodzić w głęboką niechęć czy nawet agresję. A wówczas już nietrudno o tragedię.

Media bombardują nas krwawymi historiami z miłością i przemocą w tle, gdy śmierć często stanowi koniec nieudanego związku. Nie inaczej było w przeszłości – żeby się o tym przekonać, wystarczy zajrzeć do prasy okresu międzywojennego czy też Młodej Polski. Sięgając dalej w przeszłość, również możemy odnaleźć spektakularne zbrodnie, których powodem były miłość lub zazdrość. Nie trzeba nawet czytać _Otella_ Szekspira – wystarczy lektura kroniki Janka z Czarnkowa, gdzie opisano ponurą tragedię, jaka rozegrała się około 1370 roku w Rawie Mazowieckiej, a której bohaterami byli książę Siemowit III i jego druga żona, Anna. Po śmierci swojej pierwszej małżonki władca zakochał się w pięknej księżniczce ze śląskich Ziębic i – mimo znacznej różnicy wieku – poślubił ją. Starzejący się Piast okazał się zazdrosnym mężem, a jego młoda żona miała na mazowieckim dworze wielu wrogów. Doradcy księcia oskarżali ją o nielojalność, a Siemowit uwierzył w plotki.

Księżna spodziewała się dziecka, ale nawet to nie zapobiegło tragedii. Siemowit kazał uwięzić żonę na zamku w Rawie i udusić ją zaraz po wydaniu na świat potomka. Maleńkiego Henryka oddano na wychowanie rodzinie zamieszkującej w pobliżu, lecz wkrótce został on porwany przez pomorskich rycerzy wysłanych przez jego przyrodnią siostrę i następne kilka lat życia spędził nad Bałtykiem.

Wyrodny ojciec zobaczył swego syna dopiero po około 10 latach. Potomek był do niego tak podobny, że stary władca zrozumiał swój błąd. Zadbał o karierę Henryka, który dzięki jego poparciu został później biskupem płockim. Nie był mu jednak pisany los duchownego, bo odezwała się w nim gorąca krew ojca. Zakochał się w księżniczce litewskiej Ryngalle i dla niej zrezygnował z godności biskupa. Jednak i wówczas nie zaznał szczęścia, gdyż wkrótce po ślubie zmarł otruty. Podobno na polecenie ukochanej żony...

Zbrodnie z namiętności dla artystów zawsze były inspirujące (obraz Ingresa Giovanni odkrywa romans Franceski z Paolo)

Nie bez powodu wspomniałem wcześniej o Szekspirze, gdyż historia Siemowita odbiła się głośnym echem w Europie i zainspirowała angielskiego dramaturga do napisania _Opowieści zimowej_.

Inna tragedia z miłością w tle, która stała się kanwą znanego utworu literackiego, wydarzyła się w ostatnich latach istnienia Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Opisał ją Antoni Malczewski w powieści poetyckiej _Maria_, a pierwowzorami jej bohaterów byli Szczęsny Potocki (późniejszy targowiczanin) i szlachcianka Gertruda Komorowska. Młody magnat poznał swoją wybrankę, mając 18 lat, zakochał się w niej z wzajemnością, a gdy dziewczyna zaszła w ciążę, potajemnie poślubił ją w cerkwi w Niestanicach w grudniu 1770 roku. Tego nie mógł zaakceptować ojciec Szczęsnego. Dziedzic największej fortuny Rzeczypospolitej miał być mężem zwykłej szlachcianki! Dwa miesiące później na polecenie starego Potockiego ciężarną dziewczynę porwano i uduszono, a jej ciało wrzucono do przerębli.

Szczęsny z pokorą przyjął postępek ojca. Wprawdzie usiłował podobno popełnić samobójstwo, podrzynając sobie gardło scyzorykiem, ale szybko zapomniał o ukochanej. Wyjechał za granicę, a następnie poślubił Józefinę Mniszchównę, z którą dochował się 11 dzieci. Sprawiedliwości natomiast nie uszli rodzice Szczęsnego. Sądy Rzeczypospolitej sprawą się – oczywiście – nie zajęły, ale oboje Potoccy niebawem zmarli w dość tajemniczych okolicznościach.

W książce, którą mają Państwo przed sobą, nie sięgam jednak tak daleko w przeszłość, koncentrując się właściwie na ostatnich stu latach naszych dziejów. Zaczynam od opowieści o zabójstwie popularnej aktorki Marii Wisnowskiej, którą w niewyjaśnionych do końca okolicznościach zastrzelił zakochany w niej do szaleństwa oficer lejbgwardii. Następnie przechodzę do największego (i mało znanego) skandalu w dziejach polskiego katolicyzmu, czyli do serii zbrodni jasnogórskich paulinów. Dalej opisuję tragiczną śmierć Dagny Juel-Przybyszewskiej oraz samobójstwo jej mordercy i przyjaciela, Władysława Emeryka. Kolejne trzy historie pochodzą z okresu międzywojennego, natomiast ostatni rozdział poświęcony jest stosunkowo niedawnej, tragicznej śmierci Zuzanny Leśniak i Andrzeja Zauchy. Podczas jego pisania wykorzystałem akta śledztwa i procesu Yves’a Goulais’go – męża Zuzanny i zabójcy obojga kochanków. Mam wrażenie, że dzięki temu udało mi się wyjaśnić motywy kierujące mordercą, a także zrekonstruować dzieje romansu piosenkarza z aktorką, o czym dotychczas niewiele było wiadomo.

Bohaterów mojej książki dobierałem starannie, gdyż chciałem przedstawić historie, które będą dla czytelników intrygujące, a zarazem różnorodne. Mamy tu zatem opowieści nie tylko o zbrodniach z namiętności i zazdrości, ale również przypadek Marii i Jana Maliszów, którzy w latach 30. ubiegłego wieku, udręczeni biedą, popełnili potrójne morderstwo, a na sali sądowej samooskarżali się, biorąc winę na siebie. Tak się bowiem kochali, że chcieli wspólnie zakończyć życie na szubienicy.

Nie znajdą jednak Państwo w tej książce jednego z najsłynniejszych procesów II Rzeczypospolitej, czyli sprawy Gorgonowej. Zbrodni w Brzuchowicach poświęciłem duży rozdział w jednej ze swoich wcześniejszych książek i nie chciałem się powtarzać, tym bardziej że do dzisiaj nie zmieniłem poglądu na tę sprawę, a żadne nowe materiały na jej temat się nie ukazały.

Nie ukrywam, że niniejsza książka ma nieco osobisty charakter, starałem się bowiem zrozumieć psychikę jej bohaterów i poznać motywy ich działania. Unikałem jednak ocen, bo to zawsze pozostawiam swoim Czytelnikom.

_ _

_Sławomir Koper_