Rewolta prostytutek - ebook

Kobiety powszech­nie naśla­do­wane we współ­cze­snej kul­tu­rze, na punk­cie któ­rych panuje obse­sja – strip­ti­zerki, gwiazdy porno, modelki pin-upowe – nie są tak naprawdę ludźmi. To obiekty sek­su­alne, ero­tyczne laleczki ze świata fan­ta­zji. Kiedy odgry­wają swoje role – a tylko w takich oko­licz­no­ściach widzimy te kobiety, które tak fety­szy­zu­jemy – nawet się nie odzy­wają. Z naszego punktu widze­nia nie mają żad­nych myśli, uczuć, poglą­dów poli­tycz­nych, rela­cji, żad­nej prze­szło­ści ani przy­szło­ści, czło­wie­czeń­stwa.

– Ariel Levy

Bio­rąc pod uwagę, jak powszechna jest pro­sty­tu­cja, powin­ni­śmy się zanie­po­koić, że tak rzadko sły­szymy głosy osób, które mają bez­po­śred­nie doświad­cze­nie w tej branży. Kiedy zasta­na­wiam się nad zna­cze­niem pro­sty­tu­cji dla ruchów spo­łecz­nych i jed­no­cze­śnie jej cał­ko­wi­tym z nich wyklu­cze­niem, widzę wspa­niałą oka­zję do połą­cze­nia tych dwóch płasz­czyzn, dostrze­gam pewne aspekty rady­kal­nych ruchów walki o spra­wie­dli­wość spo­łeczną, które są ana­lo­giczne do postu­la­tów ruchu walki o prawa osób pra­cu­ją­cych sek­su­al­nie, takich jak widzial­ność, auto­no­mia i rów­no­waga na wszyst­kich pozio­mach.

– Pluma SumaqPRZEDMOWA

Książka Juno i Molly jest z nami od dawna. Czy­tamy ją, inspi­ru­jemy się nią, prze­ma­wia przez nią siła i głos pra­cow­nic sek­su­al­nych, któ­rymi autorki są i w któ­rych doświad­cze­niu ta książka jest zako­rze­niona. Bar­dzo zale­żało nam na tym, żeby uka­zała się po pol­sku i bar­dzo cie­szymy się, że już jest!

Macie z pew­no­ścią różne wyobra­że­nia o pracy sek­su­al­nej i sytu­acji osób pra­cu­ją­cych w branży. Może sły­szxxx­ście coś, widzi­xxx­ście _Pretty Woman_ albo prze­czy­ta­xxx­ście jakiś tekst w sieci. Dzięki książce Juno i Molly może­cie skon­fron­to­wać się z rze­czy­wi­sto­ścią osób pra­cu­ją­cych sek­su­al­nie, histo­riami kon­kret­nych osób, w róż­nych kon­tek­stach. Juno i Molly w swo­jej książce poka­zują bez­na­dziej­ność i bru­tal­ność sytu­acji osób pra­cu­ją­cych sek­su­al­nie na całym świe­cie, wyzwa­nia, z jakimi mie­rzymy się na co dzień – kry­mi­na­li­za­cją, styg­ma­ty­za­cją, bra­kiem uzna­nia; poka­zują zma­ga­nia z sys­te­mami, migra­cjami, poli­cją, prze­mocą. Autorki roz­bi­jają mity i ste­reo­typy oraz szcze­gó­łowo przy­glą­dają się mode­lom praw­nym, uka­zu­jąc to, co jest sed­nem naszej opre­sji, a czego wiele osób nie chce dostrzec – pro­ble­mem nie jest praca sek­su­alna sama w sobie, ale kar­ce­ralny sys­tem i opre­syjne modele prawne, które na różne spo­soby pozba­wiają praw osoby pra­cu­jące sek­su­al­nie. Kry­mi­na­li­za­cja i styg­ma­ty­za­cja wza­jem­nie się wzmac­niają i przy­czy­niają do więk­szej prze­mocy, a także uka­zy­wa­nia nas jako wyrzut­ków i/lub ofiary. Przy­wo­łu­jąc Audrey Lorde, „Nie zde­mon­tu­jesz domu Pana przy uży­ciu jego wła­snych narzę­dzi”, pomy­sły kar­ce­ral­nych femi­ni­stek, które można pod­su­mo­wać hasłem „wię­cej kon­troli i wię­cej poli­cji”, nie polep­szają naszej sytu­acji, co dosko­nale poka­zują Juno i Molly.

Niech ta książka sta­nie się dla Was inspi­ra­cją do wyobra­że­nia sobie świata i poli­tyki, zacho­wu­ją­cych miej­sce dla osób nie­miesz­czą­cych się w jed­no­znacz­nych kate­go­riach i nie­da­ją­cych się łatwo skla­sy­fi­ko­wać. Chcemy, żeby była dla Was inspi­ra­cją do dzia­ła­nia na rzecz tych, któ­rych sytu­acja jest być może poza zasię­giem Waszych dotych­cza­so­wych doświad­czeń; na rzecz osób pra­cu­ją­cych sek­su­al­nie, osób queero­wych, użyt­kow­ni­czek i użyt­kow­ni­ków sub­stan­cji, migran­tów i migran­tek, i wszyst­kich innych osób, które mają czel­ność doma­gać się bez­pie­czeń­stwa i uczci­wej zapłaty za swoją pracę, osób wal­czą­cych o prawo głosu. Ta rewo­lu­cja już się dzieje, także w Pol­sce dzięki wszyst­kim oso­bom pra­cu­ją­cym sek­su­al­nie, które są i doma­gają się praw i uzna­nia, tu i teraz. Zrób­cie razem z nami tę rewo­lu­cję – Rewoltę Pro­sty­tu­tek.

Sex Work Pol­skaZapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

1.

Ter­min „praca sek­su­alna” (_sex work_) został ukuty w 1978 roku przez pra­cow­nicę sek­su­alną i akty­wistkę Carol Leigh. „Osoby pra­cu­jące sek­su­al­nie” to osoby, które świad­czą usługi sek­su­alne w zamian za pie­nią­dze lub inne dobra, takie jak nar­ko­tyki, alko­hol czy dach nad głową. Cho­ciaż ter­min „praca sek­su­alna” z defi­ni­cji obej­muje różne rodzaje usług sek­su­al­nych – od strip­tizu i peep shows, przez por­no­gra­fię i kamerki, po seks tele­fon i BDSM – w tej książce uży­wamy go przede wszyst­kim w odnie­sie­niu do czyn­no­ści tra­dy­cyj­nie nazy­wa­nych pro­sty­tu­cją. Kiedy będziemy mieć na myśli inny rodzaj pracy sek­su­alnej, wyraź­nie to zazna­czymy. W ramach ruchu walki o prawa osób pra­cu­ją­cych sek­su­al­nie nie zali­cza się do tego grona osób zaj­mu­ją­cych sta­no­wi­ska kie­row­ni­cze, sto­su­jemy więc ten ter­min zgod­nie z takim jego rozu­mie­niem, które podzie­lamy. „Osoba pra­cu­jąca sek­su­al­nie” to ter­min poli­tyczny, toteż nie wszyst­kie osoby dzia­ła­jące w branży usług sek­su­al­nych otwar­cie się tak okre­ślają. Kiedy ktoś go używa, zwy­kle chce zazna­czyć, że jej lub jego zda­niem sprze­da­wa­nie usług sek­su­al­nych jest lub może być pracą. Ter­min ten odrzu­cają więc ci i te, któ­rych zda­niem sprze­da­wa­nie seksu pracą nie jest.

2.

W pol­skiej wer­sji książki uży­wane przez autorki słowo „bro­thel” tłu­ma­czone jest jako „agen­cja” lub „zarzą­dzane/zor­ga­ni­zo­wane miej­sce pracy sek­su­al­nej”. W kon­tek­stach histo­rycz­nych lub w odwo­ła­niach do kate­go­rii praw­nych posłu­gu­jemy się ter­mi­nem „dom publiczny” lub „pro­wa­dze­nie domu publicz­nego” (bro­thel-keeping). Kilka razy w książce poja­wia się kolo­kwialne słowo „bur­del”, przy­wo­łane w cyta­tach z donie­sień pra­so­wych lub w wypo­wie­dziach osób prze­ciw­nych pracy sek­su­al­nej. „Praca na zewnątrz” (out­do­ors, street-based work) odnosi się do sytu­acji, w któ­rej osoby pra­cu­jące sek­su­al­nie pozy­skują klien­tów na zewnątrz, w prze­strzeni publicz­nej, na przy­kład przy ulicy czy w par­kach. „Praca wewnątrz” (indo­ors) to praca w loka­lach, na przy­kład w agen­cjach, klu­bach, pry­wat­nych miesz­ka­niach, sau­nach czy hote­lach .

3.

Juno Mac i Molly Smith nie rezy­gnują w swo­jej książce z uży­wa­nia słowa „pro­sty­tu­cja” (pro­sti­tu­tion) i „pro­sty­tutka” (pro­sti­tute), które jest – jak zdają sobie same sprawę – „bar­dzo kon­fron­ta­cyjne, pro­wo­ka­cyjne, a nawet bole­sne i nio­sące ze sobą dużo stygmy”. Mac i Smith zde­cy­do­wały się jed­nak na jego wyko­rzy­sta­nie w książce. Z jed­nej strony w odnie­sie­niu do per­spek­tywy femi­ni­stek i poli­ty­czek/poli­ty­ków opo­wia­da­ją­cych się prze­ciwko pracy sek­su­al­nej, z dru­giej strony uży­wają go rów­nież w odnie­sie­niu do wąskiego rozu­mie­nia pracy sek­su­al­nej z Kodeksu kar­nego (trak­tu­ją­cego ją jako bez­po­śred­nie świad­cze­nie usług sek­su­al­nych, naj­czę­ściej przez kobiety na rzecz męż­czyzn), pod­kre­śla­jąc to, że kry­mi­na­li­zuje on wła­śnie „pro­sty­tu­cję”, a nie pracę sek­su­alną jako taką. Dodat­kowo Mac i Smith nie chcą wyma­zy­wać histo­rii ruchu osób pra­cu­ją­cych sek­su­al­nie i roli, jaką ode­grało w nim poję­cie „pro­sty­tu­cji”, które poja­wią się m.in. w nazwie powsta­łego w latach 70. English Col­lec­tive of Pro­sti­tu­tes. Tytuł książki _Rewolta pro­sty­tu­tek_ mani­fe­stuje wie­lość zna­czeń – zarówno tych bole­snych, jak i tych odno­szą­cych się do wspól­noty doświad­cze­nia. Jak pod­kre­ślają: „Nie chcemy omi­jać i mini­ma­li­zo­wać kon­fron­ta­cyj­nego i styg­ma­ty­zu­ją­cego wymiaru »pro­sty­tu­cji« – chcemy roz­ma­wiać o uczu­ciach, jakie to słowo budzi w oso­bach pra­cu­ją­cych sek­su­al­nie i w innych” .

4.

Jako że chcemy poło­żyć kres wszel­kiej pracy, zwłasz­cza wyzy­skowi i nie­rów­no­ści płcio­wej, nie­od­łącz­nie zwią­za­nymi z pro­sty­tu­cją, wiele dzia­ła­czek ruchu osób pra­cu­ją­cych sek­su­al­nie to w zasa­dzie „abo­li­cjo­nistki branży sek­su­al­nej”. Dobrze wyra­żają to słowa English Col­lec­tive of Pro­sti­tu­tes: „Orga­ni­zu­jemy się po to, żeby poło­żyć kres pro­sty­tu­cji . Kiedy jako kobiety odzy­skamy mają­tek, do któ­rego wytwo­rze­nia się przy­czy­ni­ły­śmy, zmie­nimy warunki eko­no­miczne, które zmu­szają miliony osób na całym świe­cie do sprze­da­wa­nia swo­jego umy­słu, ciała, czasu i umie­jęt­no­ści, żeby prze­trwać albo popra­wić swój stan­dard życia, pro­sty­tu­cja prze­sta­nie ist­nieć”. Zob. English Col­lec­tive of Pro­sti­tu­tes, _Scre­aming Vio­let_, 1 maja 2015, wewan­ta­wo­men­smag.word­press.com.

5.

Hasło „chleba i róż” powstało pod­czas strajku pra­cow­ni­czek prze­my­słu tek­styl­nego w Mas­sa­chu­setts w 1912 roku; kobiety doma­gały się nie tylko wyż­szych zarob­ków, lecz także sza­cunku i przy­zwo­itych warun­ków pracy. Zob. R.J.S. Ross, _Bread and Roses: Women Wor­kers and the Strug­gle for Dignity and Respect_, „Wor­king USA” 16 (2013), s. 59–68.

6.

Ter­min „wuj Tom” pocho­dzi z powie­ści Har­riet Beecher Stowe _Chata wuja Toma_ (1852). Okre­śla się nim osoby potulne, ule­głe, czu­jące przy­wią­za­nie lub „sprze­da­jące się” domi­nu­ją­cemu, opre­syj­nemu sys­te­mowi. Choć w cza­sie publi­ka­cji książki wielu uwa­żało ją za bar­dzo postę­pową, okre­śle­nie „wuj Tom” odwo­łuje się do kary­ka­tu­ral­nej postaci i dziś uzna­wane jest za wymie­rzone w osoby czarne/rasi­stow­skie. Zob. Ali­son Phipps, _Sex Wars Revi­si­ted: A Rhe­to­ri­cal Eco­nomy of Sex Indu­stry Oppo­si­tion_, „Jour­nal of Inter­na­tio­nal Women’s Stu­dies” 18:4 (2017), s. 306–320.

7.

Dosłow­nie: „Nasz zjazd jest inny: wszy­scy są mile widziani”; hasło opiera się jed­nak na dwu­znacz­no­ści słowa _come_ – „przyjść”, „przy­je­chać”, ale też „dojść”, „szczy­to­wać”. Można by więc prze­tłu­ma­czyć je rów­nież jako „Nasz zjazd jest wyjąt­kowy: chcemy, żeby każdy tu doszedł!” .

8.

Okre­śle­nia „prze­trwanki pro­sty­tu­cji” (survi­vors of pro­sti­tu­tion) i „uwol­nione” (exi­ted women) należą do słow­nika osób prze­ciw­nych pracy sek­su­al­nej oraz nie­któ­rych osób z doświad­cze­niem pracy sek­su­al­nej. Odno­szą się one do kobiet, które nie świad­czą już usług sek­su­al­nych, nega­tyw­nie oce­niają swoje zaan­ga­żo­wa­nia w pracę sek­su­alną i trak­to­wane są (lub samo­iden­ty­fi­kują się) jako ofiary .

9.

W ory­gi­nale autorki uży­wają słowa „pimp”, które na język pol­ski można tłu­ma­czyć jako „sute­ner” lub „alfons”. W pol­skim prze­kła­dzie słowa „sute­ner” i „sute­nerstwo” uży­wane są (zgod­nie z defi­ni­cją tych pojęć z Kodeksu kar­nego RP) w tych sytu­acjach, w któ­rych autorki odno­szą się do czer­pa­nia korzy­ści finan­so­wej z pracy sek­su­al­nej innych osób lub odwo­łują się do prze­pi­sów prawa. Nato­miast słowo „alfons” poja­wia się w tych kon­tek­stach, w któ­rych autorki odwo­łują się do ste­reo­ty­po­wej figury „alfonsa” jako prze­mo­co­wego i wyzy­sku­ją­cego, czę­sto ura­so­wio­nego, męż­czy­zny, który przy­mu­sza osobę do świad­cze­nia usług sek­su­al­nych lub okre­śla warunki oraz spo­sób wyko­ny­wa­nia tej pracy i czer­pie z niej korzy­ści finan­sowe. Uży­wane jest ono także w sytu­acjach, w któ­rych autorki opi­sują jed­no­znacz­nie prze­mo­cowe rela­cje mię­dzy oso­bami pra­cu­ją­cymi sek­su­al­nie a trze­cimi stro­nami. Słowo to poja­wia się także w cyta­tach z wypo­wie­dzi anty­pro­sty­tu­cyj­nych dzia­ła­czek i przed­sta­wi­cieli orga­nów ści­ga­nia. Autorki uży­wają kate­go­rii „trze­cie strony” (_third par­ties_), mene­dżer(ka) (_mana­ger_), szef(owa) (_boss_) do opisu rela­cji pra­cow­ni­czych, w jakie wcho­dzą osoby pra­cu­jące sek­su­al­nie w zor­ga­ni­zo­wa­nych miej­scach pracy. Jak wyja­śniają same autorki: „Cza­sem uży­wamy słowa »alfons«, cza­sem – »mene­dżer« i robimy to świa­do­mie. Piszemy »alfons« zazwy­czaj wtedy, kiedy kogoś cytu­jemy albo opi­su­jemy czy­jąś poli­tykę, uży­wa­jąc języka tego kogoś, nawet jeśli nie jest to bez­po­średni cytat. Może być też tak, że nie nawią­zu­jemy do żad­nej kon­kret­nej wypo­wie­dzi, ale uży­wamy ter­minu »alfons«, ponie­waż jest to spo­sób uję­cia, który roz­po­zna­liby pra­wo­dawcy – on i bowiem uwa­żają, że to wła­śnie kry­mi­na­li­zują pisane przez nich prawa. Kiedy uży­wamy słowa »alfons« w książce, mówimy ogól­nie o »figu­rze alfonsa«, pew­nej postaci ist­nie­ją­cej w wyobraźni zbio­ro­wej – ta postać jest rasi­stow­ską kary­ka­turą i domyśl­nie kry­ty­ku­jemy rolę, jaką ta kary­ka­tura odgrywa w kul­tu­rze, by­naj­mniej jej nie uzna­jemy ani nie twier­dzimy, że jest to praw­dziwa lub uży­teczna kate­go­ria” (z kore­spon­den­cji z autor­kami) .

10.

Innymi słowy, kate­go­rie „nie­re­pre­zen­ta­tyw­no­ści” czy „wyjąt­ko­wo­ści” można dowol­nie kształ­to­wać, tak by każdy mógł się do nich wli­czyć: jedyne kry­te­rium to chęć, żeby wysłu­chano nas na naszych warun­kach. Jak pisze Ali­son Phipps, „warun­kiem zlek­ce­wa­że­nia osób pra­cu­ją­cych sek­su­al­nie jest po pro­stu umie­jęt­ność mówie­nia”. Zob. Ali­son Phipps, _„You’re not repre­sen­ta­tive”: Iden­tity poli­tics in sex indu­stry deba­tes_, „gen­ders, bodies, poli­tics”, 31 sierp­nia 2015, gen­de­rate.word­press.com.

11.

Ustawy Fight Online Sex Traf­fic­king Act (FOSTA) i Stop Ena­bling Sex Traf­fic­kers Act (SESTA), autor­stwa odpo­wied­nio Izby Repre­zen­tan­tów i Senatu, uchwa­lone 11 kwiet­nia 2018 roku, kry­mi­na­li­zują strony, na któ­rych publi­kuje się tre­ści zwią­zane z han­dlem ludźmi w celu eks­plo­ata­cji w branży usług sek­su­al­nych lub które „świa­do­mie poma­gają, wspie­rają lub uła­twiają han­del ludźmi w celu eks­plo­ata­cji w branży usług sek­su­al­nych”. Sfor­mu­ło­wa­nia zawarte w usta­wie są na tyle ogólne, że można je odnieść nie tylko do rekla­mo­wa­nia branży usług sek­su­al­nych, lecz także stron łączą­cych spo­łecz­ność czy zapew­nia­ją­cych wspar­cie. W chwili, kiedy to piszemy, zamknięto już Back­page.com i wiele innych naj­więk­szych plat­form, które umoż­li­wiały oso­bom pra­cu­ją­cym sek­su­al­nie wymianę infor­ma­cji o bez­piecz­nych i groź­nych klien­tach. Wię­cej infor­ma­cji pod adre­sem: survi­vor­sa­ga­in­st­se­sta.org/docu­men­ta­tion.

12.

Gay­atri Spi­vak, za Foucaul­tem, posłu­guje się ter­mi­nem „prze­moc epi­ste­miczna”, opi­su­jąc, jak dusi się spo­soby rozu­mie­nia i opi­sy­wa­nia świata przez osoby uci­skane, zmu­sza­jąc je do posłu­gi­wa­nia się ide­ami i języ­kiem opre­sora. Jej wywód doty­czył kon­kret­nie osób kolo­ni­zo­wa­nych, ale tak samo można to odnieść do pra­cow­nic sek­su­al­nych i kobiet ogól­nie. Zob. G.C. Spi­vak, _Czy pod­po­rząd­ko­wani inni mogą prze­mó­wić?_, przeł. E. Majew­ska, „Kry­tyka Poli­tyczna”, 24/25 (2010), s. 196–239.Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki

1.

Mil­lett, K., _The Pro­sti­tu­tion Papers: A Quar­tet for Female Voice_, Bal­lan­tine Books, New York 1976.

2.

Green, V., _„We’re not cri­mi­nals”: Pro­sti­tu­tes orga­nize_, „Spare Rib” 56, marzec 1977, cyt. za: Kin­nell, H. _Vio­lence and Sex Work in Bri­tain_. Routledge, Oxford 2008, s. 22.

3.

Wypo­wiedź ano­ni­mowa („suzy­ho­oker”), _Black Trans Sex Wor­ker Leaders Reflect On Decem­ber 17th,_ „Tits and Sass”, tit­sand­sass.com, 14 grud­nia 2017.

4.

Aimee, R., Kaiser, E., Ray, A., „A short history of _$pread_”, _$pread: The Best of the Maga­zine That Illu­mi­na­ted The Sex Indu­stry and Star­ted a Media Revo­lu­tion,_ The Femi­nist Press, New York 2015, s. 20.

5.

Otis, L.L., _Pro­sti­tu­tion in Medie­val Society: The History of an Urban Insti­tu­tion in Lan­gu­edoc,_ Uni­ver­sity of Chi­cago Press, Chi­cago 1985, s. 61.

6.

Roper, L., _Disci­pline and Respec­ta­bi­lity: Pro­sti­tu­tion and the Refor­ma­tion in Augs­burg,_ „History Work­shop” 19 (wio­sna 1985), s. 3–28.

7.

Agustín, L., _Let­ter from the pro­sti­tute that didn’t want saving, 1858,_ „The Naked Anth­ro­po­lo­gist”, lau­ra­agu­stin.com, 2012.

8.

Ander­son, L., _100 Years Ago Today, Sex Wor­kers Mar­ched for Their Rights in San Fran­ci­sco,_ „San Fran­ci­sco Maga­zine”, modern­lu­xury.com, 25 stycz­nia 2017.

9.

Luddy, M., _An out­cast com­mu­nity: The „wrens” of the cur­ragh_, „Women’s History Review” 1:3 (1992), s. 341–55.

10.

Mgbako, C.A., _To Live Fre­ely in This World: Sex Wor­ker Acti­vism in Africa,_ NYU Press, New York 2016, s. 92.

11.

White, L., _The Com­forts of Home: Pro­sti­tu­tion in Colo­nial Nairobi,_ Uni­ver­sity of Chi­cago Press, Chi­cago 1990, s. 206.

12.

Mgbako, C.A., dz. cyt., s. 14.

13.

Schlaf­fer, N., _The Unsung Hero­ines of Sto­ne­wall: Mar­sha P. John­son and Sylvia Rivera,_ „Fem­mes Fata­les”, sites.psu.edu/wome­nin­hi­story, 23 paź­dzier­nika 2016; Yaeger, L., _Before Sto­ne­wall: Remem­be­ring the Comp­ton’s Cafe­te­ria Riot,_ „Vogue”, vogue.com, 19 sierp­nia 2016.

14.

Booth, M.L., _New Tricks in the Labor Zone_, „Harvard Crim­son”, the­crim­son.com, 18 lutego 1976.

15.

Cha­te­au­vert, M., _Sex Wor­kers Unite: A History of the Move­ment from Sto­ne­wall to Slu­tWalk,_ Beacon Press, Boston 2014, s. 47–82.

16.

Tamże.

17.

Pru­nier, G., „The Ethio­pian Revo­lu­tion and the Derg Regime” Pru­nier, G., Ficquet, E. (red.), _Under­stan­ding Con­tem­po­rary Ethio­pia: Monar­chy, Revo­lu­tion and the Legacy of Meles Zenawi,_ C. Hurst & Co, Lon­don 2015, s. 209-232.

18.

James, S., „Hookers in the House of the Lord” _Sex, Race and Class, the Per­spec­tive of Win­ning: A Selec­tion of Wri­tings 1952-2011,_ The Mer­lin Press, Pon­ty­pool 2012, s. 110–129.

19.

Kra­je­ski, J., _Loud and Proud_, „Slate”, slate.com, 28 marca 2014.

20.

Mar­tin, L.R, _„All the Work We Do As Women”: Femi­nist Mani­fe­stos on Pro­sti­tu­tion and the State, 1977_, „LIES: A Jour­nal of Mate­ria­list Femi­nism” 1 (2012), s. 217–234.

21.

Reu­ters, _Pro­sti­tu­tes sew lips toge­ther in pro­test,_ reu­ters.com, 25 paź­dzier­nika 2007.

22.

Fried­man-Rudo­vsky, J., _Pro­sti­tu­tes Strike in Boli­via,_ „Time”, time.com, 24 paź­dzier­nika 2007.

23.

Gall, G., _Sex Wor­ker Unio­ni­za­tion Glo­bal Deve­lop­ments Chal­len­ges and Possi­bi­li­ties,_ Pal­grave Mac­mil­lan, Lon­don 2016.

24.

Fried­man-Rudo­vsky, dz. cyt.

25.

Mil­lett, dz. cyt.; Agustín, L.M., _Sex at the Mar­gins: Migra­tion, Labour Mar­kets and the Rescue Indu­stry,_ Zed Books, Lon­don 2007 (zob. zwłasz­cza roz­dział 4).

26.

Mil­lett, dz. cyt.

27.

Gil­lis, J., _Youth and History: Tra­di­tion and Change in Euro­pean Age Rela­tions, 1770-Pre­sent,_ Aca­de­mic Press, Cam­bridge 1981, s 166–167; Iriye, A., Sau­nie, P. (red.), _The Pal­grave Dic­tio­nary of Trans­na­tio­nal History: From the Mid-19th Cen­tury to the Pre­sent Day_, Pal­grave Mac­mil­lan, Basing­stoke 2009, s. 45.

28.

UCL Blo­oms­bury Pro­ject, _Society for the Pre­ven­tion of Cru­elty to Chil­dren – History,_ ucl.ac.uk/blo­oms­bury-pro­ject/insti­tu­tions/nspcc.htm, 2011.

29.

Vegan Femi­nist Network, _A Femi­nist Cri­ti­que of „Service” Dogs_, vegan­fe­mi­nist­ne­twork.com, 13 marca 2015; Vegan Femi­nist Network, _The Reality of Sex Traf­fic­king in the U.S. and Women-Posi­tive Alter­na­ti­ves to LUSH Cosme­tics,_ vegan­fe­mi­nist­ne­twork.com, 1 lutego 2015; Wil­liams, J., _Why is Poke­mon Go like pro­sti­tu­tion?, „_Nor­dic Model Now!”, nor­dic­mo­del­now.org, 2 grud­nia 2016.

30.

Phipps, A., _Sex Wars Revi­si­ted: A Rhe­to­ri­cal Eco­nomy of Sex Indu­stry Oppo­si­tion,_ „Jour­nal of Inter­na­tio­nal Women’s Stu­dies” 18:4 (2017), s. 6–320.

31.

Ray­mond, J.G., _Per­spec­tive on human rights: Pro­sti­tu­tion is rape that’s paid for,_ „Los Ange­les Times”, 11 grud­nia 1995; Barry, K.L., _The Pro­sti­tu­tion of Sexu­ality,_ NYU Press, New York 1995, s. 70.

32.

Zob. Wil­lis, E., _Lust hori­zons: Is the women’s move­ment pro-sex?_ _No More Nice Girls: Coun­ter­cul­tu­ral Essays,_ Uni­ver­sity of Min­ne­sota Press, Min­ne­apo­lis 1979/1992, s. 3–14.

33.

Fer­gu­son, A., _Sex War: The Debate between Radi­cal and Liber­ta­rian Femi­ni­sts,_ „Signs” 10:1 (1984), s. 106-112; Chan­cer, L.S., _Por­no­gra­phy to Sado­ma­so­chism: Recon­ci­ling Femi­nist Dif­fe­ren­ces, „_Annals of the Ame­ri­can Aca­demy of Poli­ti­cal and Social Science” 571 (2000), s. 77-88

34.

Leidholdt, D., _Pro­sti­tu­tion: A vio­la­tion of women’s human rights,_ „Car­dozo Women’s Law Jour­nal” 1:1 (1993), s. 133–147.

35.

Dwor­kin, A., _Pro­sti­tu­tion and Male Supre­macy,_ „Michi­gan Jour­nal of Gen­der and Law” 1:1 (1993), s. 1–12.

36.

Leidholdt, D., dz. cyt.

37.

Høigård, C., Fin­stad, L., _Back­stre­ets: Pro­sti­tu­tion, Money, and Love,_ Polity Press, Cam­bridge 1992, s. 114–115.

38.

Mil­lett, dz. cyt.

39.

Cha­te­au­vert, dz. cyt.

40.

Loc­kett, G., Law­son, M., Irie, J., Gold, G., B, Hima., Aarens, B., „Sho­wing Up Fully; Women of Colour Discuss Sex Work” Nagle, J. (red.), _Who­res and Other Femi­ni­sts,_ Routledge, New York 1997, s. 209.

41.

Mann, S., _More Than Survi­val Stra­te­gies: Sex Wor­kers’ Unhappy Sto­ries,_ Atha­ba­sca Uni­ver­sity, Alberta 2014 (praca magi­ster­ska).

42.

Ray, A., _Why the Sex Posi­tive Move­ment is Bad for Sex Wor­kers’ Rights,_ „Auda­cia Ray” blog, auda­cia­ray.tum­blr.com, 31 marca 2013.

43.

Mul­lin, F., _Sorry, UK Sex Work Pro­te­sters, There’s No Such Thing as a „Pimp Lobby”_, „Vice”, vice.com, 11 lutego 2015.

44.

Inter­na­tio­nal Com­mit­tee on the Rights of Sex Wor­kers in Europe, _Femi­nism Needs Sex Wor­kers, Sex Wor­kers Need Femi­nism: Towards a Sex-Wor­ker Inc­lu­sive Women’s Rights Move­ment_, „Inter­sec­tion brie­fing paper #2”, sexwor­keu­rope.org, marzec 2016.

45.

Flynn, J., _The Church’s Lin­ge­ring Sha­dows on Sex Work in Ire­land_, „Uni­ver­sity Times”, uni­ver­si­ty­ti­mes.ie., 22 kwiet­nia 2016.

46.

Amne­sty Inter­na­tio­nal, _Glo­bal move­ment votes to adopt policy to pro­tect human rights of sex wor­kers_, amne­sty.org, 11 sierp­nia 2015.

47.

Wybrane przy­kłady: Ala­bama Whit­man (@lunarfish1524) Twit­ter, 23 paź­dzier­nika 2015, 6.07; Libe­ra­tion Lan­gu­age, _Amne­sty Inter­na­tio­nal for Traf­fic­kers of Women_, „Libe­ra­tion Lan­gu­age”, libe­ra­tion­lan­gu­age.word­press.com, 30 stycz­nia 2014; Mix, J., _On Pro­sti­tu­tion, the Left has Taken a Right-Wing Turn_, „Medium” (@Jonah­Mix), medium.com, 19 sierp­nia 2015.

48.

Mac­kay, F., _Argu­ing aga­inst the indu­stry of pro­sti­tu­tion: Bey­ond the abo­li­tio­nist ver­sus sex wor­ker binary_, „Femi­nist Cur­rent”, femi­ni­st­cur­rent.com, 24 czerwca 2013.

49.

Tur­ner, K.B., Gia­co­passi, D., Van­di­ver, M., _Igno­ring the Past: Cove­rage of Sla­very and Slave Patrols in Cri­mi­nal Justice Texts,_ „Jour­nal of Cri­mi­nal Justice Edu­ca­tion” 17:1 (2006), s. 181–195.

50.

Whi­te­ho­use, D., _Ori­gins of the police_, lib­com.org, 24 grud­nia 2014.

51.

Rushe, D., _Police say they were „autho­ri­zed by McDo­nald’s” to arrest pro­te­sters, suit cla­ims_, „The Guar­dian”, the­gu­ar­dian.com, 1 marca 2017.

52.

Hay­ter, T., _Open Bor­ders: The Case Aga­inst Immi­gra­tion Con­trols_, Pluto Press, Lon­don 2004, s. 25.

53.

Tamże, s. 36–43.

54.

Luibhéid, E., _Entry Denied: Con­trol­ling Sexu­ality at the Bor­der_, Uni­ver­sity of Min­ne­sota Press, Min­ne­apo­lis 2002, s. 41.

55.

Tamże.

56.

Bern­stein, E., _The Sexual Poli­tics of the „New Abo­li­tio­nism”_, „Dif­fe­ren­ces” 18:3 (2007), s. 128–151. Zob. też Bern­stein, E., _Mili­ta­ri­zed Huma­ni­ta­ria­nism Meets Car­ce­ral Femi­nism: The Poli­tics of Sex, Rights, and Fre­edom in Con­tem­po­rary Anti­traf­fic­king Cam­pa­igns,_ „Signs” 36:1 (2010), s. 45–71.

57.

Bianco, M., _One Group Has a Higher Dome­stic Vio­lence Rate Than Eve­ry­one Else – And It’s Not the NFL_, „Mic”, mic.com, 19 grud­nia 2014.

58.

Laville, S., _Woman strip-sear­ched and left naked wins dama­ges from Met police_, „The Guar­dian”, the­gu­ar­dian.com, 14 czerwca 2015.

59.

Pack­man, D., _2010 NPM­SRP Police Miscon­duct Sta­ti­sti­cal Report_, „Natio­nal Police Miscon­duct Repor­ting Pro­ject”, poli­ce­mi­scon­duct.net, 5 kwiet­nia 2011.

60.

Blo­omer, N., _Woman reports rape to police – and is arre­sted on immi­gra­tion char­ges_, Poli­tics.co.uk, 28 listo­pada 2017.

61.

Corvid, M., _Lon­don’s Roma­nian Sex Wor­kers Are Wor­ried That Bre­xit Would Screw Them_, „Vice”, vice.com, 2016.

62.

Eigen­dorf, J., Nel­ler, M., _Nur eine Welt ohne Pro­sti­tu­tion ist human_ , „Die Welt”, welt.de, 2013.

63.

Bin­del, J., _Decri­mi­na­li­sing the sex trade will not pro­tect its wor­kers from abuse_, „The Guar­dian”, the­gu­ra­dian.com, 13 lipca 2016.

64.

Bin­del, J., _The Pim­ping of Pro­sti­tu­tion: Abo­li­shing the Sex Work Myth,_ Pal­grave Mac­mil­lan, Lon­don 2017.

65.

Mac­Kin­non, C.A., _Traf­fic­king, Pro­sti­tu­tion, and Ine­qu­ality,_ „Harvard Civil Rights – Civil Liber­ties Law Review” 46 (2011), s. 271–309.

66.

Amne­sty Inter­na­tio­nal, _The Human Cost of „Cru­shing” the Mar­ket: Cri­mi­na­li­za­tion of Sex Work in Nor­way_, raport, EUR/36/4024/2016, amne­sty.org, 26 maja 2016.

67.

Sex Wor­kers’ Rights Advo­cacy Network (SWAN), _Arrest the Vio­lence: Human rights abu­ses aga­inst sex wor­kers in cen­tral and eastern Europe and cen­tral Asia_, „Open Society Foun­da­tions”, open­so­cie­ty­fo­un­da­tions.org, listo­pad 2009.

68.

Whit­ford, E., Gira Grant, M., Xia­oqing, R., _Family, For­mer Attor­ney of Queens Woman Who Fell to Her Death in Vice Sting Say She Was Sexu­ally Assaul­ted, Pres­su­red to Become an Infor­mant_, „The Appeal”, the­ap­peal.org, 15 grud­nia 2017.

69.

Tamże.

70.

Hardy, K., „_If you shut up, they kill you”: Sex Wor­ker Resi­stance in Argen­tina_ Hardy, K., King­ston, S., San­ders, T. (red.), _New Socio­lo­gies of Sex Work,_ Routledge, Lon­don 2010, s. 167–180.

71.

Ray, S., _Sex-wor­kers’ rights acti­vist’s death shro­uded in mystery_, „The Times of India”, time­so­fin­dia.india­ti­mes.com, 2 listo­pada 2016.

72.

Revi­sta Forum, _Denúncia: Pro­sti­tu­tas que defen­dem o recon­he­ci­mento da profissão são assas­si­na­das em Belém_ , „Revi­sta Forum”, revi­sta­fo­rum.com.br, 2018.

73.

Havell, C., Lee, V., Ste­ven­son, L., _The Honey Brin­ger: Sto­ries from Sex Wor­ker Fre­edom Festi­val_, Sex Wor­ker Open Uni­ver­sity, wideo, Vimeo (użyt­kow­nik: docu­men­tary x), vimeo.com/113934399, 5 stycz­nia 2013.

74.

Nation Team, _I still have 83 more women to kill_, „Daily Nation”, nation.co.ke, 9 czerwca 2010.

75.

Haron, M., _Sex Wor­kers Pro­test Raw Footage in Thika_’, wideo, YouTube (użyt­kow­nik: Musa Haron), youtube.com/watch?v=gNImWNzP­DHY, 20 wrze­śnia 2012.

76.

Mgbako, dz. cyt., s. 195.