50 idei, które powinieneś znać Mózg - ebook
Wydawnictwo:
Data wydania:
17 listopada 2022
Format ebooka:
EPUB
Format
EPUB
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najpopularniejszych formatów e-booków na świecie.
Niezwykle wygodny i przyjazny czytelnikom - w przeciwieństwie do formatu
PDF umożliwia skalowanie czcionki, dzięki czemu możliwe jest dopasowanie
jej wielkości do kroju i rozmiarów ekranu. Więcej informacji znajdziesz
w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Format
MOBI
czytaj
na czytniku
czytaj
na tablecie
czytaj
na smartfonie
Jeden z najczęściej wybieranych formatów wśród czytelników
e-booków. Możesz go odczytać na czytniku Kindle oraz na smartfonach i
tabletach po zainstalowaniu specjalnej aplikacji. Więcej informacji
znajdziesz w dziale Pomoc.
Multiformat
E-booki w Virtualo.pl dostępne są w opcji multiformatu.
Oznacza to, że po dokonaniu zakupu, e-book pojawi się na Twoim koncie we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego tytułu.
Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na karcie produktu.
Multiformat
E-booki sprzedawane w księgarni Virtualo.pl dostępne są w opcji
multiformatu - kupujesz treść, nie format. Po dodaniu e-booka do koszyka
i dokonaniu płatności, e-book pojawi się na Twoim koncie w Mojej
Bibliotece we wszystkich formatach dostępnych aktualnie dla danego
tytułu. Informacja o dostępności poszczególnych formatów znajduje się na
karcie produktu przy okładce. Uwaga: audiobooki nie są objęte opcją
multiformatu.
czytaj
na tablecie
Aby odczytywać e-booki na swoim tablecie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. Bluefire
dla EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na czytniku
Czytanie na e-czytniku z ekranem e-ink jest bardzo wygodne i nie męczy
wzroku. Pliki przystosowane do odczytywania na czytnikach to przede
wszystkim EPUB (ten format możesz odczytać m.in. na czytnikach
PocketBook) i MOBI (ten fromat możesz odczytać m.in. na czytnikach Kindle).
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
czytaj
na smartfonie
Aby odczytywać e-booki na swoim smartfonie musisz zainstalować specjalną
aplikację. W zależności od formatu e-booka oraz systemu operacyjnego,
który jest zainstalowany na Twoim urządzeniu może to być np. iBooks dla
EPUBa lub aplikacja Kindle dla formatu MOBI.
Informacje na temat zabezpieczenia e-booka znajdziesz na karcie produktu
w "Szczegółach na temat e-booka". Więcej informacji znajdziesz w dziale
Pomoc.
Czytaj fragment
Pobierz fragment
Pobierz fragment w jednym z dostępnych formatów
50 idei, które powinieneś znać Mózg - ebook
50 rzeczy, które trzeba wiedzieć o mózgu.
Moheb Constandi przedstawia najważniejsze informacje o tym, jak zbudowany jest mózg człowieka, w jaki sposób się rozwija i jak działa. Z tej książki dowiesz się, w jaki sposób informacje są przekazywane do mózgu, jak kształtuje się umysł, świadomość, osobowość, poczucie Ja. Poznasz najważniejsze informacje o procesach poznawczych, takich jak myślenie, pamięć, podejmowanie decyzji. Dowiesz się, jakie koncepcje na temat mózgu odeszły do lamusa i czy maszyny dorównają kiedyś mocom tego fascynującego ludzkiego narządu. Ta książka jest próbą podsumowania ponad wieku rozważań o mózgu. Zbiera wpływowe koncepcje neuronaukowe, aktualizuje te starsze w odniesieniu do nowych dowodów, oraz przedstawia te, które pojawiły się niedawno. Ma wyjaśniać koncepcje w sposób szczegółowy i lekkostrawny zarazem; oddzielać ziarno od plew i odczarować tajemniczą materię w naszych głowach.
Z tekstu 50 idei, które powinieneś znać to seria książek wprowadzających w fascynujący świat pytań i zagadnień – tych trudnych oraz tych zupełnie podstawowych – które od dawna towarzyszą ludzkości w jej misji zrozumienia świata. Seria prezentuje najważniejsze teorie i idee głównych dziedzin wiedzy, stanowiąc świetny punkt wyjścia do dalszej nauki. Obowiązkowa lektura każdego początkującego erudyty!
| Kategoria: | Popularnonaukowe |
| Zabezpieczenie: |
Watermark
|
| ISBN: | 978-83-01-22778-4 |
| Rozmiar pliku: | 1,8 MB |
FRAGMENT KSIĄŻKI
WSTĘP
Początki współczesnej neuronauki można datować na lata 90. XIX wieku, wtedy to bowiem badacze po raz pierwszy ustalili, że układ nerwowy, jak wszystko, co żywe, składa się z komórek. Sto lat później prezydent Stanów Zjednoczonych George H.W. Bush ogłosił lata 90. XX wieku „dekadą mózgu” i od tej chwili badania nad działaniem tego niezwykle złożonego narządu nabrały niebywałego tempa. Można spotkać się z opinią, że w ciągu ostatniej dekady dowiedzieliśmy się o mózgu więcej niż przez całe poprzedzające ją stulecie. A mimo to dopiero dotknęliśmy czubka tej góry lodowej, której ogrom nadal czeka na odkrycie.
W tym krótkim czasie powstało wiele teorii na temat działania mózgu i tego, w jaki sposób powstają w nim nasze myśli i zachowania. Niektóre wczesne koncepcje, jak frenologia – XIX-wieczna dyscyplina, która próbowała skorelować cechy osobowości z kształtem głowy – miały duży wpływ na myślenie o mózgu, gdy się pojawiły, ale nie przetrwały próby czasu i zostały ostatecznie uznane za pseudonaukę. Inne, takie jak doktryna neuronowa – założenie, że mózg składa się z komórek – pozostają kluczowe dla współczesnej neuronauki.
Wraz z postępem technologii i coraz lepszym rozumieniem mózgu rośnie zainteresowanie opinii publicznej neuronauką i tym, co jej fascynujące odkrycia oznaczają dla życia przeciętnego człowieka. Jednocześnie badania mózgu otacza atmosfera sensacji, nie mówiąc już o bardzo niedokładnych doniesieniach z tychże badań.
Mity na temat mózgu wyrastają jak grzyby po deszczu, a niektóre z bardziej popularnych przykładów – jak to, że lewa półkula mózgowa jest „logiczna”, a prawa „kreatywna” – zyskują zwolenników, zwłaszcza w edukacji i biznesie.
Ta książka jest próbą podsumowania ponad wieku rozważań o mózgu. Zbiera ważne koncepcje neuronaukowe, aktualizuje te starsze w odniesieniu do nowych dowodów oraz przedstawia te, które pojawiły się niedawno. Ma wyjaśniać koncepcje w sposób szczegółowy i lekkostrawny zarazem; oddzielać ziarno od plew i odczarować tajemniczą materię w naszych głowach. Tam, gdzie jest to możliwe, omawiam sposób uprawiania nauki – stosowane techniki i doskonalenie koncepcji naukowych w miarę pojawiania się nowych dowodów.
Zdaniem niektórych uzyskanie lepszego zrozumienia działania mózgu pozwoli znaleźć odpowiedzi na najważniejsze pytania egzystencjalne. Nie pozwoli: badania mózgu nie są w stanie powiedzieć nam wszystkiego o nas samych, czyli co to znaczy być człowiekiem, ale otwierają drzwi do opracowania terapii wielu wyniszczających schorzeń, jak uzależnienia, choroba Alzheimera, udary mózgu i porażenia. Ta publikacja z ostrożnym optymizmem odnosi się również do tych nadziei.1 Układ nerwowy
Układ nerwowy składa się z dwóch głównych elementów. Jeden, ośrodkowy układ nerwowy – złożony z mózgu i rdzenia kręgowego – odbiera informacje z ciała i integruje jego działanie. Drugi, obwodowy układ nerwowy, to nerwy, które wysyłają i odbierają informacje z organizmu.
LINIA CZASU (rok)
1700 p.n.e.
Powstaje papirus Edwina Smitha, zawierający pierwszy opis układu nerwowego
900
Al-Razi w Kitab al-Hawi Fi Al Tibb opisuje nerwy czaszkowe
1543
Publikacja On the Workings of the Human Body, autorstwa Andreasa Vesaliusa
1641
Franciscus de la Boë Sylvius opisuje bruzdę z boku mózgu
1664
Thomas Willis publikuje Cerebri anatome
1695
Humphrey Ridley wydaje The Anatomy of the Brain
Mózg ludzki zawiera setki miliardów komórek ułożonych w wysoce zorganizowany sposób i panuje powszechne przekonanie, że jest to najbardziej złożona struktura w znanym nam Wszechświecie. A przy tym mózg waży zaledwie około 1,5 kg. Składa się z dwóch półkul, z których każda kontroluje i odbiera informacje z przeciwnej strony ciała. Kora mózgowa, pokrywająca każdą półkulę, dzieli się na cztery wyspecjalizowane płaty, odpowiadające za różne funkcje. Płaty są oddzielone od siebie głębokimi szczelinami (bruzdami).
Płat czołowy odpowiada za złożone funkcje umysłowe, takie jak rozumowanie i podejmowanie decyzji, zawiera także obszary ruchowe, które planują i odpowiadają za wykonanie ruchów dobrowolnych.
Płat ciemieniowy zawiera obszary somatosensoryczne, które przetwarzają informacje dotykowe z ciała. Płat ten integruje również różne rodzaje informacji sensorycznych dotyczących świadomości przestrzennej, czyli wiedzy o tym, jak nasze ciało jest zorientowane w przestrzeni.
Płat skroniowy otrzymuje informacje z uszu i jego zewnętrzna powierzchnia zawiera obszary wyspecjalizowane w rozumieniu mowy. Powierzchnia wewnętrzna obejmuje hipokamp, czyli strukturę o zasadniczym znaczeniu dla tworzenia wspomnień, która wraz z otaczającymi ją obszarami, odgrywa ważną rolę w orientacji przestrzennej.
Warstwy złożoności
Kora to bardzo pofałdowana, złożona tkanka widocznie umiejscowiona „na zewnątrz” mózgu. Kora ludzkiego mózgu zajmuje znacznie większą powierzchnię niż kora innych zwierząt – gdyby ją rozłożyć, zajęłaby 0,2 m². Pofałdowanie nadaje jej specyficzny wygląd, z licznymi zakrętami („górkami”) i bruzdami („szczelinami”). Kora ma zaledwie kilka milimetrów grubości, ale składa się z sześciu warstw, a w każdej z nich komórki ułożone są jednakowo. Pomimo jednolitej struktury kora zawiera dużą liczbę odrębnych obszarów, wyspecjalizowanych do wykonywania określonej funkcji.
Płat potyliczny znajduje się z tyłu mózgu i zawiera dziesiątki odrębnych regionów wyspecjalizowanych w przetwarzaniu i interpretowaniu informacji wzrokowych.
Odkryty mózg Pod korą znajduje się kilka dużych skupisk neuronów. Wzgórze leży w samym środku mózgu i przekazuje informacje z narządów zmysłów do odpowiednich obszarów mózgu. Wokół wzgórza znajdują się jądra podstawy – grupa struktur zaangażowanych głównie w kontrolę ruchów dobrowolnych. Układ limbiczny to kolejny zestaw struktur podkorowych, między jądrami podstawy a korą. Ewolucyjnie prymitywny, bywa czasem określany mianem „gadziego mózgu” i uczestniczy w procesach związanych z emocjami, nagrodą i motywacją. Obejmuje również hipokamp i ciało migdałowate – struktury ważne dla pamięci.
Śródmózgowie to niewielki obszar leżący na szczycie pnia mózgu. Zawiera skupiska neuronów kontrolujących ruch gałek ocznych i jest głównym źródłem dopaminy (neuroprzekaźnika). Neurony, które wytwarzają dopaminę, wytwarzają również pigment zwany melatoniną, nadający części śródmózgowia czarną barwę – stąd obszar ten nazywany jest istotą czarną (substantia nigra).
Tyłomózgowie składa się z trzech struktur ulokowanych w górnej części rdzenia kręgowego, które razem tworzą pień mózgu. Dolna część pnia mózgu, rdzeń przedłużony, kontroluje ważne funkcje mimowolne, takie jak oddychanie i częstość akcji serca, i jest ściśle związana z pobudzeniem. Nad rdzeniem znajduje się most łączący korę mózgową i rdzeń kręgowy; ta struktura także jest związana z pobudzeniem. Trzecim elementem tyłomózgowia jest móżdżek, biorący udział w kontrolowaniu równowagi i koordynowaniu ruchu, dlatego jest niezbędny do nauki umiejętności motorycznych, jak jazda na rowerze. Móżdżek ma też swój udział w emocjach i procesach myślowych.
Ludzki mózg (…) to najbardziej skomplikowana organizacja materii, jaką znamy.
Izaak Asimow, 1986
Neuronalna autostrada Rdzeń kręgowy, struktura w samym środku podstawowej sieci transportowej organizmu, jest ogromną wiązką złożoną z milionów włókien nerwowych przekazujących informacje między mózgiem a ciałem w tę i z powrotem. Ta bardzo delikatna struktura, chroniona przez kręgosłup, może samodzielnie, bez żadnych poleceń z mózgu, wykonywać niektóre funkcje, na przykład odpowiada za odruch kolanowy. Jest podzielona na segmenty, a nerwy wychodzą z niej i wchodzą w regularnych odstępach, w bardzo uporządkowany sposób (w przekroju rdzeń kręgowy przypomina motyla).
Włókna neuronu ruchowego opuszczają przód rdzenia kręgowego i biegną do mięśni, przekazując im informacje o dobrowolnym ruchu płynące z mózgu. Aksony neuronów czuciowych przenoszą informacje z ciała do tylnej części rdzenia kręgowego i tworzą połączenia z neuronami drugiego rzędu, które przekazują informacje do mózgu. Aksony neuronów ruchowych i czuciowych łączą się w nerwach obwodowych.
Przesyłanie informacji Na obwodowy układ nerwowy składają się wszystkie nerwy wychodzące z mózgu i rdzenia kręgowego. Ma on dwa różne elementy. Pierwszym jest somatyczny układ nerwowy, złożony z włókien nerwów czuciowych i ruchowych, które przenoszą informacje między ciałem a rdzeniem kręgowym – ta część bierze udział w doznaniach fizycznych i kontroli ruchów dobrowolnych. Drugim składnikiem jest autonomiczny układ nerwowy, który kontroluje serce, gruczoły dokrewne i niepodlegające świadomej kontroli mięśnie gładkie w naczyniach krwionośnych, oczach i jelitach.
Umysł, tajemnicza forma materii wydzielana przez mózg.
Ambrose Bierce, 1911
Autonomiczny układ nerwowy można podzielić na współczulny (inaczej sympatyczny) i przywspółczulny (parasympatyczny) – obie gałęzie pełnią przeciwstawne funkcje. Współczulny układ nerwowy wykorzystuje neuroprzekaźnik noradrenalinę do zwiększania częstości akcji serca, rozszerzania źrenic i dróg oddechowych oraz ograniczania przepływu krwi do układu pokarmowego. Efekty działania układu współczulnego przygotowują organizm do działania, tak zwanej reakcji „walki–ucieczki”. Natomiast przywspółczulny układ nerwowy wykorzystuje neuroprzekaźnik acetylocholinę do zwężenia źrenic i dróg oddechowych, spowolnienia akcji serca i nasilenia funkcji trawiennych.
Nerwy czaszkowe też są częścią obwodowego układu nerwowego. Wychodzą z pnia mózgu i przekazują informacje między mózgiem a narządami zmysłów. Nerw błędny, inaczej dziesiąty nerw czaszkowy, jest najdłuższy i rozgałęzia się aż do serca, klatki piersiowej i brzucha.
W KILKU SŁOWACH
Układ nerwowy jest niezwykle złożony i wysoce uporządkowany.
Początki współczesnej neuronauki można datować na lata 90. XIX wieku, wtedy to bowiem badacze po raz pierwszy ustalili, że układ nerwowy, jak wszystko, co żywe, składa się z komórek. Sto lat później prezydent Stanów Zjednoczonych George H.W. Bush ogłosił lata 90. XX wieku „dekadą mózgu” i od tej chwili badania nad działaniem tego niezwykle złożonego narządu nabrały niebywałego tempa. Można spotkać się z opinią, że w ciągu ostatniej dekady dowiedzieliśmy się o mózgu więcej niż przez całe poprzedzające ją stulecie. A mimo to dopiero dotknęliśmy czubka tej góry lodowej, której ogrom nadal czeka na odkrycie.
W tym krótkim czasie powstało wiele teorii na temat działania mózgu i tego, w jaki sposób powstają w nim nasze myśli i zachowania. Niektóre wczesne koncepcje, jak frenologia – XIX-wieczna dyscyplina, która próbowała skorelować cechy osobowości z kształtem głowy – miały duży wpływ na myślenie o mózgu, gdy się pojawiły, ale nie przetrwały próby czasu i zostały ostatecznie uznane za pseudonaukę. Inne, takie jak doktryna neuronowa – założenie, że mózg składa się z komórek – pozostają kluczowe dla współczesnej neuronauki.
Wraz z postępem technologii i coraz lepszym rozumieniem mózgu rośnie zainteresowanie opinii publicznej neuronauką i tym, co jej fascynujące odkrycia oznaczają dla życia przeciętnego człowieka. Jednocześnie badania mózgu otacza atmosfera sensacji, nie mówiąc już o bardzo niedokładnych doniesieniach z tychże badań.
Mity na temat mózgu wyrastają jak grzyby po deszczu, a niektóre z bardziej popularnych przykładów – jak to, że lewa półkula mózgowa jest „logiczna”, a prawa „kreatywna” – zyskują zwolenników, zwłaszcza w edukacji i biznesie.
Ta książka jest próbą podsumowania ponad wieku rozważań o mózgu. Zbiera ważne koncepcje neuronaukowe, aktualizuje te starsze w odniesieniu do nowych dowodów oraz przedstawia te, które pojawiły się niedawno. Ma wyjaśniać koncepcje w sposób szczegółowy i lekkostrawny zarazem; oddzielać ziarno od plew i odczarować tajemniczą materię w naszych głowach. Tam, gdzie jest to możliwe, omawiam sposób uprawiania nauki – stosowane techniki i doskonalenie koncepcji naukowych w miarę pojawiania się nowych dowodów.
Zdaniem niektórych uzyskanie lepszego zrozumienia działania mózgu pozwoli znaleźć odpowiedzi na najważniejsze pytania egzystencjalne. Nie pozwoli: badania mózgu nie są w stanie powiedzieć nam wszystkiego o nas samych, czyli co to znaczy być człowiekiem, ale otwierają drzwi do opracowania terapii wielu wyniszczających schorzeń, jak uzależnienia, choroba Alzheimera, udary mózgu i porażenia. Ta publikacja z ostrożnym optymizmem odnosi się również do tych nadziei.1 Układ nerwowy
Układ nerwowy składa się z dwóch głównych elementów. Jeden, ośrodkowy układ nerwowy – złożony z mózgu i rdzenia kręgowego – odbiera informacje z ciała i integruje jego działanie. Drugi, obwodowy układ nerwowy, to nerwy, które wysyłają i odbierają informacje z organizmu.
LINIA CZASU (rok)
1700 p.n.e.
Powstaje papirus Edwina Smitha, zawierający pierwszy opis układu nerwowego
900
Al-Razi w Kitab al-Hawi Fi Al Tibb opisuje nerwy czaszkowe
1543
Publikacja On the Workings of the Human Body, autorstwa Andreasa Vesaliusa
1641
Franciscus de la Boë Sylvius opisuje bruzdę z boku mózgu
1664
Thomas Willis publikuje Cerebri anatome
1695
Humphrey Ridley wydaje The Anatomy of the Brain
Mózg ludzki zawiera setki miliardów komórek ułożonych w wysoce zorganizowany sposób i panuje powszechne przekonanie, że jest to najbardziej złożona struktura w znanym nam Wszechświecie. A przy tym mózg waży zaledwie około 1,5 kg. Składa się z dwóch półkul, z których każda kontroluje i odbiera informacje z przeciwnej strony ciała. Kora mózgowa, pokrywająca każdą półkulę, dzieli się na cztery wyspecjalizowane płaty, odpowiadające za różne funkcje. Płaty są oddzielone od siebie głębokimi szczelinami (bruzdami).
Płat czołowy odpowiada za złożone funkcje umysłowe, takie jak rozumowanie i podejmowanie decyzji, zawiera także obszary ruchowe, które planują i odpowiadają za wykonanie ruchów dobrowolnych.
Płat ciemieniowy zawiera obszary somatosensoryczne, które przetwarzają informacje dotykowe z ciała. Płat ten integruje również różne rodzaje informacji sensorycznych dotyczących świadomości przestrzennej, czyli wiedzy o tym, jak nasze ciało jest zorientowane w przestrzeni.
Płat skroniowy otrzymuje informacje z uszu i jego zewnętrzna powierzchnia zawiera obszary wyspecjalizowane w rozumieniu mowy. Powierzchnia wewnętrzna obejmuje hipokamp, czyli strukturę o zasadniczym znaczeniu dla tworzenia wspomnień, która wraz z otaczającymi ją obszarami, odgrywa ważną rolę w orientacji przestrzennej.
Warstwy złożoności
Kora to bardzo pofałdowana, złożona tkanka widocznie umiejscowiona „na zewnątrz” mózgu. Kora ludzkiego mózgu zajmuje znacznie większą powierzchnię niż kora innych zwierząt – gdyby ją rozłożyć, zajęłaby 0,2 m². Pofałdowanie nadaje jej specyficzny wygląd, z licznymi zakrętami („górkami”) i bruzdami („szczelinami”). Kora ma zaledwie kilka milimetrów grubości, ale składa się z sześciu warstw, a w każdej z nich komórki ułożone są jednakowo. Pomimo jednolitej struktury kora zawiera dużą liczbę odrębnych obszarów, wyspecjalizowanych do wykonywania określonej funkcji.
Płat potyliczny znajduje się z tyłu mózgu i zawiera dziesiątki odrębnych regionów wyspecjalizowanych w przetwarzaniu i interpretowaniu informacji wzrokowych.
Odkryty mózg Pod korą znajduje się kilka dużych skupisk neuronów. Wzgórze leży w samym środku mózgu i przekazuje informacje z narządów zmysłów do odpowiednich obszarów mózgu. Wokół wzgórza znajdują się jądra podstawy – grupa struktur zaangażowanych głównie w kontrolę ruchów dobrowolnych. Układ limbiczny to kolejny zestaw struktur podkorowych, między jądrami podstawy a korą. Ewolucyjnie prymitywny, bywa czasem określany mianem „gadziego mózgu” i uczestniczy w procesach związanych z emocjami, nagrodą i motywacją. Obejmuje również hipokamp i ciało migdałowate – struktury ważne dla pamięci.
Śródmózgowie to niewielki obszar leżący na szczycie pnia mózgu. Zawiera skupiska neuronów kontrolujących ruch gałek ocznych i jest głównym źródłem dopaminy (neuroprzekaźnika). Neurony, które wytwarzają dopaminę, wytwarzają również pigment zwany melatoniną, nadający części śródmózgowia czarną barwę – stąd obszar ten nazywany jest istotą czarną (substantia nigra).
Tyłomózgowie składa się z trzech struktur ulokowanych w górnej części rdzenia kręgowego, które razem tworzą pień mózgu. Dolna część pnia mózgu, rdzeń przedłużony, kontroluje ważne funkcje mimowolne, takie jak oddychanie i częstość akcji serca, i jest ściśle związana z pobudzeniem. Nad rdzeniem znajduje się most łączący korę mózgową i rdzeń kręgowy; ta struktura także jest związana z pobudzeniem. Trzecim elementem tyłomózgowia jest móżdżek, biorący udział w kontrolowaniu równowagi i koordynowaniu ruchu, dlatego jest niezbędny do nauki umiejętności motorycznych, jak jazda na rowerze. Móżdżek ma też swój udział w emocjach i procesach myślowych.
Ludzki mózg (…) to najbardziej skomplikowana organizacja materii, jaką znamy.
Izaak Asimow, 1986
Neuronalna autostrada Rdzeń kręgowy, struktura w samym środku podstawowej sieci transportowej organizmu, jest ogromną wiązką złożoną z milionów włókien nerwowych przekazujących informacje między mózgiem a ciałem w tę i z powrotem. Ta bardzo delikatna struktura, chroniona przez kręgosłup, może samodzielnie, bez żadnych poleceń z mózgu, wykonywać niektóre funkcje, na przykład odpowiada za odruch kolanowy. Jest podzielona na segmenty, a nerwy wychodzą z niej i wchodzą w regularnych odstępach, w bardzo uporządkowany sposób (w przekroju rdzeń kręgowy przypomina motyla).
Włókna neuronu ruchowego opuszczają przód rdzenia kręgowego i biegną do mięśni, przekazując im informacje o dobrowolnym ruchu płynące z mózgu. Aksony neuronów czuciowych przenoszą informacje z ciała do tylnej części rdzenia kręgowego i tworzą połączenia z neuronami drugiego rzędu, które przekazują informacje do mózgu. Aksony neuronów ruchowych i czuciowych łączą się w nerwach obwodowych.
Przesyłanie informacji Na obwodowy układ nerwowy składają się wszystkie nerwy wychodzące z mózgu i rdzenia kręgowego. Ma on dwa różne elementy. Pierwszym jest somatyczny układ nerwowy, złożony z włókien nerwów czuciowych i ruchowych, które przenoszą informacje między ciałem a rdzeniem kręgowym – ta część bierze udział w doznaniach fizycznych i kontroli ruchów dobrowolnych. Drugim składnikiem jest autonomiczny układ nerwowy, który kontroluje serce, gruczoły dokrewne i niepodlegające świadomej kontroli mięśnie gładkie w naczyniach krwionośnych, oczach i jelitach.
Umysł, tajemnicza forma materii wydzielana przez mózg.
Ambrose Bierce, 1911
Autonomiczny układ nerwowy można podzielić na współczulny (inaczej sympatyczny) i przywspółczulny (parasympatyczny) – obie gałęzie pełnią przeciwstawne funkcje. Współczulny układ nerwowy wykorzystuje neuroprzekaźnik noradrenalinę do zwiększania częstości akcji serca, rozszerzania źrenic i dróg oddechowych oraz ograniczania przepływu krwi do układu pokarmowego. Efekty działania układu współczulnego przygotowują organizm do działania, tak zwanej reakcji „walki–ucieczki”. Natomiast przywspółczulny układ nerwowy wykorzystuje neuroprzekaźnik acetylocholinę do zwężenia źrenic i dróg oddechowych, spowolnienia akcji serca i nasilenia funkcji trawiennych.
Nerwy czaszkowe też są częścią obwodowego układu nerwowego. Wychodzą z pnia mózgu i przekazują informacje między mózgiem a narządami zmysłów. Nerw błędny, inaczej dziesiąty nerw czaszkowy, jest najdłuższy i rozgałęzia się aż do serca, klatki piersiowej i brzucha.
W KILKU SŁOWACH
Układ nerwowy jest niezwykle złożony i wysoce uporządkowany.
więcej..
