Jak naturalnie wzmocnić odporność - ebook
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
PDF
czytaj
na laptopie
czytaj
na tablecie
Format e-booków, który możesz odczytywać na tablecie oraz
laptopie. Pliki PDF są odczytywane również przez czytniki i smartfony,
jednakze względu na komfort czytania i brak możliwości skalowania
czcionki, czytanie plików PDF na tych urządzeniach może być męczące dla
oczu. Więcej informacji znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na laptopie
Pliki PDF zabezpieczone watermarkiem możesz odczytać na dowolnym
laptopie po zainstalowaniu czytnika dokumentów PDF. Najpowszechniejszym
programem, który umożliwi odczytanie pliku PDF na laptopie, jest Adobe
Reader. W zależności od potrzeb, możesz zainstalować również inny
program - e-booki PDF pod względem sposobu odczytywania nie różnią
niczym od powszechnie stosowanych dokumentów PDF, które odczytujemy
każdego dnia.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
Jak naturalnie wzmocnić odporność - ebook
Nasz układ odpornościowy stoi przed nie lada wyzwaniem. Musi bowiem chronić nas przez całą dobę przed atakami wirusów i bakterii, które wywołują stany zapalne i infekcje. Dzięki tej książce dowiesz się, jak wzmocnić siły obronne organizmu i dbać o kondycję komórek odpornościowych przy pomocy zdrowego odżywiania. Nauczysz się wprowadzać do swojego jadłospisu naturalne probiotyki oraz mikroskładniki, z witaminami C i D na czele. Równocześnie poznasz najlepsze domowe sposoby, by wzmocnić mikrobiom dietą. Dieta na odporność stanie się twoim orężem w walce z chorobami. Dodatkowo otrzymasz ponad 50 autorskich przepisów na pyszne i – co najważniejsze – zdrowe dania. Jak wzmocnić odporność – odkryj prosty sposób na zdrowie.
Spis treści
Przedmowa
Zdrowe żywienie, wysoka odporność
Mikrobiom: obrona z brzucha
Test: jak sprawny jest twój układ odpornościowy?
Nowinki naukowe
Prawidłowe żywienie: czego ci teraz potrzeba
Składniki odżywcze ważne dla twojego układu odpornościowego
Komu potrzebne są suplementy diety?
Witamina C: cudowna broń w walce z infekcjami?
Zastrzyk energii służący ochronie: gotowanie w dobie kryzysu
Superbohaterowie kontra wirusy i bakterie
Strategie samouzdrawiania
Post zamiast medycyny
Grypa i spółka: pytania i odpowiedzi
Gorączka nie taka straszna
Uzdrawiająca moc światła
Przyprawy na wzmocnienie
Przepisy na zdrowy układ odpornościowy
Śniadania
Superfood – power drink
Pożywne pasty do smarowania pieczywa
Przystawki
Kolorowe shoty z imbirem
Dania główne
Desery
Wzmacniacze odporności na gorąco
Indeks
Lista przepisów
Specjaliści ds. żywienia
| Kategoria: | Zdrowie i uroda |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8272-114-0 |
| Rozmiar pliku: | 36 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
STRAŻNICY TWOJEJ ODPORNOŚCI
W czasie pandemii koronawirusa lub rokrocznych, nawracających infekcji grypowych: zawsze, gdy atakują wirusy i bakterie, bardzo ważną rolę odgrywa zdrowy i mocny układ immunologiczny. Z tej książki dowiesz się, jak dieta wpływa na poprawę odporności organizmu.
Pandemia koronawirusa kompletnie zmieniła nasze życie, odciskając swoje piętno na naszym dniu codziennym. Chyba każdy zdążył już odczuć jej skutki na własnej skórze. W obliczu troski o zdrowie i strachu przed zakażeniem wiele osób zastanawia się nad tym, co zrobić, by przetrwać ten kryzys. Pierwsze, co przychodzi nam do głowy, to oczywiście zachowanie bezpiecznej odległości od innych, dbanie o higienę oraz regularne i dokładne mycie rąk. Oprócz tego każdy z nas może swoim stylem życia i sposobem żywienia zapewnić sobie zdrowie – nawet jeśli nie daje nam to stuprocentowej gwarancji, że uchronimy się przed chorobą. Kluczem jest układ odpornościowy.
Aby nasz układ immunologiczny był zawsze sprawny, musimy go odpowiednio „karmić”. Jakie produkty nadają się do tego najlepiej? Które składniki odżywcze i mechanizmy oddziałują na nasze komórki? Odpowiedzi na tego typu pytania znajdziesz w tej książce. My, specjaliści ds. żywienia, specjalnie dla ciebie przygotowaliśmy wykaz „superbohaterów” układu odpornościowego oraz ponad 50 smacznych przepisów, które od razu możesz wypróbować. Nawet jeśli nie jesteś kucharzem hobbystą, ale chciałbyś zatroszczyć się o siebie i swoją rodzinę, możesz skorzystać z naszych propozycji, na przykład urozmaicając swoje dotychczasowe dania świeżymi superskładnikami. Aczkolwiek wsparcie układu immunologicznego to coś więcej niż tylko jedzenie. Ważny jest także zdrowy styl życia: zastanów się nad tym, jak radzisz sobie ze stresem. Zadbaj o odpowiednią ilość snu i pielęgnuj dobroczynne kontakty z innymi, pilnując jednocześnie, by się nie zarazić. Dbaj o dobry nastrój. Może znajdziesz nawet siłę na to, by rzucić palenie, ograniczyć spożywanie alkoholu i cukru lub uprawiać sport.
Kryzys też może być szansą. Jeśli nie jesteś obłożnie chory, chęć wzmocnienia odporności to dobra okazja do zmiany sposobu żywienia – możesz ją utrzymać nawet po ustąpieniu pandemii.
Wykorzystaj ten czas jak najlepiej. Bądź dobrej myśli. Zdrowie buduje pewność siebie i pomaga radzić sobie z lękami. Wypróbuj różne porady i przepisy i wdrażaj do swojego codziennego życia to, co ci się w nich podoba. Twój układ odpornościowy podziękuje ci za to! Z życzeniami zdrowia i smacznego
ZDROWE ŻYWIENIE, WYSOKA ODPORNOŚĆ
Grypa, przeziębienie, nowe odmiany chorób wirusowych – nasz układ odpornościowy jest stale narażony na atak. By zapewnić mu efektywną ochronę, musisz zadbać o zdrową i mocną odporność swojego organizmu. Decydującą rolę w zapobieganiu lub walce z różnymi chorobami odgrywa twój styl życia.
Nasz układ odpornościowy tworzy skomplikowaną sieć złożoną z różnych narządów, komórek i cząstek pełniących najróżniejsze zadania: chroni nas przed atakami patogenów, które usiłują przeniknąć w głąb naszego organizmu, i zwalcza te, którym się to udało. Szkodliwe i toksyczne substancje, bakterie, wirusy, pasożyty i grzyby stale zagrażają naszemu zdrowiu, próbując przedostać się do naszego organizmu. Wchłaniamy je przez skórę oraz śluzówkę oczu i przewodu pokarmowego do krwi i tym samym do wszystkich narządów wewnętrznych. Gdyby nie sprawny układ odpornościowy, byłaby to dla nich bułka z masłem. Na szczęście jesteśmy uzbrojeni. Kiedy nasza endogenna odporność jest zdrowa i silna, może powstrzymać napływ szkodników. Wówczas rzadziej chorujemy, a podczas kryzysu jesteśmy chronieni przed zakażeniem i nasze szanse na utrzymanie się przy życiu wzrastają.
Komórki obronne organizmu
Endogenna odporność jest aktywna w całym organizmie i nigdy nie śpi. Gdy tylko komórki immunologiczne wyczują jakiegoś intruza, od razu biją na alarm i pędzą tam, gdzie potrzebna jest ich pomoc. W ciągu zaledwie kilku sekund muszą zdecydować, czy mają do czynienia z wrogiem czy z przyjacielem. Wyróżniamy odporność wrodzoną i nabytą – obie są ściśle ze sobą powiązane i wzajemnie się uzupełniają.
Każdy człowiek z chwilą przyjścia na świat rodzi się z odpornością wrodzoną nieswoistą. Stanowi ona niejako pierwszą linię obronną, zewnętrzną ścianę ochronną zbudowaną ze skóry i błon śluzowych, które chronią przed patogenami – przede wszystkim dzięki obecności tak zwanych komórek żernych i NK.
Układ immunologiczny jest pojętny
Do tego dochodzi odporność nabyta (zwana również odpornością swoistą).
Limfocyty B i T
Tak zwane limfocyty odgrywają istotną rolę w procesie nabywania odporności swoistej. Jako część krwinek białych (leukocytów) pełnią różne funkcje. Do najważniejszych należą limfocyty B i T, zwane również komórkami B i T. Pierwsze wytwarzają przeciwciała przeciwko wirusom i bakteriom; niektóre po przebytej infekcji przekształcają się w komórki pamięci immunologicznej i zapamiętują określone zarazki. Komórki T atakują bezpośrednio i zabijają czynniki chorobotwórcze lub też wspomagają inne komórki odpornościowe w walce z nimi. Wraz z wiekiem ciało wytwarza coraz mniej limfocytów B i T. Zdrowa dieta może spowolnić ten proces i tym samym wzmocnić naszą odporność w późniejszym wieku.
Rozwija się z biegiem lat, tworzy przeciwciała i może atakować patogeny, z którymi nasz organizm już wcześniej miał kontakt (patrz tekst w ramce). Układ swoistej odpowiedzi immunologicznej potrafi się uczyć. Stale się dostosowuje do panującej sytuacji, dzięki czemu może zwalczać nawet te wirusy i bakterie, które w międzyczasie uległy mutacji. Medycyna wykorzystuje tę jego zdolność, aplikując nam szczepionki, które mają pobudzić nasz układ odpornościowy do tworzenia komórek pamięci.
Skutecznie i niepostrzeżenie
Z reguły odporność u zdrowych ludzi jest wysoka. Zwykle walczy delikatnie, aczkolwiek skutecznie, tak, że nawet tego nie zauważamy. Infekcje po prostu ustępują i człowiek nie czuje się chory. Wszystko działa jak w zegarku. Skóra jest zabezpieczona przed czynnikami zewnętrznymi naturalnym płaszczem hydrolipidowym. Rzęski utrzymują drożność dróg oddechowych. Film łzowy w oczach po prostu wypłukuje zarazki. Sok żołądkowy jest śmiertelny dla czynników chorobotwórczych, a podczas kaszlu i kichania nasz układ odpornościowy usuwa je z organizmu.
Przekierowanie do żołądka
Istnieją jednakże patogeny, które atakują z taką siłą, że układ immunologiczny musi wytoczyć ciężką artylerię i walczyć nieco dłużej. Zdrowy system obronny organizmu dysponuje wystarczającą ilością środków. Wprawdzie nie zawsze jest w stanie przegonić objawy przeziębienia takie jak ból gardła czy katar, ale dba o to, by dana infekcja przebiegała łagodniej. Czynniki chorobotwórcze przedostają się w głąb naszego organizmu na przykład podczas oddychania i w pierwszej kolejności napotykają na błonę śluzową wyściełającą drogi oddechowe. Nasz układ odpornościowy je rozpoznaje i zaczyna wytwarzać śluz, który ma je powstrzymać. Następnie rzęski pilnują, by śluz wraz ze szkodnikami przedostał się do gardzieli, a stamtąd trafił do żołądka, gdzie zniszczą go agresywne soki trawienne. Taki proces nazywamy oczyszczaniem śluzowo-rzęskowym.
Kaszel pomaga rzęskom
Kaszel również wspiera naszą odporność. Jest to naturalny odruch, który usuwa z dróg oddechowych śluz, kurz lub ciała obce, jak również zarazki, substancje obce lub szkodliwe. Przy czym jako taki nie jest chorobą, lecz objawem. Często występuje przy chorobach dróg oddechowych wywoływanych przez wirusy, a niekiedy także przez bakterie. Podczas kaszlu wytwarza się śluz, który przy stanie zapalnym wywołuje bodźce kaszlowe. W czasie infekcji rzęski nie są w stanie same oczyścić dróg oddechowych. Kaszel im w tym pomaga. W razie ich wcześniejszego uszkodzenia lub zniszczenia, jak to ma miejsce na przykład w przypadku palaczy, następuje obrzęk śluzówki w celu produkcji zwiększonej ilości wydzieliny chroniącej drogi oddechowe. Oskrzela oczyszczają się wówczas dzięki kaszlowi, co jednak nie jest tak skuteczne jak odtransportowanie zarazków do żołądka przez rzęski. W okresie zimowym takie oczyszczanie śluzowo-rzęskowe funkcjonuje gorzej z uwagi na to, że zimne powietrze na zewnątrz i suche powietrze z grzejników w domu skleja i osłabia rzęski.
Objawy: irytujące, ale przydatne
Na początku kompletnie nie odczuwamy skutków walki, jaką toczy nasz układ odpornościowy z atakującymi nas zarazkami. Dopiero kiedy wirusy przedostaną się do naszego organizmu i się w nim namnożą, pojawiają się typowe objawy przeziębienia. Przeważnie najpierw zaczyna się od bólu gardła i lekkiego uczucia osłabienia. Kaszel, chrypka, katar, bóle kończyn lub gorączka występują nieco później. Są one wprawdzie upierdliwe, ale pomocne w walce z patogenami.
Niestety układ immunologiczny nie zawsze działa jak należy. U niektórych jest mocniejszy, u innych słabszy. Gdy nadchodzi sezon grypowy lub pojawiają się nowe wirusy, które mogą prowadzić do epidemii lub pandemii, układ odpornościowy jest wystawiany na próbę. O tym, czy się zarazimy czy nie, decyduje wiele czynników.
Osoby przewlekle chore i szczególnie zagrożone
Szczególnie narażone na ataki wirusów i bakterii są osoby starsze, bowiem układ odpornościowy z wiekiem traci swoją siłę. Niską odporność mają także osoby chore. Cukrzyca, choroby układu krążenia, reumatyzm czy choroby dróg oddechowych (astma, COPD – przewlekła obturacyjna choroba płuc) – z wiekiem znacznie wzrasta liczba chorób przewlekłych. Od 45. roku życia blisko 45% Niemców cierpi na przewlekłe choroby; u osób w wieku 65+ odsetek ten jest jeszcze większy i wynosi ponad połowę. Czynnikiem ryzyka, oprócz wcześniej przebytych chorób, jest także zażywanie leków, które osłabiają układ odpornościowy. Faktem jest, że infekcje, takie jak Covid-19, mogą przyjmować ciężki, a niekiedy nawet śmiertelny przebieg nawet u osób zdrowych i młodych.
Głównie dieta roślinna
W każdej grupie wiekowej obowiązuje zasada: zdrowy styl życia to najlepsze, co możesz zrobić dla swojego układu immunologicznego. A oto kilka głównych założeń: stosuj przede wszystkim dietę roślinną bogatą w świeże owoce i warzywa. Unikaj nadwagi. Zrezygnuj z palenia i ogranicz spożywanie alkoholu. Dodatkowo zalecamy regularny ruch, wystarczającą ilość snu, redukcję stresu i odpowiednią dawkę promieni słonecznych. Oczywiście pamiętaj także, by: zachować odpowiedni dystans społeczny, dbać o higienę w kuchni, regularnie myć ręce, unikać zbiorowisk ludzi oraz w razie konieczności nosić maseczkę.
Najlepsze wzmacniacze są kolorowe
Co składa się na optymalne „pożywienie” dla układu immunologicznego? Odpowiedź brzmi: przede wszystkim kolor! Czerwone, zielone i żółte owoce i warzywa to najlepsi dostawcy witamin, przeciwutleniaczy, substancji roślinnych i mikroskładników. Dobre menu obfituje w zdrowe tłuszcze i białka, jak również produkty bogate w błonnik, które poprzez jelita dbają o sprawne funkcjonowanie naszego układu odpornościowego. Ale nie samą dietą człowiek żyje. Zadbaj również o swoją psychikę i aktywuj drzemiące w tobie siły samouzdrawiania. Z tej książki dowiesz się, co w dobie kryzysu powinno regularnie trafiać na twój talerz, jak to najlepiej przyrządzić i jak dzięki temu uruchomić proces samoleczenia.
TAK PRACUJE UKŁAD LIMFATYCZNY
Układ limfatyczny jest największym narządem układu odpornościowego i czymś w rodzaju serca naszych mechanizmów obronnych. Jako endogenny układ transportujący i oczyszczający rozciąga się w całym organizmie niczym sieć narządów i naczyń, które niezawodnie ze sobą współpracują.
Limfa jest nieco mniej znanym ważnym dla życia płynem ustrojowym. Jest wodnista, lekko żółtawa i zawiera wiele istotnych dla odporności białych krwinek. Potrafi między innymi wchłaniać tłuszcze, płyny tkankowe, czynniki chorobotwórcze, ciała obce, dodatkowe krwinki białe i obumarłe resztki krwi oraz komórek i odtransportowywać je naczyniami limfatycznymi.
Węzły chłonne znajdują się w obszarze gardła, pod pachami, w okolicy pachwin oraz wzdłuż wielkich naczyń krwionośnych. Są ważną centralą alarmową układu odpornościowego. Kiedy się powiększają, jest to oznaka intensywnej reakcji immunologicznej. W węzłach chłonnych znajdują się limfocyty, które w razie natarcia patogenów natychmiast zwiększają swoją liczbę.
Migdałki, podobnie jak węzły chłonne, są zakładami produkcji dla komórek obronnych. Niczym mali bramkarze strzegą przejścia między gardzielą a gardłem. Do nich należą również migdałki gardłowe na podniebieniu jamy ustnej, migdałki językowe i tkanka na bocznej ścianie gardła.
Grasica jest szczególnie aktywna w okresie dzieciństwa, a w okresie dojrzewania stopniowo zanika. Jest swoistą szkołą policyjną dla ciała, ponieważ jest miejscem, gdzie kształtuje się określone białe krwinki. Po zakończonej edukacji grasica zanika, a jej zadanie przejmują inne narządy, takie jak węzły chłonne i śledziona.
W szpiku kostnym powstają i namnażają się przede wszystkim ważne dla ochrony naszego organizmu limfocyty B i T. U dorosłych proces ten odbywa się jeszcze tylko w kręgosłupie, biodrach, żebrach, mostku, ramionach i łopatkach. Po powstaniu komórki wraz z krwią przedostają się do innych miejsc w ciele, w których się specjalizują.
W śledzionie następuje rozkład starych komórek krwi i powstają zdrowe komórki żerne (limfocyty), które pochłaniają czynniki chorobotwórcze. Śledziona leży po lewej stronie jamy brzusznej w podbrzuszu. Dzięki swojej tkance miękkiej jest bardzo wrażliwa i łatwo ulega uszkodzeniu w razie wypadku.
W tkance limfatycznej jelita odporność pracuje na pełnych obrotach, bowiem to właśnie tam zachodzi wiele reakcji immunologicznych. Zwłaszcza w ostatnim odcinku jelita cienkiego, jak i w jelicie ślepym oraz wyrostku robaczkowym znajdują się komórki, które wytwarzają przeciwciała (komórki B). W jelicie grubym z kolei występują bakterie endogenne organizmu, które zapewniają właściwą i zdrową mikroflorę bakteryjną (patrz strona 15).
W czasie pandemii koronawirusa lub rokrocznych, nawracających infekcji grypowych: zawsze, gdy atakują wirusy i bakterie, bardzo ważną rolę odgrywa zdrowy i mocny układ immunologiczny. Z tej książki dowiesz się, jak dieta wpływa na poprawę odporności organizmu.
Pandemia koronawirusa kompletnie zmieniła nasze życie, odciskając swoje piętno na naszym dniu codziennym. Chyba każdy zdążył już odczuć jej skutki na własnej skórze. W obliczu troski o zdrowie i strachu przed zakażeniem wiele osób zastanawia się nad tym, co zrobić, by przetrwać ten kryzys. Pierwsze, co przychodzi nam do głowy, to oczywiście zachowanie bezpiecznej odległości od innych, dbanie o higienę oraz regularne i dokładne mycie rąk. Oprócz tego każdy z nas może swoim stylem życia i sposobem żywienia zapewnić sobie zdrowie – nawet jeśli nie daje nam to stuprocentowej gwarancji, że uchronimy się przed chorobą. Kluczem jest układ odpornościowy.
Aby nasz układ immunologiczny był zawsze sprawny, musimy go odpowiednio „karmić”. Jakie produkty nadają się do tego najlepiej? Które składniki odżywcze i mechanizmy oddziałują na nasze komórki? Odpowiedzi na tego typu pytania znajdziesz w tej książce. My, specjaliści ds. żywienia, specjalnie dla ciebie przygotowaliśmy wykaz „superbohaterów” układu odpornościowego oraz ponad 50 smacznych przepisów, które od razu możesz wypróbować. Nawet jeśli nie jesteś kucharzem hobbystą, ale chciałbyś zatroszczyć się o siebie i swoją rodzinę, możesz skorzystać z naszych propozycji, na przykład urozmaicając swoje dotychczasowe dania świeżymi superskładnikami. Aczkolwiek wsparcie układu immunologicznego to coś więcej niż tylko jedzenie. Ważny jest także zdrowy styl życia: zastanów się nad tym, jak radzisz sobie ze stresem. Zadbaj o odpowiednią ilość snu i pielęgnuj dobroczynne kontakty z innymi, pilnując jednocześnie, by się nie zarazić. Dbaj o dobry nastrój. Może znajdziesz nawet siłę na to, by rzucić palenie, ograniczyć spożywanie alkoholu i cukru lub uprawiać sport.
Kryzys też może być szansą. Jeśli nie jesteś obłożnie chory, chęć wzmocnienia odporności to dobra okazja do zmiany sposobu żywienia – możesz ją utrzymać nawet po ustąpieniu pandemii.
Wykorzystaj ten czas jak najlepiej. Bądź dobrej myśli. Zdrowie buduje pewność siebie i pomaga radzić sobie z lękami. Wypróbuj różne porady i przepisy i wdrażaj do swojego codziennego życia to, co ci się w nich podoba. Twój układ odpornościowy podziękuje ci za to! Z życzeniami zdrowia i smacznego
ZDROWE ŻYWIENIE, WYSOKA ODPORNOŚĆ
Grypa, przeziębienie, nowe odmiany chorób wirusowych – nasz układ odpornościowy jest stale narażony na atak. By zapewnić mu efektywną ochronę, musisz zadbać o zdrową i mocną odporność swojego organizmu. Decydującą rolę w zapobieganiu lub walce z różnymi chorobami odgrywa twój styl życia.
Nasz układ odpornościowy tworzy skomplikowaną sieć złożoną z różnych narządów, komórek i cząstek pełniących najróżniejsze zadania: chroni nas przed atakami patogenów, które usiłują przeniknąć w głąb naszego organizmu, i zwalcza te, którym się to udało. Szkodliwe i toksyczne substancje, bakterie, wirusy, pasożyty i grzyby stale zagrażają naszemu zdrowiu, próbując przedostać się do naszego organizmu. Wchłaniamy je przez skórę oraz śluzówkę oczu i przewodu pokarmowego do krwi i tym samym do wszystkich narządów wewnętrznych. Gdyby nie sprawny układ odpornościowy, byłaby to dla nich bułka z masłem. Na szczęście jesteśmy uzbrojeni. Kiedy nasza endogenna odporność jest zdrowa i silna, może powstrzymać napływ szkodników. Wówczas rzadziej chorujemy, a podczas kryzysu jesteśmy chronieni przed zakażeniem i nasze szanse na utrzymanie się przy życiu wzrastają.
Komórki obronne organizmu
Endogenna odporność jest aktywna w całym organizmie i nigdy nie śpi. Gdy tylko komórki immunologiczne wyczują jakiegoś intruza, od razu biją na alarm i pędzą tam, gdzie potrzebna jest ich pomoc. W ciągu zaledwie kilku sekund muszą zdecydować, czy mają do czynienia z wrogiem czy z przyjacielem. Wyróżniamy odporność wrodzoną i nabytą – obie są ściśle ze sobą powiązane i wzajemnie się uzupełniają.
Każdy człowiek z chwilą przyjścia na świat rodzi się z odpornością wrodzoną nieswoistą. Stanowi ona niejako pierwszą linię obronną, zewnętrzną ścianę ochronną zbudowaną ze skóry i błon śluzowych, które chronią przed patogenami – przede wszystkim dzięki obecności tak zwanych komórek żernych i NK.
Układ immunologiczny jest pojętny
Do tego dochodzi odporność nabyta (zwana również odpornością swoistą).
Limfocyty B i T
Tak zwane limfocyty odgrywają istotną rolę w procesie nabywania odporności swoistej. Jako część krwinek białych (leukocytów) pełnią różne funkcje. Do najważniejszych należą limfocyty B i T, zwane również komórkami B i T. Pierwsze wytwarzają przeciwciała przeciwko wirusom i bakteriom; niektóre po przebytej infekcji przekształcają się w komórki pamięci immunologicznej i zapamiętują określone zarazki. Komórki T atakują bezpośrednio i zabijają czynniki chorobotwórcze lub też wspomagają inne komórki odpornościowe w walce z nimi. Wraz z wiekiem ciało wytwarza coraz mniej limfocytów B i T. Zdrowa dieta może spowolnić ten proces i tym samym wzmocnić naszą odporność w późniejszym wieku.
Rozwija się z biegiem lat, tworzy przeciwciała i może atakować patogeny, z którymi nasz organizm już wcześniej miał kontakt (patrz tekst w ramce). Układ swoistej odpowiedzi immunologicznej potrafi się uczyć. Stale się dostosowuje do panującej sytuacji, dzięki czemu może zwalczać nawet te wirusy i bakterie, które w międzyczasie uległy mutacji. Medycyna wykorzystuje tę jego zdolność, aplikując nam szczepionki, które mają pobudzić nasz układ odpornościowy do tworzenia komórek pamięci.
Skutecznie i niepostrzeżenie
Z reguły odporność u zdrowych ludzi jest wysoka. Zwykle walczy delikatnie, aczkolwiek skutecznie, tak, że nawet tego nie zauważamy. Infekcje po prostu ustępują i człowiek nie czuje się chory. Wszystko działa jak w zegarku. Skóra jest zabezpieczona przed czynnikami zewnętrznymi naturalnym płaszczem hydrolipidowym. Rzęski utrzymują drożność dróg oddechowych. Film łzowy w oczach po prostu wypłukuje zarazki. Sok żołądkowy jest śmiertelny dla czynników chorobotwórczych, a podczas kaszlu i kichania nasz układ odpornościowy usuwa je z organizmu.
Przekierowanie do żołądka
Istnieją jednakże patogeny, które atakują z taką siłą, że układ immunologiczny musi wytoczyć ciężką artylerię i walczyć nieco dłużej. Zdrowy system obronny organizmu dysponuje wystarczającą ilością środków. Wprawdzie nie zawsze jest w stanie przegonić objawy przeziębienia takie jak ból gardła czy katar, ale dba o to, by dana infekcja przebiegała łagodniej. Czynniki chorobotwórcze przedostają się w głąb naszego organizmu na przykład podczas oddychania i w pierwszej kolejności napotykają na błonę śluzową wyściełającą drogi oddechowe. Nasz układ odpornościowy je rozpoznaje i zaczyna wytwarzać śluz, który ma je powstrzymać. Następnie rzęski pilnują, by śluz wraz ze szkodnikami przedostał się do gardzieli, a stamtąd trafił do żołądka, gdzie zniszczą go agresywne soki trawienne. Taki proces nazywamy oczyszczaniem śluzowo-rzęskowym.
Kaszel pomaga rzęskom
Kaszel również wspiera naszą odporność. Jest to naturalny odruch, który usuwa z dróg oddechowych śluz, kurz lub ciała obce, jak również zarazki, substancje obce lub szkodliwe. Przy czym jako taki nie jest chorobą, lecz objawem. Często występuje przy chorobach dróg oddechowych wywoływanych przez wirusy, a niekiedy także przez bakterie. Podczas kaszlu wytwarza się śluz, który przy stanie zapalnym wywołuje bodźce kaszlowe. W czasie infekcji rzęski nie są w stanie same oczyścić dróg oddechowych. Kaszel im w tym pomaga. W razie ich wcześniejszego uszkodzenia lub zniszczenia, jak to ma miejsce na przykład w przypadku palaczy, następuje obrzęk śluzówki w celu produkcji zwiększonej ilości wydzieliny chroniącej drogi oddechowe. Oskrzela oczyszczają się wówczas dzięki kaszlowi, co jednak nie jest tak skuteczne jak odtransportowanie zarazków do żołądka przez rzęski. W okresie zimowym takie oczyszczanie śluzowo-rzęskowe funkcjonuje gorzej z uwagi na to, że zimne powietrze na zewnątrz i suche powietrze z grzejników w domu skleja i osłabia rzęski.
Objawy: irytujące, ale przydatne
Na początku kompletnie nie odczuwamy skutków walki, jaką toczy nasz układ odpornościowy z atakującymi nas zarazkami. Dopiero kiedy wirusy przedostaną się do naszego organizmu i się w nim namnożą, pojawiają się typowe objawy przeziębienia. Przeważnie najpierw zaczyna się od bólu gardła i lekkiego uczucia osłabienia. Kaszel, chrypka, katar, bóle kończyn lub gorączka występują nieco później. Są one wprawdzie upierdliwe, ale pomocne w walce z patogenami.
Niestety układ immunologiczny nie zawsze działa jak należy. U niektórych jest mocniejszy, u innych słabszy. Gdy nadchodzi sezon grypowy lub pojawiają się nowe wirusy, które mogą prowadzić do epidemii lub pandemii, układ odpornościowy jest wystawiany na próbę. O tym, czy się zarazimy czy nie, decyduje wiele czynników.
Osoby przewlekle chore i szczególnie zagrożone
Szczególnie narażone na ataki wirusów i bakterii są osoby starsze, bowiem układ odpornościowy z wiekiem traci swoją siłę. Niską odporność mają także osoby chore. Cukrzyca, choroby układu krążenia, reumatyzm czy choroby dróg oddechowych (astma, COPD – przewlekła obturacyjna choroba płuc) – z wiekiem znacznie wzrasta liczba chorób przewlekłych. Od 45. roku życia blisko 45% Niemców cierpi na przewlekłe choroby; u osób w wieku 65+ odsetek ten jest jeszcze większy i wynosi ponad połowę. Czynnikiem ryzyka, oprócz wcześniej przebytych chorób, jest także zażywanie leków, które osłabiają układ odpornościowy. Faktem jest, że infekcje, takie jak Covid-19, mogą przyjmować ciężki, a niekiedy nawet śmiertelny przebieg nawet u osób zdrowych i młodych.
Głównie dieta roślinna
W każdej grupie wiekowej obowiązuje zasada: zdrowy styl życia to najlepsze, co możesz zrobić dla swojego układu immunologicznego. A oto kilka głównych założeń: stosuj przede wszystkim dietę roślinną bogatą w świeże owoce i warzywa. Unikaj nadwagi. Zrezygnuj z palenia i ogranicz spożywanie alkoholu. Dodatkowo zalecamy regularny ruch, wystarczającą ilość snu, redukcję stresu i odpowiednią dawkę promieni słonecznych. Oczywiście pamiętaj także, by: zachować odpowiedni dystans społeczny, dbać o higienę w kuchni, regularnie myć ręce, unikać zbiorowisk ludzi oraz w razie konieczności nosić maseczkę.
Najlepsze wzmacniacze są kolorowe
Co składa się na optymalne „pożywienie” dla układu immunologicznego? Odpowiedź brzmi: przede wszystkim kolor! Czerwone, zielone i żółte owoce i warzywa to najlepsi dostawcy witamin, przeciwutleniaczy, substancji roślinnych i mikroskładników. Dobre menu obfituje w zdrowe tłuszcze i białka, jak również produkty bogate w błonnik, które poprzez jelita dbają o sprawne funkcjonowanie naszego układu odpornościowego. Ale nie samą dietą człowiek żyje. Zadbaj również o swoją psychikę i aktywuj drzemiące w tobie siły samouzdrawiania. Z tej książki dowiesz się, co w dobie kryzysu powinno regularnie trafiać na twój talerz, jak to najlepiej przyrządzić i jak dzięki temu uruchomić proces samoleczenia.
TAK PRACUJE UKŁAD LIMFATYCZNY
Układ limfatyczny jest największym narządem układu odpornościowego i czymś w rodzaju serca naszych mechanizmów obronnych. Jako endogenny układ transportujący i oczyszczający rozciąga się w całym organizmie niczym sieć narządów i naczyń, które niezawodnie ze sobą współpracują.
Limfa jest nieco mniej znanym ważnym dla życia płynem ustrojowym. Jest wodnista, lekko żółtawa i zawiera wiele istotnych dla odporności białych krwinek. Potrafi między innymi wchłaniać tłuszcze, płyny tkankowe, czynniki chorobotwórcze, ciała obce, dodatkowe krwinki białe i obumarłe resztki krwi oraz komórek i odtransportowywać je naczyniami limfatycznymi.
Węzły chłonne znajdują się w obszarze gardła, pod pachami, w okolicy pachwin oraz wzdłuż wielkich naczyń krwionośnych. Są ważną centralą alarmową układu odpornościowego. Kiedy się powiększają, jest to oznaka intensywnej reakcji immunologicznej. W węzłach chłonnych znajdują się limfocyty, które w razie natarcia patogenów natychmiast zwiększają swoją liczbę.
Migdałki, podobnie jak węzły chłonne, są zakładami produkcji dla komórek obronnych. Niczym mali bramkarze strzegą przejścia między gardzielą a gardłem. Do nich należą również migdałki gardłowe na podniebieniu jamy ustnej, migdałki językowe i tkanka na bocznej ścianie gardła.
Grasica jest szczególnie aktywna w okresie dzieciństwa, a w okresie dojrzewania stopniowo zanika. Jest swoistą szkołą policyjną dla ciała, ponieważ jest miejscem, gdzie kształtuje się określone białe krwinki. Po zakończonej edukacji grasica zanika, a jej zadanie przejmują inne narządy, takie jak węzły chłonne i śledziona.
W szpiku kostnym powstają i namnażają się przede wszystkim ważne dla ochrony naszego organizmu limfocyty B i T. U dorosłych proces ten odbywa się jeszcze tylko w kręgosłupie, biodrach, żebrach, mostku, ramionach i łopatkach. Po powstaniu komórki wraz z krwią przedostają się do innych miejsc w ciele, w których się specjalizują.
W śledzionie następuje rozkład starych komórek krwi i powstają zdrowe komórki żerne (limfocyty), które pochłaniają czynniki chorobotwórcze. Śledziona leży po lewej stronie jamy brzusznej w podbrzuszu. Dzięki swojej tkance miękkiej jest bardzo wrażliwa i łatwo ulega uszkodzeniu w razie wypadku.
W tkance limfatycznej jelita odporność pracuje na pełnych obrotach, bowiem to właśnie tam zachodzi wiele reakcji immunologicznych. Zwłaszcza w ostatnim odcinku jelita cienkiego, jak i w jelicie ślepym oraz wyrostku robaczkowym znajdują się komórki, które wytwarzają przeciwciała (komórki B). W jelicie grubym z kolei występują bakterie endogenne organizmu, które zapewniają właściwą i zdrową mikroflorę bakteryjną (patrz strona 15).
więcej..
