Literatura w cieniu fabrycznych kominów. Antologia / Literatur im Schatten der Fabrikschornsteine. Anthologie - ebook
Literatura w cieniu fabrycznych kominów. Antologia / Literatur im Schatten der Fabrikschornsteine. Anthologie - ebook
Książka jest dwujęzyczną antologią kilkudziesięciu tekstów niemieckojęzycznych autorów z XIX i XX wieku, nieobecnych do tej pory w świadomości krytycznoliterackiej i czytelniczej, ale silnie zakorzenionych w łódzkiej tradycji. Redaktorzy tomu podjęli próbę rekonstrukcji literatury pisanej m.in. w charakterystycznej odmianie języka niemieckiego, tzw. Lodzer Deutsch/lodzerdeutsch, oraz zaprezentowania jej w tłumaczeniu na język polski. Teksty pochodzą głównie z prasy, tylko w nielicznych przypadkach zdigitalizowanej, więc publikacja ma też na celu ocalenie spuścizny kulturowej Łodzi. Czytelnik znajdzie w tomie sylwetki autorów, słowniczek wybranych pojęć w Lodzer Deutsch/lodzerdeutsch, teksty wstępne wprowadzające w kontekst historyczny i kulturowy „literatury łódzkiej”, a także w specyfikę łódzkiego wariantu niemczyzny.
Publikacji towarzyszą nagrania pięciu tekstów w Lodzer Deutsch/lodzerdeutsch czytanych przez Aurelię Scheffel, która w 1946 roku wraz z rodzicami opuściła miasto rodzinne Łódź i przeniosła się do Oldenburga. Językiem, który zaprezentowała w nagraniach, posługiwała się na co dzień w swoim domu. Nagrania są dostępne na stronie Wydawnictwa UŁ (www.wydawnictwo.uni.lodz.pl) w karcie książki (Nagrania w Lodzer Deutsch – Aurelia Scheffel).
„Teksty zostały przetłumaczone starannie i z polotem [...] antologia ma w zasadzie charakter popularyzatorski, ponieważ zamieszczone w niej teksty są adresowane do szerokiego kręgu odbiorców zainteresowanych historią i kulturą Łodzi, może także liczyć na odbiorców fachowych ze względu na teksty wstępne. [...] to przedsięwzięcie pionierskie. Należy je traktować jako próbę monograficznego przedstawienia historycznego już fenomenu, jakim były literatura łódzka i łódzka odmiana niemczyzny”.
Z recenzji prof. dr. hab. Jerzego Kałążnego
Spis treści
Wstęp/Einführung 11
1. Niemiecka literatura w Łodzi w XIX i XX wieku (Monika Kucner) 15
Deutsche Literatur in Lodz im 19. und 20. Jahrhundert (Monika Kucner)
2. Wariacje transkulturowe. Język niemiecki w Łodzi: łódzka niemczyzna i ‘Lodzerdeutsch’ (Jörg Riecke) 41
Transkulturelle Variationen. Deutsch in Lodz: Lodzer Deutsch und Lodzerdeutsch (Jörg Riecke)
3. W kręgu badań historycznych, lingwistyki wariantywnej i kulturoznawstwa. Fenomen wyspy językowej na przykładzie Lodzer Deutsch (Łukasz Marek Plęs) 97
Im Blickfeld der Geschichtsforschung, Variationslinguistik und Kulturwissenschaft. Das Phänomen der Sprachinsel am Beispiel des Lodzer Deutschen (Łukasz Marek Plęs)
Antologia/Anthologie
1. Jak stworzono łodzianina. Legenda do czytania na letnisku 115
Die Erschaffung des Lodzers. Eine Legende, in der Sommerfrische zu lesen
2. Obrazek z wielkiego miasta Łodzi 118
Ein Lodzer Großstadtbild
3. Łódzka zrzęda 121
Der Lodzer Meckerer
4. Niemieccy tkacze z Łodzi albo jak w dawnej Łodzi bywało 125
Die Lodscher deitschn Wäba – oda frija in Lodsch
5. Co pan Zimperlich z Sochaczewa przeżył w Łodzi 128
Was Herr Zimperlich aus Sochaczewka in Lodz erlebte
6. Rozmowa telefoniczna Wacka i Wojtka 134
Telefongespräch zwischen Wazek und Woitek
7. Niedziela nad Lindą. Wierszyk łódzki 137
Ein Sontag an der Linde. Ein Lodzer Gedicht
8. U dochtora 142
Bei die Doktore
9. Wujek Ewald 145
Onkel Ewald
10. Włoskie błoto 150
Die italienische Blotte
11. Drodzy łodzianie w Lubece! (Boże Narodzenie 1946) 153
Liebe Lodscha in Liebeck! (Weihnachten 1946)
12. Tylko ta rodzina… 157
Aber die Familie…
13. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 14 listopada 1914 r. I. Niepewność ... 164
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 14. November 1914 I. Ungewissheit
14. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 16 listopada 1914 r. II. Pierwsza kanonada 168
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 16. November 1914
II. Der erste Kanonenschuß
15. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 18 listopada 1914 r. III. Mówi się, że… 172
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 18. November 1914 III. Man sagt
16. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 19 listopada 1914 r. IV. Bezdomni .. 178
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 19. November 1914 IV. Die Heimlosen
17. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 21 listopada 1914 r. V. W ogniu granatów 183
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 21. November 1914 V. Im Granatenfeuer
18. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 23 listopada 1914 r. VI. W lazaretach 188
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 23. November 1914 VI. In den Lazaretts
19. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 25 listopada 1914 r. VII. Nocą 193
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 25. November 1914 VII. In der Nacht
20. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 28 listopada 1914 r. VIII. Listopadowe dni 198
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 28. November 1914 VIII. Novembertage
21. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 30 listopada 1914 r. IX. Pierwsza noc w piwnicy 203
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 30. November 1914 IX. Die erste Nacht in den Kellern
22. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 1 grudnia 1914 r. X. Czas rozpaczy 205
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 1. Dezember 1914 X. Stunden der Verzweiflung
23. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 2 grudnia 1914 r. XI. Zanim rozstrzygnie się los 210
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 2. Dezember 1914 XI. Vor der Entscheidung
24. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 5 grudnia 1914 r. XII. Przed wkroczeniem wojsk niemieckich 214
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 5. Dezember 1914 XII. Vor dem Einzug deutscher Truppen
25. Pamiętne dni. Zapiski w dzienniku. 6 grudnia 1914 r. XIII. Wkroczenie oddziałów niemieckich 219
Aus unvergesslichen Tagen. Tagebuchaufzeichnungen 6. Dezember 1914 XIII. Einzug der deutschen Truppen
26. Przechadzka ulicami naszego miasta. Niedzielne pogawędki 223
Eine Wanderung durch die Straßen unserer Stadt. Sonntagsplauderei
27. Łódź w ostatnich dniach walki 228
Lodz während der letzten Kampftage
28. Łodzianka 233
Lodzerin
29. Los 238
Das Schicksal
30. Na stulecie Cechu Tkaczy w Łodzi 244
Ein Jahrhundert Webmeisterinnung in Lodz
31. W poszukiwaniu ojczyzny 247
Auf der Suche nach der Heimat
32. Robert Biedermann, 1861, Opis stanu prawnego gruntów należnych mi z mocy prawa 284
Robert Biedermann, 1861, Eine rechtmäßige Beschreibung über meine mir mit Recht gehörende Grundstücke
33. Miłość, student a wojna 293
Liebe, Student, Krieg
34. Wrzeciono. Historia prawdziwa z pewnego polskiego miasteczka 301
Die Spindel. Eine wahre Geschichte aus einer kleinen Stadt in Polen
35. Świąteczna pieczeń za pół darmo 307
Der billige Weihnachtsbraten
36. Czterej przyjaciele 311
Vier Freunde
37. In hoc signo vinces 327
In hoc signo vinces
38. Doktor od interesów. Recepta 332
Der Geschäftsdoktor. Rezept
39. Geniusz łódzkiego kupiectwa 334
Lodzer Kaufmanns-Genie
40. Wolny jak ptak… (Piosenka o forsie) 335
Frei wie der Vogel... (Ein Lied vom Gelde)
41. Niebezpieczne 337
Gefährlich
42. Łódź stoi na głowie 338
Lodz auf dem Kopfe
43. Darwin w Łodzi albo odwieczny bieg rzeczy 339
Darwin in Lodz oder Kreislauf der Dinge
44. Wszystko wraca do punktu wyjścia 341
Die Wiederbringung aller Dinge
45. Wywiad 1 342
Interview Nr. 1
46. Wywiad 2 347
Interview Nr. 2
47. Wywiad 3 350
Interview Nr. 3
48. Wywiad 4 356
Interview Nr. 4
49. Wywiad 5 361
Interview Nr. 5
50. Wywiad 6 366
Interview Nr. 6
Teksty Aurelii Scheffel na płycie CD 373
51. Majówka 374
Die Majufke
52. Dialogi na Zielone Świątki 379
Pfingstgespräche
53. Kura albo kaczka 385
Die Hienhe oder die Katschke
54. ...nikt tego nie wiedział 386
...das hamse nich gewusst (Lied)
55. ...a właśnie, że nie 388
...und gerade nich
Glosariusz/Glossar 393
Załącznik/Anhang 397
Pisarze Łodzi/Lodzer Autoren 413
Bibliografia/Bibliographie 449
| Kategoria: | Antologia |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-8088-949-1 |
| Rozmiar pliku: | 10 MB |
