-
W empik go
Ciulandia - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
11 lutego 2022
Ebook
19,90 zł
Audiobook
25,00 zł
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
LUB
24,99 zł za tytuł
Tytuł dostępny w abonamencie Empik Go już od 24,99 zł / 30 dni
Sprawdź
Słuchaj i czytaj w abonamencie Go Standard już za 24,99 zł / 30 dni. Subskrypcja Go Standard daje możliwość dodania do biblioteki 3 dowolne tytuły w danym okresie rozliczeniowym (30 dni). Wybierasz z ponad 200 tys. audiobooków, ebooków i podcastów.
Ciulandia - ebook
Przygotowany przez Instytut Tajnej Historii Ciulandii raport tajnego państwa, czyli czarna groteska Henryka Wańka na górnośląską historię ostatnich 100 lat. Czarny humor, postacie znane z historii, poczet górnośląskich Karlusów od I do VI (czyli wszystkich królów Ciulandii).
Fragment książki:
Zaznaczyć jeszcze tu trzeba, że na samym początku, o którym wiemy niestety tak mało, nasze państwo nazywało się Tulandia. Tulandia, czyli kraj, gdzie jesteśmy, to znaczy tu, a nie gdzie indziej. W manifeście ogłoszonym przez pierwszego Naczelnik stoi wyraźnie:
Niech sie tam kajś jest inkszy land, pra, cum bajszpil dojczland, niderland abo helgoland, ale tukej, sam kaj my som, jest ino tuland i niech sie nawet w inkszych jynzykach nazywo szlonsk abo szlyzjen, ale dla nos to zawdy bydzie tulandia.
Z czasem jednak miękka wymowa spółgłosek, właściwa naszym rodakom, dokonała ważnej zmiany – jako że słowo ciul, może zapożyczone z angielskiego „the tool”, wzmocniło sekretność naszego istnienia. Zamieniło je niby w żart, jakby przymrużenie oka. Przeto kto tylko usłyszał o Ciulandii, uśmiał się zdrowo, tudzież zniesmaczony zmieniał temat, bo brał to za grubiańskie gadanie. I o to właśnie nam chodziło!
| Kategoria: | Komiks i Humor |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-65558-48-0 |
| Rozmiar pliku: | 930 KB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
Według wiarygodnego świadka wyglądało to tak:
_Ogień przyszedł stamtąd, skąd zawsze. Spalił wszystko i wszystkich, co mu się nawinęli. Poleciał dalej. Zostało trochę ludzi, ale więcej popiołu i ruin. Zgwałcone kobiety, sieroty i słaba nadzieja na nie wiadomo co. Świat był niby ten sam, ale nie do poznania. Gdzie niegdzie jeszcze się tliło, buchało płomieniem, snuły się dymy, ale było widać, że już jest po końcu świata. Wrócili ci, dla których zabrakło miejsca w przeludnionych grobach i choć zaraz tego żałowali, już było za późno. Zaraz ich wyłapano co do jednego i powołano do życia. Tyle że nikt nie wiedział jeszcze, jakie ono teraz jest. Jakie będzie? I gdzie? U góry czy na dole? Z przodu czy z tyłu? Po stronie lewej czy prawej? A może w ogóle go nie ma, choć ciągle się tak samo nazywa – życie. A tymczasem to tylko szus z jednej biedy do drugiej. Tego jeszcze nikt nie wiedział. Każdy chciał znać prawdę, a tej ani za grosz. Ledwie trochę jej było w tym, co ludzie półgębkiem lub szeptem gadali. Kto uwierzył, ten wierzył. Kto nie – jego zguba._
_Chorągwie – pod którymi ogień tu przymaszerował, zostawił po sobie na wieczną pamiątkę i poszedł dalej – powiewały zatknięte na gruzach albo na domach cudem ocalałych. Niektórzy brali te chorągwie, nosili je i wymachiwali, bo za to dostawało się kromkę chleba lub coś do wypicia. Jak się już najedli i napili, ogarniał ich entuzjazm. Przeplatali go zaraz śpiewami i tańcem, na dowód, że to tylko zabawa. A z tych, którym ta zabawa była nie w smak, wybierano co drugiego, by zaraz ich wszystkich wywieźć gdzieś daleko, jak najdalej. Bez gwarancji powrotu. Zaś z tych, których to ominęło, znów wybierano co drugiego i też wywożono, tyle że w przeciwnym kierunku. Też bezpowrotnie. Niech mają za swoje._
_Po tym ogniu i wywózkach, znowu zrobiło się prawie bezludnie. Wtedy, z jakiegoś innego świata, przyjechały pociągi. Pełne były ludzkiego towaru, znającego tylko obce języki. Gdzieś tam daleko zebrali ich, załadowali, niech jadą. Byli ubrani we wszystko, co się im udało zedrzeć z nieboszczyków, a może nawet i z żywych. Wagony pękały od tych ludzi. Skąd się ich tyle wzięło? Mimo ścisku wieźli ze sobą wiele beczek kiszonej kapusty, każdy z workiem spleśniałego chleba, ledwo zipiące kozy i żywcem dobrze już nadgryzione koguty. W oczach mieli tyle biedy, co nigdzie na świecie. Na ich widok aż płakać się chciało. W imieniu tej ziemi witał ich zielony Jorguś, który jeszcze w dawnych czasach odbył szkolenie w zakresie fachowej dywersji. W Warszawie, w Moskwie, to może i nawet w Berlinie. Zawsze o tym marzył, więc nikt się tak nie nadawał na wodza jak on. Po prostu spadł z nieba. Do tych, co przyjechali przemówił językiem dla nich trochę niezrozumiałym, ale nie szkodzi. Poradził sobie z tym jakiś kacap, który wziął się tu nie wiadomo skąd, ale na językach znał się różnych._
_Przetłumaczył mowę Jorgusia, którą co do joty zaraz zapisano. Chyba że już wcześniej przez kogoś innego była napisana, a on przecież czytać potrafił. I nasze pismo, i ruskie, to może i nawet mongolskie. Dzięki temu własne słowa tego pałkownika mogę tu powtórzyć, co do jednego, póki jeszcze nie mam sklerozy. Szło to tak:_
Rodacy, czyli rodoki,
witajcie, czyli witejcie.
Dobrzeście tukej dobrowolnie zjechali pod przymusem. Sam wszystko jest nasze, czyli wasze. Biercie, co się wom ino podobo i rozpychejcie się jak na swoim.
_Z tych słów uradowali się wszyscy przyjezdni i zaraz zaczęli się rozpychać oraz zabierać wszystko, co się komu podoba. Brali bez pytania. Nie wiadomo, czym jest, ale może do czegoś się przyda? A jak nie, to się wyrzuci i weźmie coś innego. Tlące się jeszcze tu i tam resztki zgarnęli na kupę i wznieśli modlitwy o deszcz, żeby przyszedł i wreszcie ugasił. Wymodlili._
_Na wierzchu kupy popiołu zatknięto jeszcze jedną chorągiew i odśpiewano, co trzeba. W tej historycznej chwili Jorguś znowu wygłosił przemowę, której już nikt nie przetłumaczył ani nie zapisał, więc jej nie powtórzę. A na zakończenie uroczystości kazał sobie przyprowadzić dowolnego Niemca, żeby publicznie kopnąć go w dupę. I odtąd na wykoślawionym świecie nastał nowy porządek. Tak to było._
_Glück auf!_
Powyższe słowa miały się znaleźć dopiero pod koniec sensacyjnej historii, którą tu zaraz przedstawię. Ale ponieważ mówią o rzeczach bardzo smutnych, zamieściłem je na początku, żeby dalej było już tylko pogodnie i wesoło. Niech zatem znajdzie się tutaj miejsce też na śmiech, kiedy będę rozsuwać zasłonę nikomu jeszcze nie znanej tajemnicy.
A ten smutny kawałek wybrałem spośród wielu podobnych i niepodobnych, wiarygodnych i niewiarygodnych wspomnień uczestników tamtych wydarzeń. Wydarzeń spisanych, komisyjnie potwierdzonych, uznanych i odtąd znajdujących się w zasobach ITHC. Co to za instytucja, zaraz powiem, bo jestem jej ostatnim, niestety, pracownikiem. Inni już przeszli na rentę albo na cmentarz. Na mnie wypadło, żeby tu pokazać, opisać i udowodnić rzeczy, o których żaden świadek nic nam nie powie, skoro przecież nic nie widział, nie słyszał, ani nawet się nie domyślał. Bo poza tymi, którzy jednak coś tam słyszeli albo przynajmniej mieli jakieś pojęcie, nikt się nie mógł dowiedzieć o istnieniu naszego tajnego kraju. A nie mógł on istnieć jawnie, bo załatwiliby nas na poczekaniu.
Mam tutaj wyjawić całą prawdę. Tę, która zawsze wygląda inaczej, bo zmienia się w oczach. Dlatego tak trudno ją złapać. A to wypsnie się bocznymi drzwiami albo ucieknie kuchennymi schodami. Tak to jest z prawdą. Oczy zamydli. Zwiedzie głupim uśmieszkiem. Udaje, że zemdlała, albo szybko przebierze się za kłamstwo. Zakręci się – szur-szur – i już jej nie ma. Trzeba mieć doń anielską cierpliwość i upór. Trzeba się za nią uganiać, bo a nuż się uda? A jeśli nawet tak się stanie, przyłapana na gorącym uczynku, pada na kolana i błaga, by jej nie powtarzać nikomu. To tylko może przysporzyć kłopotów! – ostrzega. I prawdę mówi.
Lecz dla nas wszystkich, a szczególnie dla ITHC, kłopoty to nic nowego. Dlatego nie słucham jej nawet. Niech sobie błaga, ostrzega i prosi, żeby ją puścić. Ja mam wykonać służbowe zadanie. Trzymam ją i nie puszczam, aż wszystko wyśpiewa, a przy tym zmyśli niejedno. No i takie to bywają spotkania z prawdą. Niełatwe. Tyle, że rozstajemy się w zgodzie. Ona w swoją stronę, ja w swoją.
A teraz do rzeczy. Spełniam tylko wolę naszego Naczelnika, czyli Karlusa VI. On to mianowicie postanowił odtajnić i podać do publicznej wiadomości istnienie swojego państwa, o którym dotąd niewiele się głośno mówiło, bo mało kto o nim wiedział. Właściwie nikt, poza jego mieszkańcami i może jeszcze nielicznymi. Z tego wszystkiego ITHC (rozszyfrujmy to wreszcie jako Instytut Tajnej Historii Ciulandii) powierzył mi trudne zadanie, na które innym nie starczyło odwagi. Bohaterem nie jestem, ale służba nie drużba.
Mam odsłonić, co dotąd było ukrywane i zapieczętowane na medal, bo nasz kraj nie mógł istnieć jawnie. Bez tej konspiracji dawno byśmy zostali udręczeni przez bezdusznych sąsiadów. Nasze istnienie było im solą w oku. A przy tym nie mieli pojęcia, że na ziemi, której właścicielami się czuli, istnieje w najlepsze coś jeszcze drugiego. Coś takiego, co jest rzeczywiście, ale nie chce rzucać się w oczy. Ludność, terytorium, stosunki społeczne i gospodarka tego kraju były ściśle tajne, podobnie jak wszystko, czym tak żywo interesują się obce wywiady.
Nawet obecnie, uchylając zasłonę tajemnicy, będę musiał pominąć szczegóły, od których mogłaby ucierpieć prywatna niepodległość obywateli naszego kraju oraz ich rodzin. Dzięki temu, że potrafiliśmy się dobrze ukryć, żadna obca armia, a tym bardziej tajne służby, nie były w stanie nam szkodzić. Nie istnieliśmy na żadnej mapie. Nie znali naszych granic, na których nam zresztą wcale nie zależało. I tak jest nadal, pomimo że nasza ziemia od najdawniejszych czasów była rozwleczona na co najmniej kilka państw, tytułujących się legalnymi. A niechże się tytułują. Nam to nie przeszkadza, dopokąd jesteśmy u siebie. W Ciulandii.
Zaznaczyć jeszcze tu trzeba, że na samym początku, o którym wiemy niestety tak mało, nasze państwo nazywało się Tulandia. Tulandia, czyli kraj, gdzie jesteśmy, to znaczy _tu_, a nie _gdzie indziej_. W manifeście ogłoszonym przez pierwszego Naczelnik stoi wyraźnie:
_Niech sie tam kajś jest inkszy land, pra, cum bajszpil dojczland, niderland abo helgoland, ale tukej, sam kaj my som, jest ino tuland i niech sie nawet w inkszych jynzykach nazywo szlonsk abo szlyzjen, ale dla nos to zawdy bydzie tulandia._
Z czasem jednak miękka wymowa spółgłosek, właściwa naszym rodakom, dokonała ważnej zmiany – jako że słowo ciul, może zapożyczone z angielskiego „the tool”, wzmocniło sekretność naszego istnienia. Zamieniło je niby w żart, jakby przymrużenie oka. Przeto kto tylko usłyszał o Ciulandii, uśmiał się zdrowo, tudzież zniesmaczony zmieniał temat, bo brał to za grubiańskie gadanie. I o to właśnie nam chodziło!
Ale mniejsza o nazwę. Możemy się różnie nazywać. Powiem tylko, że nasze państwo, którego patrioci nie paradują w błazeńskich mundurach i nie gadają bzdur z poważnymi minami, jest nie do pokonania. Bo z nikim i o nic nie będzie się bić. Ani mu w głowie wywijać szabelką. A teraz wszystko po kolei.
Że jestem historykiem, to już chyba trafnie się domyślacie. W swoim czasie nawet nauczałem historii w wieczorowym liceum dla pracujących. Nawet nie wiedziałem, że większość uczniów to byli pracownicy milicji. Obywatelskiej! Cywilnej. Wymsknęło mi się kiedyś, że Lwów jest tak samo radziecki jak Szczecin polski i o mało co mnie za to nie wsadzili do paki. Ale się upiekło. Dostałem tylko dożywotni zakaz nauczania.
No to się zająłem czym innym, bo żyć trzeba. Coś zjeść albo wypić. Coś włożyć na siebie. I tak biedowałem aż do chwili, gdy dowiedziałem się, że tuż zaraz za rogiem, całkiem blisko, istnieje państwo tajne, któremu dokucza brak historyków. Że jest coś takiego, sam od dawna podejrzewałem, ale wówczas miałem już pewność i angaż do pracy w ITHC za pensję niewysoką, choć zawsze pewną. Dwa worki kartofli na rękę i czasem coś ekstra.
Zacząłem w charakterze zwykłego popychadła, lecz piąłem się w górę, bo byłem dobry. A nawet coraz lepszy. Aż wreszcie najlepszy. A w tej chwili, na samym końcu – jedyny.
Akurat zaczęło się mówić o odtajnieniu naszego pięknego kraju. Najpierw pokątnie, ale coraz głośniej. Aż się okazało, że w swoim testamencie życzył sobie tego jeden z ostatnich naszych przywódców. Jego testamentu, co prawda, nikt na oczy nie widział, bo został zdeponowany w banku szwajcarskim. Hasło dostępu znał jedynie nasz Wielki Tajny Sztygar, przynajmniej do czasu gdy się potknął, walnął w coś głową i całkiem stracił pamięć. Ale co było w tym testamencie wiedzieć przecież musiał, choćby z grubsza, nasz Wielki Tajny Notariusz, który go spisywał. I pewnie ktoś jeszcze. Historia kiedyś pokaże. Albo i – jak to bywa z historią – nie pokaże.
Ujawnić coś tajnego, to nie byle co. Niektórzy mogą mi to nawet poczytywać za zdradę. Ale się mylą, bo robię to całkowicie na życzenie i za zgodą naszych przełożonych. Poza tym, czas stał się taki, że wszystko już widać, nawet jeśli w telewizji mówią, że nic nie widać. Co tu więc ukrywać? „Niech się wreszcie dowiedzą wszyscy, jak było, jak jest i będzie”. Tak brzmiały słowa naszego przywódcy, gdy zlecał mi to zadanie. Tylko że taka operacja odtajniania wymaga ostrożności, dbałości i fachowca co najmniej takiego jak ja. Trochę to trwało, w międzyczasie umarł Naczelnik, a niektórzy mówili, że ten jego testament to bujda. Ale ja wiedziałem swoje i swoje robiłem.
Zatem jestem historykiem. Historyk to gość, który szwenda się po piwnicach, po strychach, grzebie w śmietnikach albo w ludzkiej pamięci. Spędza czas wśród szpargałów i wydusza z nich wszystko, co trzeba. Tak też czyniłem. Zebrałem historyczny materiał – ile tylko się dało, żeby całemu światu pokazać, jakie jest to nasze Tajne Państwo.
Na specjalnym papierze spisałem fakty jak należy, oprawiłem w cielęcą skórę i przedstawiłem naszemu następnemu Panującemu. Pogratulował mi i w dowód uznania ofiarował rękę jedynej swej córki. Z oferty jednak nie mogłem skorzystać, bo byłem żonaty, a do poligamii wcale się nie nadaję. Następnie dokument został przekazany drogą służbową Wielkiemu Tajnemu Kanclerzowi, który czym prędzej mnie wezwał do siebie. Siedzibę miał wtedy na zapleczu piwiarni _Pod Dębem_ w Dąbrówce Małej.
Gdy mu się zameldowałem, natychmiast przerwał zmywanie kufli i przystąpił do rzeczowej rozmowy. Sam też należał do zwolenników odtajnienia Ciulandii i w ogóle był postępowy. Bo jak długo można pozostawać Tajnym Kanclerzem, kiedy chciałoby się wreszcie być Jawnym. Jeździć limuzyną. Zamiast napiwków brać łapówki i urzędować w pałacach, a nie tylko kryć się po kątach. Bo w naszym Tajnym Państwie łapówki, pałace i limuzyny zawsze były źle widziane. Wręcz nie wypadało. Ale on opowiada się za postępem i uważa, że, owszem, już wypada. No i szkoda mu życia na dożywotnią tajność.
– Z dwojga złego wolę być Jawnym Kanclerzem i żyć na całego – powiedział.
W końcu udzielił mi wszelkich uprawnień i podarował swoją własnoręcznie podpisaną fotografię w stroju piłkarza Ruchu Chorzów. Po czym zabrał się do czytania.
I teraz – oto proszę – niech to czyta, kto chce. I wierzy albo nie wierzy.
_Ogień przyszedł stamtąd, skąd zawsze. Spalił wszystko i wszystkich, co mu się nawinęli. Poleciał dalej. Zostało trochę ludzi, ale więcej popiołu i ruin. Zgwałcone kobiety, sieroty i słaba nadzieja na nie wiadomo co. Świat był niby ten sam, ale nie do poznania. Gdzie niegdzie jeszcze się tliło, buchało płomieniem, snuły się dymy, ale było widać, że już jest po końcu świata. Wrócili ci, dla których zabrakło miejsca w przeludnionych grobach i choć zaraz tego żałowali, już było za późno. Zaraz ich wyłapano co do jednego i powołano do życia. Tyle że nikt nie wiedział jeszcze, jakie ono teraz jest. Jakie będzie? I gdzie? U góry czy na dole? Z przodu czy z tyłu? Po stronie lewej czy prawej? A może w ogóle go nie ma, choć ciągle się tak samo nazywa – życie. A tymczasem to tylko szus z jednej biedy do drugiej. Tego jeszcze nikt nie wiedział. Każdy chciał znać prawdę, a tej ani za grosz. Ledwie trochę jej było w tym, co ludzie półgębkiem lub szeptem gadali. Kto uwierzył, ten wierzył. Kto nie – jego zguba._
_Chorągwie – pod którymi ogień tu przymaszerował, zostawił po sobie na wieczną pamiątkę i poszedł dalej – powiewały zatknięte na gruzach albo na domach cudem ocalałych. Niektórzy brali te chorągwie, nosili je i wymachiwali, bo za to dostawało się kromkę chleba lub coś do wypicia. Jak się już najedli i napili, ogarniał ich entuzjazm. Przeplatali go zaraz śpiewami i tańcem, na dowód, że to tylko zabawa. A z tych, którym ta zabawa była nie w smak, wybierano co drugiego, by zaraz ich wszystkich wywieźć gdzieś daleko, jak najdalej. Bez gwarancji powrotu. Zaś z tych, których to ominęło, znów wybierano co drugiego i też wywożono, tyle że w przeciwnym kierunku. Też bezpowrotnie. Niech mają za swoje._
_Po tym ogniu i wywózkach, znowu zrobiło się prawie bezludnie. Wtedy, z jakiegoś innego świata, przyjechały pociągi. Pełne były ludzkiego towaru, znającego tylko obce języki. Gdzieś tam daleko zebrali ich, załadowali, niech jadą. Byli ubrani we wszystko, co się im udało zedrzeć z nieboszczyków, a może nawet i z żywych. Wagony pękały od tych ludzi. Skąd się ich tyle wzięło? Mimo ścisku wieźli ze sobą wiele beczek kiszonej kapusty, każdy z workiem spleśniałego chleba, ledwo zipiące kozy i żywcem dobrze już nadgryzione koguty. W oczach mieli tyle biedy, co nigdzie na świecie. Na ich widok aż płakać się chciało. W imieniu tej ziemi witał ich zielony Jorguś, który jeszcze w dawnych czasach odbył szkolenie w zakresie fachowej dywersji. W Warszawie, w Moskwie, to może i nawet w Berlinie. Zawsze o tym marzył, więc nikt się tak nie nadawał na wodza jak on. Po prostu spadł z nieba. Do tych, co przyjechali przemówił językiem dla nich trochę niezrozumiałym, ale nie szkodzi. Poradził sobie z tym jakiś kacap, który wziął się tu nie wiadomo skąd, ale na językach znał się różnych._
_Przetłumaczył mowę Jorgusia, którą co do joty zaraz zapisano. Chyba że już wcześniej przez kogoś innego była napisana, a on przecież czytać potrafił. I nasze pismo, i ruskie, to może i nawet mongolskie. Dzięki temu własne słowa tego pałkownika mogę tu powtórzyć, co do jednego, póki jeszcze nie mam sklerozy. Szło to tak:_
Rodacy, czyli rodoki,
witajcie, czyli witejcie.
Dobrzeście tukej dobrowolnie zjechali pod przymusem. Sam wszystko jest nasze, czyli wasze. Biercie, co się wom ino podobo i rozpychejcie się jak na swoim.
_Z tych słów uradowali się wszyscy przyjezdni i zaraz zaczęli się rozpychać oraz zabierać wszystko, co się komu podoba. Brali bez pytania. Nie wiadomo, czym jest, ale może do czegoś się przyda? A jak nie, to się wyrzuci i weźmie coś innego. Tlące się jeszcze tu i tam resztki zgarnęli na kupę i wznieśli modlitwy o deszcz, żeby przyszedł i wreszcie ugasił. Wymodlili._
_Na wierzchu kupy popiołu zatknięto jeszcze jedną chorągiew i odśpiewano, co trzeba. W tej historycznej chwili Jorguś znowu wygłosił przemowę, której już nikt nie przetłumaczył ani nie zapisał, więc jej nie powtórzę. A na zakończenie uroczystości kazał sobie przyprowadzić dowolnego Niemca, żeby publicznie kopnąć go w dupę. I odtąd na wykoślawionym świecie nastał nowy porządek. Tak to było._
_Glück auf!_
Powyższe słowa miały się znaleźć dopiero pod koniec sensacyjnej historii, którą tu zaraz przedstawię. Ale ponieważ mówią o rzeczach bardzo smutnych, zamieściłem je na początku, żeby dalej było już tylko pogodnie i wesoło. Niech zatem znajdzie się tutaj miejsce też na śmiech, kiedy będę rozsuwać zasłonę nikomu jeszcze nie znanej tajemnicy.
A ten smutny kawałek wybrałem spośród wielu podobnych i niepodobnych, wiarygodnych i niewiarygodnych wspomnień uczestników tamtych wydarzeń. Wydarzeń spisanych, komisyjnie potwierdzonych, uznanych i odtąd znajdujących się w zasobach ITHC. Co to za instytucja, zaraz powiem, bo jestem jej ostatnim, niestety, pracownikiem. Inni już przeszli na rentę albo na cmentarz. Na mnie wypadło, żeby tu pokazać, opisać i udowodnić rzeczy, o których żaden świadek nic nam nie powie, skoro przecież nic nie widział, nie słyszał, ani nawet się nie domyślał. Bo poza tymi, którzy jednak coś tam słyszeli albo przynajmniej mieli jakieś pojęcie, nikt się nie mógł dowiedzieć o istnieniu naszego tajnego kraju. A nie mógł on istnieć jawnie, bo załatwiliby nas na poczekaniu.
Mam tutaj wyjawić całą prawdę. Tę, która zawsze wygląda inaczej, bo zmienia się w oczach. Dlatego tak trudno ją złapać. A to wypsnie się bocznymi drzwiami albo ucieknie kuchennymi schodami. Tak to jest z prawdą. Oczy zamydli. Zwiedzie głupim uśmieszkiem. Udaje, że zemdlała, albo szybko przebierze się za kłamstwo. Zakręci się – szur-szur – i już jej nie ma. Trzeba mieć doń anielską cierpliwość i upór. Trzeba się za nią uganiać, bo a nuż się uda? A jeśli nawet tak się stanie, przyłapana na gorącym uczynku, pada na kolana i błaga, by jej nie powtarzać nikomu. To tylko może przysporzyć kłopotów! – ostrzega. I prawdę mówi.
Lecz dla nas wszystkich, a szczególnie dla ITHC, kłopoty to nic nowego. Dlatego nie słucham jej nawet. Niech sobie błaga, ostrzega i prosi, żeby ją puścić. Ja mam wykonać służbowe zadanie. Trzymam ją i nie puszczam, aż wszystko wyśpiewa, a przy tym zmyśli niejedno. No i takie to bywają spotkania z prawdą. Niełatwe. Tyle, że rozstajemy się w zgodzie. Ona w swoją stronę, ja w swoją.
A teraz do rzeczy. Spełniam tylko wolę naszego Naczelnika, czyli Karlusa VI. On to mianowicie postanowił odtajnić i podać do publicznej wiadomości istnienie swojego państwa, o którym dotąd niewiele się głośno mówiło, bo mało kto o nim wiedział. Właściwie nikt, poza jego mieszkańcami i może jeszcze nielicznymi. Z tego wszystkiego ITHC (rozszyfrujmy to wreszcie jako Instytut Tajnej Historii Ciulandii) powierzył mi trudne zadanie, na które innym nie starczyło odwagi. Bohaterem nie jestem, ale służba nie drużba.
Mam odsłonić, co dotąd było ukrywane i zapieczętowane na medal, bo nasz kraj nie mógł istnieć jawnie. Bez tej konspiracji dawno byśmy zostali udręczeni przez bezdusznych sąsiadów. Nasze istnienie było im solą w oku. A przy tym nie mieli pojęcia, że na ziemi, której właścicielami się czuli, istnieje w najlepsze coś jeszcze drugiego. Coś takiego, co jest rzeczywiście, ale nie chce rzucać się w oczy. Ludność, terytorium, stosunki społeczne i gospodarka tego kraju były ściśle tajne, podobnie jak wszystko, czym tak żywo interesują się obce wywiady.
Nawet obecnie, uchylając zasłonę tajemnicy, będę musiał pominąć szczegóły, od których mogłaby ucierpieć prywatna niepodległość obywateli naszego kraju oraz ich rodzin. Dzięki temu, że potrafiliśmy się dobrze ukryć, żadna obca armia, a tym bardziej tajne służby, nie były w stanie nam szkodzić. Nie istnieliśmy na żadnej mapie. Nie znali naszych granic, na których nam zresztą wcale nie zależało. I tak jest nadal, pomimo że nasza ziemia od najdawniejszych czasów była rozwleczona na co najmniej kilka państw, tytułujących się legalnymi. A niechże się tytułują. Nam to nie przeszkadza, dopokąd jesteśmy u siebie. W Ciulandii.
Zaznaczyć jeszcze tu trzeba, że na samym początku, o którym wiemy niestety tak mało, nasze państwo nazywało się Tulandia. Tulandia, czyli kraj, gdzie jesteśmy, to znaczy _tu_, a nie _gdzie indziej_. W manifeście ogłoszonym przez pierwszego Naczelnik stoi wyraźnie:
_Niech sie tam kajś jest inkszy land, pra, cum bajszpil dojczland, niderland abo helgoland, ale tukej, sam kaj my som, jest ino tuland i niech sie nawet w inkszych jynzykach nazywo szlonsk abo szlyzjen, ale dla nos to zawdy bydzie tulandia._
Z czasem jednak miękka wymowa spółgłosek, właściwa naszym rodakom, dokonała ważnej zmiany – jako że słowo ciul, może zapożyczone z angielskiego „the tool”, wzmocniło sekretność naszego istnienia. Zamieniło je niby w żart, jakby przymrużenie oka. Przeto kto tylko usłyszał o Ciulandii, uśmiał się zdrowo, tudzież zniesmaczony zmieniał temat, bo brał to za grubiańskie gadanie. I o to właśnie nam chodziło!
Ale mniejsza o nazwę. Możemy się różnie nazywać. Powiem tylko, że nasze państwo, którego patrioci nie paradują w błazeńskich mundurach i nie gadają bzdur z poważnymi minami, jest nie do pokonania. Bo z nikim i o nic nie będzie się bić. Ani mu w głowie wywijać szabelką. A teraz wszystko po kolei.
Że jestem historykiem, to już chyba trafnie się domyślacie. W swoim czasie nawet nauczałem historii w wieczorowym liceum dla pracujących. Nawet nie wiedziałem, że większość uczniów to byli pracownicy milicji. Obywatelskiej! Cywilnej. Wymsknęło mi się kiedyś, że Lwów jest tak samo radziecki jak Szczecin polski i o mało co mnie za to nie wsadzili do paki. Ale się upiekło. Dostałem tylko dożywotni zakaz nauczania.
No to się zająłem czym innym, bo żyć trzeba. Coś zjeść albo wypić. Coś włożyć na siebie. I tak biedowałem aż do chwili, gdy dowiedziałem się, że tuż zaraz za rogiem, całkiem blisko, istnieje państwo tajne, któremu dokucza brak historyków. Że jest coś takiego, sam od dawna podejrzewałem, ale wówczas miałem już pewność i angaż do pracy w ITHC za pensję niewysoką, choć zawsze pewną. Dwa worki kartofli na rękę i czasem coś ekstra.
Zacząłem w charakterze zwykłego popychadła, lecz piąłem się w górę, bo byłem dobry. A nawet coraz lepszy. Aż wreszcie najlepszy. A w tej chwili, na samym końcu – jedyny.
Akurat zaczęło się mówić o odtajnieniu naszego pięknego kraju. Najpierw pokątnie, ale coraz głośniej. Aż się okazało, że w swoim testamencie życzył sobie tego jeden z ostatnich naszych przywódców. Jego testamentu, co prawda, nikt na oczy nie widział, bo został zdeponowany w banku szwajcarskim. Hasło dostępu znał jedynie nasz Wielki Tajny Sztygar, przynajmniej do czasu gdy się potknął, walnął w coś głową i całkiem stracił pamięć. Ale co było w tym testamencie wiedzieć przecież musiał, choćby z grubsza, nasz Wielki Tajny Notariusz, który go spisywał. I pewnie ktoś jeszcze. Historia kiedyś pokaże. Albo i – jak to bywa z historią – nie pokaże.
Ujawnić coś tajnego, to nie byle co. Niektórzy mogą mi to nawet poczytywać za zdradę. Ale się mylą, bo robię to całkowicie na życzenie i za zgodą naszych przełożonych. Poza tym, czas stał się taki, że wszystko już widać, nawet jeśli w telewizji mówią, że nic nie widać. Co tu więc ukrywać? „Niech się wreszcie dowiedzą wszyscy, jak było, jak jest i będzie”. Tak brzmiały słowa naszego przywódcy, gdy zlecał mi to zadanie. Tylko że taka operacja odtajniania wymaga ostrożności, dbałości i fachowca co najmniej takiego jak ja. Trochę to trwało, w międzyczasie umarł Naczelnik, a niektórzy mówili, że ten jego testament to bujda. Ale ja wiedziałem swoje i swoje robiłem.
Zatem jestem historykiem. Historyk to gość, który szwenda się po piwnicach, po strychach, grzebie w śmietnikach albo w ludzkiej pamięci. Spędza czas wśród szpargałów i wydusza z nich wszystko, co trzeba. Tak też czyniłem. Zebrałem historyczny materiał – ile tylko się dało, żeby całemu światu pokazać, jakie jest to nasze Tajne Państwo.
Na specjalnym papierze spisałem fakty jak należy, oprawiłem w cielęcą skórę i przedstawiłem naszemu następnemu Panującemu. Pogratulował mi i w dowód uznania ofiarował rękę jedynej swej córki. Z oferty jednak nie mogłem skorzystać, bo byłem żonaty, a do poligamii wcale się nie nadaję. Następnie dokument został przekazany drogą służbową Wielkiemu Tajnemu Kanclerzowi, który czym prędzej mnie wezwał do siebie. Siedzibę miał wtedy na zapleczu piwiarni _Pod Dębem_ w Dąbrówce Małej.
Gdy mu się zameldowałem, natychmiast przerwał zmywanie kufli i przystąpił do rzeczowej rozmowy. Sam też należał do zwolenników odtajnienia Ciulandii i w ogóle był postępowy. Bo jak długo można pozostawać Tajnym Kanclerzem, kiedy chciałoby się wreszcie być Jawnym. Jeździć limuzyną. Zamiast napiwków brać łapówki i urzędować w pałacach, a nie tylko kryć się po kątach. Bo w naszym Tajnym Państwie łapówki, pałace i limuzyny zawsze były źle widziane. Wręcz nie wypadało. Ale on opowiada się za postępem i uważa, że, owszem, już wypada. No i szkoda mu życia na dożywotnią tajność.
– Z dwojga złego wolę być Jawnym Kanclerzem i żyć na całego – powiedział.
W końcu udzielił mi wszelkich uprawnień i podarował swoją własnoręcznie podpisaną fotografię w stroju piłkarza Ruchu Chorzów. Po czym zabrał się do czytania.
I teraz – oto proszę – niech to czyta, kto chce. I wierzy albo nie wierzy.
więcej..
