100 dni do egzaminu ósmoklasisty. Język angielski. Gotowy plan nauki - ebook

WSTĘP

Egzamin ósmoklasisty to 100 krótkich lekcji, dzięki którym powtórzysz wszystkie struktury gramatyczne oraz słownictwo wymagane na egzaminie z języka angielskiego. Dowiesz się także, na co zwrócić szczególną uwagę podczas rozwiązywania różnego rodzaju zadań i tworzeniu wypowiedzi pisemnej.

Zagadnienia gramatyczne omówione zostały w sposób zwięzły i przejrzysty, a objaśnienia zilustrowane są licznymi przykładami użycia.

Słownictwo pogrupowałyśmy według kategorii tematycznych, co pomoże Ci je zapamiętać i uporządkować. Szczególną uwagę zwróciłyśmy na stałe związki wyrazowe, słowotwórstwo oraz wyrazy, które sprawiają szczególne trudności.

Skrótowo i przystępnie, ale wyczerpująco powtórzone zagadnienia gramatyczne i słownikowe przeplatane są krótkimi ćwiczeniami. Dzięki nim sprawdzisz, ile pamiętasz, ile potrafisz sobie przypomnieć, a ile musisz jeszcze powtórzyć.

Lekcje poświęcone funkcjom i językowi codziennemu zawierają gotowe schematy i zwroty potrzebne podczas egzaminu.

W lekcjach zatytułowanych Egzamin podpowiadamy, jak podejść do różnego typu zadań i na jakiego rodzaju pułapki zwrócić szczególną uwagę.

Cykliczne lekcje Test yourself! pozwalają utrwalić wiedzę i przećwiczyć umiejętności oraz zaznajamiają z autentycznymi zadaniami egzaminacyjnymi. Dzięki zawartym w testach zadaniom sprawdzisz, co jeszcze powinnaś/powinieneś powtórzyć, zanim przejdziesz do kolejnych lekcji.

System odnośników oraz aneksy pozwalają na łatwe i swobodne poruszanie się po książce – jeśli nie pamiętasz czegoś z poprzednich lekcji, zawsze będziesz wiedzieć, gdzie szukać odpowiednich objaśnień. A jeśli zechcesz dowiedzieć się czegoś więcej na dany temat, odnośniki podpowiedzą Ci, w których częściach książki szukać informacji.JAK KORZYSTAĆ Z TEJ KSIĄŻKI

1. Wszystkie lekcje poświęcone powtórce gramatyki lub słownictwa poprzedza ćwiczenie-test. Klucz do tego ćwiczenia zawiera odsyłacze do podrozdziałów, w których omawiamy testowane zagadnienie:

------------------------------------------------------------------------
I. Zaznacz właściwą formę lub wyraz.
d. Sasha must be waiting at/on the bus stop now.
Odpowiedzi: a. on b. Among c. through d. at e. above
------------------------------------------------------------------------

2. Objaśnienia gramatyczne ilustrują liczne przykłady:

-----------------------------------------------------------------------------------------------------
Wyrazy takie jak here, there, downstairs, inside itp. występują na ogół bezpośrednio po czasowniku:

I was waiting there all the time. Cały czas tam czekałem.
-----------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Niektóre przysłówki mają taką samą formę jak przymiotniki, np. fast szybki/szybko, early wczesny/wcześnie, late późny/późno, far daleki/daleko, high wysoki/wysoko, low niski/nisko. Porównaj:

Max is a fast runner. Max jest szybkim biegaczem.

Max can run very fast! Max potrafi bardzo szybko biegać!
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. Kolejne ćwiczenia w rozdziale służą utrwaleniu powtórzonego materiału – odpowiedzi znajdziesz na końcu rozdziału.

To, ile pamiętasz i potrafisz, możesz też sprawdzić w rozdziałach zatytułowanych Test yourself!

4. Słownictwo powtarzane jest w grupach wyrazowych:

-----------------------------------------------------------------------
Animal sounds

Wyrazy odnoszące się do wydawanych przez zwierzęta dźwięków to m.in.:

bark – szczekać

bay – ujadać

howl – wyć

mew/meow/miaow – miauczeć

purr – mruczeć

bleat – beczeć

chirp – świergotać
-----------------------------------------------------------------------

5. Zwracamy szczególną uwagę na wyrażenia i wyrazy oraz struktury gramatyczne, które podczas nauki mogą sprawiać kłopoty. Szczególnie kłopotliwe wyrażenia i konstrukcje omawiamy pod hasłem Uwaga!

6. Dzięki odnośnikom możesz z łatwością odszukać treść, do której chcesz wrócić lub dzięki której możesz poszerzyć wiedzę o omawianym zagadnieniu:

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
W Present Perfect opisujemy czynności, które rozpoczęły się w przeszłości i trwają do chwili obecnej. Typowe wyrażenia w tym użyciu to since i for (42A).

I have had the same winter coat for three years. Noszę ten sam płaszcz zimowy od trzech lat.

My husband hasn’t called me since he left. Mój mąż nie zadzwonił do mnie odkąd wyszedł.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

7. Możesz poświęcić uwagę tylko zagadnieniom, które wydają Ci się jeszcze niezrozumiałe lub szczególnie ważne, albo tym, które chcesz uporządkować lub wyjaśnić.

8. Być może nie wiesz dokładnie, co powinieneś/powinnaś powtórzyć. Tak naprawdę trudno to samodzielnie ocenić! Nasza propozycja: przeglądaj kolejne rozdziały książki po kolei – na pewno znajdziesz czas na 3–4 strony dziennie!

PS. Zajrzyj też do aneksów na końcu książki!TERMINOLOGIA GRAMATYCZNA

Terminologię gramatyczną ograniczamy do minimum. Nie musisz jej znać, ale może Ci się przydać.

---------------------- ------------------------------- ----------------------------------------------
noun rzeczownik mouse, water, mirror, history
compound noun rzeczownik złożony tin opener, police officer
proper noun nazwa własna Lucy, Spain, London, the Pacific
verb czasownik sleep, drink, refuse, suggest
phrasal verb czasownik złożony go on, look for, split up
infinitive bezokolicznik to sleep/sleep, to know/know
base form forma podstawowa (czasownika) smell, chase, run, take off, look after
gerund forma gerund studying, running, climbing
past participle imiesłów uprzedni made, taken, given
adjective przymiotnik quick, kind, modern, woolen
possessive adjective przymiotnik dzierżawczy my, your, her, their
adverb przysłówek often, slowly, anxiously, yesterday, quickly
pronoun zaimek I, we, me, us
personal pronoun zaimek osobowy I, me, they, them
possessive pronoun zaimek dzierżawczy mine, yours, hers, theirs
reflexive pronoun zaimek zwrotny myself, himself, ourselves
preposition przyimek out, over, along, by, with, for
number liczebnik six, sixteen, hundred
ordinal number liczebnik porządkowy first, second, fifth, seventeenth
definite article przedimek określony the
indefinite article przedimek nieokreślony a, an
---------------------- ------------------------------- ----------------------------------------------

Objaśnienia

Od czasu do czasu używamy skrótów:

AmE amerykański angielski

BrE brytyjski angielski

sb = somebody ktoś, kogoś, komuś itd.

sth = something coś, czegoś, czymś itd.

l.m. liczba mnoga

l.p. liczba pojedyncza

Gwiazdką (*) oznaczyłyśmy zagadnienia wykraczające poza podstawę programową szkoły podstawowej.1. RZECZOWNIKI: LICZBA POJEDYNCZA I MNOGA

I. Zaznacz właściwą formę.

a. I have bought three pairs/pair of jeans.

b. The laboratory at the university has only got twelve microscope/microscopes.

c. Soldiers in the field can communicate with the headquarters/headquarter by radio systems.

d. On our trip to the valley, we saw some deers/deer, wolves/wolfs, and wild sheep/sheeps.

e. This/These scissors is/are blunt – I can’t cut out anything.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Odpowiedzi: a. pairs b. microscopes c. headquarters d. deer/wolves/sheep e. These, are
----------------------------------------------------------------------------------------------------------

A. Liczba pojedyncza i mnoga

Rzeczowniki policzalne (2A) mają liczbę pojedynczą i liczbę mnogą:

a pencil – ołówek

two pencils – dwa ołówki

an apple – jabłko

four apples – cztery jabłka

Liczbę mnogą większości rzeczowników tworzymy, dodając końcówkę -(e)s. Dokładne zasady ortograficzne przedstawia tabela:

------------------- ----------------- ------------------- -----------------------
liczba pojedyncza liczba mnoga zasada tłumaczenie

coin coins elephants dodaj -s moneta – monety

elephant songs słoń – słonie

song piosenka – piosenki

brush brushes po spółgłoskach: szczotka – szczotki

glass glasses -ch, -sh, -s, -x szklanka – szklanki

tax taxes dodaj -es podatek – podatki

sandwich sandwiches kanapka – kanapki

dictionary dictionaries po spółgłosce + y słownik – słowniki

country countries dodaj -ies państwo – państwa

lady ladies usuń -y dama – damy

potato potatoes po spółgłosce + o ziemniak – ziemniaki

tomato tomatoes dodaj -es pomidor – pomidory

hero heroes bohater – bohaterowie

kangaroo kangaroos po samogłosce + o kangur – kangury

radio radios dodaj -s radio – radia

zoo zoos zoo – zoo
------------------- ----------------- ------------------- -----------------------

B. Nieregularna liczba mnoga

Niektóre rzeczowniki mają nieregularną liczbę mnogą. Oto najważniejsze z nich:

------------------- -------------- -------------------------------------------- ---------------------------
liczba pojedyncza liczba mnoga zasada tłumaczenie

woman women końcówkę -man kobieta – kobiety

man men zamień na -men mężczyzna – mężczyźni

fireman firemen strażak – strażacy

policewoman policewomen policjantka – policjantki

postman postmen listonosz – listonosze

calf calves końcówki -f, -fe cielę – cielęta

half halves zamień na -ves połowa – połówki

loaf loaves bochenek – bochenki

leaf leaves liść – liście

thief thieves złodziej – złodzieje

shelf shelves półka – półki

wolf wolves wilk – wilki

knife knives nóż – noże

life lives życie – życia

wife wives żona – żony

child children formy nieregularne – trzeba je zapamiętać! dziecko – dzieci

goose geese gęś – gęsi

foot feet stopa – stopy

louse lice wesz – wszy

tooth teeth ząb – zęby

person* people osoba – ludzie

mouse* mice mysz – myszy
------------------- -------------- -------------------------------------------- ---------------------------

Rzeczowniki person i mouse zostały oznaczone gwiazdką, ponieważ możemy się spotkać z ich regularną liczbą mnogą. Persons używa się tylko w języku formalnym:

Persons using unlawful violence will be guilty of a riot. Osoby bezprawnie stosujące przemoc będą uznane za winne zamieszek.

W mniej oficjalnym języku stosuje się formę people:

Oh, isn’t it crowded here! I’ve never seen so many people. Och, ależ tutaj tłok! Nigdy nie widziałem tak wielu ludzi.

Liczba mnoga mouses odnosi się wyłącznie do myszek komputerowych, a nie do zwierząt. Porównaj:

Our company bought wireless mouses for all workers. (nie: Our company bought wireless mice…) Nasza firma kupiła myszki bezprzewodowe dla wszystkich pracowników.

My grandpa’s barn was full of mice last summer. Zeszłego lata stodoła mojego dziadka była pełna myszy.

II. Utwórz liczbę mnogą rzeczowników.

--------------------------------- --------------------------------------
1. one ox two ............... 5. one child two ...............

2. one cup two ............... 6. one knife two ...............

3. one box two ............... 7. one sportsman two ...............

4. one baby two ............... 8. one foot two ...............
--------------------------------- --------------------------------------

C. Bez zmiany formy

Są również rzeczowniki, które nie zmieniają formy – ich liczba pojedyncza wygląda tak samo jak mnoga. Oto niektóre z nich:

-------------- ---------------------------------------------
barracks koszary

crossroads skrzyżowanie – skrzyżowania

headquarters kwatera główna – kwatery główne

series seria, cykl, serial – serie, cykle, seriale

species gatunek – gatunki

deer jeleń – jelenie

dice kość do gry – kości do gry

reindeer renifer – renifery

offspring potomek, potomstwo – potomkowie

sheep owca – owce

fruit* owoc – owoce

fish* ryba – ryby

craft pojazd – pojazdy

spacecraft pojazd kosmiczny – pojazdy kosmiczne

aircraft samolot wojskowy – samoloty wojskowe
-------------- ---------------------------------------------

Uwaga: Fruit i fish przyjmują regularną liczbę mnogą (fruits, fishes) tylko wtedy, gdy mówimy o kilku gatunkach owoców czy ryb lub gdy mówimy o liczbie owoców albo ryb.

Every day I eat tropical fruits such as mangoes or pomegranates. Codziennie jem owoce tropikalne, takie jak mango albo granaty.

Those fishes are new species. Te ryby to nowe gatunki.

III. Wpisz odpowiednią formę: fish/fishes lub fruit/fruits.

1. The .............. my grandpa caught yesterday were salmon and tuna.

2. If you want to stay healthy, eat plenty of .............. and vegetables.

3. Vitamin C can be found in many .............., such as lemons, grapefruits or blackcurrants.

D. Tylko liczba mnoga (5C)

Kolejna kategoria rzeczowników policzalnych to rzeczowniki, które mają tylko liczbę mnogą.

------------ ---------------------------- ----------- -----------------------------
arms broń pants majtki, spodnie

binoculars lornetka pliers obcążki

clothes ubrania pyjamas piżama

customs odprawa celna regards pozdrowienia (np. w liście)

dungarees ogrodniczki scales waga (przyrząd)

goods dobra, towary savings oszczędności

greens zielenina, zielone warzywa scissors nożyczki

glasses okulary shorts szorty

jeans dżinsy stockings pończochy

leggings legginsy stairs schody

looks uroda, wygląd tights rajstopy

lyrics słowa piosenki trousers spodnie

overalls kombinezon tweezers pęseta
------------ ---------------------------- ----------- -----------------------------

A pair of

Z rzeczownikami typu glasses, pants czy trousers łączy się wyrażenie a pair of para, np.:

a pair of trousers – para spodni

a pair of tights – para pończoch

Uwaga: A/The/This itd. + pair of + … łączy się z czasownikiem w liczbie pojedynczej.

That pair of glasses is scratched. (nie: That pair of glasses are scratched.) Ta para okularów jest zarysowana.

Could you show me another pair of trousers? Czy mógłbyś mi pokazać inną parę spodni?

I need a new pair of scissors. Potrzebuję nowej pary nożyczek.

E. Rzeczowniki zbiorowe

Rzeczowniki zbiorowe (group nouns) odnoszą się na ogół do grup ludzi (jak np. instytucje, organizacje). Oto kilka spośród nich:

------- ----------------- ------------ ---------
army armia family rodzina

band zespół muzyczny government rząd

class klasa team drużyna
------- ----------------- ------------ ---------

Czasownik, który łączy się z rzeczownikami zbiorowymi, może przyjmować formę liczby pojedynczej lub mnogiej. Forma czasownika zależy od tego, czy daną grupę traktujemy jako niepodzielną całość (czasownik w liczbie pojedynczej), czy jako zbiór poszczególnych jednostek (czasownik w liczbie mnogiej). Porównaj przykłady:

Our class is going on a school trip in June. Nasza klasa jedzie w czerwcu na wycieczkę szkolną.

My team play football very well. Moja drużyna bardzo dobrze gra w piłkę nożną.

Rzeczowniki people (ludzie, osoby), police (policja), staff (personel, pracownicy) zawsze łączą się z czasownikiem w liczbie mnogiej, np.:

The police are on their way. Policja jest w drodze.

IV. Zaznacz poprawną formę lub wyraz.

1. Be careful with those scissors/pair of scissors.

2. On my way down the stairs/steps, I stopped to admire the beautiful view of my newly designed house.

3. Yesterday, my toddler scrambled on the worktop and reached the kitchen scales/scale.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Odpowiedzi: II. 1. oxen 2. cups 3. boxes 4. babies 5. children 6. knives 7. sportsmen 8. feet III. 1. fishes 2. fruit 3. fruits IV. 1. scissors 2. stairs 3. scales
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2. RZECZOWNIKI POLICZALNE I NIEPOLICZALNE

I. Zaznacz właściwą formę.

a. My kid can’t decide if she wants a/–/the dog or a/–/the cat.

b. I don’t have a great deal/number of patience.

c. I put some apple peels and empty milk cartons in the waste bin. It’s full of the/– rubbish.

d. All the money I’ve got is/are in the top drawer.

e. I wanted to get a loaf/bar of rye bread, but none of them looked fresh.

-------------------------------------------------------------------
Odpowiedzi: a. a, a b. deal c. – d. is e. loaf
-------------------------------------------------------------------

A. Rzeczowniki policzalne

Rzeczowniki policzalne (countable nouns) odnoszą się do obiektów, które da się policzyć, np.: a book książka, a boy chłopiec. Rzeczowniki te występują w liczbie pojedynczej i mnogiej (1):

Our neighbours have got two children, a cat, a little guinea pig and three dogs. Nasi sąsiedzi mają dwoje dzieci, kota, małą świnkę morską i trzy psy.

Rzeczowniki policzalne w liczbie pojedynczej występują z przedimkiem nieokreślonym a/an. (13, 14).

B. Rzeczowniki niepoliczalne

Rzeczowniki niepoliczalne (uncountable nouns) to wyrazy odnoszące się do przedmiotów i pojęć, których nie da się policzyć, np.: love miłość, tea herbata, music muzyka. Jest kilka grup tych rzeczowników:

a) pojęcia abstrakcyjne: time czas, freedom wolność, compassion współczucie, knowledge wiedza.

b) dziedziny wiedzy i umiejętności: Spanish hiszpański, geography geografia, programming informatyka, medicine medycyna.

c) substancje, materiały, tworzywa, płyny: clay glina, silk jedwab, linen len, plastic plastik, gold złoto, rice ryż, milk mleko, air powietrze.

d) zjawiska przyrodnicze: weather pogoda, climate klimat, snow śnieg, rain deszcz, lightning błyskawica, heat gorąco, gravity grawitacja.

e) sporty i gry: chess szachy, ludo chińczyk, football piłka nożna, basketball koszykówka.

f) nazwy chorób: flu grypa, pneumonia zapalenie płuc.

g) inne wyrazy: advice rada, damage szkoda, furniture meble, behaviour zachowanie, information informacja, money pieniądze, news wiadomość/wiadomości, scenery krajobraz, traffic ruch uliczny, work praca.

C. A/an

Przedimki nieokreślone a/an występują tylko przed rzeczownikami policzalnymi w liczbie pojedynczej. Nie łączą się one z rzeczownikami niepoliczalnymi.

Porównaj:

rzeczownik policzalny

rzeczownik niepoliczalny

What a beautiful view! Jaki przepiękny widok!

a view

scenery

What beautiful scenery!

Jaki przepiękny krajobraz!

She’s looking for a job. Ona szuka pracy.

a job

work

She’s looking for work.

Ona szuka pracy.

D. Liczba

Rzeczowniki niepoliczalne nie mają liczby mnogiej. Nie możemy powiedzieć: bloods, excitements, musics.

Dlatego też rzeczowniki niepoliczalne występują z czasownikiem w liczbie pojedynczej:

The news is very depressing today. (nie: The news are very depressing today.) Dzisiaj wiadomości są bardzo przygnębiające.

Money is important, but good health means much more. Pieniądze są ważne, ale zdrowie znaczy wiele więcej.

It’s a long drive to the city centre and the traffic is heavy. To długa podróż do centrum miasta, a i ruch uliczny jest wzmożony.

E. The

Przedimek określony the może poprzedzać rzeczownik niepoliczalny, ale tylko wtedy, gdy mówimy o konkretnej porcji, partii lub rodzaju danej substancji. Porównaj:

Food is the necessity of life. Jedzenie jest podstawą życia. (mowa jest o jedzeniu w znaczeniu ogólnym)

The food you ordered has just been delivered. Jedzenie, które zamawiałeś, właśnie zostało dostarczone. (mowa o konkretnym jedzeniu)

Music consists of a series of sounds. Muzyka składa się z serii dźwięków. (muzyka ogólnie)

Could you turn down the music? I can’t focus on my homework assignment. Czy mógłbyś ściszyć tę muzykę? Nie mogę się skupić na moim zadaniu domowym.

II. Zaznacz poprawną formę lub wyraz.

1. Lamb/A lamb/The lamb is a kind of –/a/the meat.

2. Lamb/A lamb/The lamb we had for dinner last night was excellent.

3. Jewellery/A jewellery/The jewellery Sara is wearing today is/are beautiful.

F. Określenia ilości

Kwantyfikatory, czyli określenia ilości, to wyrazy typu many dużo, some trochę itp. (12A, B). Tabela przedstawia zasady użycia kwantyfikatorów z rzeczownikami policzalnymi i niepoliczalnymi.

----------------------------------- --------------------------------
rzeczowniki policzalne rzeczowniki niepoliczalne

how many? ile? how much? ile?

a few kilka a little trochę

few niewiele little mało

fewer mniej less mniej

many dużo much dużo

several kilka, kilkanaście –

a big/great number of duża liczba a large/great amount of

a big/great deal of duża ilość

each/every każdy –

both obaj, obydwie, obydwa –
----------------------------------- --------------------------------

Niektóre kwantyfikatory można zastosować zarówno do rzeczowników policzalnych, jak i niepoliczalnych:

------------------------- -------------------------------
all – wszystko/wszyscy a lot of/lots of – mnóstwo

some – trochę/niektórzy plenty of – mnóstwo

more – więcej no – żaden

most – najwięcej none (of) – żaden/żadna/żadne
------------------------- -------------------------------

Uwaga: Pamiętaj o istotnej różnicy pomiędzy: few/a few, little/a little.

a few

He has only been at the camp for three days, and he’s already made a few friends. Dopiero od trzech dni jest na obozie, a już zawarł kilka przyjaźni.

few

I feel sorry for him. He has got few friends.

Jest mi go żal. Ma niewielu przyjaciół.

a little

I’m proud of myself. I’ve earned a little money from the garage sale. Jestem z siebie dumny. Zarobiłem trochę pieniędzy z wyprzedaży garażowej.

little

I barely make ends meet. I have little money.

Ledwie wiążę koniec z końcem. Mam mało pieniędzy.

A few/few używamy tylko z rzeczownikami policzalnymi w liczbie mnogiej.

A little/little zastosujemy z rzeczownikami niepoliczalnymi.

III. Zaznacz poprawną formę.

1. In my opinion, if we add a little/little lemon juice to the salmon, it will taste better.

2. How much/How many money do you have?

G. A bar of chocolate, a kilo of sugar (35B)

Istnieją również inne określenia ilości, które można wyrazić za pomocą wagi czy miary objętości.

Miara/objętość

Substancja/materiał/tworzywo

a kilo/bag/pound of

kilo/torebka/funt

flour/rice/sugar

mąki/ryżu/cukru

two kilos/bags/pounds of

dwa kilo/dwie torebki/dwa funty

a litre/bottle/glass/cup/mug of

litr/butelka/szklanka/filiżanka/kubek

milk/sparkling water/coffee/tea

mleka/wody gazowanej/kawy/herbaty

two litres/bottles/glasses/cups/mugs of

dwa litry/dwie butelki/szklanki/filiżanki/kubki

a metre of

metr

linen/cotton

lnu/bawełny

two metres of

dwa metry

a slice of

kromka/plasterek

bread/ham/cheese

chleba/szynki/sera

two slices of

dwie kromki/dwa plasterki

Inne określenia to:

a bar of chocolate/soap/gold/butter – tabliczka czekolady/kostka mydła/sztabka złota/kostka masła

a carton of orange juice – karton soku pomarańczowego

a bunch of flowers/bananas – bukiet kwiatów/kiść bananów

a bowl of cereal/soup – miska płatków/zupy

a box of candy – pudełko cukierków

a jar of jam/pickles – słoik dżemu/ogórków kiszonych

a tube of toothpaste – tubka pasty do zębów

IV. Zaznacz poprawną formę lub wyraz.

1. Did you get a bottle/loaf of lemonade, three cartons/tubes of milk and a bunch/bar of my favourite chocolate?

2. I’d like a glass/metre of red wine, a jar/bunch of grapes, four slices/slice of blue cheese and a dessert.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Odpowiedzi: II. 1. Lamb, – 2. The lamb 3. The jewellery, is III. 1. a little 2. How much IV. 1. bottle, cartons, bar 2. glass, bunch, slices
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------3. RZECZOWNIKI ZŁOŻONE

I. Zaznacz właściwą formę.

a. I have found a yellow pencilcase/pencil case/pencil-case with pens, pencils, a rubber, and a ruler inside.

b. My best friend is deaf. He uses sign language/language of signs/signs language.

c. Bargains hunter/Bargain hunters are always eager to buy things at low prices.

d. She looked through the contents page/content page, admiring my writing.

e. My mum gave me such a telling-of/telling off/telling-off! It was a nightmare.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Odpowiedzi: a. pencil case b. sign language c. Bargain hunters d. contents page e. telling-off
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

A. Rzeczowniki złożone

Rzeczowniki złożone (compound nouns) składają się z dwóch lub więcej słów, które w połączeniu tworzą nowy wyraz, np.:

hair włosy + cut cięcie = haircut fryzura

Mają różne formy zapisu; czasami dopuszcza się kilka wersji pisowni takich rzeczowników:

▪ Rzeczowniki złożone pisane jako jeden wyraz:

website – strona internetowa

headache – ból głowy

toothpaste – pasta do zębów

housework – obowiązki domowe

▪ Rzeczowniki złożone zapisywane oddzielnie:

tennis ball – piłka tenisowa

shop assistant – sprzedawca/sprzedawczyni

swimming pool – basen

coffee table – stolik do kawy

▪ Rzeczowniki złożone, które zapisujemy z dywizem:

passer-by – przechodzień

hanger-on – pochlebca

runner-up – zdobywca drugiego miejsca

▪ Rzeczowniki o różnych formach zapisu:

air traffic/air-traffic – ruch lotniczy

II. Z par wyrazów utwórz rzeczowniki złożone.

1. shop, shoe .......................................

2. cloth, table .......................................

3. brush, tooth .......................................

4. party, dinner .......................................

5. drive, four, wheel .......................................

B. Liczba rzeczownika

Pierwszy z rzeczowników wchodzący w skład złożenia na ogół występuje w liczbie pojedynczej, nawet jeśli odnosi się do więcej niż jednego obiektu, np.:

address book (nie: addresses book) – notes z adresami

car park (nie: cars park) – parking

Istnieją rzeczowniki, które zawsze występują w liczbie mnogiej, np. clothes ubrania (1D). W przypadku rzeczownika złożonego z takim wyrazem mają one oczywiście formę liczby mnogiej:

clothes shop – sklep z ubraniami

glasses case – etui na okulary

savings account – konto oszczędnościowe

C. Rzeczowniki złożone – liczba mnoga

Liczbę mnogą (1) rzeczowników złożonych tworzymy przez utworzenie liczby mnogiej tego rzeczownika, który w danym złożeniu ma większe znaczenie, np.:

coal mine coal mines – kopalnia węgla kopalnie węgla

hairbrush hairbrushes – szczotka do włosów szczotki do włosów

tea leaf tea leaves – liść herbaty liście herbaty

Jest to na ogół ostatni z rzeczowników złożenia. Porównaj:

horse race – wyścig konny

race horse – koń wyścigowy

Czasami końcówkę -(e)s dodaje się po pierwszym – rzeczownikowym – elemencie złożenia, gdyż to on przesądza o znaczeniu słowa, np.:

commander-in-chief – commanders-in-chief – naczelny dowódca – naczelni dowódcy

mother-in-law – mothers-in-law – teściowa – teściowe

III. Zaznacz poprawną formę.

1. This declaration was stamped by the customs officer/custom of officer/custom officer.

2. I remain in touch with two friends of pen/penfriends/pen’s friends of mine.

3. When we are at home, we’re using English instead of our mother tongue/mother of tongue/tongue’s mother.

4. On the opposite track a train of goods/goods train went slowly.

5. The runner took a drug test/drugging test/test of drugs and it was positive.

D. Jak powstają rzeczowniki złożone?

Rzeczowniki złożone można utworzyć z różnych elementów.

Rzeczownik + rzeczownik

Połączenia rzeczownik + rzeczownik używamy:

▪ gdy chcemy powiedzieć, że dany przedmiot jest wykonany z jakiegoś tworzywa lub z czegoś się składa:

landslide – lawina błotna

glasshouse – szklarnia

▪ opisując, gdzie dany przedmiot się znajduje:

mountain belt – pasmo górskie

kitchen-diner – kuchnia z aneksem

▪ wskazując, kiedy coś się wydarzyło:

morning coffee – poranna kawa

night flight – nocny lot

▪ opisując, czym dana osoba się zajmuje:

school teacher – nauczyciel szkolny

window cleaner – osoba, która myje okna

Rzeczownik złożony może składać się z większej liczby rzeczowników, np.:

milk chocolate bar – tabliczka mlecznej czekolady

city tour guide – przewodnik wycieczek miejskich

human rights movement – ruch obrony praw człowieka

Rzeczownik + ’s + rzeczownik (11D)

Takiego połączenia używamy:

▪ kiedy mówimy o przynależności danego przedmiotu do określonej osoby lub grupy osób, a także użytkowaniu go przez daną osobę:

student’s book – podręcznik

baby’s dummy – smoczek

nurse’s uniform – fartuch pielęgniarki

▪ w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego:

goat’s cheese – ser kozi

duck’s egg – kacze jajo

▪ gdy mówimy o częściach ciała ludzi lub zwierząt:

girl’s arm – ramię dziewczyny

woman’s face – twarz kobiety

giraffe’s neck – szyja żyrafy

Uwaga: W odniesieniu do części przedmiotów lepiej użyć struktury rzeczownik + rzeczownik, np.:

window frame – rama okienna

computer keyboard – klawiatura komputera

dishcloth – ścierka do naczyń

Rzeczownik + przyimek + rzeczownik

commander-in-chief – głównodowodzący

bird of prey – ptak drapieżny

Struktury rzeczownik + of + rzeczownik użyjemy, jeśli mamy na myśli pojemnik wraz z jego zawartością, np.:

cup of tea – filiżanka herbaty

box of matches – pudełko zapałek

Uwaga: Mówiąc o rodzaju pojemnika zastosujemy konstrukcję rzeczownik + rzeczownik:

tea cup – filiżanka do herbaty

wine glass – kieliszek do wina

Przymiotnik + rzeczownik

red pepper – czerwona papryka

full moon – pełnia księżyca

hot chocolate – gorąca czekolada

Rzeczownik + gerund

Połączenie rzeczownika i czasownika w formie gerund (z końcówką -ing):

dry-cleaning – pranie chemiczne

factory farming – hodowla przemysłowa

sunbathing – opalanie się

Gerund + rzeczownik

Połączenie czasownika w formie gerund (z końcówką -ing) i rzeczownika:

drinking chocolate – czekolada pitna

sitting room – pokój dzienny

chewing gum – guma do żucia

Czasownik + przyimek

breakout – ucieczka z więzienia

lie-down – odpoczynek

Przyimek + rzeczownik

overtime – nadgodziny

underground – metro

Rzeczownik + przyimek

looker-on – widz, świadek

passer-by – przechodzień

E. Problemy

Najczęstsze problemy dotyczą zapisu danego rzeczownika. Nie obowiązują tu ścisłe zasady, które pomogłyby wywnioskować, jaki zapis jest prawidłowy; dlatego w przypadku wątpliwości zajrzyj do słownika.

Inne problemy dotyczą formy wyrazów, z których składa się rzeczownik złożony. Dlaczego sklep z butami to shoe shop, a nie shoes shop? Dlaczego wyposażenie sportowe to sports equipment, a nie sport equipment? Oto kilka zasad, które pozwolą ci uniknąć tego typu wątpliwości.

… + shop/store

W przypadku nazw sklepów pierwszy człon rzeczownika (opisujący, w czym dany sklep się specjalizuje) wyrażony jest przez rzeczownik w liczbie pojedynczej:

book shop/bookstore – księgarnia

flower shop – kwiaciarnia

Wyjątek stanowi oczywiście clothes shop, ponieważ clothes to rzeczownik, który zawsze ma liczbę mnogą.

sports + …

W rzeczownikach złożonych typu sports team drużyna sportowa pierwszy człon ma liczbę mnogą:

sports field – boisko sportowe

sports event – wydarzenie sportowe

IV. Z par wyrazów utwórz rzeczowniki złożone.

1. day, light ...................................

2. owl, night ...................................

3. dose, over ...................................

4. cat, tail ...................................

5. cow, milk ...................................

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Odpowiedzi: II. 1. shoe shop 2. tablecloth 3. toothbrush 4. dinner party 5. four-wheel drive III. 1. customs officer 2. penfriends 3. mother tongue 4. goods train 5. drug test IV. 1. daylight 2. night owl 3. overdose 4. cat’s tail 5. cow’s milk
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------4. ZAIMKI

I. Zaznacz właściwą formę.

a. Teresa was sitting by herself/herself in the corner of the cafe.

b. When Tom comes, please tell he/him I phoned.

c. Did you get the parcel? It/She should arrive today.

d. After he introduced himself/herself, we started introducing ourself/ourselves.

e. Will they ever stop arguing with each other/themselves?

-------------------------------------------------------------------------------------------
Odpowiedzi: a. by herself b. him c. It d. himself, ourselves e. each other
-------------------------------------------------------------------------------------------

A. Zaimki

Zaimki to wyrazy zastępujące rzeczowniki, np. you ty, wy, he on, they oni, one, this to, that tamto.

B. Zaimki osobowe

Zaimki osobowe – czyli te, które odnoszą się do osób – występują w dwóch formach: podmiotowej (subject form), która odpowiada na pytania mianownika (kto?, co?), oraz dopełnieniowej (object form), która odpowiada na pytania pozostałych przypadków.

Zaimki w funkcji podmiotu

Forma podmiotowa

ja

I

ty

you

on

he

ona

she

ono

it

my

we

wy

you

oni

they

Zaimki osobowe zastępują rzeczowniki:

Tom is in the attic. He is in the attic. Tomek jest na strychu. On jest na strychu.

Lisa and Laura have just arrived. They have just arrived. Lisa i Laura właśnie przyjechały. One właśnie przyjechały.

W języku angielskim zaimka nie można pominąć, gdyż wtedy zdanie straci sens:

Fiona is exceptionally gifted. She is exceptionally gifted. (nie: Is exceptionally gifted.) Fiona jest wyjątkowo uzdolniona. Ona jest wyjątkowo uzdolniona.

You

Zaimek you występuje w drugiej osobie liczby pojedynczej (ty) i mnogiej (wy). W zależności od kontekstu zdanie może mieć dwa różne znaczenia:

Where do you live? Gdzie mieszkasz?/Gdzie mieszkacie?

You może też odnosić się nie do konkretnej osoby czy osób, ale do ogółu. Tego zaimka używa się, by wyrazić ogólnie panującą regułę, opinię itp. (32F):

You should respect the elders. Powinno się szanować starszych.

It

Zaimek it odnosi się do zwierząt, których płci nie znamy, oraz do obiektów nieożywionych, czyli przedmiotów, zjawisk i pojęć:

A: I love your ring. B: Thanks. It was bought at a flea market. A: Piękny pierścionek. B: Dzięki. Został kupiony na pchlim targu.

Whose cat is that? It’s always in our garden. Czyj to kot? Zawsze jest w naszym ogrodzie.

A: What’s the chemical formula for water? B: It’s H20. A: Jaki jest wzór chemiczny wody? B: H₂0.

Uwaga: Jeśli odnosimy się do zwierząt, do których jesteśmy przywiązani emocjonalnie, używamy zaimka odpowiedniego do jego płci:

I have a puppy. She’s just lovely. Mam szczeniaka. Jest po prostu urocza.

Are you going to take your cat with you? No, he is too old. Czy masz zamiar zabrać ze sobą swojego kota? Nie, on jest za stary.

Zaimka it używa się w odniesieniu do małych dzieci, których płeć nie ma dla rozmówców znaczenia albo jest nieznana:

So you’ve had a baby. Is it a boy or a girl? A więc macie dziecko. To chłopiec czy dziewczynka?

Zaimek it służy również do wprowadzenia opisu (24B):

▪ pogody: It’s quite windy today. Dzisiaj jest dosyć wietrznie.

▪ temperatury: It’s only 5 degrees Celsius today. Dzisiaj jest tylko pięć stopni Celsjusza.

▪ czasu: It’s 3 a.m. Jest trzecia nad ranem.

▪ odległości: Let’s have a walk in the forest. It’s not far. Chodźmy na spacer do lasu. To niedaleko.

Zaimki w funkcji dopełnienia

Forma dopełnieniowa

mnie, mi, mną itd.

me

ciebie, tobie, cię, tobą itd.

you

jego, go, jemu itd.

him

jej, nią, niej itd.

her

jego, go, tego, jemu, mu, temu itd.

it

nam, nas, nami itd.

us

was, wam, wami itd.

you

im, ich, nimi itd.

them

Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia występują zawsze po czasowniku lub przyimku:

My mum will be looking for me. Mama będzie mnie szukać.

The deer is very close. The dogs can smell it. Jeleń jest bardzo blisko. Psy wyczuwają go.

Do you like her? Lubisz ją?

II. Zaznacz poprawną odpowiedź.

1. Joseph is a chef. ……… works 9 hours a day.

A. She B. He

2. A: Where is your phone? B: ……… is in my bag.

A. It B. She

3. If he respects ………, he will accept my decision.

A. his B. me

C. Zaimki zwrotne

W języku angielskim zaimki zwrotne (reflexive pronouns), czyli odpowiednik polskiego się, mają różną formę dla różnych osób:

------- ----------------
osoba zaimek zwrotny
I myself
you yourself
he himself
she herself
it itself
we ourselves
you yourselves
they themselves
------- ----------------

Zaimki zwrotne to polski odpowiednik się, siebie. Używa się ich, gdy podmiot i obiekt podlegający danej czynności to ta sama osoba:

I have cut myself with the knife. Skaleczyłam się nożem.

He forced himself to eat the fish. Zmuszał się do zjedzenia ryby.

-self czy selves

Tworząc zaimki zwrotne, należy zwrócić uwagę na ich drugi człon. -self stosuje się tylko do liczby pojedynczej, natomiast -selves do liczby mnogiej.

I hope you like the cake – I baked it myself. Mam nadzieję, że smakuje ci ciasto – sama je upiekłam.

Let’s not blame ourselves. Nie obwiniajmy się.

Are the cruise passengers enjoying themselves? Czy uczestnicy rejsu dobrze się bawią?

Uwaga: Zaimki zwrotne rzadko łączą się z czasownikami takimi jak dress ubierać (się), shave golić (się) czy wash myć (się):

Regardless of circumstances, he would shave and comb his hair every morning. (nie: …he would shave himself and comb himself…) Niezależnie od okoliczności codziennie rano golił się i czesał.

Children, get dressed immediately! (nie: Children, dress yourselves…) Dzieci, natychmiast się ubierzcie!

Zaimki zwrotne z czasownikami typu dress stosuje się tylko wtedy, kiedy chce się podkreślić, kto wykonuje daną czynność:

Can your son already dress himself? Czy twój synek potrafi już sam się ubrać?

I did it myself

Zaimków zwrotnych używa się też wtedy, kiedy czynność skierowana jest na osobę czy przedmiot, do którego się odnoszą:

Josh is so boastful! He only talks about himself. Josh jest taki pyszałkowaty! Mówi tylko o sobie.

Have you prepared the whole meal yourself? Czy sam przygotowałeś cały posiłek?

The house itself is cosy, but take a look at that horrible area! Sam dom jest przytulny, ale spójrz na tę okropną okolicę!

By myself

Wyrażenie by myself sam, na własną rękę, samotnie stosuje się, aby podkreślić, że coś zostało zrobione samodzielnie lub w samotności:

She knitted the sweater by herself. Ona sama zrobiła ten sweter na drutach.

I like spending time by myself. Lubię spędzać czas samemu.

III. Uzupełnij luki odpowiednim zaimkiem zwrotnym.

1. Mum, we've made dinner all by ....................

2. After the bath, I quickly dried .................., and put on my clothes.

3. They were laughing at .................. and the ridiculous mistake they’d made.

D. Each other i one another

Jeśli mamy na myśli wzajemną relację dwóch osób, przedmiotów itp., nie używamy zaimków zwrotnych, ale wyrażeń each other i one another:

Steve and Helen really like each other. (nie: Steve and Helen really like themselves.) Steve i Helen bardzo lubią się nawzajem.

We regularly text each other. Regularnie do siebie piszemy.

I hope we can still trust each other. Mam nadzieję, że nadal możemy sobie ufać.

After the theft, the staff accused one another. Po kradzieży członkowie personelu oskarżali się nawzajem.

Have you met each other before? Czy spotkaliście się wcześniej?

IV. Zaznacz poprawną formę.

1. Jill and I lost ourselves/got lost in the woods.

2. Maybe they argue too much, but they love each other/themselves.

3. Look! I’ve built it by myself/me!

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Odpowiedzi: II. 1. B 2. A 3. B III. 1. ourselves 2. myself 3. themselves IV. 1. got lost 2. each other 3. myself
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------