Żyć z sensem. Praktyczne zastosowanie logoterapii - ebook
Wydawnictwo:
Rok wydania:
2016
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Żyć z sensem. Praktyczne zastosowanie logoterapii - ebook
Praktyczna i zdolna wiele zmienić w ludzkim życiu książka wybitnego austriackiego psychologa i psychoterapeuty. Autor prowadzi czytelnika przez szereg pytań i zagadnień pomagających zbliżyć się do indywidualnej odpowiedzi na fundamentalne pytanie o sens. Wspaniałe w podejściu Längle'a jest to, że nie obciąża nas jakimś wielkim, abstrakcyjnym „Sensem”, przed którym powinniśmy nabożnie i potulnie uklęknąć. Zamiast tego, w duchu analizy egzystencjalnej, prowadzi nas do odkrycia „mniejszych”, a zarazem bardziej dostępnych, osobistych sensów. Autor wskazuje czytelnikowi efektywne „drogi do sensu”. Zwraca uwagę na indywidualny wymiar odpowiedzi na pytanie „po co?", na dynamiczny charakter tej odpowiedzi oraz fakt, że sens „bywa pełen niespodzianek” i często wiąże się z poczuciem niepewności i niekompletności. Książka uwrażliwia nas na zagadnienie sensu, uczy wykorzystywać okazje do odnalezienia sensu ukryte w codziennych sytuacjach (także tych trudnych, a nawet dramatycznych i wypełnionych cierpieniem) oraz wskazuje jak pokonać czyhające na tej drodze pułapki, takie jak uzależnienie od sukcesu, poczucie winy, nadmierna odpowiedzialność bądź ucieczka od odpowiedzialności, czy też niezdolność do konfrontacji z przemijalnością wszystkiego co istnieje. Tekst książki uzupełniają przykłady z indywidualnej praktyki terapeutycznej autora, praktyczne ćwiczenia oraz poetycko-medytacyjne w swym charakterze teksty do namysłu
| Kategoria: | Psychologia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-64299-27-8 |
| Rozmiar pliku: | 765 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
PRZEDMOWA
Ta książka nie chce pouczać. Ona chce wskazywać i prowadzić — uwrażliwiać na istotę życia. Została napisana po to, aby zaprosić do refleksji. Ma pokazać ślady sensu i tropy, których śledzenie może nas zaprowadzić w życiu do bardzo osobistych sensów. Chcieliśmy zachęcić do tego, zadając praktyczne pytania i towarzyszyć w odpowiadaniu na nie; chcemy poruszyć ważne kwestie, przyjrzeć się im i zapytać o samych siebie — chcielibyśmy odnaleźć i przeżyć odpowiedzi na te pytania.
To, co rozumiemy przez sens, nie jest żadną normą, wzorem do naśladowania, czy trendem. To osobiście przeżyta konfrontacja z wartością i znaczeniem własnych dokonań, przeżyć i cierpień — z własnym życiem.
SENS TO TEMAT ŻYCIA
Dla niektórych z nas pytanie o sens jest najważniejszym pytaniem w życiu…
Niewykluczone, że pewni ludzie urodzili się dla określonych pytań. Takie wrażenie można odnieść, patrząc na biografię Viktora Frankla, twórcy logoterapii. Pytanie o sens zajmowało go od najmłodszych lat i nigdy go nie opuściło. Stało się najważniejszym pytaniem jego życia. Dla niektórych ludzi sens jest właśnie tym szczególnym pytaniem, które wciąż do nich w życiu powraca.
…tak jest właśnie dla mnie.
Także dla mnie zagadnienie sensu posiada ogromną wagę. Pojawiło się już w okresie dorastania. To, co zrazu było raczej filozoficzną i ludzką ciekawością życia, stało się później rozpaczliwym doświadczeniem cierpienia związanego z nietrwałością rzeczy. Po co się cieszyć, skoro radość za chwilę przeminie? Czyż radość nie utrudnia tylko pożegnania z przeszłością? Po co cokolwiek robić, skoro ostatecznie nic nie zostanie z naszych zamków z piasku; skoro po nasyceniu znów przyjdzie głód; skoro to, co powiemy i tak zostanie zapomniane, a każdy urlop i tak kiedyś się skończy? Po co się starać, cierpieć lub cieszyć się przyjemnością, kiedy to wszystko przemija i nie pozostawia po sobie nic wiecznego?
Dziś wiem i czuję, że wartość radości tkwi w jej przeżywaniu, a nie w chęci jej zatrzymania. Dziś żyję tym, co jest potrzebne, aby żyć z poczuciem sensu. I cieszę się, gdy widzę, że niektóre rzeczy mimo wszystko trwają, nawet jeśli nie na wieczność. Do tych rzeczy należy także ta książka, którą uzupełniłem w celu jej ponownego wydania. Niektóre sprawy zostały inaczej uporządkowane, przestawione i przeformułowane. Jednak sama jej treść po dwudziestu latach nadal zachowuje ważność.
Ta książka to podręcznik.
Największa zmiana nie dotyczy treści książki, lecz polega na przerobieniu jej na podręcznik. Był to pomysł mojej koleżanki Dorothee Bürgi z Zurychu. Dzięki temu mogłem jeszcze lepiej zrealizować swoją pierwotną intencję, aby była to książka żywa. Pani Bürgi z wielką znajomością tematu i wyczuciem wybrała z różnych dzieł i artykułów odpowiednie fragmenty i dodała je do tej książki. Sformułowała pytania, aby łatwiej służyły Czytelnikowi w osobistej rozmowie ze sobą. Uczyniła to wszystko w zgodzie z metodą „osobistej analizy egzystencjalnej” i jej praktycznymi osiągnięciami ostatnich dwudziestu lat. Uzupełniła tekst książki o podsumowania i uwagi na marginesach, tak aby był bardziej czytelny i jasny.
Dziękuję Pani Bürgi z całego serca za wkład jej twórczej pracy i profesjonalnych kompetencji. To jej zawdzięczamy to nowe wydanie.
Chciałbym również serdecznie podziękować Panu Rafałowi Kowalskiemu, który przełożył tę książkę na język polski, a także zainspirował i wsparł jej polskie wydanie.
Życzymy tej książce wiele Czytelniczek i Czytelników o otwartych sercach, gotowych wybrać drogę pogłębiania własnego życia. Może ona ich inspirować i wspierać — droga powinna być jednak ich własna.
ALFRED LÄNGLE
WIEDEŃ, LISTOPAD 2015WPROWADZENIE
Pytania o sens nigdy nie powstają mimochodem. Kto pyta o sens, ten stawia czoło zupełnie nowemu problemowi.
Ze wszystkich pytań, jakie człowiek sobie stawia, najbardziej znaczące i brzemienne w skutki dla jego spełnienia się w życiu jest pytanie „po co?”. Odpowiedź, którą na nie znajduje, wpływa na motywy jego działania i perspektywy na przyszłość.
„Pytanie o sens życia, jeśli się je wypowie wyraźnie, jest pytaniem głęboko ludzkim. Kwestionowanie sensu życia nie jest więc nigdy objawem słabości, lecz wyrazem czegoś najbardziej w człowieku ludzkiego. Wyłącznie człowiekowi została dana zdolność stawiania pytań dotyczących jego egzystencji i doświadczania jej problematyczności”.¹
Wszystkie inne pytania są wtórne wobec podstawowego zagadnienia — „po co to wszystko?”. Przykładem niech będzie pytanie „dlaczego tak się stało?”, w sytuacji gdy staje się ono wyrazem poszukiwania wyjaśnienia procesów i bada ich przyczyny w czasowym następstwie zdarzeń. Często za tym poszukiwaniem ukryte jest właśnie to istotne dla człowieka pytanie „po co?”, przez które chcemy zrozumieć, w jakim rozleglejszym kontekście należy widzieć jakieś nieszczęście lub cierpienie, albo pytanie „jak?”, czyli o naturę rzeczy, z której wynika właściwy sposób podejścia do nich.
SENS WE WŁASNYM ŻYCIU
Sens to żywa odpowiedź na palące pytanie „po co żyć?”.
Sens to żywa odpowiedź na palące pytanie „po co żyć?”. Człowiek nie chce przeżywać swojego życia bezmyślnie albo biernie pozwolić, by przepłynęło obok. Chce on wiedzieć i czuć, po co istnieje i po co powinien cokolwiek czynić. Chce on współkształtować swoje życie w jego środowisku i otoczeniu. Chce być tam, gdzie znajduje się wartość życia i chce towarzyszyć temu, co w świecie ciekawe, piękne i ważne. Właśnie to w życiu się liczy. Okoliczności, w ramach których życie się rozgrywa, są w porównaniu z tym sprawą drugorzędną, chodzi tylko o to, aby pojąć i wypełnić ich znaczenie. Viktor Frankl oddał wartość i wymowę tej myśli, nawiązując do Fryderyka Nietzschego, w następującym, znanym powszechnie zdaniu: „Kto pojmie »dlaczego«, ten poradzi sobie prawie z każdym »jak«”(1982, s. 132).² To „dlaczego”, które właściwie znaczy „po co” — jest treścią życia. Zaś owo „jak” to okoliczności życia, które czynią je często tak trudnym, ale które właśnie wyłącznie w kontekście jakiegoś „dlaczego” i „po co” są w ogóle możliwe do udźwignięcia.
ANALIZA EGZYSTENCJALNA I LOGOTERAPIA
W latach trzydziestych XX wieku Viktor Frankl rozwinął analizę egzystencjalną i logoterapię — metodę „leczenia poprzez sens”.
Logoterapia jako kierunek w psychoterapii najszerzej rozwinęła teoretyczne i praktyczne sposoby podejścia do tych pytań i związanych z nimi problemów. W ciągu ponad sześciu dziesięcioleci Viktor Frankl stworzył swoją naukę o sensie jako antidotum na poczucie braku sensu i upowszechnił ją pod nazwą „analizy egzystencjalnej”³ albo „logoterapii”. Analiza egzystencjalna jest nakierowana na budowanie wartościowego i spełnionego życia. Stanowi ona szeroką podstawę rozumienia człowieka i jego egzystencji.
Z analizy egzystencjalnej rozwinęła się psychoterapeutyczna i doradcza metoda pracy z psychicznymi i duchowymi zaburzeniami. W egzystencjalno-analitycznej rozmowie naświetla się możliwości, warunki i ograniczenia konkretnych sytuacji życiowych. Warunkiem spełnionego życia jest znalezienie w danej sytuacji pełnej sensu treści. Logoterapia to praca nad wymiarem sensu w życiu. Chodzi w niej o praktyczne poszukiwanie, wskazówki, pomoc i ćwiczenia prowadzące do urzeczywistnienia odnalezionych możliwości sensu. Logos oznacza w tym kontekście po prostu „sens” (stąd logoterapia nie może być mylona z logopedią, czyli terapią wymowy, ponieważ logos oznacza także słowo i mowę).
Niniejsza książka oparta jest na odkryciach logoterapii oraz analizy egzystencjalnej Frankla a także stanowi obszerne i systematyczne przedstawienie franklowskiego rozumienia sensu, który został tu streszczony na podstawie jego dzieł. Zawiera ona jednak także nowe elementy, które zostały rozwinięte od tamtego czasu, tj. praktyczne wskazówki, stworzone na gruncie metody „osobowej analizy egzystencjalnej”.⁴
Ponadto, zostały tutaj w sposób systematyczny rozwinięte i przedstawione kroki niezbędne dla odnalezienia sensu. Te wskazówki i metody kierują naszą uwagę na doznawane cierpienie i osobiste przeżycia, które umożliwiają lub blokują wypełnione sensem życie. Chcemy w tej książce nie tylko, jak ma to miejsce w tradycyjnej logoterapii, zadowolić się opisem form, warunków i możliwości odnajdywania sensu. Chcielibyśmy także spojrzeć na obszary, w których napotykamy na to, co niepewne lub wątpliwe, na próby i błędy. Chcemy ciągle docierać do tej płaszczyzny, na której istnieją możliwości i siły, ułatwiające odebranie sensu nie jako czegoś gotowego i danego nam z zewnątrz, ale czegoś, co odnajdujemy samodzielnie i co przyjmujemy bardzo osobiście.
FORMA KSIĄŻKI
Książka ta nie rozwija myśli w duchu naukowej ścisłości, lecz odwołuje się do własnej wiedzy i doświadczeń Czytelnika oraz zachęca Go do pogłębionej autoanalizy: Co liczy się w życiu? Gdzie mam dostęp do życia — własnego życia? Czym jest spełnienie? W jakich obszarach wypełnia się sens mojego życia?
W książce, która traktuje o sensie, chodzi o osobistą konfrontację z własnym, konkretnym życiem. Sens dotyczy nas bardzo osobiście. Nie można narzucić go z zewnątrz. Także żadna książka nie może podejmować takiej próby. Poszukiwanie sensu jest procesem odznaczającym się dwiema cechami: proces ten trwa nieustannie i trzeba przez niego przejść samodzielnie. Poszukiwanie sensu ma więc tę samą cechę, co życie, które każdy człowiek buduje wciąż od nowa.
Książka rozpoczyna się kilkoma przemyśleniami o podstawowej kondycji człowieka, przede wszystkim o jego wolności oraz niekompletności (otwartości). Drugi rozdział traktuje o typowych zachowaniach, które niektórym ludziom uniemożliwiają przeżywanie spełnionego życia. Następnie mowa jest o tym, jak możemy efektywnie odnaleźć sens w naszym życiu, gdzie go można szukać i czy jest jakiś sens w cierpieniu. W osobnym rozdziale zgłębiamy to, co rozumiemy przez sens. Jak ma się sens do sukcesu? Także temu pytaniu poświęcimy uwagę i omówimy mechanizm działania sukcesu z perspektywy egzystencjalno-analitycznej. Na końcu będzie mowa o prawdziwej i głębokiej relacji człowieka do własnego życia. Chodzi o to, jak kształtuje się w nas relacja pomiędzy doświadczeniem przemijalności i śmierci a sensem życia. W tych ostatnich zagadnieniach dopełnią się nasze rozważania o wolności i poszukiwaniu sensu.
Dokonanie: właściwym celem nie jest ukończenie czegoś, lecz sama możność ukończenia.
Rozumieć życie jako możliwość działania to:
› być skutecznym,
› pozwolić sobie wejść w ten świat,
› wnieść i ofiarować siebie,
› umieć i móc coś stworzyć,
› robić swoje,
› być obecnym w teraźniejszości,
› przeżywać w niej siebie,
› dać coś światu, wypełnić go czymś,
› radość, droga,
› spełnienie, żywa pogoda ducha.I BYĆ CZŁOWIEKIEM ZNACZY BYĆ W DRODZE
Zagadnienie sensu ma dla człowieka centralne znaczenie, bo życie trzeba zawsze albo stworzyć, albo mu się poddać. Za każdą konfrontacją z życiem stoi pytanie o jego sensowność. Aby na nie odpowiedzieć, ludzie potrzebują jakiejś wskazówki, jakiegoś „po co”, a gdy znajdą się w kryzysie lub cierpią ― czasem także jakiegoś „mimo wszystko”. To czyni pytanie o sens tak osobistym, a odpowiedź na nie tak unikalną. Wyboru pomiędzy różnymi możliwościami pozwala nam dokonać nasza wolna wola.
Ta książka nie chce pouczać. Ona chce wskazywać i prowadzić — uwrażliwiać na istotę życia. Została napisana po to, aby zaprosić do refleksji. Ma pokazać ślady sensu i tropy, których śledzenie może nas zaprowadzić w życiu do bardzo osobistych sensów. Chcieliśmy zachęcić do tego, zadając praktyczne pytania i towarzyszyć w odpowiadaniu na nie; chcemy poruszyć ważne kwestie, przyjrzeć się im i zapytać o samych siebie — chcielibyśmy odnaleźć i przeżyć odpowiedzi na te pytania.
To, co rozumiemy przez sens, nie jest żadną normą, wzorem do naśladowania, czy trendem. To osobiście przeżyta konfrontacja z wartością i znaczeniem własnych dokonań, przeżyć i cierpień — z własnym życiem.
SENS TO TEMAT ŻYCIA
Dla niektórych z nas pytanie o sens jest najważniejszym pytaniem w życiu…
Niewykluczone, że pewni ludzie urodzili się dla określonych pytań. Takie wrażenie można odnieść, patrząc na biografię Viktora Frankla, twórcy logoterapii. Pytanie o sens zajmowało go od najmłodszych lat i nigdy go nie opuściło. Stało się najważniejszym pytaniem jego życia. Dla niektórych ludzi sens jest właśnie tym szczególnym pytaniem, które wciąż do nich w życiu powraca.
…tak jest właśnie dla mnie.
Także dla mnie zagadnienie sensu posiada ogromną wagę. Pojawiło się już w okresie dorastania. To, co zrazu było raczej filozoficzną i ludzką ciekawością życia, stało się później rozpaczliwym doświadczeniem cierpienia związanego z nietrwałością rzeczy. Po co się cieszyć, skoro radość za chwilę przeminie? Czyż radość nie utrudnia tylko pożegnania z przeszłością? Po co cokolwiek robić, skoro ostatecznie nic nie zostanie z naszych zamków z piasku; skoro po nasyceniu znów przyjdzie głód; skoro to, co powiemy i tak zostanie zapomniane, a każdy urlop i tak kiedyś się skończy? Po co się starać, cierpieć lub cieszyć się przyjemnością, kiedy to wszystko przemija i nie pozostawia po sobie nic wiecznego?
Dziś wiem i czuję, że wartość radości tkwi w jej przeżywaniu, a nie w chęci jej zatrzymania. Dziś żyję tym, co jest potrzebne, aby żyć z poczuciem sensu. I cieszę się, gdy widzę, że niektóre rzeczy mimo wszystko trwają, nawet jeśli nie na wieczność. Do tych rzeczy należy także ta książka, którą uzupełniłem w celu jej ponownego wydania. Niektóre sprawy zostały inaczej uporządkowane, przestawione i przeformułowane. Jednak sama jej treść po dwudziestu latach nadal zachowuje ważność.
Ta książka to podręcznik.
Największa zmiana nie dotyczy treści książki, lecz polega na przerobieniu jej na podręcznik. Był to pomysł mojej koleżanki Dorothee Bürgi z Zurychu. Dzięki temu mogłem jeszcze lepiej zrealizować swoją pierwotną intencję, aby była to książka żywa. Pani Bürgi z wielką znajomością tematu i wyczuciem wybrała z różnych dzieł i artykułów odpowiednie fragmenty i dodała je do tej książki. Sformułowała pytania, aby łatwiej służyły Czytelnikowi w osobistej rozmowie ze sobą. Uczyniła to wszystko w zgodzie z metodą „osobistej analizy egzystencjalnej” i jej praktycznymi osiągnięciami ostatnich dwudziestu lat. Uzupełniła tekst książki o podsumowania i uwagi na marginesach, tak aby był bardziej czytelny i jasny.
Dziękuję Pani Bürgi z całego serca za wkład jej twórczej pracy i profesjonalnych kompetencji. To jej zawdzięczamy to nowe wydanie.
Chciałbym również serdecznie podziękować Panu Rafałowi Kowalskiemu, który przełożył tę książkę na język polski, a także zainspirował i wsparł jej polskie wydanie.
Życzymy tej książce wiele Czytelniczek i Czytelników o otwartych sercach, gotowych wybrać drogę pogłębiania własnego życia. Może ona ich inspirować i wspierać — droga powinna być jednak ich własna.
ALFRED LÄNGLE
WIEDEŃ, LISTOPAD 2015WPROWADZENIE
Pytania o sens nigdy nie powstają mimochodem. Kto pyta o sens, ten stawia czoło zupełnie nowemu problemowi.
Ze wszystkich pytań, jakie człowiek sobie stawia, najbardziej znaczące i brzemienne w skutki dla jego spełnienia się w życiu jest pytanie „po co?”. Odpowiedź, którą na nie znajduje, wpływa na motywy jego działania i perspektywy na przyszłość.
„Pytanie o sens życia, jeśli się je wypowie wyraźnie, jest pytaniem głęboko ludzkim. Kwestionowanie sensu życia nie jest więc nigdy objawem słabości, lecz wyrazem czegoś najbardziej w człowieku ludzkiego. Wyłącznie człowiekowi została dana zdolność stawiania pytań dotyczących jego egzystencji i doświadczania jej problematyczności”.¹
Wszystkie inne pytania są wtórne wobec podstawowego zagadnienia — „po co to wszystko?”. Przykładem niech będzie pytanie „dlaczego tak się stało?”, w sytuacji gdy staje się ono wyrazem poszukiwania wyjaśnienia procesów i bada ich przyczyny w czasowym następstwie zdarzeń. Często za tym poszukiwaniem ukryte jest właśnie to istotne dla człowieka pytanie „po co?”, przez które chcemy zrozumieć, w jakim rozleglejszym kontekście należy widzieć jakieś nieszczęście lub cierpienie, albo pytanie „jak?”, czyli o naturę rzeczy, z której wynika właściwy sposób podejścia do nich.
SENS WE WŁASNYM ŻYCIU
Sens to żywa odpowiedź na palące pytanie „po co żyć?”.
Sens to żywa odpowiedź na palące pytanie „po co żyć?”. Człowiek nie chce przeżywać swojego życia bezmyślnie albo biernie pozwolić, by przepłynęło obok. Chce on wiedzieć i czuć, po co istnieje i po co powinien cokolwiek czynić. Chce on współkształtować swoje życie w jego środowisku i otoczeniu. Chce być tam, gdzie znajduje się wartość życia i chce towarzyszyć temu, co w świecie ciekawe, piękne i ważne. Właśnie to w życiu się liczy. Okoliczności, w ramach których życie się rozgrywa, są w porównaniu z tym sprawą drugorzędną, chodzi tylko o to, aby pojąć i wypełnić ich znaczenie. Viktor Frankl oddał wartość i wymowę tej myśli, nawiązując do Fryderyka Nietzschego, w następującym, znanym powszechnie zdaniu: „Kto pojmie »dlaczego«, ten poradzi sobie prawie z każdym »jak«”(1982, s. 132).² To „dlaczego”, które właściwie znaczy „po co” — jest treścią życia. Zaś owo „jak” to okoliczności życia, które czynią je często tak trudnym, ale które właśnie wyłącznie w kontekście jakiegoś „dlaczego” i „po co” są w ogóle możliwe do udźwignięcia.
ANALIZA EGZYSTENCJALNA I LOGOTERAPIA
W latach trzydziestych XX wieku Viktor Frankl rozwinął analizę egzystencjalną i logoterapię — metodę „leczenia poprzez sens”.
Logoterapia jako kierunek w psychoterapii najszerzej rozwinęła teoretyczne i praktyczne sposoby podejścia do tych pytań i związanych z nimi problemów. W ciągu ponad sześciu dziesięcioleci Viktor Frankl stworzył swoją naukę o sensie jako antidotum na poczucie braku sensu i upowszechnił ją pod nazwą „analizy egzystencjalnej”³ albo „logoterapii”. Analiza egzystencjalna jest nakierowana na budowanie wartościowego i spełnionego życia. Stanowi ona szeroką podstawę rozumienia człowieka i jego egzystencji.
Z analizy egzystencjalnej rozwinęła się psychoterapeutyczna i doradcza metoda pracy z psychicznymi i duchowymi zaburzeniami. W egzystencjalno-analitycznej rozmowie naświetla się możliwości, warunki i ograniczenia konkretnych sytuacji życiowych. Warunkiem spełnionego życia jest znalezienie w danej sytuacji pełnej sensu treści. Logoterapia to praca nad wymiarem sensu w życiu. Chodzi w niej o praktyczne poszukiwanie, wskazówki, pomoc i ćwiczenia prowadzące do urzeczywistnienia odnalezionych możliwości sensu. Logos oznacza w tym kontekście po prostu „sens” (stąd logoterapia nie może być mylona z logopedią, czyli terapią wymowy, ponieważ logos oznacza także słowo i mowę).
Niniejsza książka oparta jest na odkryciach logoterapii oraz analizy egzystencjalnej Frankla a także stanowi obszerne i systematyczne przedstawienie franklowskiego rozumienia sensu, który został tu streszczony na podstawie jego dzieł. Zawiera ona jednak także nowe elementy, które zostały rozwinięte od tamtego czasu, tj. praktyczne wskazówki, stworzone na gruncie metody „osobowej analizy egzystencjalnej”.⁴
Ponadto, zostały tutaj w sposób systematyczny rozwinięte i przedstawione kroki niezbędne dla odnalezienia sensu. Te wskazówki i metody kierują naszą uwagę na doznawane cierpienie i osobiste przeżycia, które umożliwiają lub blokują wypełnione sensem życie. Chcemy w tej książce nie tylko, jak ma to miejsce w tradycyjnej logoterapii, zadowolić się opisem form, warunków i możliwości odnajdywania sensu. Chcielibyśmy także spojrzeć na obszary, w których napotykamy na to, co niepewne lub wątpliwe, na próby i błędy. Chcemy ciągle docierać do tej płaszczyzny, na której istnieją możliwości i siły, ułatwiające odebranie sensu nie jako czegoś gotowego i danego nam z zewnątrz, ale czegoś, co odnajdujemy samodzielnie i co przyjmujemy bardzo osobiście.
FORMA KSIĄŻKI
Książka ta nie rozwija myśli w duchu naukowej ścisłości, lecz odwołuje się do własnej wiedzy i doświadczeń Czytelnika oraz zachęca Go do pogłębionej autoanalizy: Co liczy się w życiu? Gdzie mam dostęp do życia — własnego życia? Czym jest spełnienie? W jakich obszarach wypełnia się sens mojego życia?
W książce, która traktuje o sensie, chodzi o osobistą konfrontację z własnym, konkretnym życiem. Sens dotyczy nas bardzo osobiście. Nie można narzucić go z zewnątrz. Także żadna książka nie może podejmować takiej próby. Poszukiwanie sensu jest procesem odznaczającym się dwiema cechami: proces ten trwa nieustannie i trzeba przez niego przejść samodzielnie. Poszukiwanie sensu ma więc tę samą cechę, co życie, które każdy człowiek buduje wciąż od nowa.
Książka rozpoczyna się kilkoma przemyśleniami o podstawowej kondycji człowieka, przede wszystkim o jego wolności oraz niekompletności (otwartości). Drugi rozdział traktuje o typowych zachowaniach, które niektórym ludziom uniemożliwiają przeżywanie spełnionego życia. Następnie mowa jest o tym, jak możemy efektywnie odnaleźć sens w naszym życiu, gdzie go można szukać i czy jest jakiś sens w cierpieniu. W osobnym rozdziale zgłębiamy to, co rozumiemy przez sens. Jak ma się sens do sukcesu? Także temu pytaniu poświęcimy uwagę i omówimy mechanizm działania sukcesu z perspektywy egzystencjalno-analitycznej. Na końcu będzie mowa o prawdziwej i głębokiej relacji człowieka do własnego życia. Chodzi o to, jak kształtuje się w nas relacja pomiędzy doświadczeniem przemijalności i śmierci a sensem życia. W tych ostatnich zagadnieniach dopełnią się nasze rozważania o wolności i poszukiwaniu sensu.
Dokonanie: właściwym celem nie jest ukończenie czegoś, lecz sama możność ukończenia.
Rozumieć życie jako możliwość działania to:
› być skutecznym,
› pozwolić sobie wejść w ten świat,
› wnieść i ofiarować siebie,
› umieć i móc coś stworzyć,
› robić swoje,
› być obecnym w teraźniejszości,
› przeżywać w niej siebie,
› dać coś światu, wypełnić go czymś,
› radość, droga,
› spełnienie, żywa pogoda ducha.I BYĆ CZŁOWIEKIEM ZNACZY BYĆ W DRODZE
Zagadnienie sensu ma dla człowieka centralne znaczenie, bo życie trzeba zawsze albo stworzyć, albo mu się poddać. Za każdą konfrontacją z życiem stoi pytanie o jego sensowność. Aby na nie odpowiedzieć, ludzie potrzebują jakiejś wskazówki, jakiegoś „po co”, a gdy znajdą się w kryzysie lub cierpią ― czasem także jakiegoś „mimo wszystko”. To czyni pytanie o sens tak osobistym, a odpowiedź na nie tak unikalną. Wyboru pomiędzy różnymi możliwościami pozwala nam dokonać nasza wolna wola.
więcej..
