144 najważniejsze niemieckie przymiotniki - ebook

WPROWADZENIE

Drogi Czytelniku!

Przymiotnik odpowiada na pytania: jaki?, jaka?, jakie?, czyj?, czyja?, czyje?, który?, która?, które?.

Znajomość przymiotników jest szczególnie ważna, gdy posługujemy się językiem obcym, w naszym przypadku językiem niemieckim. Otwiera bowiem możliwość istotnego wzbogacenia konwersacji nawet wtedy, gdy nasza znajomość języka obcego nie jest jeszcze zbyt zaawansowana. A jeśli jeszcze do tego dołożymy umiejętność poprawnego ich używania, a więc ich odmianę przez przypadki, liczby i rodzaje, to nasza komunikacja w języku niemieckim ma szansę stać się naprawdę satysfakcjonująca.

Dlatego oddajemy w twoje ręce książkę, która opisuje 144 najczęściej używane – czyli najważniejsze – niemieckie przymiotniki. Źródłem wiedzy o ich kolejności i popularności jest A Frequency Dictionary of German. Core vocabulary for lerners (Randall L. Jones and Erwin Tschirner, Routledge, Oxon, New York, 2006), słownik bazujący na analizie milionów niemieckich tekstów pisanych i mówionych.

Ten podręcznik idealnie uzupełnia wydane już wcześniej bestsellery: 144 najważniejsze niemieckie czasowniki oraz 144 najważniejsze niemieckie rzeczowniki i podobnie jak one nie prezentuje tylko listy najpowszechniejszych w użyciu przymiotników, ale stanowi kompendium, w którym znajdziesz informacje o ich konkretnym zastosowaniu, odmianie i nieregularnościach, nie mówiąc już o setkach praktycznych przykładów.

Tak jak w „czasownikach” i „rzeczownikach”, również tu dzielimy materiał na przykłady „łatwe”, „trudne” i „ciekawe”. Wielkim atutem tej książki są świetnie dobrane cytaty i powiedzenia, pozwalające autentycznie zadumać się na chwilę głębiej nad każdym z opisywanych przymiotników.

Książkę dedykujemy uczącym się języka niemieckiego na poziomach od A1 do B2.

To nieszablonowe podejście do nauki przełamie monotonię czytanek z podręcznika, umili i wzbogaci twój niemiecki.

Dobrej i ciekawej nauki!

Autorki1 ganz cały, całkowity

ŁATWE

--------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------------
den ganzen Tag/Monat cały dzień/miesiąc
die ganze Woche cały tydzień
das ganze Wochenende/Jahr cały weekend/rok
ganz Europa cała Europa
ganz Berlin cały Berlin
aus ganzem Herzen z całego serca
von ganzem Herzen z całego serca, całym sercem
die ganze Wahrheit cała prawda
Ich habe ganz Europa besichtigt. Zwiedziłam/łem całą Europę.
Zum Oktoberfest kommen Leute aus der ganzen Welt. Na festiwal piwa Oktoberfest przyjeżdżają ludzie z całego świata.
--------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Oktoberfest (dosł. październikowe święto) – największe i najbardziej znane święto piwa na świecie. Ciekawostką jest fakt, że mimo nazwy ponaddwutygodniowy festyn rozpoczyna się już w drugiej połowie września, a kończy w pierwszym tygodniu października.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

TRUDNE

------------------------------------------------------------------------------------------------ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------
Marta ist ganz die Mutter. Marta to wykapana matka.
Diese rosa Bluse hat ganze 15 € gekostet. Ta różowa bluzka kosztowała tylko 15 €.
Sie hat ganze Arbeit geleistet. Odwaliła całą robotę.
Das ist das ganze Geheimnis des Lebens. To jest cała tajemnica życia.
Ich denke die ganze Zeit über unser gestriges Treffen nach, auf das ich lange gewartet habe. Cały czas rozmyślam o naszym wczorajszym spotkaniu, na które długo czekałam/łem.
Mir ist meine ganze Familie sehr wichtig. Vor allem meine Kinder, die mein Leben schön machen. Dla mnie bardzo ważna jest moja cała rodzina. Przede wszystkim dzieci, które czynią moje życie pięknym.
ganz von vorne anfangen zaczynać całkiem od początku
ganz Ohr sein zamieniać się w słuch
Als Oma das Märchen erzählte, waren die Kinder ganz Ohr. Gdy babcia opowiadała bajkę, dzieci zamieniały się w słuch.
Erzähl mal bitte, was dir passiert ist! Ich bin ganz Ohr. Opowiadaj, proszę, co ci się przytrafiło/stało. Zamieniam się w słuch.
------------------------------------------------------------------------------------------------ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

jako przysłówek: całkiem, zupełnie, bardzo

-------------------------------------- ------------------------------------------------------------------
ganz und gar całkiem, zupełnie
Ich habe das ganz und gar vergessen. Całkiem o tym zapomniałam. / Całkowicie mi to wyleciało z głowy.
ganz und gar nicht wcale nie, w żaden sposób
ganz und gar nichts absolutnie nic
ganz egal obojętnie, wszystko jedno
Das ist mir ganz egal. Jest mi to zupełnie obojętne.
-------------------------------------- ------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------
Możemy również użyć następującego potocznego wyrażenia:

jemandem ist etwas Wurst – komuś jest coś obojętne

Das ist mir Wurst. Jest mi to obojętne.

Was möchtest du am Wochenende machen? Co chciałbyś robić w weekend?

Es ist mir Wurst, wohin wir gehen. Jest mi to obojętne, dokąd pójdziemy.
--------------------------------------------------------------------------

CIEKAWE

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Wer ganz Ohr ist, hört nicht. Kto zamienia się w słuch, nie słucha.

– Moritz Heinemann

Die ganze Kunst der Sprache besteht darin, verstanden zu werden. Cała sztuka języka polega na tym, żeby zostać zrozumianym.

– Konfuzius

Die ganze Welt ist eine große Geschichte und wir spielen darin mit. Cały świat jest wielką historią, a my bierzemy w niej udział.

– Michael Ende

Wenn man immer nur tut, was sich gehört, verpasst man den ganzen Spaß. Jeśli zawsze robi się tylko to, co wypada, traci się całą przyjemność.

– Katharine Hepburn

Wenn man guten Gebrauch von seiner Zeit machen will, muss man wissen, was am wichtigsten ist, und sich dann mit ganzer Kraft dafür einsetzen. Gdy chce się ze swojego czasu zrobić dobry użytek, trzeba wiedzieć, co jest najważniejsze, i zaangażować się w to z całej siły.

– Lee Iacocca

Das Rezept für Gelassenheit ist ganz einfach: Man darf sich nicht über Dinge aufregen, die nicht zu ändern sind. Recepta na spokój ducha jest bardzo prosta: nie wolno denerwować się sprawami, których nie da się zmienić.

– Helen Vita
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

2 groß duży

Stopniowanie

------ -------- ------------
groß größer am größten
------ -------- ------------

ŁATWE

--------------------------------------------------- --------------------------------------------------
Dort steht ein großer Mann. Er ist 1,90 m groß. Tam stoi wysoki mężczyzna. On ma 1,90 m wzrostu.
Anna ist größer als Monika. Ania jest wyższa od Moniki.
Hans und Thomas sind in unserer Firma am größten. Thomas i Hans są najwyżsi w naszej firmie.
--------------------------------------------------- --------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------
Do określenia wzrostu stosuje się przymiotniki:

groß – jako wysoki/wysoka/wysokie, klein – jako niski/niska/niskie

Przymiotnik groß możemy zastosować również, mówiąc np.:

meine große Schwester – moja starsza siostra
--------------------------------------------------------------------

+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+

TRUDNE

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dieses große Haus in Spanien, das am Meer liegt, wurde letzten Monat verkauft. Ten duży dom w Hiszpanii, który leży nad morzem, został w zeszłym miesiącu sprzedany.
Ich habe den größeren Teil des Buches gelesen. Przeczytałam/łem większą część książki.
Martin hat die große Chance in Berlin zu studieren. Martin ma duże szanse studiować w Berlinie.
Ich habe große Lust ins Theater zu gehen. Mam wielką ochotę pójść do teatru.
großen Wert auf etwas legen przykładać dużą wagę do czegoś
Meine Arbeit ist mir besonders wichtig. Ich lege großen Wert auf sie. Moja praca jest dla mnie szczególnie ważna. Przykładam do niej ogromną wagę.
groß und breit dobitnie, wyraźnie (potocznie)
Über dem Tor steht groß und breit: Einfahrt freihalten! Nad bramą wyraźnie widnieje napis: Nie zastawiać wjazdu!
groß und breit szczegółowo (potocznie)
Wenn ich zurückkomme, erzähle ich dir groß und breit von meiner Reise in die Schweiz. Gdy wrócę, to opowiem ci szczegółowo o mojej podróży do Szwajcarii.
keine großen Sprünge machen können nie móc sobie pozwolić na wiele
Martin verdient leider nicht so gut, deshalb kann er keine großen Sprünge machen. Martin niestety nie zarabia zbyt dobrze, dlatego nie może sobie na dużo pozwolić.
auf großem Fuß leben żyć na wysokiej stopie / na wysokim poziomie
Mein Bruder Max lebt auf großem Fuß, er hat ein tolles Auto, eine sehr große Wohnung in dem teuersten Stadtteil Berlins und reist viel. Er kann sich das leisten, weil er einen gut bezahlten Job hat. Mój brat Max żyje na wysokim poziomie, ma wspaniały samochód, bardzo duże mieszkanie w najdroższej dzielnicy Berlina i dużo podróżuje. On może sobie na to pozwolić, ponieważ ma dobrze płatną pracę.
etwas an die große Glocke hängen rozpowiadać coś, rozgłaszać coś całemu światu
Ich will nicht an die große Glocke hängen, dass ich noch eine neue Wohnung gekauft habe. Nie chcę rozpowiadać, że kupiłam jeszcze jedno nowe mieszkanie.
große Worte versprechen dużo obiecywać (potocznie)
zu meinem größten Erstaunen ku mojemu wielkiemu zdziwieniu
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Rzeczownik odprzymiotnikowy

--------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------
Karl der Große Karol Wielki
Katharina die Große – Zarin von Rußland – wurde in Stettin geboren. Katarzyna Wielka – caryca Rosji – urodziła się w Szczecinie.
im Großen und Ganzen ogólnie rzecz biorąc, na ogół
Im Großen und Ganzen geht es mir gut. Ogólnie rzecz biorąc, u mnie wszystko w porządku.
--------------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------

CIEKAWE

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Viele kleine Dinge wurden durch die richtige Art von Werbung groß gemacht. Wiele małych rzeczy stało się wielkimi dzięki odpowiedniej formie reklamy.

– Mark Twain

Je geistiger wir leben, je größer ist unsere Freiheit. Im bardziej duchowo żyjemy, tym większa jest nasza wolność.

– Zenta Maurina

Ein Mensch wird so groß wie der Wunsch, der ihn leitet. Oder so groß wie der Ehrgeiz. Człowiek staje się tak duży, jak życzenie, które nim kieruje, lub tak duży, jak jego ambicja.

– James Allen

Mach dir keine Sorgen über deine Schwierigkeiten mit der Mathematik. Ich kann dir versichern, dass meine noch größer sind. Nie martw się swoimi trudnościami w matematyce. Mogę cię zapewnić, że moje są jeszcze większe.

– Albert Einstein

Die größte Offenbarung ist die Stille. Największym objawieniem jest cisza.

– Laotse

Je größer der Markt, desto größer der Wohlstand für alle. Im większy rynek, tym większy dobrobyt dla wszystkich.

– Adam Smith

Die größten Errungenschaften waren anfangs nur Träume. Największe osiągnięcia były początkowo tylko marzeniami.

– James Allen

Manchmal gleicht selbst der beste Manager einem kleinen Jungen, der einen großen Hund an der Leine hat und darauf wartet, wo der Hund hinwill, damit er ihn dorthin führen kann. Czasami najlepszy menedżer podobny jest do małego chłopca, który ma dużego psa na smyczy i czeka na to, dokąd ten pies chciałby pójść, żeby móc go tam poprowadzić.

– Lee Iacocca
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

3 gut dobry

Stopniowanie

----- -------- -----------
gut besser am besten
----- -------- -----------

ŁATWE

--------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------
Gute Idee! Dobry pomysł!
Gute Besserung! Szybkiego powrotu do zdrowia!
Schlaf gut! Śpij dobrze! (jako przysłówek)
Gute Fahrt! Szerokiej drogi!
der gute Bekannte dobry znajomy
der gute Freund dobry przyjaciel
Bei gutem Wetter fahren wir oft an den Bodensee. Przy dobrej pogodzie jeździmy często nad Jezioro Bodeńskie.
Meine gute Laune hängt vom schönen Wetter ab. Mój dobry nastrój zależy od ładnej pogody.
Sie bilden ein gutes Paar. Oni tworzą udaną (dobrą) parę.
Keine Nachricht, gute Nachricht. Brak wiadomości to dobra wiadomość.
Aller guten Dinge sind drei. Do trzech razy sztuka.
gut zu wissen dobrze wiedzieć
auf gut Glück na chybił trafił, w ciemno
einen guten Riecher für etwas haben mieć do czegoś nosa
Er hatte einen guten Riecher für dieses Geschäft. On miał nosa do tego interesu/biznesu.
Ende gut, alles gut. Wszystko dobre, co się dobrze kończy.
ein gutes Gewissen haben mieć czyste sumienie
--------------------------------------------------- -------------------------------------------------------------

TRUDNE

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Diese Bluse steht dir gut. W tej bluzce jest ci dobrze. / Ta bluzka leży na tobie dobrze.
in guten Händen sein być w dobrych rękach
Es ist mir wichtig, Deutsch perfekt in Wort und Schrift zu beherrschen, deshalb lerne ich mit einer erfahrenen Lehrerin. Ich weiß, dass ich in guten Händen bin. Jest dla mnie ważne, żeby opanować język niemiecki perfekt w mowie i piśmie, dlatego uczę się z doświadczoną lektorką. Wiem, że jestem w dobrych rękach.
gute Miene zum bösen Spiel machen robić dobrą minę do złej gry
Während der gestrigen Besprechung hat Martin gute Miene zum bösen Spiel gemacht. Podczas wczorajszej narady Martin robił dobrą minę do złej gry.
es gut getroffen haben wygrać los na loterii, poszczęściło się
Mit diesem neuen Auto habe ich es gut getroffen. Dobrze trafiłam/łem (poszczęściło mi się) z tym nowym autem.
kein gutes Haar an jemandem / an etwas lassen nie zostawiać na kimś / na czymś suchej nitki (potocznie)
Er lässt bestimmt kein gutes Haar an mir / an dieser Sache. Z pewnością nie zostawi on na mnie / na tej sprawie suchej nitki.
guter Dinge sein być dobrej myśli
Ich bin guter Dinge, sicherlich bekomme ich diese Arbeitsstelle. Jestem dobrej myśli, z pewnością dostanę tę pracę.
gut gestellt sein być dobrze sytuowanym
Ein gutes Gewissen ist ein sanftes Ruhekissen. Kto ma czyste sumienie, ten śpi spokojnie. (przysłowie)
Jedes Böse bringt sein Gutes. Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. (przysłowie)
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Rzeczownik odprzymiotnikowy

------------------------------------- --------------------------------------
etwas Gutes coś dobrego
nichts Gutes nic dobrego
viel Gutes dużo/wiele dobrego
Sie hat etwas Gutes für ihren Mann. Ona ma coś dobrego dla swojego męża.
------------------------------------- --------------------------------------

CIEKAWE

-------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Die Welt hat nie eine gute Definition für das Wort Freiheit gefunden. Świat nigdy nie znalazł dobrej definicji na słowo wolność.

– Abraham Lincoln

Ein guter Mensch ist ein Stern für jene, die das Licht nicht finden. Dobry człowiek jest gwiazdą dla tych, którzy nie znajdują światła.

– Phil Bosmans

Gutes kann niemals aus Lüge und Gewalt entstehen. Dobro nigdy nie może powstawać z kłamstwa i przemocy.

– Mahatma Gandhi

Ein guter Lehrer ist, wer dir zwar sagt, wohin du schauen, nicht aber, was du dort sehen sollst. Dobrym nauczycielem jest ten, który ci wprawdzie powie, gdzie masz spojrzeć, ale nie co masz tam zobaczyć.

– Herwig Kummer

Grundgebot meines Lebens: Gut sein. Podstawowe przykazanie mojego życia: być dobrą.

– Rosa Luxemburg
-------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------

4 neu nowy

Stopniowanie

----- ------- -------------
neu neuer am neuesten
----- ------- -------------

ŁATWE

------------------------------------------------------ ---------------------------------------------------
neue Nachrichten nowe wiadomości
die neuesten Nachrichten najnowsze/najświeższe wiadomości
Neue Nachrichten zu Covid-19. Nowe wiadomości o Covid-19.
ein neuer Computer nowy komputer
Ich habe einen neuen Computer als Geschenk bekommen. Dostałam/łem w prezencie nowy komputer.
Mein neuer Computer ist sehr praktisch. Mój nowy komputer jest bardzo praktyczny.
Der Computer ist neuer als der Computer von Hans. Ten komputer jest nowszy od komputera Hansa.
ein neues Handy nowy telefon komórkowy (nowa komórka)
Ich bin mit meinem neuen Handy sehr zufrieden. Jestem bardzo zadowolona/y z mojej nowej komórki.
Die neueste Mode kommt aus Frankreich. Najnowsza moda pochodzi z Francji.
neu sein być nowym
Frau Wagner ist in unserer Firma neu. Pani Wagner jest nowa w naszej firmie.
Peter sucht eine neue Arbeitsstelle. Peter szuka nowej pracy.
Peter sucht einen neuen Job. Peter szuka nowej pracy.
Er hat eine neue gut bezahlte Arbeit gefunden. Znalazł nową, dobrze płatną pracę.
Wir arbeiten an einem neuen Projekt. Pracujemy nad nowym projektem.
------------------------------------------------------ ---------------------------------------------------

---------------------------------------
arbeiten an Dat. – pracować nad czymś
---------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------
Wissenschaftler arbeiten die ganze Zeit an einer neuen Impfung gegen das Coronavirus. Naukowcy pracują cały czas nad nową szczepionką na koronawirusa.
Ich freue mich über die neue Wohnung. Cieszę się z tego nowego mieszkania.
Freust du dich auch über unsere neue Wohnung? Cieszysz się również z naszego nowego mieszkania?
--------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------

TRUDNE

+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
verfügen über Akk. – dysponować czymś

Ich verfüge über Kenntnisse der neuen Marketingstrategien. Dysponuję wiedzą / Posiadam wiedzę o (tych) nowych strategiach marketingowych.

Hans verfügt über sehr gute Deutschkenntnisse. Hans dysponuje/posiada bardzo dobrą znajomością/znajomość języka niemieckiego.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------
ein neuer Mensch werden stać się nowym (odmienionym) człowiekiem, być jak odmieniony
Nach einem langen Urlaub war ich ein völlig neuer Mensch. Po długim urlopie byłem jak nowo narodzony.
neue Wege gehen (einschlagen) stosować nowe metody
Im Marketing geht man in den letzten Jahren neue Wege. W marketingu stosuuje się w ostatnich latach nowe metody.
das Rad neu erfinden odkryć Amerykę, odkryć koło na nowo
----------------------------------------------------------- --------------------------------------------------------------

Rzeczownik odprzymiotnikowy

------------------------------------ -----------------------------------
etwas Neues coś nowego
nichts Neues nic nowego
viel Neues dużo/wiele nowego
Er hat etwas Neues für seine Frau. On ma coś nowego dla swojej żony.
Wie geht es dir? Nichts Neues. Co słychać? Nic nowego.
------------------------------------ -----------------------------------

Rzeczowniki odprzymiotnikowe odmieniają się według zasad odmiany przymiotnika.

Za pomocą rzeczownika utworzonego od przymiotnika możemy określić osoby, np.:

---------------------------------------------------- -------------------------------------------------------
ein Neuer nowy (jako nowa osoba)
der Neue nowy (gdy mówimy o nowej osobie, już tej konkretnej)
Marta hat wieder einen Neuen. (einen neuen Freund) Marta ma znowu nowego. (w znaczeniu: nowego chłopaka)
eine Neue nowa (jako osoba)
die Neue nowa (ta konkretna nowa osoba)
---------------------------------------------------- -------------------------------------------------------

jako przysłówek: nowo

----------------------------------------- ----------------------------------------
neu anfangen zaczynać od nowa
neu eröffnet nowo otwarty
Das Geschäft ist neu eröffnet. Sklep jest nowo otwarty.
neu bearbeiten przerabiać
neu bewerten ocenić na nowo
neu verhandeln renegocjować
Wir müssen diese Wohnung neu streichen. Musimy na nowo pomalowć to mieszkanie.
----------------------------------------- ----------------------------------------

CIEKAWE

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Einer neuen Wahrheit ist nichts schädlicher als ein alter Irrtum. Nowej prawdzie nic bardziej nie zaszkodzi jak stary błąd.

– Johann Wolfgang von Goethe

Die Freiheit ist eine neue Religion, die Religion unserer Zeit. Wolność jest nową religią, religią naszych czasów.

– Heinrich Heine

Fehler sind das Tor zu neuen Entdeckungen. Błędy są bramą do nowych odkryć.

– James Joyce

Neue Wege entstehen, indem wir sie gehen. Nowe drogi powstają wówczas, gdy nimi idziemy.

– Friedrich Nitzsche

Jeder neue Morgen ist ein neuer Anfang unseres Lebens. Jeder Tag ist ein abgeschlossenes Ganzes. Każdy nowy ranek jest nowym początkiem naszego życia. Każdy dzień jest zamkniętą całością.

– Dietrich Bonhoeffer

Die wirkliche Entdeckungsreise besteht nicht darin, neue Landschaften zu erforschen, sondern darin, Altes mit neuen Augen zu sehen. Prawdziwa wyprawa odkrywcza nie polega na tym, żeby zbadać nowe krajobrazy, lecz na tym, żeby na stare spojrzeć w nowy sposób (dosł. nowymi oczami).

– Marcel Proust

Sprich eine neue Sprache, damit die Welt eine neue Welt wird. Mów nowym językiem, żeby świat stał się nowym światem.

– Rumi

Die Mitte der Nacht ist auch schon der Anfang eines neuen Tages. Środek nocy jest również początkiem nowego dnia.

– Johannes Paul II.

Der ideale Ehemann ist ein Mann, der seine Frau genauso behandelt wie seinen neuen Wagen. Idealnym mężem jest mężczyzna, który traktuje swoją żonę tak samo jak swój nowy samochód.

– Henry Ford
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

5 erste pierwszy

ŁATWE

--------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------
das erste Mal pierwszy raz
zum ersten Mal po raz pierwszy
beim ersten Mal za pierwszym razem
erstmalig pierwszy, po raz pierwszy
Heute ist der erste Mai. Dzisiaj jest pierwszy maja.
Mein Mann ist am ersten Mai 1980 in der Schweiz geboren. Mój mąż urodził się pierwszego maja 1980 roku w Szwajcarii.
Wir treffen uns am ersten April um 18.00 Uhr. Wirklich? Ist das nur Aprilscherz? Spotkamy się pierwszego kwietnia o 18.00. Naprawdę? Czy to jest tylko prima aprilis?
Ich mache einen Monat lang Urlaub: vom 1.09. (ersten September) bis zum 1.10. (ersten Oktober). Jestem miesiąc na urlopie: od 1.09 (pierwszego września) do 1.10 (pierwszego października).
Das ist mein erstes Kind. To jest moje pierwsze dziecko.
Der erste Eindruck ist der wichtigste. Pierwsze wrażenie jest najważniejsze.
In Warschau kann man sich auf den ersten Blick verlieben. W Warszawie można zakochać się od pierwszego wejrzenia.
Meine Firma hat den ersten Preis im Wettbewerb gewonnen. Moja firma wygrała w konkursie pierwszą nagrodę.
im ersten Stock na pierwszym piętrze
Seit einem Monat wohnen wir im ersten Stock, aber 10 Jahre lang haben wir im Erdgeschoss gewohnt. Od miesiąca mieszkamy na pierwszym piętrze, ale przez 10 lat mieszkaliśmy na parterze.
an erster Stelle stehen być na pierwszym miejscu
Meine Arbeit steht immer an erster Stelle. Moja praca jest zawsze na pierwszym miejscu.
die erste Hilfe pierwsza pomoc
erste Klasse pierwsza klasa
--------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------------------

TRUDNE

---------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Die ersten zwei Gebäude gehören meinem Chef. Te dwa pierwsze budynki należą do mojego szefa.
Das erste Hotel im Ort. Najlepszy hotel w miejscowości.
in erster Linie w pierwszej kolejności, przede wszystkim
die erste Geige spielen grać pierwsze skrzypce (potocznie)
In der Familie von meinem Bruder spielt seine Frau die erste Geige. W rodzinie mojego brata pierwsze skrzypce gra (zarządza) jego żona.
Es ist das erste Mal, dass ich das höre. Pierwsze słyszę.
erste Sahne sein być najlepszej jakości (potocznie)
Der neue Roman von Charlotte Link wurde mit dem ersten Preis ausgezeichnet. Nowa powieść Charlotte Link została wyróżniona pierwszą nagrodą.
Kurz nach Weihnachten 2020 starteten in den EU-Ländern die ersten Impfungen gegen das Coronavirus. W krajach Unii Europejskiej zaraz po świętach Bożego Narodzenia rozpoczęły się pierwsze szczepienia na koronawirusa.
---------------------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

CIEKAWE

--------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------
Unzufriedenheit ist der erste Schritt zum Erfolg. Niezadowolenie jest pierwszym krokiem do sukcesu.

– Oscar Wilde

Im Menschenleben ist es wie auf der Reise. Die ersten Schritte bestimmen den ganzen Weg. W życiu człowieka jest jak w podróży. Pierwsze kroki wyznaczają całą drogę.

– Arthur Schopenhauer

Die Freiheit besteht in erster Linie nicht aus Privilegien, sondern aus Pflichten. Wolność nie składa się w pierwszej kolejności z przywilejów, lecz z obowiązków.

– Albert Camus

Der Kluge lernt nach dem ersten Fehler, der Dumme nach dem x-ten Fehler, der Weise lernt nie aus. Mądry uczy się po pierwszym błędzie, głupi po x błędach, a mędrzec całe życie.

– chinesische Weisheit – chińska mądrość

Die Neugier steht immer an erster Stelle des Problems, das gelöst werden will. Ciekawość jest na pierwszym miejscu problemu, który chce się rozwiązać.

– Galileo Galilei

Mein ganzes Leben habe ich mir Wörter angeschaut, als würde ich sie zum ersten Mal sehen. Przez całe życie przyglądałem się słowom, jakbym je po raz pierwszy widział.

– Ernest Hemingway
--------------------------------------------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------------------------

6 lang długi

Stopniowanie

------ -------- -------------
lang länger am längsten
------ -------- -------------

ŁATWE

------------------------------------------------------------------------------------ -----------------------------------------------------------------------------------
Der Dackel ist ein langer Hund. Jamnik jest długim psem.
lang sein być długim, mieć długość
Der Gardasee ist 55 km lang. Jezioro Garda ma 55 km długości.
drei Meter lang sein mieć trzy metry długości
um drei Meter länger sein być dłuższym o trzy metry
Sie trägt nur lange Kleider. Ona nosi tylko długie sukienki.
Ein langer Weg zum Ziel. Długa droga do celu.
Im Sommer werden die Tage länger. Latem dni stają się dłuższe.
Mein längerer Aufenthalt auf Malta. Mój dłuższy pobyt na Malcie.
seit Langem od dawna
Seit Langem habe ich sie nicht gesehen. Od dawna jej nie widziałam/łem.
Wir kennen uns seit Langem. Znamy się od dawna.
Ohne lange nachzudenken hat er ein neues Auto gekauft. Bez dłuższego (dosł. długiego) zastanowienia kupił nowy samochód.
Das Münchner Oktoberfest ist das berühmteste Volksfest mit einer langen Tradition. Monachijski „Oktoberfest” jest najsłynniejszym festynem ludowym z długą tradycją.
Herzlichen Dank für die jahrelange gute Zusammenarbeit. Serdeczne podziękowania za wieloletnią dobrą współpracę.
Nach monatelangem Warten habe ich endlich einen Brief von dir bekommen. Po wielomiesięcznym oczekiwaniu otrzymałam/łem wreszcie list od ciebie.
------------------------------------------------------------------------------------ -----------------------------------------------------------------------------------

+--+
| |
+--+

TRUDNE

----------------------------------------------------------------------------------------- -----------------------------------------------------------------------------------
Die Menschen bildeten eine lange Schlange. Ludzie ustawili się w długiej kolejce.
Wem stehen eigentlich lange Haare und wem nicht? Komu pasują właściwie długie włosy, a komu nie?
Die Japaner ernähren sich gesund, deshalb leben sie am längsten. Japończycy odżywiają się zdrowo, dlatego żyją najdłużej.
Für mein Empfinden ist dieses Kleid ein bisschen zu lang. W moim odczuciu ta sukienka jest trochę za długa.
einen langen Atem brauchen potrzebować dużej wytrwałości
Um sein Ziel zu erreichen, braucht man einen langen Atem. Aby osiągnąć cel, trzeba być bardzo wytrwałym.
am längeren Hebel sitzen mieć silniejszą pozycję
Der Chef sitzt immer am längeren Hebel. Szef ma zawsze silniejszą pozycję.
auf die lange Bank schieben odkładać coś w nieskończoność, zwlekać z czymś
Marta muss einen Termin beim Arzt vereinbaren, aber sie schiebt das auf die lange Bank. Marta musi umówić wizytę u lekarza, ale odkłada to w nieskończoność / ale zwleka.
lange Rede, kurzer Sinn krótko mówiąc
----------------------------------------------------------------------------------------- -----------------------------------------------------------------------------------

jako przysłówek: lang — długo

-------------------------------------- -----------------------------------
Wie lange wohnst du in Wien? Jak długo mieszkasz w Wiedniu?
Wie lange hast du auf mich gewartet? Jak długo na mnie czekałaś/łeś?
Für wie lange fährst du nach Berlin? Na jak długo jedziesz do Berlina?
-------------------------------------- -----------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Gdy chcemy powiedzieć, że coś robimy na jakiś czas, to użyjemy przyimka für, który zawsze łączy się z biernikiem (Akk.).

Ich fahre für eine Woche nach Berlin. Jadę na tydzień do Berlina.

Ich mache das für morgen. Zrobię to na jutro.

Możemy powiedzić również, że zrobimy coś do jutra, czyli: bis morgen.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------ -----------------------------------
Das dauert länger, als ich gedacht habe. To trwa dłużej, niż myślałam/łem.
Das hat so lange gedauert. To trwało tak długo.
Das dauerte viel zu lange. To trwało dużo za długo.
Ich bleibe 5 Tage lang. Zostanę przez 5 dni.
------------------------------------------ -----------------------------------

----------------------------------------
zwei Stunden lang przez dwie godziny

eine Woche lang przez tydzień

viele Monate lang przez wiele miesięcy

ein Jahr lang przez rok

einen Augenblick lang przez chwilę
----------------------------------------

CIEKAWE

--------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------
Auch ein langer Weg beginnt mit dem ersten Schritt. Również długa droga rozpoczyna się od pierwszego kroku.

– Volksweisheit – mądrość ludowa

Zu langes Nachdenken über eine Sache macht sie oft unmöglich. Zbyt długie rozmyślanie o sprawie czyni ją często niemożliwą.

– Eva Young

Je länger das Spiel dauert, desto weniger Zeit bleibt. Im dłużej trwa gra, tym mniej czasu pozostaje.

– Marcel Reif

Die Zukunft hat eine lange Vergangenheit. Przyszłość ma długą przeszłość.

– Talmud

Eifersucht lebt länger als Liebe. Zazdrość żyje dłużej niż miłość.

– Adolf Spemann
--------------------------------------------------------------- ---------------------------------------------------------------

7 deutsch niemiecki

ŁATWE

------------------------------------------------------------------------ --------------------------------------------------------------
Deutsche finden deutsches Bier am besten. Niemcy uważają niemieckie piwo za najlepsze.
Täglich lese ich deutsche Zeitungen. Codziennie czytam niemieckie gazety.
Jeden zweiten Tag esse ich zum Frühstück deutsches Brot mit Marmelade. Co drugi dzień jem na śniadanie niemiecki chleb z marmoladą.
------------------------------------------------------------------------ --------------------------------------------------------------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Np. co trzeci dzień to po niemiecku: jeden dritten Tag

Natomiast: co trzy dni: alle drei Tage

alle zwei Stunden/Wochen/Monate/Jahre – co dwie godziny / co dwa tygodnie / co dwa miesiące / co dwa lata

alle zehn Minuten – co 10 minut

alle halbe Stunde – co pół godziny
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------- -----------------------------------------------------------------------------
Die deutsche Firma „Haribo” hat ein neues Produkt auf dem Markt eingeführt. Niemiecka firma „Haribo” wprowadziła na rynek nowy produkt.
Jeder deutsche Dialekt hat seine Eigenheiten. Każdy niemiecki dialekt ma swoją specyfikę/oryginalność.
Das Brandenburger Tor gehört zu den wichtigsten Wahrzeichen der deutschen Geschichte. Brama Brandenburska należy do najważniejszych symboli niemieckiej historii.
die deutsche Wirtschaft niemiecka gospodarka
Der Export ist ein wichtiger Faktor der deutschen Wirtschaft. Eksport jest ważnym czynnikiem gospodarki niemieckiej.
--------------------------------------------------------------------------------------- -----------------------------------------------------------------------------

TRUDNE

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Der erste deutsche Tonfilm ist die Musikkomödie mit dem Titel „Melodie des Herzens”. Pierwszym niemieckim filmem dźwiękowym jest komedia muzyczna pod tytułem „Melodia serca”.
Eines der bedeutendsten und bekanntesten Werke der deutschen Literatur ist der Roman „Der Zauberberg” von Thomas Mann. Jednym z najbardziej znaczących i znanych dzieł literatury niemieckiej jest powieść Thomasa Manna „Czarodziejska góra”.
Ich bin jetzt auf dem höchsten Gipfel Deutschlands – der Zugspitze und genieße die wunderschöne Aussicht über Berge und Täler im deutschen Teil der Alpen. Jestem teraz na najwyższym szczycie Niemiec – Zugspitze i rozkoszuję się cudownym widokiem na góry i doliny w niemieckiej części Alp.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Na szczególną uwagę zasługuje przymiotnikowa odmiana rzeczownika (rzeczownik utworzony od przymiotnika). Dlaczego właśnie to słowo powinno być dla nas tak ciekawe i ważne? A mianowicie, ucząc się języka niemieckiego, powinniśmy umieć poprawnie powiedzieć: Niemka, Niemiec, Niemcy. Wiemy, że z tym jest problem.

--- ------------------------ ------------------------- -------------------------
osoba rodzaju męskiego osoba rodzaju żeńskiego osoby w liczbie mnogiej

N der Deutsche die Deutsche die Deutschen

ein Deutscher eine Deutsche –– Deutsche

A den Deutschen die Deutsche die Deutschen

einen Deutschen eine Deutsche –– Deutsche

D dem Deutschen der Deutschen den Deutschen

einem Deutschen einer Deutschen –– Deutschen

G des Deutschen der Deutschen der Deutschen

eines Deutchen einer Deutschen –– Deutscher
--- ------------------------ ------------------------- -------------------------

Jak widać, rzeczowniki utworzone od przymiotnika odmieniamy według tych samych zasad co przymiotnik.

I jeszcze kilka przykładów:

---------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------
Ich kenne viele Deutsche. Znam wielu Niemców.
Kennst du einen Deutschen? Czy znasz jakiegoś Niemca?
Ich bin mit einem Deutschen verheiratet. Wyszłam za mąż za Niemca.
Igor ist mit einer Deutschen verheiratet. Igor ożenił się z Niemką.
Alle Deutschen, die ich kenne, sind sehr nett und hilfsbereit. Wszyscy Niemcy, których znam, są mili i uczynni.
---------------------------------------------------------------- --------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Po zaimku alle (wszyscy, wszystkie) przymiotnik odmienia się tak jak z rodzajnikiem określonym w liczbie mnogiej, czyli w każdym przypadku ma końcówkę -en.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

CIEKAWE

+--+
| |
+--+
| |
+--+
| |
+--+

8 klein mały

Stopniowanie

------- --------- --------------
klein kleiner am kleinsten
------- --------- --------------

ŁATWE

------------------------------------------------------------------------------------ ---------------------------------------------------------------------
klein, aber fein mała rzecz, a cieszy / małe, ale dobre
klein, aber mein ciasny, ale własny
klein, aber oho mały, ale potężny
mit kleinen Schritten anfangen zaczynć małymi krokami
Einen kleinen Augenblick! Chwileczkę!
Der Kolibri ist der kleinste Vogel der Welt. Koliber to najmniejszy ptak na świecie.
Mein Bruder hat zwei kleine Kinder. Mój brat ma dwoje małych dzieci.
Anja ist die kleinste Tochter. Anja jest najmniejszą/najmłodszą córką.
Alle kleinen Kinder sind süß. Wszystkie małe dzieci są słodkie.
ein kleiner Hund mały pies
Seit einer Woche habe ich einen kleinen Hund. Od tygodnia mam małego psa.
Mit meinem kleinen Hund gehe ich gern spazieren. Z moim małym psem chodzę chętnie na spacery.
ein kleines Haus mały dom
Ich habe ein kleines Haus gekauft. Kupiłam/łem mały dom.
Mein kleines Haus gefällt mir. Mój mały dom podoba mi się.
Mein Haus ist wirklich klein. Mój dom jest naprawdę mały.
Das kleine Haus ist sehr gemütlich. (Ten) mały dom jest bardzo przytulny.
eine kleine Stadt małe miasto
Ich wohne in einer kleinen Stadt. Mieszkam w małym mieście.
Meine kleine Stadt ist schön. Dort gibt es viele interessante Sehens­würdigkeiten. Moje małe miasto jest ładne. Tam jest dużo ciekawych zabytków.
In meinem neuen Kleid gibt es ein kleines Loch. Ich muss es leider zurückgeben. W mojej nowej sukience jest mała dziura. Muszę ją niestety zwrócić.
Das Kleid ist mir auch zu klein. Ta sukienka jest również na mnie za mała.
Das ist meine kleinste Sorge. To jest moje najmniejsze zmartwienie.
Merkur ist der kleinste Planet im Sonnensystem. Merkury jest najmniejszą planetą Układu Słonecznego.
Die Schulen in den Dörfern sind sehr klein. Szkoły na wsiach są bardzo małe.
------------------------------------------------------------------------------------ ---------------------------------------------------------------------