Anatola Sterna związki z kinematografią - ebook

Anatol Stern (1899–1968) był nie tylko poetą awangardowym, prozaikiem, dramatopisarzem oraz tłumaczem, lecz przede wszystkim wielkim miłośnikiem sztuki filmowej – publicystą i teoretykiem oddanym sprawom kina, a także pierwszym w kinematografii polskiej zawodowym scenarzystą z prawdziwego zdarzenia, przy którego udziale nakręcono ponad trzydzieści filmów. Mimo iż nie sposób pisać o wczesnej historii kina rodzimego, nie wymieniając jego nazwiska, ta część twórczości Sterna nie doczekała się dotychczas żadnej obszernej publikacji. Niniejsza monografia wypełnia ową lukę. Może zwrócić uwagę czytelników zainteresowanych kulturą dwudziestolecia międzywojennego, okresu Polski Ludowej i PRL-u, kwestią współpracy pisarzy ze środowiskiem filmowym czy też badaniami archiwalnymi.

„Janusz Lachowski podjął temat mało znany i ambitny, problematykę, która wymaga kompetencji zarówno literaturoznawczych, jak i filmoznawczych. Poza tym, co warto podkreślić, optyka tej monografii odbiega znacznie od powszechnej wiedzy i wyobrażeń związanych ze stosunkowo mało znanym dzisiaj twórcą, Anatolem Sternem, kojarzonym zwykle z nurtem poezji futurystycznej. Mamy więc do czynienia z rozprawą w znacznej mierze prekursorską, porządkującą i pogłębiającą wiedzę o ważnej w polskiej literaturze i filmie postaci, eksplikującą niezwykle rozległy wątek w życiu tego oryginalnego i – nie ma już chyba wątpliwości – wielostronnie uzdolnionego twórcy”.

Z recenzji prof. dra hab. Jacka Dąbały


Janusz Lachowski – filmoznawca, literaturoznawca i badacz rękopisów. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej, na tej uczelni uzyskał także stopień doktora nauk humanistycznych. Zajmuje się głównie początkami kina polskiego, prasą i myślą filmową lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku, awangardą filmową i literacką, jak również relacjami pomiędzy literaturą a kulturą audiowizualną.

WPROWADZENIE

ROZDZIAŁ 1 Dlaczego Anatol Stern zainteresował się sztuką filmową?

1.1. Od pisarzy schyłku dziewiętnastego wieku do twórców Drugiej Awangardy. Literaci a dziesiąta muza

1.2. Rekwizytornia filmowa w poezji (i prozie)

1.3. Działalność na rzecz kultury filmowej

ROZDZIAŁ 2 Anatola Sterna wizja dziesiątej muzy na łamach prasy i innych wydawnictw filmowych

2.1. Jako redaktor

2.2. Świadectwo ewolucji myśli filmowej

2.3. Publicystyka filmowa

2.3.1. Krytyka filmów

2.3.2. Krytyka organizacji produkcji filmowej

2.4. Rozważania teoretyczne

2.4.1. Kino a teatr

2.4.2. Film niemy a film dźwiękowy

2.4.3. Fotogenia

2.4.4. Sztuka scenariopisarska

ROZDZIAŁ 3 W kontekście międzywojennego kina gatunków i filmu awangardowego. Pierwszy etap twórczości scenariopisarskiej (1926–1939)

3.1. Czy kino polskie dwudziestolecia międzywojennego było bezwartościowe?

3.2. W roli scenarzysty i w oczach krytyki

3.3. Melodramat według Anatola Sterna

3.3.1. Nie tylko „w towarzystwie Mniszkówien i Marczyńskich”

3.3.2. Problem handlu kobietami

3.4. Kino historyczne według Anatola Sterna

3.4.1. Na tle rewolucji lat 1905–1907, Wielkiej Wojny i wojny polsko-bolszewickiej

3.4.2. Stern – Żeromski

3.4.3. Urok legendy a film kostiumowy

3.5. Komedia według Anatola Sterna

3.6. Stern i Themersonowie, czyli kilka uwag o filmie awangardowym

3.7. Projekty niezrealizowane

ROZDZIAŁ 4 W cieniu wojny. Drugi etap twórczości scenariopisarskiej (1939–1947)

4.1. Z Warszawy do Lwowa

4.2. Z Armią Polską na Wschodzie

4.3. Stworzenie ziemi

ROZDZIAŁ 5 W Polsce Ludowej i PRL-u. Trzeci etap twórczości scenariopisarskiej (1948–1968)

5.1. Kino realizmu socjalistycznego

5.2. Przodownik pracy (Górnicy)

5.3. Mikołaj Kopernik i Głupi mędrzec

5.4. Załoga Daru Pomorza (Dar Pomorza)

5.5. Inne projekty filmowe

ANEKS Dalsze losy Europy w świetle korespondencji wzajemnej Anatola Sterna i Stefana Themersona (1959–1968)

UWAGI KOŃCOWE

FILMY POWSTAŁE NA PODSTAWIE SCENARIUSZY STWORZONYCH LUB WSPÓŁTWORZONYCH PRZEZ ANATOLA STERNA

NIEZREALIZOWANE PROJEKTY FILMOWE ANATOLA STERNA

BIBLIOGRAFIA

DOKUMENTY AUDIALNE

SPIS ILUSTRACJI

INDEKS NAZWISK

SUMMARY