61 godzin - ebook

TYM RAZEM NIKT NIE WYRZUCA REACHERA Z MIASTA.
KAŻDA GŁOWA I PIĘŚĆ MOŻE SIĘ PRZYDAĆ!

Miła starsza pani z Bolton w Dakocie Południowej ma zeznawać w procesie przeciwko przywódcy gangu motocyklowego handlującego amfetaminą. Najpierw jednak musi przeżyć. A do tego będzie potrzebowała pomocy. Tymczasem policja nie wie, w co włożyć ręce – pilnować pobliskiego więzienia, gdzie przetrzymywany jest oskarżony, czy świadka, którego ktoś na pewno będzie próbował uciszyć? Prawdopodobnie ktoś spoza Bolton.

Jak Jack Reacher, jadący autobusem, który trzydzieści kilometrów od miasteczka wpada w poślizg. Najchętniej natychmiast opuściłby to miejsce, bo śnieg i mróz to nie jego klimaty. Tylko że jako ostatni sprawiedliwy po prostu nie lubi ludzi czyhających na życie starszych pań. Żeby uratować właśnie tę, musi się dowiedzieć kilku rzeczy. Na przykład tego, jaką tajemnicę skrywa pobliska opuszczona baza wojskowa.LEE CHILD

Brytyjski pisarz, od 1998 r. mieszkający w Nowym Jorku. W 2009 r. wybrany na prezesa stowarzyszenia Mystery Writers of America, a w 2020 r. zasiada w kapitule Nagrody Bookera. W Wielkiej Brytanii studiował prawo, potem pracował w teatrze i telewizji Granada. Zwolniony po 18 latach w wyniku restrukturyzacji, zainwestował w karierę literacką. W 1997 r. ukazała się jego pierwsza powieść – Poziom śmierci. Zdobyła Anthony Award za najlepszy debiut kryminalny i zapoczątkowała serię thrillerów ze wspólnym bohaterem, byłym żandarmem wojskowym Jackiem Reacherem, do której należą m.in.: Echo w płomieniach, Siła perswazji, Jednym strzałem (zekranizowane jako Jack Reacher z Tomem Cruise’em w roli tytułowej), Elita zabójców, Jutro możesz zniknąć, 61 godzin, Czasami warto umrzeć, Ostatnia sprawa, Nigdy nie wracaj (Tom Cruise ponownie wcielił się w Reachera w ekranizacji tej powieści), Zmuś mnie, Sto milionów dolarów czy Nocna runda.

leechild.comTego autora

Jack Reacher

POZIOM ŚMIERCI

UPROWADZONY

WRÓG BEZ TWARZY

PODEJRZANY

ECHO W PŁOMIENIACH

W TAJNEJ SŁUŻBIE

SIŁA PERSWAZJI

NIEPRZYJACIEL

JEDNYM STRZAŁEM

BEZ LITOŚCI

ELITA ZABÓJCÓW

NIC DO STRACENIA

JUTRO MOŻESZ ZNIKNĄĆ

61 GODZIN

CZASAMI WARTO UMRZEĆ

OSTATNIA SPRAWA

POSZUKIWANY

NIGDY NIE WRACAJ

SPRAWA OSOBISTA

ZMUŚ MNIE

STO MILIONÓW DOLARÓW

ADRES NIEZNANY

NOCNA RUNDA

CZAS PRZESZŁY

ZGODNIE Z PLANEM

oraz

NAJLEPSZE AMERYKAŃSKIE OPOWIADANIA KRYMINALNE 2010
(współautor)1

Czternasta pięćdziesiąt pięć. Dokładnie sześćdziesiąt jeden godzin, zanim to się wydarzy. Adwokat wjechał na pusty parking. Ziemię pokrywała trzycentymetrowa warstwa świeżego śniegu, dlatego przez minutę grzebał się, zakładając śniegowce. W końcu wysiadł, postawił kołnierz płaszcza i podszedł do wejścia dla odwiedzających. Z północy wiał przenikliwy wiatr sypiący grubymi płatkami śniegu. Sto kilometrów dalej szalała śnieżyca. W radiu bez przerwy o tym trąbili.

Adwokat wszedł do środka i strząsnął śnieg z butów. Nie było kolejki – to nie był normalny dzień odwiedzin. Przed sobą miał wyłącznie puste pomieszczenie, pusty taśmociąg z urządzeniem prześwietlającym, bramkę wykrywacza metali oraz trzech rozleniwionych strażników. Nie znał ich, mimo to skinął im głową. Stali po tej samej stronie co on. Więzienie to świat zerojedynkowy. Albo jest się za kratkami, albo nie. Oni nie byli. On też nie.

Na razie.

Wziął z chybotliwego stosu szarą plastikową tacę i położył na niej zwinięty płaszcz. Zdjął marynarkę, złożył ją i położył na płaszczu. W więzieniu było gorąco. Taniej kupić więcej oleju opałowego, niż zapewnić osadzonym po dwa komplety garderoby, jeden na lato i drugi na zimę. Słyszał wydawane przez nich odgłosy: brzęk metalu i stukanie o beton, rozlegające się od czasu do czasu dzikie wrzaski i niski pomruk rozmów, a wszystko to stłumione przez zbiegające się pod ostrymi kątami korytarze i wiele zamkniętych drzwi.

Adwokat opróżnił kieszenie spodni z kluczyków, portfela, komórki i drobnych monet i położył te wszystkie ciepłe osobiste przedmioty na marynarce. Wziął do ręki szarą plastikową tacę, ale nie umieścił jej na taśmociągu. Zaniósł ją do małego okienka w ścianie i zaczekał, aż weźmie ją kobieta w mundurze i da mu w zamian numerek.

Stając przed bramką wykrywacza metali, poklepał się po kieszeniach i popatrzył na strażników, jakby czekał na zaproszenie. Zachowanie wyuczone na lotnisku. Strażnicy pozwolili, by stał tak przez minutę: mały nerwowy mężczyzna bez marynarki i z pustymi rękami. Bez teczki. Bez notesu. Nawet bez długopisu. Nie przyjechał tu, by udzielić porady. Przyjechał, by ją otrzymać. Nie żeby mówić, lecz by słuchać. I z całą pewnością nie zamierzał zapisywać tego, co usłyszy, na żadnym skrawku papieru.

Strażnicy dali znak, żeby przechodził. Zapaliło się zielone światełko i nie odezwał się sygnał alarmowy, ale pierwszy strażnik i tak sprawdził go ręcznym wykrywaczem, a drugi obmacał. Trzeci zaprowadził go w głąb kompleksu przez szereg drzwi zaprojektowanych tak, by nie mogły się otworzyć, dopóki nie zamkną się poprzednie i następne, przez korytarze krzyżujące się tak, by spowolnić tempo ucieczki, obok grubych zielonych szyb, za którymi widać było czujne twarze.

Hol wejściowy był zuniformizowany: linoleum na podłodze, zielona farba na ścianach i jarzeniówki pod sufitem. Miał połączenie ze światem zewnętrznym: kiedy otwierano drzwi, do środka wpadało zimne powietrze, na podłodze widniały plamy soli i kałuże topiącego się śniegu. Wewnątrz więzienie było inne. Nie miało połączenia ze światem. Nie było tam widać nieba, nie było pogody. Nikt nie przejmował się wystrojem wnętrz: wszędzie surowy beton, wytarty i lśniący tam, gdzie dotykały go rękawy i ramiona, w innych miejscach matowy i zakurzony. Pod stopami szorstka szara farba, dokładnie taka sama jak w garażu entuzjasty motoryzacji. Śniegowce adwokata głośno na niej skrzypiały.

Rozmównice były cztery. Każda stanowiła pozbawiony okien betonowy sześcian, przedzielony przez długi blat oraz zamontowane nad nim pancerne szyby. Pod sufitem paliły się okratowane lampy. Na betonowym blacie nadal widać było ślady szalunku. Trzy grube szyby zachodziły na siebie, żeby rozmawiający mogli się słyszeć. Centralna szyba miała wycięty otwór na dokumenty. Tak samo jak w banku. Obie połowy pomieszczenia miały swoje krzesło i swoje drzwi. Idealnie symetryczne. Adwokaci wchodzili z jednej strony, osadzeni z drugiej. Później wychodzili tą samą drogą, którą przyszli, każdy w swoją stronę.

Strażnik otworzył drzwi z korytarza i zrobił dwa kroki do środka, żeby sprawdzić, czy wszystko jest w porządku. Następnie stanął z boku i wpuścił do rozmównicy adwokata. Ten wszedł i zaczekał, aż strażnik zamknie za sobą drzwi. Kiedy prawnik został sam, usiadł i zerknął na zegarek. Spóźnił się osiem minut. Jechał wolno z powodu pogody. Spóźnienie w innym wypadku świadczyłoby o braku profesjonalizmu i szacunku. Ale spotkanie w więzieniu różniło się od innych. Dla więźniów czas nie ma znaczenia.

Po kolejnych ośmiu minutach w ścianie za szybami otworzyły się drugie drzwi. Strażnik wszedł do środka, sprawdził pomieszczenie, po czym cofnął się i do rozmównicy, powłócząc nogami, wszedł więzień. Klient adwokata. Biały, zupełnie łysy i z olbrzymią nadwagą, ubrany w pomarańczowy więzienny strój. Nogi w kostkach i ręce w nadgarstkach miał skute łańcuchami, które wydawały się delikatne niczym biżuteria. Miał mętne oczy, uległą, bezmyślną twarz i przez cały czas poruszał ustami jak ograniczona umysłowo osoba usiłująca zapamiętać skomplikowaną informację.

Drzwi w ścianie się zamknęły.

Więzień usiadł.

Adwokat przysunął swoje krzesło do blatu.

Więzień zrobił to samo.

Symetrycznie.

– Przepraszam za spóźnienie – powiedział adwokat.

Więzień nie odpowiedział.

– Co słychać? – zapytał prawnik.

Więzień nie odpowiedział.

Adwokat milczał. W rozmównicy było gorąco. Minutę później więzień zaczął mówić, recytować, przekazywać instrukcje, zdania i akapity, których nauczył się na pamięć. „Zwolnij trochę”, prosił co jakiś czas adwokat i za każdym razem facet przerywał, czekał chwilę, a potem zaczynał na nowo, od początku poprzedniego zdania, nie zmieniając ani trochę tempa i melodii wypowiedzi. Jakby nie potrafił komunikować się w inny sposób.

Podobnie jak inni prawnicy, adwokat uważał, że ma bardzo dobrą pamięć, zwłaszcza do szczegółów. Wysiłek, z jakim starał się wszystko dokładnie zapamiętać, odwracał jego uwagę od treści otrzymywanych instrukcji, mimo to, zanim więzień skończył i odchylił się do tyłu, prawnik zdążył naliczyć w nich czternaście różnych przestępczych propozycji.

Nie odezwał się ani słowem.

– Zapamiętał pan wszystko? – zapytał więzień.

Adwokat pokiwał głową, a jego rozmówca zapadł w bydlęcy bezruch. Przypominał pasącego się na polu cierpliwego osła. Czas dla więźniów nie ma znaczenia. Zwłaszcza dla tego. Adwokat odsunął krzesło i wstał. Drzwi się otworzyły i wyszedł na korytarz.

Piętnasta pięćdziesiąt pięć.

Zostało sześćdziesiąt godzin.

Na adwokata czekał ten sam strażnik. Dwie minuty później znów znalazł się na parkingu. W holu włożył ciepłe ubranie i schował do kieszeni wszystkie swoje rzeczy. Ich swojski, znajomy ciężar dodawał mu otuchy. Śnieg rozpadał się na dobre, zrobiło się chłodniej, wiał silniejszy wiatr. Zapadał szybki wczesny zmierzch. Adwokat siedział przez chwilę z uruchomionym silnikiem i włączonym ogrzewaniem fotela. Wycieraczki zgarniały na lewo i prawo śnieg z przedniej szyby. Wreszcie ruszył powoli i zatoczył szeroki krąg. Opony samochodu skrzypiały na świeżym śniegu, przednie światła wycinały jasne łuki w zadymce. Podjechał do bramy w ogrodzeniu z siatki, odczekał swoje i kiedy sprawdzono mu bagażnik, ruszył prostą długą drogą, która prowadziła przez miasto do autostrady.

• • •

Czternaście przestępczych propozycji. Czternaście przestępstw, jeśli przekaże te propozycje i zostaną zrealizowane, co z pewnością nastąpi. Właściwie piętnaście przestępstw, ponieważ on sam stanie się wówczas współsprawcą. A może nawet dwadzieścia osiem przestępstw, jeżeli prokurator uzna, że jest współsprawcą czternastu oddzielnych przestępstw, co może zrobić po prostu dla jaj. Dwadzieścia osiem powodów, by okryć się hańbą, stracić prawo wykonywania zawodu, wylądować na ławie oskarżonych, a potem za kratkami. Prawie na pewno do końca życia, ze względu na charakter jednej z propozycji, i to pod warunkiem, że uda się zawrzeć ugodę sądową. Wolał nie myśleć o tym, co będzie, jeśli ugoda nie zostanie zawarta.

Adwokat wjechał na autostradę i wybrał wolny, lewy pas. Wszędzie wirowały gęste płatki śniegu, szare w zapadającym zmroku. Ruch był niewielki. W jego kierunku jechały z rzadka pojedyncze samochody i ciężarówki, niektóre szybciej, inne wolniej, i tak samo wyglądało to po drugiej stronie. Trzymając jedną ręką kierownicę, uniósł się w fotelu i wyjął komórkę. Zważył ją w dłoni. Ma trzy wyjścia. Pierwsze: nic nie robić. Drugie: zadzwonić pod numer, pod który kazano mu zadzwonić. Trzecie: zadzwonić pod numer, pod który rzeczywiście powinien zadzwonić, czyli w tym przypadku dziewięćset jedenaście, a następnie do lokalnej policji, do drogówki, do rady adwokackiej i do swojego prawnika.

Wybrał drugą opcję, co było do przewidzenia. Opcja numer jeden przesunęłaby tylko problem do chwili, kiedy by go dopadli. Opcja numer trzy gwarantowała mu pewną śmierć, po wielu godzinach, a może nawet dniach strasznych cierpień. Był małym nerwowym mężczyzną, żadnym tam bohaterem.

Wystukał numer, pod który kazano mu zadzwonić.

Sprawdził go dwa razy, po czym wcisnął zielony guzik i podniósł komórkę do ucha, co w wielu stanach stanowiłoby dwudzieste dziewiąte popełnione przez niego wykroczenie.

Ale nie w Dakocie Południowej.

Jeszcze nie.

Marna pociecha.

W słuchawce zabrzmiał męski głos, który słyszał już wcześniej cztery razy. Ochrypły i szorstki, przepojony czymś w rodzaju zwierzęcej drapieżności. Brzmiący, zdaniem prawnika, zupełnie jak głos z innego świata.

– Wal, chłopie – ponaglił głos wesoło i z okrutną satysfakcją, jakby jego właściciel napawał się swoją absolutną władzą, a także strachem, dyskomfortem i odrazą adwokata.

Prawnik przełknął ślinę i zaczął recytować, instrukcje, zdania i akapity w prawie identyczny sposób, w jaki zostały przekazane jemu. Zaczął mówić jedenaście kilometrów i siedem minut przed mostem na autostradzie. Ten most nie był właściwie podobny do mostu. Poziom jezdni nie zmienił się, obniżył się tylko trochę przylegający do niej teren, przechodząc w szeroki płytki jar. Przez większą część roku jar był suchy, ale za pięć miesięcy miały nim spłynąć wiosenne wody. Drogowcy zbudowali przepust i umieścili pod jezdnią czterdzieści betonowych rur, żeby woda nie podmywała co rok fundamentów. Ten system dobrze sprawdzał się wiosną, miał jednak pewną wadę, która dawała o sobie znać zimą. Aby jej zaradzić, drogowcy umieścili z obu stron mostu tablice z napisem: UWAGA GOŁOLEDŹ.

Adwokat prowadził samochód i mówił. W siódmej minucie monologu doszedł do najmniej zawoalowanej i najbardziej oczywistej i brutalnej z czternastu propozycji. Wyrecytował ją do telefonu w taki sam sposób, w jaki usłyszał ją w więzieniu, to znaczy neutralnym, pozbawionym emocji tonem. Facet o ochrypłym głosie zarechotał i adwokatem wstrząsnął dreszcz. Zrodzony w jego wnętrzu spazm moralnej odrazy spowodował, że zadrżały mu ramiona i przesunęła się nieco dłoń, w której trzymał komórkę.

A także ręka trzymająca kierownicę.

Przednie koła samochodu wpadły w poślizg na moście i kiedy zbyt wolno skorygował tor jazdy, tylne koła zarzuciły raz, drugi i trzeci. Adwokat przejechał w poprzek trzy pasy i w tumanach śniegu zobaczył nadjeżdżający z naprzeciwka autobus. Biały, wielki autobus, który pędził prosto na niego. Tylna część mózgu adwokata uznała, że kolizja jest nieunikniona. Przednia zaś odparła, że nie, że ma jeszcze trochę czasu i miejsca, a od nadjeżdżającego pojazdu dzielą go środkowy pas i dwie metalowe bariery. Przygryzł wargę, przestał ściskać kurczowo kierownicę, wyrównał kierunek jazdy i autobus przejechał siedem metrów obok niego, dokładnie równoległym torem.

Adwokat wypuścił powietrze z płuc.

– Co jest? – zapytał głos w słuchawce.

– Wpadłem w poślizg – odparł adwokat.

– Dokończ to, co masz do powiedzenia, dupku – mruknął jego rozmówca.

Prawnik przełknął ślinę i podjął przerwaną relację, zaczynając od początku poprzedniego zdania.

• • •

Kierowca jadącego w przeciwnym kierunku białego autobusu pracował w swoim zawodzie od dwunastu lat. W małym światku jego wyspecjalizowanej profesji trudno byłoby znaleźć kogoś lepszego. Miał odpowiednie papiery, ukończył odpowiednie szkolenia i dysponował odpowiednim doświadczeniem. Nie był już młody, ale nie był też stary. Mentalnie i psychicznie znajdował się gdzieś na szerokim plateau zdrowego rozsądku, dojrzałości i szczytowych możliwości. Jechał zgodnie z rozkładem. Nie spieszył się. Nie był pijany ani naćpany.

Ale był zmęczony.

Od prawie dwóch godzin wpatrywał się w jednolitą ścianę śniegu. W odległości stu metrów ujrzał samochód, który sunął bokiem w jego stronę. Zmęczenie spowodowało, że zareagował o ułamek sekundy za późno, a napięcie w odrętwiałym ciele sprawiło, że była to reakcja zbyt gwałtowna. Szarpnął kierownicą, jakby chciał uchylić się przed ciosem. Zbyt mocno i zbyt późno. A poza tym niepotrzebnie. Samochód, który wpadł w poślizg, wyrównał tor jazdy i był za nimi, zanim przednie koła autobusu zaczęły manewr. A właściwie, zanim próbowały go wykonać. Koła wjechały na lód na moście dokładnie w tym samym momencie, w którym układ kierowniczy kazał im skręcić, w wyniku czego straciły przyczepność i wpadły w poślizg. Autobus miał nadmiernie obciążony tył. Był tam wielki żeliwny blok silnika. Zbiornik z wodą. Toaleta. Zupełnie jakby mieli z tyłu wahadło. Dlatego tył autobusu zapragnął wyprzedzić jego przód. Nie udało mu się to, jednak zatoczył dość duży łuk. Kierowca zareagował prawidłowo. Próbował skontrować, ale przednie koła nie miały przyczepności. Nie odpowiadały na ruch kierownicy. Tył autobusu wyrównał, a potem zaczął się przesuwać w drugą stronę.

Kierowca walczył zaciekle przez trzysta metrów. Dwanaście długich sekund, które wydawały się dwunastoma długimi godzinami. Przekręcił wielkie plastikowe koło kierownicy w lewo, przekręcił w prawo, próbując opanować poślizg, próbując z niego wyjść. Ale poślizg nie dawał się opanować. Nabierał impetu. Wielkie ciężkie wahadło z tyłu sunęło raz w jedną, raz w drugą stronę. Miękkie resory zgrzytały i podrygiwały. Wysoki autobus przechylał się i zbaczał z kursu. Jego tył zatoczył się czterdzieści pięć stopni w lewo, a potem czterdzieści pięć stopni w prawo. UWAGA GOŁOLEDŹ. Autobus minął ostatni z betonowych przepustów i przednie koła odzyskały przyczepność, ale stało się to w momencie, gdy byli zwróceni ukosem do pobocza. Cały autobus obrócił się w tę stronę, jakby wykonywał zgodny z prawem rozkaz. Jakby chciał znowu okazać posłuszeństwo. Kierowca ostro zahamował. Autobus, nie zmieniając kierunku, zwolnił.

Ale niewystarczająco.

Przednie opony przecięły białą ciągłą linię, przecięły pobocze i zjechały do wypełnionego śniegiem i zamarzniętym błotem płytkiego rowu. Podwozie szorowało po skraju jezdni jeszcze przez trzy metry, a potem autobus zatrzymał się przechylony w dół, w jednej trzeciej w rowie i w dwóch trzecich na poboczu. Komora silnika zawisła nad prawym pasem ruchu. Przednie koła zatrzymały się w miejscu, z którego nie sposób było ruszyć. Silnik zgasł i słychać było tylko syk stygnących na śniegu gorących części, łagodne posapywanie pneumatycznych hamulców i krzyki pasażerów, które bardzo szybko ucichły.

• • •

Pasażerowie stanowili jednorodną grupę, wszyscy z wyjątkiem jednego. Dwadzieścioro siwowłosych staruszków plus młodszy mężczyzna, w autobusie, w którym było czterdzieści miejsc siedzących. Wśród emerytów było dwanaście wdów i cztery pary. Pochodzili z Seattle i brali udział w zorganizowanej przez Kościół wycieczce krajoznawczej. Obejrzeli właśnie Miasteczko na Prerii i jechali na zachód do Mount Rushmore. Obiecano im, że zahaczą o geograficzny środek Stanów Zjednoczonych i zwiedzą parki narodowe i prerię. Fajna trasa, ale zła pora roku. Dakota Południowa w zimie nie należy do zbyt gościnnych miejsc. Stąd pięćdziesięcioprocentowa zniżka na bilety, które i tak nie były drogie.

Nietypowym pasażerem był mężczyzna o co najmniej trzydzieści lat młodszy od najmłodszego z wycieczkowiczów. Siedział samotnie trzy rzędy za ostatnim z emerytów. Był kimś w rodzaju pasażera na gapę. Dołączył do wycieczki tego samego dnia, na stacji benzynowej na wschód od miasteczka o nazwie Cavour. Za Miasteczkiem na Prerii, przed muzeum Dakotaland. Bez żadnego wyjaśnienia. Po prostu wsiadł do autobusu. Niektórzy widzieli, jak rozmawiał wcześniej z kierowcą i jak z ręki do ręki przeszły pieniądze. Nikt nie wiedział, co o tym myśleć. Skoro zapłacił za przejazd, nie jest pasażerem na gapę, ale pasażerem trzeciej klasy. Kimś zbliżonym do autostopowicza.

Tak czy inaczej, uznano go za dość miłego faceta. Małomówny i grzeczny, był jakieś trzydzieści centymetrów wyższy od najwyższego ze staruszków i sprawiał wrażenie bardzo silnego. Nie miał urody filmowego amanta, ale nie był też brzydki. Przypominał sportowca, który właśnie zakończył karierę. Być może futbolistę. Był ubrany w wyłożoną na spodnie pogniecioną koszulę i ocieplaną płócienną kurtkę. Nie miał żadnych bagaży, co było dziwne. Generalnie jednak dobrze było mieć kogoś takiego na pokładzie, zwłaszcza że okazał się osobą kulturalną i w żaden sposób im nie zagrażał. Groźne zachowanie u mężczyzny tych rozmiarów byłoby niestosowne. Dobre maniery u mężczyzny tych rozmiarów były czarujące. Kilka co śmielszych wdów zastanawiało się, czy nie wdać się z nim w pogawędkę, lecz facet raczej do tego nie zachęcał. Przez większą część podróży spał, a na wszelkie próby nawiązania kontaktu odpowiadał grzecznie, lecz krótko, w sposób zupełnie pozbawiony treści.

Wiedzieli jednak przynajmniej, jak się nazywa. Jeden z mężczyzn przedstawił mu się, gdy wracał z toalety z tyłu autobusu. Wysoki nieznajomy spojrzał na niego z wyżyn swojego fotela i zawahał się, jakby się zastanawiał, czy opłaca mu się zareagować. W końcu uścisnął wyciągniętą rękę.

– Jack Reacher – powiedział.2

Reacher obudził się, kiedy jego głowa uderzyła pod wpływem siły odśrodkowej o szybę. Natychmiast zdał sobie sprawę, gdzie jest. W autobusie. Przez następny ułamek sekundy obliczał szanse wyjścia z poślizgu. Śnieg, lód, rozsądna szybkość, nieduży ruch. Uderzymy w środkową barierkę albo zjedziemy do rowu. W najgorszym razie przewrócimy się na bok. Specjalnie go to nie przerażało. Z pewnością bardziej ucierpią siedzący przed nim staruszkowie. Ale prawdopodobnie nikt nie zginie. Bardziej martwiło go to, co będzie potem. Dwadzieścia starszych osób, przerażonych, być może rannych, pokaleczonych, połamanych, uwięzionych w rozbitym autobusie w środku śnieżycy, całe kilometry od ludzkich siedzib.

Niedobrze.

Przez następnych jedenaście i pół sekundy przytrzymywał się, czego się dało, walcząc z inercją zarzucającego raz w prawo, raz w lewo autobusu. Był najdalej w tyle siedzącym pasażerem, i to nim najbardziej miotało. Ludźmi siedzącymi z przodu miotało słabiej. Ale mieli kruche kości. Widział, jak głowy latają im na boki. Widział w lusterku wstecznym twarz kierowcy. Facet się nie poddawał. Nieźle. Ale walka była przegrana. Luksusowy autokar niełatwo się prowadzi. Za komfort trzeba płacić. Reacher odwiedził z jakiegoś powodu Marshall w Minnesocie i zabrał go stamtąd facet, który jechał do Huronu w Dakocie Południowej. Nie wiadomo dlaczego, nie chciał go jednak dowieźć do końca i wysadził przy stacji benzynowej na obrzeżach Cavour. Co z początku nie wróżyło dobrze, ponieważ Cavour nie jest raczej dużym węzłem komunikacyjnym.

Ale gdy Reacher wypił dwie filiżanki kawy, na stację zajechał czterdziestomiejscowy luksusowy autokar i wysiadło z niego tylko dwadzieścia osób, co oznaczało, że są wolne miejsca. Kierowca wyglądał na bezpośredniego faceta, więc Reacher zwrócił się do niego w bezpośredni sposób. Dwadzieścia dolców za podwiezienie do Rapid City? Facet zażądał czterdziestu i zgodził się na trzydzieści. Reacher wsiadł do autobusu i spędził cały dzień w dogadanych warunkach. Komfort zawdzięczali miękkim resorom oraz tłumiącemu wstrząsy układowi kierowniczemu, które w tym momencie nie okazały się zbyt pomocne.

Siedem sekund później Reacher patrzył jednak w przyszłość z większym optymizmem. Kierowca zdjął nogę z gazu i autokar zwalniał. Trudno było odnieść takie wrażenie, ale było to oczywiste. Wynikało z prostych praw fizyki. Zasady dynamiki Newtona. Jeśli nie wpadnie na nich inny pojazd, będą się przez jakiś czas telepali i w końcu staną, być może w poprzek drogi, być może tyłem do kierunku jazdy, ale na kołach i zdolni do dalszej podróży.

Nagle poczuł, że przednie koła znów łapią przyczepność, i zobaczył, że autobus zjeżdża z drogi. Co było złe. Kierowca wdepnął jednak mocno hamulec i w końcu z głośnym łomotem i zgrzytem zatrzymali się w połowie na jezdni, a w połowie poza nią, co było w porządku. Tyle że tył autobusu zawisł teraz nad pasem ruchu, co nie było w porządku, i umilkły wszelkie mechaniczne odgłosy, co sugerowało, że pojazd nie nadaje się do jazdy, i było zdecydowanie nie w porządku.

Reacher obejrzał się i zobaczył, że z tyłu nie zbliżają się do nich żadne światła. Na razie. Wstał, przeszedł na przód i zobaczył przed sobą zaśnieżony płaski teren. Żadnych urwisk, żadnych wąwozów. Nie grozi im nagły przechył przy zmianie środka ciężkości. W związku z tym Reacher cofnął się i zaczął namawiać staruszków, żeby przeszli do przodu. Jeśli wpadnie na nich osiemnastokołowa ciężarówka, oderwie najwyżej tył autobusu, nikogo nie zabijając. Ale staruszkowie byli w szoku i nie chcieli się przenosić. Siedzieli bez ruchu. Reacher wrócił więc do kierowcy, który też siedział nieruchomo na fotelu, mrugając, przełykając ślinę i czekając, aż obniży mu się poziom adrenaliny.

– Dobra robota, chłopie – pochwalił go Reacher.

Kierowca pokiwał głową.

– Dzięki – mruknął.

– Uda ci się wyjechać z tego rowu?

– Nie wiem.

– A jak ci się wydaje?

– Chyba nie.

– Dobra. Masz flary? – spytał Reacher.

– Co takiego?

– Flary. Tył autobusu sterczy nad pasem ruchu.

Facet przez chwilę nie odpowiadał. Był oszołomiony. Potem pochylił się, otworzył schowek przy swoich stopach i wyjął trzy ostrzegawcze flary, matowoczerwone tekturowe tuby ze stalowymi szpikulcami na końcu.

– Masz apteczkę? – chciał wiedzieć Reacher, biorąc je od niego.

Facet znów pokiwał głową.

– Sprawdź, czy pasażerowie nie odnieśli jakichś obrażeń. Zachęć ich, żeby przenieśli się jak najbliżej do przodu. Najlepiej, żeby siedli razem w przejściu. Jeśli ktoś na nas wpadnie, oberwiemy w tyłek.

Facet kiwnął głową po raz trzeci, a potem otrząsnął się jak pies i zaczął działać. Wyjął apteczkę z drugiego schowka i wstał z fotela.

– Najpierw otwórz drzwi – powiedział Reacher.

Facet wcisnął przycisk i drzwi z sykiem się otworzyły. Do środka wpadło mroźne powietrze i tumany śniegu. Zamieć rozszalała się na dobre.

– Zamknij za mną drzwi – polecił Reacher. – Nie trać ciepła.

Następnie zeskoczył do rowu, pobrnął po lodzie i błocie w stronę pobocza, wdrapał się na jezdnię i pobiegł do końca autobusu. Śnieg sypał mu w twarz. Trzymając się wyznaczającej pas linii, przebiegł trzydzieści kroków wzdłuż trasy, którą pokonali. Zakrzywiona trajektoria. Trzydzieści kroków, trzydzieści metrów. Trzydzieści metrów na sekundę równa się stu ośmiu kilometrom na godzinę, a nie brakuje szaleńców, którzy będą pędzili sto dziesięć nawet przy szalejącej śnieżycy. Pochylił się i wbił szpikulec flary w jezdnię. Na drugim końcu zapalił się samoczynnie szkarłatny płomień. Reacher przebiegł kolejnych trzydzieści kroków. Zapalił kolejną flarę. Przebiegł jeszcze trzydzieści i zapalił trzecią, żeby dopełnić ostrzegawczą sekwencję: trzy sekundy, dwie, jedna, zjeżdżaj na lewy pas, do cholery.

A potem wrócił biegiem do autobusu, przebrnął przez rów i walił w drzwi tak długo, aż kierowca przestał opatrywać poszkodowanych i mu otworzył. Reacher wsiadł. Razem z nim do środka wpadł tuman śniegu. Zdążył porządnie zmarznąć. Skostniały mu stopy i twarz. A w autobusie zrobiło się wyraźnie chłodniej. Okna z jednej strony już były zasypane śniegiem.

– Powinieneś włączyć silnik i ogrzewanie – zwrócił się do kierowcy.

– Nie mogę. Mogło dojść do przerwania przewodu paliwowego. Szorowaliśmy podwoziem o asfalt.

– Na dworze nie poczułem zapachu paliwa – powiedział Reacher.

– Nie wolno mi ryzykować. Wszyscy żyją. Nie chcę, żeby spłonęli w pożarze.

– Wolisz, żeby zamarzli na śmierć?

– Zajmij się udzielaniem pierwszej pomocy. Ja spróbuję wykonać parę telefonów.

Reacher ruszył więc przejściem na tył i zaczął oglądać staruszków. Kierowca załatwił pierwsze dwa rzędy. To było jasne. Czwórka siedzących przy oknach pasażerów miała plastry Band-Aid tam, gdzie skaleczyli się o metalową framugę szyby. Za komfort trzeba płacić. Lepszy widok, ale i większe ryzyko. Jedna z kobiet miała plaster również po drugiej stronie twarzy, prawdopodobnie tam, gdzie uderzył ją głową mąż podrygujący niczym szmaciana lalka.

Pierwsze złamanie było w trzecim rzędzie. Delikatna starsza pani, drobna jak ptaszek. Kiedy autobus zmienił kierunek, przechyliła się w prawo, a potem w lewo. Okno rąbnęło ją w ramię. Pod wpływem uderzenia złamał się obojczyk. Reacher poznał to po tym, jak ściskała swoją rękę.

– Czy mogę rzucić na to okiem, proszę pani? – zapytał.

– Nie jest pan lekarzem.

– Szkolono mnie w wojsku.

– Był pan sanitariuszem?

– Byłem żandarmem. Mieliśmy szkolenie z udzielania pierwszej pomocy.

– Zimno mi.

– To pod wpływem szoku – wyjaśnił Reacher. – I pada śnieg.

Odwróciła się do niego twarzą, wyrażając w ten sposób zgodę. Reacher dotknął przez bluzkę jej obojczyka. Kość była delikatna jak ołówek. Pękła w połowie długości. Czyste złamanie. Nieskomplikowane.

– To coś poważnego? – zapytała.

– Bynajmniej. Obojczyk wykonał swoje zadanie. To taki rodzaj bezpiecznika. Łamie się, żeby uchronić nas przed urazem ramienia i szyi. Szybko i łatwo się zrasta.

– Muszę iść do szpitala?

Reacher pokiwał głową.

– Zawieziemy tam panią.

Ruszył dalej. W czwartym rzędzie był skręcony, a w piątym złamany nadgarstek. Poza tym łącznie trzynaście skaleczeń, dużo drobnych stłuczeń i ogólny szok.

Temperatura szybko spadała.

Przez tylną boczną szybę Reacher widział flary. Nadal się paliły, trzy szkarłatne purchawki jaśniejące w tumanach śniegu. Poza tym nie widać było żadnych świateł. Ruch wstrzymany. Wrócił z pochyloną głową do kierowcy, który siedział na swoim fotelu i gapił się w przednią szybę, trzymając w prawej ręce otwartą komórkę i bębniąc palcami lewej w kierownicę.

– Mamy problem – oznajmił.

– Jakiego rodzaju?

– Zadzwoniłem pod dziewięćset jedenaście. Patrole drogówki są sto kilometrów na północ i sto kilometrów na wschód od nas. Nadchodzą dwie wielkie śnieżyce. Jedna z Kanady, druga od Wielkich Jezior. Dzieją się dantejskie sceny. Wszystkie wozy holownicze są zajęte. Mają karambole na sto samochodów. Ta autostrada jest zamknięta za nami i przed nami.

Ruch wstrzymany.

– Gdzie jesteśmy?

– W Dakocie Południowej.

– Wiem o tym.

– Więc wiesz, co mam na myśli. Poza Sioux Falls i Rapid City to zadupie. A nie jesteśmy w pobliżu Sioux Falls ani Rapid City.

– W pobliżu musi być jakieś miasto.

– Na GPS-ie widzę miejscowość, która nazywa się Bolton. Może trzydzieści kilometrów stąd. Ale nie jest duża. Po prostu kropka na mapie.

– Możesz załatwić zastępczy autobus?

– Przyjechaliśmy ze Seattle. Być może uda się go ściągnąć cztery dni po śnieżycy.

– Czy w tym Bolton mają posterunek policji?

– Czekam na odpowiedź.

– Może są tam jakieś wozy holownicze?

– Na pewno. Przynajmniej jeden. Stoi przy stacji benzynowej i nadaje się do ściągnięcia zepsutego półtoratonowego pick-upa. Ale nie pojazdu tej wielkości.

– A ciągniki rolnicze?

– Potrzebowaliby ich przynajmniej osiem. I grube łańcuchy.

– No to jakiś szkolny autobus. Pasażerowie mogliby się przesiąść.

– Chłopcy z drogówki nas nie zostawią. Dotrą tutaj.

– Jak się nazywasz? – zapytał Reacher.

– Jay Knox.

– Musi pan myśleć z wyprzedzeniem, panie Knox. Patrol z drogówki dojedzie do nas w najlepszym razie za godzinę. Przy tej pogodzie za dwie. Zważywszy, z czym muszą się uporać, za trzy. Więc musimy coś wymyślić, bo za godzinę ten autobus zmieni się w lodówkę. Za dwie godziny te starowinki zaczną padać jak muchy. Może nawet szybciej.

– Więc za czym głosujesz?

Reacher miał zamiar odpowiedzieć, lecz w tym samym momencie zadzwoniła komórka Knoxa. Facet odebrał i jego twarz na chwilę się rozjaśniła, a potem znów nachmurzyła.

– Dzięki – mruknął, po czym rozłączył się i spojrzał na Reachera. – Jak się okazuje, w Bolton jest komisariat policji. Wysyłają kogoś, ale mają własne problemy, i to zajmie trochę czasu.

– Ile?

– Co najmniej godzinę.

– Jakiego rodzaju problemy?

– Nie powiedzieli.

– Będziesz musiał uruchomić silnik.

– Pasażerowie mają płaszcze.

– To nie wystarczy.

– Boję się pożaru.

– Ropa jest o wiele mniej łatwopalna niż benzyna.

– Jesteś jakimś ekspertem?

– Służyłem w wojsku. Wszystkie ciężarówki i humvee mają silniki Diesla. Nie bez powodu. – Reacher obejrzał się za siebie. – Masz latarkę? I gaśnicę?

– Dlaczego pytasz?

– Sprawdzę podwozie. Jeśli nie zobaczę niczego podejrzanego, stuknę dwa razy w podłogę. Wtedy uruchomisz silnik i jeśli coś się zapali, ugaszę to, stuknę raz, a ty wyłączysz silnik.

– No, nie wiem...

– To najlepsze, co możemy zrobić. A coś zrobić musimy.

Knox milczał przez chwilę. W końcu wzruszył ramionami, otworzył kolejne schowki i wyjął z nich srebrną latarkę Maglite i gaśnicę. Reacher wziął je, zaczekał, aż Knox otworzy drzwi, po czym zeskoczył do rowu i wkroczył w widmowy szkarłatny świat flar. Tym razem obszedł autobus od przodu, bo jego lewy bok był zawieszony nad asfaltem na dłuższym odcinku niż prawy. Czołganie się po zamarzniętym błocie nie było zbyt pociągające. Czołganie się po asfalcie wydawało się minimalnie lepsze.

Odnalazł wlew paliwa, po czym położył się na śniegu, wsunął pod autobus i zapalił latarkę. Gruba rura biegnąca od wlewu paliwa do baku była nienaruszona. Sam bak, wielki, ucięty pod kątem prostym cylinder, był lekko porysowany i powgniatany, lecz nic z niego nie ciekło. Przewód paliwowy biegnący do tyłu, w stronę komory silnika, raczej nie wzbudzał podejrzeń. Śnieg przesiąkł przez kurtkę i koszulę Reachera, który poczuł na skórze lodowatą wilgoć.

Zadrżał.

Uderzył dwa razy szerszym końcem latarki w podłogę.

Usłyszał terkot przekaźników, a potem rzężenie i świst pompy paliwowej. Sprawdził bak. Sprawdził przewód tak daleko, jak pozwalało mu światło latarki. Następnie odepchnął się nogami i wsunął głębiej pod autobus.

Żadnych przecieków.

Rozrusznik zaczął się obracać.

Silnik zaskoczył. Zaklekotał, zadygotał i teraz pracował z głośnym łomotem.

Nic nie przecieka.

Nic się nie pali.

Żadnych oparów.

Zmagając się z zimnem, odczekał jeszcze minutę, wykorzystując ten czas na sprawdzenie innych rzeczy. Wielkie opony wyglądały dobrze. Poobijana była część wieszaków przedniego zawieszenia, a podłoga luku bagażowego powgniatana w paru miejscach. Kilka mniejszych przewodów i rurek było zmiażdżonych i poprzerywanych. Jakaś firma ubezpieczeniowa w Seattle dostanie do zapłacenia spory rachunek.

Wygramolił się spod autobusu, wstał i otrzepał. Ubranie mu przemokło. Wokół niego wirowały płatki śniegu, duże i ciężkie. Na ziemi leżała świeża sześciocentymetrowa warstwa białego puchu. Ślady jego butów sprzed czterech minut były już przysypane. Idąc po nich, wrócił do rowu i stanął przed drzwiami. Knox na niego czekał. Drzwi się otworzyły i Reacher wsiadł do autobusu. Tuman śniegu wpadł za nim z szumem do środka. Reacher zadrżał. Drzwi się zamknęły.

Silnik zgasł.

Knox usiadł na swoim fotelu i wcisnął przycisk. Reacher usłyszał, jak daleko z tyłu rozrusznik kręci się, jazgocze, wyje i rzęzi.

Bez skutku.

– Co zobaczyłeś tam na dole? – zapytał Knox.

– Zniszczenia – odparł Reacher. – Dużo rzeczy jest poobijanych.

– Poprzerywane przewody?

– Kilka.

Knox pokiwał głową.

– Przewód paliwowy jest prawdopodobnie urwany – stwierdził. – Zużyliśmy to, co w nim było, i do silnika nie dopływa więcej paliwa. Poza tym mogą nie działać hamulce. Może dlatego silnik nie chce pracować.

– Zadzwoń znowu na policję w Bolton – poradził mu Reacher. – Żarty się skończyły.

Knox wybrał numer, a Reacher wrócił do pasażerów. Zdjął płaszcze z górnych półek i kazał emerytom je włożyć. A także czapki, rękawiczki, szaliki i wszystko, co mają.

On sam nie miał nic. Tylko to, w czym był, a to, w czym był, było mokre i zimne. Temperatura jego ciała spadała. Drżał, niezbyt mocno, ale bezustannie. Za komfort trzeba płacić. Życie bez bagażu ma wiele plusów. Ale ma również poważne minusy.

Wrócił do Knoxa. Przez szpary w drzwiach wpadało powietrze. Z przodu autobusu było zimniej niż z tyłu.

– I co? – zapytał.

– Przyślą samochód najszybciej, jak to możliwe – odparł Knox.

– Jeden samochód to za mało.

– Powiedziałem im to. Opisałem, jaki mamy problem. Obiecali, że coś zorganizują.

– Widziałeś wcześniej takie śnieżyce?

– To nie jest śnieżyca. Śnieżyca jest sto kilometrów stąd. My jesteśmy na jej skraju.

Reacher zadrżał.

– Czy przemieszcza się w naszą stronę? – zapytał.

– Z pewnością.

– Jak szybko?

– Nie pytaj.

Reacher zostawił kierowcę, wrócił na tył, usiadł na podłodze przy toalecie, za ostatnimi siedzeniami, i oparł się mocno plecami o tylną ściankę, mając nadzieję, że ogrzeje się w cieple, które wydziela stygnący silnik.

Czekał.

Szesnasta pięćdziesiąt pięć.

Zostało pięćdziesiąt dziewięć godzin.