Zoo wierszyki - ebook

ZOO KSIĄŻECZKA

Wstęp

Czy sowa jest mądra, a osioł uparty?

Jak szybko potrafią biegać gepardy?

Czy umie skakać mały słonik?

I czy istnieje morski konik?

Czemu żyrafa ma długą szyję?

I w której dżungli okapi żyje?

Na te i inne pytania jeszcze

Są odpowiedzi w zoo-książeczce.

W przypisach pod wierszykami, których tytuły opatrzone są gwiazdką znajdują się encyklopedyczne wiadomości, zawierające oparte na faktach ciekawostki o ich bohaterach.

Wyjaśnienia trudnych pojęć dla szczególnie dociekliwych znajdują się w przypisach na końcu książeczki.Wierszyki o zwierzętach, które możesz spotkać na wycieczce w lesie, na łące, nad stawem i w ogródku

Jeże*

Jeż za jeżem szedł dróżką

— gęsiego-

Mama i czworo dzieci.

— Czemu „gęsiego”, a nie „jeżego”? —

Zapytał jeżyk trzeci.

— Może „jeżego” chodzi się w parach-

Wysapał czwarty jeżyk.

— No cóż, ja sądzę że „jeżego”

jest wtedy gdy jeż się najeży.

— A może wtedy gdy się w kuleczkę

zawinie jeż na drodze!

— A może raczej kiedy jeże

skaczą na jednej nodze…

— Dość tych dyskusji!

Krzyknęła mama,

Pot ocierając z czoła.

— I marsz gęsiego, bo się najeżę

I będzie wam niewesoło!

*Jeże są ssakami¹, a pokrywające ich grzbiet około 3-centymetrowe kolce to przekształcone włosy. Dorosłe jeże mają ich 6000- 8000, a dzięki specjalnym mięśniom mogą zwinąć się w kolczastą kulkę, trudną do zaatakowania. Żywią się głównie bezkręgowcami²: owadami, dżdżownicami, ślimakami, ale czasem zjadają też małe gryzonie.

Uważaj, gdzie siadasz

Miś nie miał szczęścia i siadł na jeża,

który się właśnie najeżył

Obaj wrzasnęli z wielkiego bólu,

lecz każdy spotkanie przeżył.

Jeż kolców koło setki stracił, ze swoich sześciu tysięcy.

Miś kolce zyskał i tyleż bólu, a może bólu ciut więcej.

Misie

Przyśniły mi się misie

Co miodek tak lubiły

Że się w pszczółki skrzydlate

Na jeden dzień zmieniły.

I z kwiatuszka na kwiatek

Dzionek cały latały

Nektar piły i pyłek

Pracowicie zbierały.

A wieczorem już na nic nie starczyło im siły

i o byciu misiami piękne sny w gawrach* śniły.

*Gawry to miejsca w niszach powalonych drzew lub w jaskiniach, w których niedźwiedzie spędzają zimę. Tam też matki niedźwiedzice wychowują potomstwo.

Mądre sówki*

Wszystkie mądre sówki

Lubią łamigłówki

Lubią też wygłaszać

Przemądrzałe mówki.

*Już w starożytności sowy były uważane za symbol mądrości prawdopodobnie z powodu ogromnych oczu i umiejętności precyzyjnego łowienia ofiar w ciemnościach. Jednak według współczesnych badań nie są wcale inteligentniejsze, niż inne ptaki.

Kruki *

Orzeszki na jezdnię kładą

i na samochód czekają.

A kiedy ten je rozłupie

pyszne nasionka zjadają.

*Na podstawie badań naukowcy wykazali, że kruki potrafią rozwiązywać nowe problemy, wykorzystując posiadaną wiedzę. Potrafią kojarzyć fakty i myśleć abstrakcyjnie. Zaobserwowano kruki, które łupały orzechy podkładając je pod koła samochodów.

Kukułeczka*

W cudze gniazda jaja wkłada

I się wcale nie przejmuje

Czy z jajeczek się wyklują

Dżentelmeni, czy też zbóje.

*Kukułka składa jaja na ziemi, a potem roznosi je w dziobie do gniazd innych ptaków. Młode kukułki, wyrzucają jaja lub już wyklute potomstwo przybranych rodziców, przy tym tak nachalnie żądają pokarmu, że przybrani rodzice poświęcają czasem aż 17 godzin na dobę na ich karmienie.

Jerzyki*

W locie śpią i jedzą,

wysoko szybują.

Czy to upał, czy ulewa,

prawie nigdy nie lądują.

* Jerzyki zamieszkują Europę, dużą część Azji oraz Afrykę Północną³. Śpią i pożywiają się w powietrzu. Zależnie od gatunku mogą pozostawać w ciągłym locie przez 3- 10 miesięcy, a lądują tylko na czas rozmnażania i lęgu.

Dzięcioł*

Niczym pneumatycznym⁴ młotem

Dziobem w drzewa koli

I mimo przeciążeń

Głowa go nie boli.

*Dzięcioł wyszukując larw i pędraków potrafi uderzać dziobem w pień drzewa 25 razy w ciągu sekundy, z prędkością 7 metrów na sekundę, doznając przy tym przeciążenia do 1200 g!⁵

Jak to możliwe, że dzięcioł wytrzymuje tak ogromne przeciążenia?

Mózg dzięcioła chronią gąbczaste kości czaszki, a górna część dzioba przenosi większość siły uderzenia na ciało. Ponadto język dzięcioła rozdziela się na dwie części i owija jego czaszkę amortyzując wstrząsy.

Pająk topik*

Powietrzną bańkę przygotowuje

Schodzi pod wodę i nurkuje.

* Topik spędza całe życie w wodzie. Oddycha pod wodą tlenem, korzystając z bańki powietrza, którą wciągnął z powierzchni i przylepił do odwłoka.

Olimpiada nartników*

Olimpiada dla nartników to jest święto,

Zawodnicy pchają się na start,

każdy z nich smaruje swoje ciało,

chce pokazać ile jest wart.

Zawodnicy narty natłuszczają,

Sędzia gwizdkiem rozpoczyna bieg.

Już ruszyli! Słychać krzyki widzów.

Zawodnicy mkną na drugi brzeg!

Już faluje powierzchnia kałuży,

Już w kałuży woda się burzy,

Już są blisko!

Już! Już! Są na mecie!

Piąty raz zwyciężył NARTNIK DUŻY!

*Nartnik to owad prowadzący półwodny tryb życia. Jego ciało pokrywają od spodu gęste włoski (natłuszczane przez specjalną wydzielinę), pomiędzy którymi gromadzą się pęcherzyki powietrza tworzące poduszkę powietrzną. Również między włoskami na stopach gromadzi się powietrze, dzięki czemu nie przebijają one powierzchni wody. Środkowymi odnóżami nartnik przesuwa się do przodu, wykonując kilkudziesięciocentymetrowe susy.

Żaba*

Pewna żaba bardzo rada, gdy nadeszła wiosna,

Prosto w stronę rozlewiska skakała radosna.

Bardzo chciała na mokradła przed innymi zdążyć,

Żeby w lodowatej wodzie jaj tysiące złożyć.

Z tych jajeczek- czyli skrzeku- wykluły się kijanki,

Które wnet się przemieniły w bardzo małe żabki.

Małe żabki szybko rosły, ale uważały

By się przed bocianem chować, bo się boćka bały!

*Żaby — podobnie jak wszystkie inne polskie płazy — objęte są całkowitą ochroną. Zarówno żaby jak i ropuchy są bardzo pożyteczne, ponieważ ich głównym pożywieniem są owady i larwy, a także ślimaki niszczące plony w ogrodach i na polach.

Zapominalska wiewiórka*

Jesienią

Wiewiórka mała

Po drzewach skakała

Orzeszki zbierała

i skrzętnie je chowała.

Zimą

Często głodowała,

Bo zapominała

Gdzie je pochowała.

*Wiewiórki gromadzą zapasy na zimę i chowają w różnych miejscach (norkach, dziuplach itp.) Zimą często nie potrafią ich odnaleźć i wiosną z nasionek wyrastają nowe rośliny.

Bóbr*

Bóbr zębami drzewa ścina

Czasem całą noc pracuje,

A że zęby ma z żelaza

Dentysty nie potrzebuje.

* Bobry to gryzonie, które ścinają drzewa siekaczami. Zęby te nie mają korzeni, rosną całe życie, a w ich szkliwie są związki żelaza! Kiedy są zdrowe ich kolor jest żółty, pomarańczowy lub brunatny.

Ze ściętych drzew i błota bobry budują domy oraz tamy rzeczne. Tama zbudowana przez bobry może wytrzymać przejazd samochodu osobowego!

Rak*

Pewien rak, co chodził wspak

Rzekł raz tak:

„Gdy chcesz raczyć się raczkami,

My bronimy się szczypcami.

Czy w ruczaju, czy w potoku

Wciąż prosimy: Daj nam spokój!”

*Raki należą do skorupiaków. Nasze rodzime raki są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia i mogą żyć tylko w bardzo czystych wodach, dlatego jest ich coraz mniej.

Gdy czują się zagrożone uciekając chowają „ogon” pod głowotułów i płyną tyłem do przodu (wspak).

Raki były kiedyś uważane za wielki przysmak — stąd powiedzenie „uraczyć” oznacza poczęstowanie się (kogoś) czymś wyjątkowym.

Oto on — rohatyniec*

Poznajcie mistrza świata

Co w podnoszeniu ciężarów wymiata.

*Chrząszcz rohatyniec potrafi podnieść ciężar ważący 850 razy więcej, niż on sam.

Jeśli ważysz około 25 kg i byłbyś silny jak rohatyniec, to mógłbyś podnieść autobus z 50 pasażerami!

Pliszka*

Pewna pliszka do Hiszpanii się wybrała,

Bo tam waśnie urlop spędzić chciała.

Podróż trwała prawie 5 miesięcy,

Po czym pliszka zawitała do Walencji.

*W połowie stycznia 2019 zaobrączkowana pliszka górska znad Drawy doleciała do Hiszpanii, pokonując w 956 dni prawie 2 tysięcy kilometrów.

Łoś*

Ma rogi jak łopaty

I bardzo długie nogi.

Po trzęsawiskach biega

nie okazując trwogi.

*Łoś zamieszkuje podmokłe lasy północnej Euroazji i Ameryki Północnej. Ma silne i bardzo długie nogi. Potrafi chodzić po śniegu, bagnach i mokradłach bez zapadania się, dzięki nogom zakończonym ogromnymi racicami. Poroże łosia może mieć nawet półtora metra długości, 2 metry rozpiętości i ważyć do 20 kilogramów.

Szop pracz*

Czy szop w szopie zrobił pralnię