Catherine, księżna Walii - ebook

WPROWADZENIE

Kiedy Kate Middleton była dzieckiem, nikt nie sądził, że mogłaby zostać księżną. Pozycję tę zajmowały jedynie członkinie zagranicznej rodziny królewskiej lub córki szlachty, arystokratów i arystokratek, takie jak lady Diana Spencer, która poślubiła księcia Karola pięć miesięcy przed przyjściem na świat Catherine.

Jednak w tym stuleciu postrzeganie monarchii w kraju i za granicą radykalnie się zmieniło. Małżeństwa książęce, niegdyś „wspaniałe wersje powszechnych zdarzeń, które jako takie przyciągają uwagę ludzkości” (jak uważał wiktoriański pisarz Walter Bagehot), nie są już ograniczone do związków między reprezentantami określonej klasy społecznej.

W maju 2004 roku, urodzona w Australii, choć mająca szkockich rodziców, Mary Donaldson poślubiła duńskiego księcia koronnego Fryderyka podczas ceremonii z udziałem członków rodziny królewskiej i dygnitarzy z całego świata w katedrze Marii Panny w centrum Kopenhagi. Książę poznał studentkę z Tasmanii podczas Letnich Igrzysk Olimpijskich w Sydney w 2000 roku, kiedy zatrzymał się w barze Slip Inn, w którym pracowała. Jako żona króla Fryderyka X 14 stycznia 2024 roku została królową Danii po niespodziewanej abdykacji Małgorzaty II, wówczas najdłużej panującej monarchini w Europie, która zasiadała na tronie pięćdziesiąt dwa lata.

Bardziej kontrowersyjne było jednak zawarte w Norwegii w sierpniu 2001 roku małżeństwo między księciem Haakonem, następcą norweskiego tronu, a wywodzącą się z ludu Mette-Marit. Panna młoda, wcześniej znana jako Mette-Marit Tjessem Høiby, była kelnerką i samotną matką wówczas czteroletniego syna. Poznała księcia przez wspólnych znajomych w 1999 roku, a w grudniu 2000 roku ogłosili swoje zaręczyny. Mieszkali razem aż do ślubu, który odbył się osiem miesięcy później, co również zostało uznane za kontrowersyjne. Księżna otwarcie mówiła o „szalonym” życiu, jakie prowadziła w przeszłości, i poprosiła media o umożliwienie jej rozpoczęcia wszystkiego od nowa.

Potem przyszła kolej na Wielką Brytanię. Na Uniwersytecie w St. Andrews w 2001 roku studentka historii sztuki Kate Middleton zakochała się w swoim przyszłym mężu, księciu Williamie, następcy brytyjskiego tronu. Znali się od czasów szkolnych, kiedy oboje uczęszczali do prywatnych szkół: on do Eton, a ona do Marlborough. „W tamtych czasach odbywało się wiele spotkań towarzyskich i musieli się spotkać” – stwierdziło źródło bliskie rodzinie. Oni również zerwali z „tradycją” – długo się ze sobą spotykali i zamieszkali razem, zanim pobrali się 29 kwietnia 2011 roku w opactwie westminsterskim.

W brytyjskiej i europejskiej historii małżeństwa w rodzinach królewskich były wykorzystywane przez monarchów i rządy jako użyteczne narzędzie służące do zawierania strategicznych sojuszy. Często związki te aranżowano z powodów politycznych, gdy przyszli małżonkowie byli jeszcze dziećmi. Zaręczyny per procura były powszechne na dworach Europy nie tylko w średniowieczu, ale też później. Miłość, jeśli w ogóle się rozwinęła, postrzegano jako nieoczekiwany bonus, ale na pewno nie uważano jej za konieczność.

Często uczucia całkowicie lekceważono, co prowadziło do niedopasowania i smutku osób uwięzionych w takich związkach. Inni po prostu starali się jak najlepiej wykorzystać sytuację. Być może wyjaśnia to, dlaczego tak wielu książąt miało kochanki, a ich żony cieszyły się potajemnymi romansami. Było to w dużej mierze akceptowane jako część układu. Od wszystkich stron oczekiwano dyskrecji i niezakłócania status quo.

W brytyjskiej terminologii szlacheckiej wyrażenie „człowiek z gminu” odnosi się do kogoś, kto nie posiada dziedzicznego tytułu, zasadniczo do osoby, która nie należy do rodziny arystokratycznej ani nie ma tytułu szlacheckiego. Przez wieki w Wielkiej Brytanii i Europie małżeństwa członków rodziny królewskiej z ludźmi z gminu uważano za niedopuszczalne. Dlatego takie małżeństwa – zwykle z miłości – należały do rzadkości, a gdy już się zdarzały, były źle postrzegane przez społeczeństwo. Małżeństwa morganatyczne były także obciążone prawnie wiążącymi zastrzeżeniami, z których najbardziej drakońskie było to, że małżonek lub jakiekolwiek dzieci ze związku nie mogli dziedziczyć tytułu, statusu ani przywilejów królewskich.

Jednak na początku XX wieku sytuacja polityczna i krajobraz społeczny uległy zmianie. Pierwsza wojna światowa oznaczała kres królewskiego swatania, praktykowanego przez królową Wiktorię. Pod koniec XIX wieku cieszyła się swoją rolą matki Europy oraz władzą, którą ta rola zapewniała jej i jej krajowi. Gdy zbliżał się koniec jej długiego panowania, miała ponad trzydzieścioro wnuków, a ich małżeństwa, które często sama zaaranżowała, pomogły utrzymać globalne wpływy Wielkiej Brytanii.

Śmierć Wiktorii w 1901 roku oznaczała koniec małżeństw zawieranych dla korzyści politycznych. Jej następca Edward VII skupił się bardziej na traktatach dyplomatycznych, takich jak entente cordiale z 1904 roku, w którego zawarciu odegrał kluczową rolę i dzięki któremu pomógł położyć kres antagonizmom między Wielką Brytanią a Francją. Utorowało to drogę do współpracy dyplomatycznej między tymi dwoma państwami w celu ukrócenia niemieckich wpływów w dekadzie poprzedzającej pierwszą wojnę światową.

Przed przystąpieniem Wielkiej Brytanii do wojny 28 lipca 1914 roku w całej Europie istniało ponad dwadzieścia monarchii, z królem lub królową o randze tożsamej z rangą głowy państwa. Po wojnie, w której zginęło ponad dziewięć z sześćdziesięciu milionów walczących żołnierzy, ci, którzy wrócili do domu z okopów, i ci, którzy stracili bliskich, domagali się radykalnych zmian politycznych.

Monarchie przewracały się niczym kostki domina. Upadły cztery wielkie imperia: w 1917 roku rosyjskie, w 1918 niemieckie i austro-węgierskie, a w 1922 osmańskie. W Austrii, Czechosłowacji, Estonii, na Węgrzech, Łotwie, Litwie i w Turcji powstały niezależne republiki. Klasa robotnicza chciała mieć realny wpływ na rządy i domagała się wybieralnych przywódców, którzy by przed nią odpowiadali. W miarę jak powstawały republiki, monarchowie wciąż zasiadający na tronach zgadzali się rozpocząć zmiany lub ryzykowali to, że zostaną obaleni, tak jak car Mikołaj II w Rosji.

Pula niemieckich księżniczek postrzeganych jako odpowiednie królewskie panny młode kurczyła się wraz z prawami arystokracji. Biorąc pod uwagę to, że Wielka Brytania przez ostatnie cztery lata walczyła z Niemcami, królowi Jerzemu V zdecydowanie doradzono zmianę nazwiska rodowego z Saxe-Coburg-Gotha na Windsor. Król uważał, że lepiej będzie, jeśli jego synowie wybiorą brytyjskie narzeczone, a nie córki upadłych „despotów”.

Dlatego lady Elizabeth Bowes-Lyon, szkocka arystokratka, wywodząca się z królewskiego rodu Szkocji, wydawała się idealnym wyborem na żonę drugiego królewskiego syna, Alberta, zwanego w rodzinie Bertie, księcia Yorku i późniejszego króla Jerzego VI. Okazało się to świetnym posunięciem. Elżbietę postrzegano jako główną siłę stojącą za jąkającym się i straszliwie nieśmiałym księciem, zbawczynię monarchii po kryzysie wywołanym abdykacją w 1936 roku Edwarda VIII i iskierką nadziei podczas drugiej wojny światowej¹.

Przodkowie Kate Middleton wywodzili się głównie z angielskiej klasy robotniczej i średniej. Wśród nich znajdowali się górnicy, stolarze i rolnicy, których życie w niczym nie przypominało jej uprzywilejowanego dzieciństwa. Jednak na jej drzewie genealogicznym znajdziemy również wpływowe postacie establishmentu, takie jak William Petty Fitzmaurice, drugi hrabia Shelburne, angielsko-irlandzki mąż stanu z Brytyjskiej Partii Wigów. Był on premierem Wielkiej Brytanii, który z powodzeniem wynegocjował traktat pokojowy z George’em Washingtonem w 1783 roku, kończąc tym samym amerykańską wojnę o niepodległość i kontrolę Wielkiej Brytanii nad tamtymi koloniami.

Kiedy Kate poślubiła księcia Williama w 2011 roku, głosy sprzeciwiające się małżeństwom z osobami, które nie są arystokratami, były już odległym wspomnieniem. Mimo to media widziały w niej „kobietę z gminu”. Po ślubie jednak stała się księżną Cambridge, ponieważ królowa Elżbieta II przyznała Williamowi tytuł księcia Cambridge. Następnie, 9 września 2022 roku, została zaledwie dziesiątą księżną Walii od 1328 roku, po tym, jak król Karol III uczynił Williama księciem Walii. Ten tytuł przyznawano zwykle (choć nie zawsze) żonie następcy angielskiego, a później brytyjskiego tronu. Osoba nosząca ten tytuł ma zostać następną królową małżonką².------------------------------------------------------------------------

¹ Królowa Elżbieta, czyli królowa matka, wywodziła się ze strony matki ze szkockiej rodziny szlacheckiej, a ze strony ojca z rodziny Bowes-Lyonów. Wśród przodków miała hrabiów Strathmore i sir Johna Lyona z Glamis, który w XIV wieku poślubił córkę króla Roberta II.

² Niektórzy historycy uważają, że księżnych Walii było jedenaście, włączając do tej listy królową Camillę. Jednak zanim została ona królową małżonką, nie używała tego tytułu i wolała być znana jako księżna Kornwalii.