Pisarze, których pożegnaliśmy w tym roku

Tadeusz Konwicki – pisarz, scenarzysta i reżyser. Autor głośnych powieści, m. in. „Sennik współczesny”, „Kompleks polski”, „Mała apokalipsa”. Wyreżyserował też wiele znanych filmów, np. „Ostatni dzień lata”, „Salto”, „Dolina Issy” czy „Lawa”. Napisał scenariusze do „Faraona” i „Matki Joanny od Aniołów”. W jego twórczości odnaleźć można wspomnienia z dzieciństwa spędzonego na Wileńszczyźnie, nawiązania do przeżyć wojennych, a także mnóstwo uniwersalnych zagadnień: pytania o sens życia, sens pamiętania, o kondycję człowieka czy przyszłość ludzkości. Charakterystyczne dla jego powieści były sceptycyzm, ironia, przewrotność, pesymizm równoważony romantycznymi zrywami, oniryczna atmosfera. Autor zmarł 7 stycznia w Warszawie.

Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej, warto sięgnąć po „Nasze histerie, nasze nadzieje. Spotkania z Tadeuszem Konwickim” Przemysława Kanieckiego. Książka składa się z wywiadów, których Tadeusz Konwicki udzielił w ciągu wielu lat różnym rozmówcom. To zbiór kilkudziesięciu migawek z konkretnych momentów jego życia.

Terry Pratchett – brytyjski pisarz fantasy i science fiction (stawiany w jednym szeregu z Tolkienem i Lewisem), najbardziej znany jako autor cyklu „Świat Dysku”. Jego książki przetłumaczono na 38 języków, do tej pory sprzedano ok. 70 milionów egzemplarzy. W 1998 r. otrzymał Order Imperium Brytyjskiego za zasługi dla literatury. W grudniu 2007 r. autor ogłosił publicznie, że cierpi na wczesne stadium choroby Alzheimera. We wrześniu 2015 r. wydawnictwo Prószyński wydało biografię pisarza „Terry Pratchett. Życie i praca z magią w tle”. Craig Cabell napisał we wstępie:  „Wreszcie chcę podziękować Terry’emu Pratchettowi – za to, że jest postacią tak stymulującą do studiowania i pisania o nim. Jego wyobraźnia i siła charakteru przyniosły radość i nadzieję wielu ludziom na całym świecie – i to jest jeden z podstawowych powodów, dla których chciałem napisać tę książkę.” Terry Pratchett zmarł 12 marca.

Władysław Bartoszewski – historyk, publicysta, dziennikarz, pisarz, działacz społeczny, polityk oraz dyplomata. Był więziony w Auschwitz. Walczył w Armii Krajowej. Działał w Polskim Państwie Podziemnym. Dwukrotnie sprawował urząd ministra spraw zagranicznych. Kawaler Orderu Orła Białego, otrzymał też odznaczenie Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. O swoim życiu najlepiej opowiada on sam, m. in. we wspomnieniach Kryptonim „Bonza”. Życie jednoznacznie podwójne, „Warto być przyzwoitym” czy w wywiadzie rzece z Michałem Komarem. Jego historia osobista pełna jest zaskakujących wydarzeń, osób sławnych i bohaterów, znanym nielicznym, stapia się z ponadczasowymi refleksjami na temat naszej racji stanu, katolicyzmu, tolerancji, skomplikowanych wyborów moralnych, politycznych, ludzkich. Profesor Bartoszewski odszedł od nas 24 kwietnia. Został pochowany w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Wojciech Albiński – polski pisarz mieszkający w RPA. Twierdził, że Afryki nie można zobaczyć, ale trzeba ją przeżyć. Zadebiutował w wieku 68 lat zbiorem opowiadań „Kalahari”. W 2004 r. otrzymał Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza oraz nominację do Nagrody Literackiej Nike. Opowiadania W. Albińskiego są mocno osadzone w realiach Południowej Afryki, choć autor wplata w nie również wątki polskie. W swojej twórczości porusza wiele trudnych tematów: apartheid, konflikty i uprzedzenia rasowe, zderzenia odmiennych kultur. Cenił go sam Ryszard Kapuściński: „Wojciech Albiński dzieli się [...] swoim długoletnim doświadczeniem afrykańskim. To, o czym nam mówi, czerpie z własnego, pasjonującego życia - dlatego mu wierzymy.” Autor zmarł 6 lipca.

Jackie Collins – brytyjska pisarka. Autorka bardzo poczytnych powieści sensacyjno-obyczajowych. Siostra światowej sławy aktorki – Joan Collins. Jackie opuściła dom rodzinny w wieku 15 lat i przeniosła się do Joan do Hollywood, które potem stało się miejscem akcji jej powieści.  Autorka opisywała głównie świat ludzi sławnych i bogatych. Jej powieści przetłumaczono na ponad 40 języków. Wydano je w wielomilionowych nakładach. Wiele z tych książek zekranizowano, m. in. „Żony Hollywoodu” czy „Uśmiechy losu”. Jackie Collins zmarła 19 września, w wieku 77 lat.

Henning Mankell – szwedzki autor, znany przede wszystkim z rewelacyjnych kryminałów, ale także dziennikarz, reżyser i autor sztuk teatralnych. Był żonaty z Evą Bergman, córką Ingmara Bergmana. Mieszkał na zmianę w Szwecji i w Mozambiku (fascynację Afryką można dostrzec w jego twórczości). Mankell pisał również dla dzieci. Za książki dla najmłodszych został uhonorowany Nagrodą Astrid Lindgren (w 1996) i Medalem Nilsa Holgersona (1991).

W Polsce największą sławę przyniósł mu cykl o komisarzu Kurcie Wallanderze (pisarz zaraził bohatera swoją muzyczną pasją). Czytelnicy znajdą tu nie tylko zagadkowe zbrodnie i ciekawą fabułę, lecz także realistyczne opisy żmudnej pracy policji oraz pogłębiony portret psychologiczny poszczególnych postaci. Cykl zamyka książka „Niespokojny człowiek”. Jednak potem autor wydaje jeszcze „Rękę”, która jest wyjątkowym pożegnaniem z Wallanderem.

Henning Mankell zmarł 5 października na raka płuc. Swoją walkę z chorobą opisał w ostatniej książce „Grząskie piaski”.

 źródła: wikipedia, culture.pl, materiały wydawców, „Terry Pratchett. Życie i praca z magią w tle” Craig Cabell