Billy. Kot, który ocalił moje dziecko - ebook

Rozdział 1

Billy i Miś

To był jasny wieczór na początku lata 2011 roku. Jechaliśmy wzdłuż rzeki Dee, a szkocki krajobraz wyglądał jak na pocztówce. W oddali majaczył najwyższy okoliczny szczyt, Lochnagar, skąpany w cudownym złotym blasku, a słońce zachodzące poniżej mieniło się tysiącem olśniewających barw w ciemnych falach rzeki.

Od czasu do czasu mijaliśmy wędkarza zanurzonego po kolana w wodzie, cierpliwie zarzucającego wędkę z nadzieją na złowienie pstrąga i łososia, na które właśnie był sezon. Wtedy nie przyszło mi to do głowy, ale teraz już wiem, że tamtego dnia ja również szukałam szczęścia. Jest takie stare powiedzenie: „Jeśli chcesz schwytać pstrąga, musisz poświęcić muchę”.

Mój mąż Chris siedział za kierownicą, a dzieci z tyłu. Pippa miała zaledwie pół roku i spała w swoim foteliku. Naszą uwagę jak zwykle pochłaniał trzyletni Fraser. Rzadko się odzywał, nie odrywał wzroku od dwóch małych zdjęć, które zabrał ze sobą w podróż. Nie byliśmy pewni, czego się po nim spodziewać. Zresztą w przypadku Frasera nigdy nie było pewności.

Niecałe dwa lata wcześniej, w sierpniu 2009 roku, u mojego niespełna półtorarocznego syna zdiagnozowano autyzm. Jak wiele autystycznych dzieci Fraser miał problem z komunikacją i często zamykał się we własnym świecie. Dostawał też gwałtownych napadów histerii z najbardziej błahych, jak wtedy uważaliśmy, powodów. Cierpiał również na hipotonię, rzadkie schorzenie mięśni, które sprawiało, że jego stawy były wiotkie i niestabilne. Z trudem wykonywał proste czynności, takie jak chwytanie przedmiotów, i z najwyższym wysiłkiem stał na własnych nogach. O chodzeniu nie można było nawet marzyć. Dopiero w ciągu ostatniego roku zaczął się więcej ruszać, głównie dzięki ortezom, aparatom ortopedycznym, które nosił na łydkach i kostkach.

Od półtora roku w jego terapii brał udział mały zespół specjalistów, w tym terapeuta mowy oraz terapeuta behawioralny. Powiedziano nam jasno, że Fraser nigdy nie pójdzie do normalnej szkoły, ale zdołaliśmy znaleźć niewielkie prywatne przedszkole, do którego woziliśmy go dwa razy w tygodniu. Było to dla nas, a szczególnie dla mnie, ogromne ułatwienie, choć w kwestii huśtawki nastrojów i nieprzewidywalnych zachowań Frasera nic się nie zmieniło. Wciąż żyliśmy na krawędzi.

Mój syn jest cudownym, uczuciowym chłopcem, z łatwością zjednującym sobie wszystkie serca. Skłamałabym jednak, twierdząc, że nasze życie przypominało sielankę. Przeszliśmy wiele trudnych chwil i nieraz byliśmy wystawiani na próbę. Nigdy nie wiedzieliśmy, co się zaraz wydarzy, jak reagować, zwłaszcza gdy plan dnia Frasera ulegał gwałtownej zmianie. Mogliśmy tylko polegać na intuicji. I właśnie to robiliśmy tamtego dnia, gdy ja i Chris jechaliśmy doliną rzeki Dee w kierunku miasteczka Aboyne. Mieliśmy się tam spotkać z kimś z organizacji na rzecz bezdomnych kotów – Cats Protection.

Od zawsze kocham zwierzęta. W dzieciństwie bawiłam się z królikami, psami, kotami, końmi – z każdym czworonogiem, jaki się nawinął. Tego wieczoru, podczas podróży, z zazdrością podziwiałam rozległe tereny Royal Deeside Estates idealnie nadające się do jazdy konnej – zajęcia, które kochałam w młodości i za którym tęskniłam jako bardzo zajęta mama.

Jedynym zwierzęciem w naszej rodzinie był wówczas dość gruby i nieco się już starzejący bury kocur o imieniu Toby. Mieliśmy go od dziesięciu lat, pojawił się w domu na długo przed narodzinami Frasera i Pippy. I to właśnie poczciwy Toby podsunął mi pomysł tej wyprawy w nieznane.

Nasz kocur robił wszystko, by uchodzić za część umeblowania. Przez większość dnia leżał nieruchomo, zainteresowany wyłącznie dwiema rzeczami: jedzeniem i spaniem. Fraser zaś przez większość swojego krótkiego życia nie wykazywał większego zaciekawienia kotem, podobnie jak resztą otoczenia. Szalał natomiast za wszystkim, co miało kółka albo się kręciło. Potrafił godzinami obserwować wirujący bęben pralki, bawić się starym odtwarzaczem DVD albo obracać koła leżącego do góry nogami samochodziku. Inne zajęcia raczej go nie pociągały. W którymś momencie jednak zauważyłam u Frasera fascynację Tobym. Mój syn kładł się na dywanie koło śpiącego kota, przysuwał do niego głowę, głaskał go i próbował jakoś porozumieć się ze zwierzakiem.

Toby nie odwzajemniał tego zainteresowania. Przez pewien czas tolerował intruza wkraczającego na jego teren, ale potem zaczął się bać, szczególnie kiedy Fraser był podenerwowany. Kilka razy, gdy mały krzyczał, przestraszony jakąś niemal niezauważalną zmianą w planie dnia, Toby uciekał na piętro w poszukiwaniu schronienia. Od tamtej pory widać było, że obawia się chłopca i omija go szerokim łukiem. Czasem dawał drapaka na sam jego widok.

Wcale mnie to nie dziwiło. Rozumiałam, że Toby nie chce być towarzyszem zabaw Frasera, ale zachowanie syna dało mi do myślenia.

Jako matka autystycznego dziecka wiedziałam, że muszę wykorzystywać wszystkie nadarzające się okazje i szanse. Było ich niewiele, ponieważ ze względu na pracę Chrisa mieszkaliśmy na odludziu, w domu należącym do Balmoral Estate, szkockiej posiadłości królowej Elżbiety. Nie mieliśmy żadnych sąsiadów, a przez długi czas nie mogliśmy nawet jeździć z Fraserem do lokalnego klubu malucha, ponieważ nie czuł się dobrze w takim środowisku. Martwił mnie jego brak umiejętności społecznych, więc widząc, jak szuka kontaktu z Tobym, zaczęłam się zastanawiać, czy drugie zwierzę nie mogłoby mu nieco pomóc. Interakcja to zawsze interakcja, nawet jeśli w grę wchodzi kot, a nie drugi człowiek.

– Moim zdaniem dobrze by mu zrobiła obecność nowego zwierzaka. Myślę, że nie byłby wtedy tak bardzo zamknięty w sobie – powiedziałam do Chrisa pewnego dnia przy kolacji. – Dlaczego nie poszukamy młodego kota, z którym mógłby się zaprzyjaźnić?

Mieliśmy już za sobą niemało trudnych doświadczeń, więc Chris, rozsądny i logicznie myślący człowiek, natychmiast dostrzegł wady w moim rozumowaniu.

– Naprawdę tego chcesz? – zapytał. – Czy drugi kot nie będzie się bał Frasera tak samo jak Toby?

– Co mamy do stracenia? – odparłam. – Weźmiemy kota od jakiejś fundacji albo ze schroniska i wyjaśnimy naszą sytuację. Na pewno przyjmą go z powrotem, jeśli pomysł okaże się niewypałem.

– Możliwe – powiedział Chris, ale widziałam, że nadal ma wątpliwości.

Następnego dnia wysłałam maila do Cats Protection, organizacji znanej wcześniej jako Cats Protection League. Adres znalazłam na ich stronie internetowej. Napisałam, że Fraser cierpi na autyzm oraz chorobę mięśni, która utrudnia mu poruszanie się, więc szukamy dla niego „wyjątkowego” przyjaciela. Tak to właśnie ujęłam: „wyjątkowego”. Choć nie bardzo wierzyłam, że ktoś podobny może w ogóle istnieć.

Odpowiedź długo nie przychodziła. Część mnie uznała, że zostałam zignorowana i potraktowana jak wariatka szukająca „wyjątkowego” kota dla swojego „wyjątkowego” synka. Okazało się jednak, że mój mail trafił do niewłaściwej osoby, gdyż pewnego ranka odebrałam telefon z sugestią, bym skontaktowała się z oddziałem w Deeside, który powstał zaledwie pół roku wcześniej.

Wysłałam zatem kolejnego maila i niedługo później zadzwoniła do mnie szefowa oddziału, kobieta o imieniu Liz, mieszkająca jakieś dwadzieścia minut od nas w miasteczku Aboyne.

Od razu wyczułam, że Liz dobrze rozumie, kogo szukam.

– Są u nas dwa koty, które mogłyby dogadać się z Fraserem. Ale ja już chyba wiem, jakiego dokonacie wyboru – oświadczyła. – Wyślę wam fotografie i trochę informacji.

Niemal natychmiast odebrałam maila ze zdjęciami dwóch identycznych kotów. Oba zwierzaki były szare, oba wyglądały nieco orientalnie i miały białe łatki. Na moje oko były jeszcze młode i chudziutkie, niemal zabiedzone. Wszystko stało się jasne, kiedy przeczytałam wiadomość od Liz.

Okazało się, że koty znaleziono w lokalu komunalnym w pobliskiej wiosce. Ich właściciele narobili długów i uciekli. Kiedy robotnicy przyszli zamknąć i zaplombować dom, któryś sąsiad powiedział im, że w środku są zwierzęta. Całe szczęście, bo wewnątrz faktycznie znaleziono cztery wygłodniałe koty żywiące się resztkami. Gdyby dom zaplombowano, zwierzaki z pewnością by umarły.

Wezwano Cats Protection i organizacja zabrała całą czwórkę. Duży czarny kocur szybko znalazł nowych opiekunów, lecz pozostała trójka, w tym rodzeństwo o imionach Miś i Billy, nadal czekała na swoją szansę.

Oglądając zdjęcia, nie do końca rozumiałam, dlaczego Liz jest pewna naszego wyboru, ale postanowiłam jej zaufać i zaryzykować. Wysłałam maila z pytaniem, czy możemy umówić się na spotkanie, żeby Fraser poznał Billy’ego i Misia. Liz zaproponowała termin za tydzień. Mieliśmy przyjechać do Aboyne.

Wiedziałam, jak bardzo Fraser nie lubi niespodzianek. Należało jakoś go przygotować do tej podróży, a przede wszystkim do myśli o nowym członku rodziny.

Przy śniadaniu wzięłam sprawy w swoje ręce:

– Fraser, chciałbyś własnego kotka, z którym mógłbyś się bawić? – zapytałam.

Przez chwilę patrzył na mnie uważnie, a potem kiwnął głową.

– Tak, mamusiu.

Zważywszy, że niekiedy nie mogliśmy wydobyć z niego ani jednego słowa, było to nie lada osiągnięcie. Zachęcona, działałam dalej.

Fraser miał trudności ze zrozumieniem wielu rzeczy, nabraliśmy więc zwyczaju drukowania zdjęć, które miały mu pomóc wyobrażać sobie różne sytuacje. I właśnie dlatego natychmiast wydrukowałam małe fotografie Misia i Billy’ego. Chciałam, żeby mój syn zobaczył oba zwierzaki i już teraz zaczął dokonywać wyboru.

Również tym razem jego reakcja naprawdę mnie ucieszyła. Co wieczór brał oba zdjęcia do łóżka i ustawiał na szafce nocnej. Oglądał je godzinami. Bóg raczy wiedzieć, co mu chodziło po głowie, kiedy tak leżał wpatrzony w mordki dwóch identycznych kotów.

Piszę: „identycznych”, ale ciekawa sprawa – Fraser od początku je rozróżniał. Dla mnie Miś i Billy były tak podobne, że musiałam podpisać zdjęcia, bo nie wiedziałam, który jest który. I nie kto inny, lecz właśnie Fraser ciągle mi tłumaczył: „Ten to Billy, tamten to Miś”. Autyzm jest dziwną i skomplikowaną chorobą – choć mój syn z trudem chodził i porozumiewał się z innymi ludźmi, jednocześnie wyraźnie dostrzegał różnicę między dwoma pozornie identycznymi kotami.

Pierwsza część planu została przeprowadzona, mogłam zatem zacząć przygotowywać synka do wyjazdu do Aboyne. Należało podejść do sprawy poważnie, ponieważ nigdy wcześniej nie byliśmy z nim w domu obcej osoby. Fraser strasznie się bał nieznanego otoczenia i często wpadał w panikę. A nawet jeśli nowe miejsce przypadło mu do gustu, tak koncentrował się na wybranej przez siebie rzeczy, że nierzadko powodowało to różne komplikacje. Dlatego też unikaliśmy składania wizyt. Jedynymi osobami, które mogliśmy bez obaw odwiedzać, byli jego dziadkowie: mama Chrisa i jej partner, którzy mieszkali na północno-wschodnim wybrzeżu Szkocji, oraz moi rodzice mieszkający w Essex.

Po trwających tydzień przygotowaniach byłam w miarę pewna, że Fraser rozumie, co ma się wydarzyć. Wiedział, że jedziemy obejrzeć dwa kotki i że jeśli któryś mu się spodoba, zamieszka z nami. Aby uniknąć wybuchu płaczu, uprzedziliśmy małego, że wybierzemy się do Aboyne w piątek po południu, kiedy Chris wróci z pracy – gdyż w piątki mój mąż zwykle przychodził do domu wcześniej, czasem w porze lunchu. Chcieliśmy, by Fraser jak najmniej odczuł zmianę.

Ostatecznie wyruszyliśmy w drogę nieco później, niż planowaliśmy. Słońce zaczynało się już chować za górami, kiedy w pobliskim miasteczku Ballater przejechaliśmy przez rzekę Dee i skierowaliśmy się na wschód, w stronę Aboyne.

Siedząc w samochodzie, w głowie miałam mętlik. Nic dziwnego. Czasem się zastanawiałam, czy nie jestem najbardziej neurotyczną matką na świecie. Ktoś, kto troszczy się o autystyczne dziecko, nieustannie ma powody do niepokoju. A tego wieczoru ich lista była długa jak rzeka Dee. Co się stanie, jeśli Fraser nie polubi Liz albo będzie się jej bał? Jeśli nie spodoba mu się dom? Jeśli wystraszy go jakiś dźwięk w tym domu? Jeśli nie spodobają mu się koty? Nie wiedziałam, czy zwierzęta są w środku, czy na zewnątrz. Jak Fraser zareaguje na zwierzę w boksie? Przyzwyczaił się już, że koty (tak jak Toby) biegają swobodnie, dokąd chcą i kiedy chcą. Co poczuje, gdy zobaczy kota w zamknięciu? A jeśli w ogóle nie zechce wysiąść z samochodu? Taki scenariusz był jak najbardziej możliwy, a wręcz prawdopodobny. Wiele razy zdarzało się już, że podczas jazdy Fraser zaczynał wymachiwać rękami, krzycząc: „Nie, nie, nie!”. Musieliśmy wówczas po prostu zawracać. Co nas czekało? Głowa pękała mi od złych przeczuć. Całe szczęście, że od czasu do czasu odrywał mnie od nich cudowny krajobraz za oknem.

Kiedy dotarliśmy do domu Liz, słońce dogasało za górami. Podczas gdy Chris parkował samochód, Fraser wychylił się do przodu i wyciągnął szyję, żeby mieć lepszy widok.

– Mamusiu, czy to tu mieszkają kotki? – zapytał.

Bez słowa spojrzałam na męża. Oboje natychmiast zdaliśmy sobie sprawę, że to jedno z najdłuższych i najbardziej logicznych zdań, jakie kiedykolwiek usłyszeliśmy od Frasera.

– Jasne – zapewniłam go.

Potem się odwróciłam, żeby sprawdzić, co u Pippy. Nasza córeczka pod wieloma względami była niemal całkowitym przeciwieństwem brata. Podróżowanie z Fraserem zawsze stanowiło wyzwanie, z nią natomiast okazało się niezwykle łatwe. Tak też było tym razem: mała spała słodko w foteliku, więc postanowiliśmy jej nie budzić. Zakładając, że nasza wizyta będzie bardzo krótka, zostawiliśmy samochód tuż przy domu, by ani na chwilę nie tracić Pippy z oczu.

Kiedy tylko pomogliśmy Fraserowi wyjść z auta, w drzwiach domu stanęła Liz. Pomachała nam. W ciągu minionego tygodnia wymieniłyśmy sporo maili i najwyraźniej była dobrze przygotowana, bo najpierw zwróciła się do naszego dziecka:

– Cześć, ty pewnie jesteś Fraser. Chcesz zobaczyć kotki?

Na moment wstrzymałam oddech. Fraser zazwyczaj bał się bliskości osób, których nigdy wcześniej nie widział. Jeśli coś go niepokoiło albo martwiło, unikał kontaktu wzrokowego i zaczynał zajmować się czymś innym.

Ale nie tamtego dnia.

– Tak, poproszę – odpowiedział, patrząc prosto w oczy Liz.

Nie miałam żadnych wątpliwości, że jest przejęty. Nie przestępował z nogi na nogę, nie wydawał się zobojętniały. Nadal ściskał w rączkach zdjęcia obu kotów. Chris i ja znów wymieniliśmy spojrzenia. Nie musieliśmy nic mówić. Czuliśmy, że dzieje się coś niezwykłego.

Liz oznajmiła, że koty są na zewnątrz, na specjalnym zadaszonym wybiegu, co uznałam za mniejsze zło. Z jednej strony nie musiałam się martwić, że Fraser zobaczy pralkę albo toster i na ich widok całkowicie zapomni o kotach. Z drugiej jednak nie wiedziałam, jak zareaguje na widok klatki. Przywykł do tego, że nasz Toby cieszy się całkowitą wolnością. Przeważająca większość dzieci nie zwróciłaby uwagi na taki szczegół, lecz Fraser – jak najbardziej.

Moje obawy szybko się rozwiały. Liz zaprowadziła nas do dwóch dużych kojców otoczonych drucianą siatką. Jeden był pusty, ale w drugim siedziały dwa koty znane nam już z fotografii. Miś i Billy. W rzeczywistości były jeszcze bardziej do siebie podobne i naprawdę nie potrafiłam ich odróżnić.

– Teraz wejdę do środka. W porządku, Fraser? – zapytała Liz.

Mały skinął głową, zafascynowany kotami. Przez chwilę cała nasza trójka po prostu stała, zaglądając do kojca.

Oba zwierzaki leżały na drapaku. Jeden drzemał, odwrócony pyszczkiem, ale drugi usiadł wyprostowany jak struna i z ciekawością oglądał swoich gości.

– To jest Miś – powiedziała Liz, wskazując tego mniej zainteresowanego. – A to Billy.

I właśnie wtedy Billy jednym susem wskoczył jej na ramię, a potem zsunął się na ziemię i stanął na wprost Frasera, tyle że po drugiej stronie siatki. Fraser nawet się nie wzdrygnął. Wręcz przeciwnie – uśmiechał się z zachwytem.

– Fraser? Chciałbyś tu wejść i przywitać się z Billym? – zagadnęła go Liz.

– Tak – odparł. – Wejdziesz ze mną, mamusiu?

Chris i ja ponownie wymieniliśmy wymowne spojrzenia. Inni rodzice nie dostrzegliby tu niczego dziwnego, ale dla rodziców chłopca, który przez ostatnie trzy lata bał się dosłownie wszystkiego, sytuacja była niewiarygodnie ekscytująca. Jednak to, co nastąpiło później, przekroczyło nasze najśmielsze oczekiwania. A właściwie zwaliło nas z nóg.

Po wejściu do kojca Fraser natychmiast usiadł na podłodze. Niespokojna matka we mnie zaraz zaczęła się denerwować: „Pełno tu sierści, co, jeśli dostanie ataku astmy?”. Nie miałam jednak czasu na myślenie, bo zaraz potem Billy podszedł do Frasera, wskoczył na niego i umościł mu się na rękach.

Liz dobrze odkarmiła koty, Billy nie był już bynajmniej chucherkiem. Jego skok zaskoczył Frasera, który odchylił się lekko do tyłu pod nieoczekiwanym ciężarem. Przez moment siedział w bezruchu, niepewny, co o tym wszystkim sądzić. W normalnych okolicznościach spodziewałabym się, że teraz nastąpi rozdzierający krzyk. Wiedziałam jednak, że to nie są normalne okoliczności. Nie było krzyku ani żadnych nerwów. Nic z tych rzeczy.

Billy chyba wyczuł, że Fraserowi nie jest zbyt wygodnie, bo ułożył się niżej, tak żeby go za bardzo nie przygniatać. Opierał się o naszego syna tylko przednimi łapkami. A potem wyciągnął szyję i przysunął łebek do głowy Frasera. Chłopiec i kot tulili się przez chwilę w milczeniu, jakby poza nimi nie było nikogo na świecie.

Osłupiałam. Nie mogłam uwierzyć własnym oczom.

– Wygląda na to, że Billy już wybrał – stwierdziła Liz, przerywając ciszę.

Ona, Chris i ja uśmiechnęliśmy się do siebie. Słowa znów były zbędne.

Fraser i Billy poznawali się jeszcze przez jakiś czas. W końcu Liz zapytała wprost:

– Fraser, chciałbyś zaopiekować się Billym?

– Tak, bardzo – odpowiedział.

– Dobrze, w takim razie ja, mama i tata musimy o tym porozmawiać – oświadczyła Liz.

Pozwoliła im spędzić razem jeszcze chwilę. Potem Chris poszedł do samochodu sprawdzić, co u Pippy.

– Niestety zaraz musimy wracać do domu – powiedziałam. – Jaki jest plan?

– Wezmę Billy’ego na kontrolę do weterynarza – wyjaśniła Liz. – A potem będziecie mogli go zabrać.

– Niedługo czeka nas przeprowadzka, co może trochę skomplikować sprawę – ostrzegłam ją.

– W takim razie porozmawiamy o szczegółach w poniedziałek, dobrze?

– Świetnie – odparłam z nadzieją, że zdołamy wszystko pogodzić.

Miałam obawy, że Fraser wpadnie w złość, kiedy odkryje, że Billy nie wraca z nami do domu tego samego dnia, ale gdy wytłumaczyłam mu powody, spokojnie je zaakceptował.

– Twoim zdaniem Liz uwierzyła w autyzm Frasera? – zapytałam Chrisa, kiedy ruszyliśmy w drogę powrotną.

Mój mąż się uśmiechnął. Wiedział, o co mi chodzi.

– Dziś nikt by nie powiedział, że ma jakiekolwiek problemy – stwierdziłam.

Bo taka była prawda.

Choć jadąc do Liz, w każdej chwili byliśmy gotowi zawrócić, nic złego się nie wydarzyło. Mały świetnie sobie ze wszystkim poradził, począwszy od odwiedzin u obcej osoby, a skończywszy na zdumiewającym zachowaniu kota. W kontekście naszego wspólnego życia zakrawało to niemal na cud. Instynkt dobrze nam podpowiedział. Może warto było zarzucić tę wędkę.

W drodze do domu Liz Fraser siedział z tyłu w swoim foteliku, cichy jak myszka, pogrążony w myślach. W drodze powrotnej natomiast był całkowicie odmieniony i mówił z ogromnym ożywieniem.

– Billy będzie przyjacielem Frasera – oświadczył w pewnym momencie, podnosząc zdjęcie kota.

– Na pewno, synku – odparłam, odnajdując jego spojrzenie we wstecznym lusterku.

– Billy będzie najlepszym przyjacielem Frasera – powtórzył mały.

Zaskakujące słowa w ustach dziecka. Żadne z nas nie miało pojęcia, że okażą się prorocze.Rozdział 2

Nowy domownik

Ostatecznie Fraser i Billy spotkali się ponownie wcześniej, niż zakładaliśmy.

Z początku mieliśmy zamiar odczekać sześć tygodni, aż do początku sierpnia. Wcześniej mnie i Chrisa czekała przeprowadzka z domu, w którym mieszkaliśmy od dwóch lat, do nowocześniejszego i wygodniejszego na obrzeżach Balmoral Estate, dziesięć kilometrów od dotychczasowego miejsca zamieszkania. Kiedy w poniedziałek po naszej wizycie w Aboyne rozmawiałam z Liz, kobieta sama zasugerowała, żebyśmy najpierw oswoili się z nowym domem i dopiero wtedy zabrali Billy’ego. Uważała, że kotu trudno będzie przywyknąć do dwóch miejsc w tak krótkim czasie.

Ku naszemu zaskoczeniu Fraser przyjął to bardzo dobrze. Po spotkaniu z Billym i Misiem był podekscytowany myślą o przyjacielu. U Frasera ekscytacja łatwo przeradza się w niepokój, nauczyliśmy się już jednak, że najlepszym środkiem zaradczym jest codzienne uspokajanie go zaraz po przebudzeniu. Każdego ranka, nim sam zdążył poruszyć ten temat, przypominaliśmy mu o naszej obietnicy.

– Tak, Billy przyjedzie do nowego domu – powtarzał sobie na głos Fraser.

Poza tym dalej trzymał na szafce nocnej zdjęcia Billy’ego i Misia. Wieczorami regularnie je oglądał. Na razie to mu wystarczało. Cierpliwie czekał.

Okazało się jednak, że to Liz nie może dłużej czekać. Jakieś dziesięć dni po naszym spotkaniu nieoczekiwanie zadzwoniła. W pierwszym odruchu spanikowałam, przerażona, że stało się coś złego. Ona tymczasem powiedziała, że za kilka dni przyjedzie dużo uratowanych kotów, i zapytała, czy mogłaby podrzucić Billy’ego trochę wcześniej.

– Nie mamy nic przeciwko temu, o ile sama uważasz, że to dobry pomysł – odparłam, nawiązując do jej wcześniejszych słów.

– Myślę, że Billy sobie poradzi. Sama widziałaś, że ma charakter – stwierdziła Liz. – Będziecie musieli wypełnić papiery adopcyjne. Mogę go przywieźć pojutrze?

– Jasne.

W ten oto sposób Liz i Billy przyjechali do naszego domu po południu dwudziestego siódmego czerwca 2011 roku. Z wielu powodów pamiętam ten dzień, jakby to było wczoraj.

Fraser spędzał ranek w przedszkolu, więc Liz zgodziła się wpaść po południu. Kiedy powiedzieliśmy małemu o zmianie planów, bardzo się przejął i ciągle o tym mówił.

– Billy przyjedzie, Billy przyjedzie – powtarzał w kółko.

Zwykle dźwięk silnika nieznanego samochodu na podjeździe albo niespodziewane pukanie do drzwi wywoływały u Frasera panikę. Zdarzało się, że kucał w kuchni, zasłaniając sobie uszy, i czekał, aż listonosz wreszcie pójdzie. Tego popołudnia, słysząc nadjeżdżające auto, podbiegł jednak prosto do okna.

– To Billy!

Liz stanęła w drzwiach z białą metalową klatką wyścieloną polarem i z podnoszoną klapką. Przypomniała mi się sąsiadka z czasów mojego dzieciństwa, która hodowała koty syjamskie i zabierała je na wystawy organizowane w całym kraju. Godzinami bawiłam się z kociętami w jej domu, w którym były takie właśnie eleganckie transporterki.

Podekscytowany Fraser niecierpliwie wypatrywał kota.

– Billy jest w klatce, Billy jest w klatce! – powiedział z przejęciem, kiedy Liz wniosła kontenerek do salonu i zaczęła go otwierać.

– Może Billy będzie najpierw chciał w spokoju obejrzeć dom – ostrzegłam Frasera, zdając sobie sprawę, że kota na pewno najbardziej zainteresuje nowe terytorium. Mój syn był jednak tak skupiony na klatce, z której zaraz miał wyskoczyć jego nowy przyjaciel, że kompletnie mnie nie słuchał.

Pamiętam dokładnie, co się potem stało. Było tak, jakby Billy mieszkał z nami od zawsze, jakby wrócił do własnego domu. Gdy Liz podniosła klapkę, wyszedł ze środka, rozejrzał się szybko po salonie i podbiegł do Frasera.

Liz i ja spojrzałyśmy na siebie znacząco. Kot i dziecko natychmiast zaczęli nawiązywać więź.

Widać było, że wyciągnęli wnioski ze spotkania u Liz, ponieważ tym razem to Fraser wykonał pierwszy krok. Pochylił się i powiedział: „Cześć”. Potem przysunął się do kota, żeby Billy mógł otrzeć się pyszczkiem o jego twarz. Niedługo później leżeli już na dywanie, wymieniając czułości, zupełnie jak wtedy w Aboyne.

Popołudnie było jasne i bardzo słoneczne. Wpadające przez okno światło pozwoliło mi lepiej przyjrzeć się Billy’emu. Był naprawdę niezwykły. Miał bardzo gęste szare futro i białą plamkę w kształcie odwróconej litery V, biegnącą od pyszczka i nosa aż nad oczy. Miał też białe plamy na piersi i na łapkach. Te drugie przypominały białe buty z cholewami. Poza tym na jego nosie i łapach zauważyłam różowawe miejsca. Wyglądały tak, jakby ktoś Billy’ego podrapał, ale z bliska widać było, że po prostu nie ma tam sierści. A ze sposobu, w jaki przewracał się po dywanie z Fraserem, domyśliłam się, że jest jeszcze bardzo młody i rozpiera go energia.

Liz i ja przez dłuższą chwilę obserwowałyśmy ich jak zahipnotyzowane. Chyba znów obie poczułyśmy, że dzieje się coś niesłychanego.

Po jakimś czasie zaprosiłam ją do kuchni na herbatę. Musiałam też podpisać papiery adopcyjne. Nadal nad nimi siedziałyśmy, kiedy kątem oka dostrzegłam, jak Billy przemyka korytarzem za kuchennymi drzwiami.

Najwyraźniej w końcu postanowił zwiedzić nowe miejsce i wściubić nos w każdy możliwy zakątek. Wiedziałam, że największą niespodzianką będzie dla niego Toby. Kiedy jednak starszy kot zszedł na półpiętro, skończyło się na paru demonstracyjnych syknięciach i parsknięciach. Już po chwili oba koty określiły swoje wzajemne stosunki i każdy z nich zajął się czymś ciekawszym. W przypadku Toby’ego była to porządna drzemka w sypialni. Billy natomiast zwiedził cały dom i wrócił do Frasera.

Naprawdę niezapomniany moment, przynajmniej moim zdaniem, nastąpił, kiedy Liz zbierała się do wyjścia.

Fraser nie należy do tych autystycznych dzieci, które nie uzewnętrzniają uczuć. Ma uroczą osobowość, potrafi być serdeczny. Po prostu rzadko nawiązuje kontakt wzrokowy z kimś spoza najbliższej rodziny, nie mówiąc już o przytulaniu się.

Kiedy jednak Liz zmierzała do drzwi, podszedł do niej jak gdyby nigdy nic, objął ją ramionami i powiedział: „Dziękuję”. Nigdy wcześniej ani później nie dotknął obcej osoby ani nie okazał jej takiej wylewności, takiego zainteresowania. To się zdarzyło tylko ten jeden raz.

Wiem, że na Liz jego zachowanie zrobiło ogromne wrażenie. Ona do dziś mówi o tym publicznie i powtarza, że żaden inny przyjazd z kotem do nowego domu nie był dla niej tak wyjątkowy. Oczywiście ja też czułam wtedy niesamowite wzruszenie.

Kiedy Fraser machał jej na pożegnanie, łzy napłynęły mi do oczu. Nie było w tym nic dziwnego, w tamtym czasie często płakałam. Wówczas jednak, po raz pierwszy od bardzo, bardzo dawna, płakałam ze szczęścia.

Od samego początku życie z Fraserem budziło we mnie skrajne emocje. Niekiedy wręcz wątpiłam (inni zresztą też), czy będę umiała dalej żyć.

Matką zostałam dość późno, po trzydziestce. Chris i ja poznaliśmy się, gdy ja miałam dwadzieścia, a on dwadzieścia pięć lat. Byliśmy małżeństwem z dziesięcioletnim stażem, kiedy zdecydowaliśmy się na dzieci. Szczerze mówiąc, wcześniej nie chcieliśmy ich mieć. Nasze życie było łatwe i przyjemne. Chris pracował jako elektryk, ja prowadziłam szkolenia w dużym wydawnictwie prawniczym, dzieląc czas między biura w Hampshire oraz w Londynie. Mieszkaliśmy w czteropokojowym szeregowcu w Andover, niedaleko Southampton na południowym wybrzeżu Anglii. Dom miał być inwestycją, ale praca przy nim sprawiała nam wiele radości, a dzięki umiejętnościom Chrisa zdołaliśmy sami go zaprojektować. Choć nie był to może pałac, włożyliśmy serce w jego przebudowę. Byliśmy tam bardzo szczęśliwi i sądzę, że wielu ludzi pozazdrościłoby nam tego stylu życia – wakacji spędzanych za granicą, spotkań ze znajomymi…

Pewnego dnia Chris wrócił jednak do domu i powiedział, że myśli o dzieciach. Taka niespodzianka może wywołać kryzys w małżeństwie, ale nam to nie groziło, ponieważ ja sama od pewnego czasu też się nad tym po cichu zastanawiałam. Pochodzę z ogromnie ze sobą zżytej rodziny, mam rodzeństwo. Jestem bardzo związana z rodzicami, więc chciałam dać im wnuki. Kiedy powiedzieliśmy rodzicom i przyjaciołom o naszych planach, wszyscy byli w szoku; uważali, że postradaliśmy rozum. Wiedzieli, zapewne lepiej niż my, że wolność, jaką się dotąd cieszyliśmy, zostanie gwałtownie ograniczona. My jednak kompletnie się tym nie przejmowaliśmy.

Należę do osób, które o wszystkim myślą z wyprzedzeniem, gdy więc podjęliśmy decyzję o dzieciach, zaczęłam snuć plany: jaki dom kupimy, jak urządzimy pokoje dziecięce, jakie wybierzemy szkoły, dokąd będziemy jeździć na wakacje, na jakich kucykach będą jeździć maluchy. Znacie to stare przysłowie? Jeśli chcesz rozśmieszyć Boga, opowiedz mu o swoich planach. Cóż, jeżeli przysłowie się nie myli, Bóg miał ubaw po pachy, przyglądając się moim pomysłom.

Nie da się tego ująć mniej drastycznie – pierwsza ciąża była istnym piekłem. Pod każdym względem. Przede wszystkim potwornie przytyłam. Naprawdę potwornie. W końcu byłam tak ciężka, że musiałam chodzić o kulach. Jestem niska, mam raptem metr pięćdziesiąt pięć wzrostu, więc w połowie ciąży doszło u mnie do rozejścia się kości miednicy.

To stanowiło poważny problem, ponieważ często musiałam dojeżdżać do pracy z Andover do Londynu – prawdziwe wyzwanie dla kogoś, kto chodzi o kulach. Na domiar złego rozwinęło się u mnie nadciśnienie tętnicze.

Pod koniec lutego 2008 roku przewieziono mnie do szpitala w Winchester, aby wywołać poród. Dopiero wtedy sprawy przybrały naprawdę zły obrót. Po raz kolejny przypomniałam sobie, że nie wszystko w życiu idzie zgodnie z naszymi oczekiwaniami. Wyobrażałam sobie, że urodzę naturalnie, przy wtórze słodkiej, subtelnej muzyki, otoczona życzliwymi twarzami, a moje dziecko od samego początku będzie mieć promienny uśmiech na twarzy. Rzeczywistość oczywiście wyglądała zupełnie inaczej.

Poród trwał trzy doby: najdłuższe i najbardziej traumatyczne trzy doby mojego życia. Drugiego dnia podano mi znieczulenie zewnątrzoponowe, żeby złagodzić makabryczny ból niemijający od momentu przyjazdu do szpitala, ale to nie pomogło. Trzeciego dnia, czyli pierwszego marca, o szóstej rano, lekarze uznali, że czas na cesarkę, i pospiesznie wysłali mnie na blok operacyjny. Chirurg zapewniał, że ani mnie, ani Fraserowi nic nie grozi. Tyle pamiętam. Dostałam znieczulenie ogólne i przez cały poród byłam nieprzytomna. Kiedy odzyskałam świadomość, powiedziano mi, że urodziłam dużego chłopca – noworodek ważył dobrze ponad cztery kilogramy.

Biorąc pod uwagę to wszystko, trudno się dziwić, że początek mojego macierzyństwa odbiegał od ideału. Przez pierwszy dzień życia Frasera byłam właściwie nieprzytomna. Istny koszmar. Tak otępiły mnie lekarstwa i wyczerpanie, że kiedy ktoś wspomniał o dziecku, parsknęłam śmiechem, uznając go za wariata. „O co wam, u licha, chodzi? Ja nie mam żadnego dziecka” – powiedziałam podobno.

W ciągu pierwszych godzin mnie i Fraserowi zrobiono zdjęcia – a zdjęcia nie kłamią. Jestem na nich kompletnie wyłączona. Ani trochę nie przypominam radosnej mamusi tulącej swojego dzidziusia.

Na szczęście miałam przy sobie męża i mamę. Chris zawsze dawał mi oparcie, ale nawet on wówczas był w szoku, ponieważ nie rozumiał, co się dzieje. W pewnym momencie nie wiedział nawet, czy jego żona i dziecko przeżyją. Sytuacja przybrała naprawdę dramatyczny obrót. Nie wyobrażam sobie, co bym wtedy bez Chrisa zrobiła.

W ciągu tych najtrudniejszych godzin najbardziej cierpiał Fraser. Poród należał do ciężkich i lekarze martwili się o nas oboje. O Frasera, ponieważ miał obrzękniętą głowę, i o mnie, ponieważ dostałam krwotoku. Ja i moje dziecko straciliśmy zatem pierwsze wspólne chwile. Chris i moja mama przytulali Frasera, ale wszyscy uważali, że to ja powinnam nakarmić go i ubrać. Cóż, albo byłam nieprzytomna, albo majaczyłam, więc musiała się tym zająć pielęgniarka. A Fraser najwyraźniej źle to przyjął.

Nie jestem tak naiwna, by sądzić, że nikt po mnie ani przede mną nie doświadczył równie trudnego porodu. Mam jednak nadzieję, że niewiele matek musi przechodzić przez coś podobnego. Te straszne wspomnienia nadal mnie prześladują.

Dopiero drugiego dnia po porodzie wzięłam się w garść na tyle, by zauważyć, że coś jest nie tak. Zupełnie jakby Fraser urodził się wściekły. Przez pierwsze dwadzieścia cztery godziny wyłącznie krzyczał. Nieważne, co zrobiłam, on po prostu krzyczał i krzyczał, i krzyczał.

Jakieś półtora roku później, w listopadzie 2010 roku, kiedy próbowałam się przygotować do narodzin Pippy, lekarze zachęcili mnie, żebym przejrzała dokumentację medyczną pierwszego porodu. Uważali, że pomoże nam to uniknąć podobnych powikłań. Tamten okres pamiętałam jak przez mgłę, ale kiedy ponownie przeczytałam wszystkie papiery, uzmysłowiłam sobie w pełni, przez co przeszłam z Fraserem. Od samego początku wiedziałam, że coś jest z nim nie w porządku. Nawet użyłam tych właśnie słów, i to kilka razy, w rozmowach z pielęgniarkami. „Coś z nim jest nie w porządku” – mówiłam. „Coś mi się nie podoba”. „On wygląda, jakby cały czas był zły”. Wtedy nie doczekałam się żadnych sensownych reakcji, ale potem te obserwacje nabrały dla mnie nowego znaczenia. Pamiętam, jak jedna z pielęgniarek zasugerowała, że powinnam po prostu częściej przytulać synka. A ja przecież przytulałam go bez przerwy!

Po paru dniach wypisano mnie ze szpitala. Wróciłam do domu z Fraserem, przekonana, że mały się uspokoi. Nic z tego. W domu robił to samo, co w szpitalu – nieustannie wrzeszczał. I znowu miałam wrażenie, jakby był czymś sfrustrowany, jakby krzyczał ze złości. Instynktownie wzięłam winę na siebie. Czułam, że jest na mnie zły, bo wszystko robię nie tak, jak trzeba. Źle go trzymam, źle go karmię, źle go ubieram. Jako świeżo upieczona matka powinnam była zapewne myśleć o nawiązywaniu więzi z dzieckiem, ale w ogóle nie przyszło mi to do głowy. Wydawało mi się, że gaszę pożar za pożarem.

W wielu poradnikach przeczytacie z pewnością, że kiedy dziecko płacze, należy zostawić je w łóżeczku i poczekać, aż się uspokoi. Taka metoda może i sprawdza się w przypadku innych malców, ale na Frasera nie działała.

Tego, co robił Fraser, właściwie nie można nazwać płaczem. On ryczał. Ryczał na cały regulator, darł się, wył. Brzmiało to rozpaczliwie i czasami kompletnie nie mogłam go uspokoić. Jeśli nie reagowałam, wydzierał się jeszcze głośniej, aż jego twarz robiła się fioletowa jak śliwka. A potem zaczynał wymiotować.

Stres, który przeżywałam, wywierał na mnie potężny wpływ. Moja mama wprowadziła się do nas niemal natychmiast po powrocie ze szpitala, ale nie na długo. Choć miałyśmy zawsze świetny kontakt, po jednym czy dwóch dniach odesłałam ją do domu. Nic się między nami nie popsuło, nadal dogadywałyśmy się znakomicie, ale ja chciałam być sama. Wypełniała mnie dziwna mieszanina niepokoju, zmęczenia, poczucia winy i pewnie setki innych uczuć. Wtedy jeszcze o tym nie wiedziałam, ale zaczynał się właśnie długi okres izolacji, którą właściwie sama sobie zafundowałam.

Mama oczywiście się martwiła. Każda matka by się martwiła. Widziała, jak się męczę, więc ciągle do mnie dzwoniła. Jednak to, co mówiłam, prawdopodobnie martwiło ją jeszcze bardziej.

– Nie lubię Frasera – powiedziałam pewnego dnia.

– Co masz na myśli? – spytała.

– No wiesz, sądziłam, że każda matka kocha swoje dziecko. A ja go nawet nie lubię – wyjaśniłam.

Kiedy teraz o tym myślę, zdaję sobie sprawę, że moje słowa były szokujące. Jednocześnie wymownie świadczyły o moim ówczesnym samopoczuciu i stanie umysłu oraz zdrowia. Czułam się fatalnie, a przez kolejne dni, tygodnie i miesiące było tylko gorzej.

Czasem myślałam sobie: „Co zrobiłam źle?”. Nierzadko byłam przekonana, że popełniłam błąd życia.

Przez dziesięć lat miałam dobrego męża, fajną pracę i bogate życie towarzyskie. Teraz siedziałam sama z dzieckiem, które ryczało i wymiotowało przez dwadzieścia cztery godziny na dobę, siedem dni w tygodniu. Moje poczucie osamotnienia pogłębiało się, i to zdecydowanie.

Wiele moich pomysłów diabli wzięli. Na przykład zamierzałam pokazać dziecko koleżankom z pracy. Oprócz mnie w ciążę zaszły wtedy jeszcze dwie dziewczyny. Obie urodziły niedługo przede mną i obie zawiozły dzieci do pracy. Wszyscy zachwycali się noworodkami, a ja myślałam: „Niedługo będą zachwycać się moim”.

Podczas pierwszych tygodni z Fraserem nawet na moment nie wróciłam do tego planu. Nie mogłam pozwolić, aby ktoś inny wziął go na ręce, ponieważ mały oszalałby ze złości. Wiedziałam też, że nie powinnam przynosić dziecka takiego jak Fraser do biura. To nie byłoby w porządku. Wszyscy by ogłuchli.

Znajomi z pracy ciągle pytali mnie w mailach, kiedy wpadnę z maleństwem, a ja wymyślałam kolejne wymówki. W pewnym sensie miałam swoją mroczną tajemnicę – dziecko, którego nie chciałam pokazać światu. Było to smutne i niedobre rozumowanie.

Kilka tygodni po urodzeniu Frasera znalazłam wreszcie doskonałe rozwiązanie problemu. Nie będę mogła pokazać dziecka kolegom z pracy, jeśli zamieszkam osiemset kilometrów dalej, w szkockich górach.