Aniołowie wg. Łysego Adama - ebook

ZAMIAST WSTĘPU…

Moja pozycja ma charakter popularnonaukowy inie jest „uniwersytecką rozprawą”, ale myślę, że jest jak to wmoim stylu niekonwencjonalna imoże zainteresować nie jednego czytelnika. Znam przeróżnych ludzi, wierzących, niewierzących, agnostyków iateistów. Zzasady nie chciałem, żeby ta pozycja była jakaś „nawiedzona”. Ciekawostki wstylu „Łysego Adama”, tak bym to ujął… Oczywiście powołuję się również na konkretne teksty. Mam nadzieję, że ta pozycja nie będzie schematyczna ibędzie inna od innych.

Anioł, po łacinie Angelus … Anioł to byt duchowy kojarzony wwielu koncepcjach religijnych najczęściej zposłańcem, obrońcą człowieka lub wykonawcą zamierzeń Boga. Występuje wwielu religiach iw różnych formach od starożytności do czasów współczesnych. Kojarzony ówczesnemu człowiekowi powszechnie zszeroko rozumianymi „wielkimi religiami”. Często Anioł przedstawiany jest jako komercyjny kicz, lub wykorzystywany zzasady jako „strach przeciwko” ibędący niejednokrotnie efektem frustracji różnych grup religijnych. Byłoby to jednak pewnym uproszczeniem… Anioł, jako byt duchowy znany był również wpradawnych cywilizacjach takich jak na przykład Mezopotamia, czy też Egipt. Występuje również wróżnych wizjach gnostycznych, okultyzmie, przeróżnych interpretacjach złożoności świata iszeroko rozumianej fantastyce. Etymologicznie patrząc na znaczenie słowa anioł, zarówno wtłumaczeniu hebrajskim, greckim, czy też łacińskim zawsze pojawia się słowo „Posłaniec”. Jednak zgodnie zwieloma wierzeniami itradycjami istnieją aniołowie zbuntowani, którzy są przeciwieństwem owych „dobrych posłańców”.

Aniołowie…Temat szeroki. Dla jednych realni posłańcy dla innych wytwór ludzkiej wyobraźni idodatek dekoracyjny popkultury. Każdy człowiek ma jednak inne wyobrażenia tych tajemniczych istot. Tak też było ijest wróżnych kręgach kulturowych ireligiach, choć podobieństwa często są widoczne.

Książka dedykowana jest dla ludzi zainteresowanych czymś poza utartymi schematami, niezależnie czy wierzą wbyty zwane aniołami, czy też nie wierzą. Ciekawostki znane ite mniej znane. Choć jak wspomnę później na temat ciał eterycznych aniołów, które zgodnie zwyobrażeniami św. Tomasza zAkwinu są jedynie bytami duchowymi, warto zaznaczyć, że ich natura zgodnie zwierzeniami miała bardziej skomplikowana formę. Dawniej twierdzono, że aniołowie mają „spirytualna materię”. Zjednej strony „wierzono, że aniołowie nie posiadają ludzkich ciał imiały być amaterialne, az drugiej strony ich natura jest gęsta imaterialna. Bardzo skomplikowanie to brzmi, co pokazuje, że onaturze tych bytów duchowych nie wiele wiemy.SKRZYDLACI ICI BEZ SKRZYDEŁ

__ Pierwsze skojarzenie anioła. Tajemnicza postać ze skrzydłami. Choć wwierzeniach itradycji nie wszyscy aniołowie zawsze „prezentowali się” wskrzydłach. Jak podają stare teksty religijne naprawdę zróżnych kultur iwieków aniołowie przybierali często postać zwykłych ludzi, do złudzenia przypominających człowieka zkrwi ikości. Jednak śledząc historię wierzeń wte dość intrygujące istoty można dojść do wniosku, że wwielu przypadkach miały one zdolność materializowania się wróżne byty, wtym na podobieństwo ludzkie, choć powszechnie przyjmuje się, że są to byty duchowe. Ciekawego spostrzeżenia dokonał również uznawany za świętego wwielu Kościołach chrześcijańskich Augustyn zHippony (Aurelius Augustinus) ur. w354 r. Pisał, że _„Anioł oznacza funkcję, nie naturę. Pytasz, jak się nazywa ta natura?-Duch. Pytasz ofunkcję?-Anioł. Przez to czym jest, jest duchem, aprzez to, co wypełnia, jest aniołem”._ Aniołowie jak to ktoś zmędrców powiedział działali poza schematami religijnymi isformalizowanymi strukturami tworzonymi często przez niedoskonałych ludzi, jednak zawsze byli od niepamiętnych czasów wkulturach ireligiach świata.CO MA PIES WSPÓLNEGO ZANIOŁEM?

Wwielu kulturach niektóre zwierzęta miały wyjątkowy charakter izdaniem wielu nietypowe zdolności „duchowe”.

W większości były to psy, ale nie tylko. Dla osób, które widzą związek anioła zpsem nasuwa się starotestamentowa, biblijna księga Tobiasza (lub wniektórych przekładach Tobita), gdzie pies staje się wiernym towarzyszem anioła Rafała. Pies często pojawia się na różnych religijnych obrazach, freskach, czasem jest wtle niczym obserwator. Sam pies, jako bardzo popularne iw zasadzie chyba najstarsze znane zwierzę domowe zdaniem niektórych badaczy ma swój pierwowzór wwilku, szakalu…Pies pojawia się na przestrzeni wieków jako pomocnik, często również obrońca. Znany iszanowany już wstarożytności, co potwierdzają napisy klinowe zMezopotamii. Wniektórych kręgach psy (tak jak koty wstarożytnym Egipcie) uznawane były za święte zwierzęta. Dla przykładu święte psy trzymano wsanktuarium Asklepiosa wEpiadurze, gdzie miały między innymi leczyć chorych lizaniem. Oczywiście bywają wkulturze również odniesienia negatywne do psa, ale generalne kojarzy on się jako przyjaciel-niby anioł człowieka wsensie przenośnym. Pies wmitologiach pojawiał się jako strażnik świata podziemnego, ratownik człowieka, pomagał przy zmartwychwstaniu. Wstarożytności na przykład stawiano figurkę psa, który niczym dobry anioł miał strzec jak wierzono przed działaniem złych mocy idemonów imiał jak wierzono magiczną moc odstraszania złych itajemniczych mocy. Podobno do dnia dzisiejszego uParsów spadkobierców kultury Persów, wyznawców zaratusztrianizmu jednej znajstarszych starożytnych religii panuje zwyczaj, że gdy umiera ktoś zbliskich jest przyprowadzany pies, aby powstrzymał przy umieraniu demony, które próbowałyby „przejąć” duszę umierającego. Nie jest też tajemnicą, że psy przewidują iodczuwają czasem chorobę swego pana, zdarzają się wędrówki na cmentarz i„czuwania” nad grobem, oczym czasem słyszymy wmediach. Wstarożytnych kulturach pies wiązał się również zpodziemnym światem zmarłych. Wczasach wypraw krzyżowych rycerze często posiadali symbole psa na tarczach, co też miało rzekomo chronić ich przed nieszczęściami.

Wbiblijnej tradycji starotestamentowej pies pojawia się jako towarzysz Rafała, anioła Bożego. Ciekawa księga biblijna, gdzie oryginalny język nie jest do końca znany, gdyż zaginął, spisany wjęzyku semickim ijak niektórzy badacze twierdzą, że może nawet hebrajskim, czy aramejskim. Wtej księdze znajduje się właśnie wątek psa ianioła. Autor tekstu biblijnego wskazuje na realizm wiary wanioły podkreślając wtym przypadku rolę anielskiego stróża. Od strony formalnej Księga Tobiasza należy do ksiąg deuterokanonicznych, więc nie zawsze „Kościoły chrześcijańskie wswych Tradycjach” wpraktyce „wpinaną” do obowiązujących „natchnionych” kanonów swoich przekładów Pisma Świętego, czyli wpraktyce zbioru Pism uznanych za święte zróżnych epok historycznych. Ato jednak starożytny święty tekst dla wielu. Jednak sobory isynody czasów starożytnego kościoła „widzą” wksiędze natchnienie iświętość. Często jednak otwartym pozostaje pytanie: Kto to ustala? Jakie pisma mają wchodzić lub nie wchodzić wobowiązujący kanon. Agdzie apokryfy iinne zaginione teksty? Amoże inne też były autentyczne lub przedstawiały „inna prawdę”. Te pytania zadaje sobie wiele ludzi. Wtreści księgi dotknięty ślepotą ojciec wysyła syna po pieniądze, ten wtrasie spotyka anioła Rafała, nie wiedząc wcześniej ojego tożsamości. Ciekawa opowieść pełna przygód izwrotów akcji. Wtle niebezpieczny demon Asmodeusz (Azmodan, Asmodeus), niszczący izabijający mężów pewnej kobiety iinne ciekawostki…Warto poczytać. Krótka księga, aczyta się ja jak świetne, dynamiczne opowiadanie. Fragment księgi Tobiasza, gdzie mowa oaniele ipsie: _„Chłopiec wyruszył wdrogę wraz zaniołem, pies podbiegł także itowarzyszył im.”,_ inny fragment wspominający otowarzyszeniu psa wpodróży do Kaserin, które leżało naprzeciw Niniwy: _„(…) Apies biegł znimi, przed nim iprzed Tobiaszem”_. Niektórzy wierzący są przekonani, że pies jest wyjątkowym zwierzęciem „czującym iwidzącym” rzeczy duchowe iniewidzialne dla człowieka, atekst ten ma potwierdzać jakiś tajemniczy związek miedzy aniołem, aczłowiekiem. Zdaniem wielu psy ikoty widzą także duchy przenikające do mieszkań idomów, aich obecność ma być wyczuwalna właśnie przez te zwierzęta. Jednak pies wydaje się być „częstszym” świadkiem rzeczy niewytłumaczalnych.

Przyjaciel człowieka, jakim jest pies też był wróżnych mitologiach iwierzeniach przedstawiany niejednoznacznie. Zjednej strony towarzyszy dobrym ludziom, wbiblijnej Księdze Tobiasza aniołowi Rafałowi iczłowiekowi, mało tego pies widział więcej niż człowiek izasady był przedstawiany pozytywnie, widzący iczujący również złe duchy istarający się bronić człowieka. Jednak wlicznych mitologiach psy są również strażnikami przejścia do innego świata, zwiastunami śmierci i„obserwatorami”. Widziałem wróżnych miejscach kilka obrazów odwołujących się do wierzeń, gdzie pies był niejako wtle, obserwujący „całą sytuację”. To, że pies wwyobrażeniach miał znaczenie religijne świadczą między innymi starożytne „hybrydy” ogłowie psa, takie jak na przykład egipski Bóg Anubis, czy sumeryjska bogini Bau ogłowie psa. Również wmitologii greckiej pies miał swoje znaczenie. Był między innym strażnikiem wejścia do Hadesu. Czasem wejścia do zaświatów strzegły agresywne psy, jak to miało miejsce wmitologii nordyckiej, gdzie na straży stał pies Garm, apóźniej były to dwa psy Gifr ii Geri. Wspominając mitologie nordycką, również Odyn miał dwa wierne psy. Pies był też przedstawiany jako przewodnik dusz. Ciekawostką jest fakt, że wniektórych kulturach pies był zabijany na grobie swojego pana, aby mógł wejść, chronić ieskortować go wzaświatach. Wiarę wopiekuńcze psy można również spotkać wwierzeniach starej religii zaratrusztriańskiej, gdzie na zmarłych miały czekać przy moście dwa psy, by pomóc umarłym przez niego przejść. Dość zagadkowa bywa również hinduska opowieść, gdzie wmicie okrólu Pandawów Judhisztkirze wwyprawie do nieba zpięcioma braćmi towarzyszy im właśnie pies. Dostawszy się wkońcu do nieba wszyscy poza królem umierają zwycieczenia, apies okazuje się _Dharmą,_ czyli prawem. Często widziało się to nawiązanie do „prawdziwego przyjaciela człowieka”. Jednak wniektórych legendach niektóre psy przedstawiane są jako agresorzy, czarne psy oczerwonych oczach, „wysłannicy piekieł”. Od wieków wmitologiach iwierzeniach przedstawiane były jako strażnicy, wierni swoim panom, kimkolwiek oni byli wsensie pozytywnym, czy tez negatywnym. Dla miłośników kotów warto wspomnieć, że również te zwierzęta miały swoje miejsce wwierzeniach isłynęły zduchowych możliwości. Były czczone wstarożytnym Egipcie. Koty, tak jak psy miały wyczuwać również wwielu kulturach obecność duchów. Duchy nie widoczne dla większości ludzi, jako niematerialne byty miały być wyczuwalne przez koty. Na etapie dziejów bywało również tak, że koty, szczególnie czarne kojarzone były zdiabłem. Czego to ludzka wyobraźnia nie wymyśli…ANIOŁOWIE STRÓŻE…

Najbardziej z„klasycznych aniołów”, który jest blisko ludzi.. Wwielu systemach religijnych sprawuje bezpośrednią iwręcz personalną opiekę iochronę nad człowiekiem. Według starożytnych wierzeń ą duchami przeznaczonymi do usług ipomocy. Występowali wróżnych kulturach, między innymi worfickich, miały otaczać tron bóstwo, ale również opiekować się ludźmi. Dla przykładu misteria frygijskiego boga Sabatiosa wspominają anioła, który wprowadzał zmarłych do grona błogosławionych. Różni artyści przedstawiali często aniołów towarzyszących człowiekowi wobliczu śmierci. Jest pewien charakterystyczny obraz przedstawiający „tunel” do światłości, gdzie podążające dusze wludzkim cielesnym wyobrażeniu do owego światła otoczone są aniołami. Wiara wopiekuńcze anioły kształtowała się na przestrzeni wieków. Za jednego zpierwszych znanych filozofów, który miał wypracować dokładniejszą naukę oaniołach był Porfiriusz zTyru, żyjący wlatach 233-304, którego koncepcje zostały rozwinięte wpóźniejszym okresie. Zdaniem Porfiniusza całe powietrze ma być wypełnione demonami, podczas, gdy siedzibą aniołów ma być eter lub empireum. Aniołowie mają należeć do istot przewyższających człowieka. Według tego starożytnego mędrca aniołowie mają pozostawiać przyjemny zapach, choć są niewidoczni jego zdaniem dla człowieka. Jego zdaniem aniołowie wgodzinie śmierci mają uwalniać człowieka wsensie uwolnienia duszy zmaterii, co wsposób znaczący odbiło się wwielu wierzeniach chrześcijańskich, gdzie tak naprawdę sporo przejęto zpogańskich koncepcji odrywania ciała od duszy. Już wpierwszych wiekach chrześcijaństwa wierzono wopiekę aniołów, czego przykładem może być starożytny fragment tekstu _Pasterza Hermasa_, który wywodzi się zprzełomu Ii II wieku. Oto fragment: _„To są święci aniołowie Boga, stworzeni jako pierwsi. Im powierzył Pan całe stworzenie swoje, aby je rozwijali, budowali inimi rządzili._ Niektórzy aniołowie stróże są wymienieni zimienia. _„Pan posłał swego anioła, który nazywa się Thegri; ma on pieczę nad dzikimi zwierzętami”._ Czyli wynika ztego, że zwierzęta też mogą mieć swojego „anioła”. Tak zwani Ojcowie Kościoła rozpisywali się na temat aniołów coraz bardziej. Dla przykładu św. Justyn żyjący wpierwszych wiekach chrześcijaństwa pisał tak: _Opiekę nad ludźmi iwszystkim, co znajduje się pod niebem powierzył aniołom, których na to właśnie przeznaczył”._ Inny mędrzec chrześcijański Atenagoras żyjący wII wieku pisał zkolei tak: _„Bóg stworzył substancję aniołów dla sprawowania opieki nad tym, co urządził awszystko po to, by Bóg sprawował ogólną igłówną opatrzność nad wszystkim, natomiast ustanowieni przez Niego aniołowie opiekowali się poszczególnymi cząstkami wszechrzeczy”._ Ciekawych obserwacji dokonał również starożytny Orygenes, bardzo barwna iniejednoznaczna postać, na pewnym etapie nawet uznawany prawie za heretyka, ale to już odrębna historia. Jednak wkontekście szeroko rozumianej teologii, angelologii był inspiracja dla późniejszych teologów. Ao aniołach pisał tak: _„Dla kierowania wszystkim, został ustanowiony jakiś anioł nad ziemią, inny został postawiony nad wodami, inny nad powietrzem, czwarty wreszcie nad ogniem. Pewien anioł został ustanowiony nad słońcem, inny nad księżycem, jeszcze inni aniołowie nad gwiazdami. Owi zatem aniołowie, zktórymi przebywamy, dopókim jesteśmy na ziemi, cieszą się, albo smucą znaszego powodu (…)_ Orygenes pisał również oinnych tajemniczych aniołach, wszyscy mieli „stróżową rolę”. Przytaczam kolejny starożytny fragment jego pism: _„Świat potrzebuje również aniołów stojących na czele wojsk ziemskich. Potrzebuje także aniołów opiekujących się rozrodem zwierząt, roślinami, zasiewami (…) Ale potrzebuje też aniołów przewodzącym świętym działaniom, aniołów uczących poznania wiecznej światłości, poznania tajemnic Bożych iwiedzy osprawach boskich. Bacz zatem, abyś nie sprawił, iż znajdziesz się między aniołami rządzącymi dzikimi bestiami, jeśli będziesz wiódł życie zwierzęce, albo między tymi, którzy rządzą sprawami ziemskimi (…)_ Wracając jednak do jednego znajstarszych tekstów pierwotnego chrześcijaństwa _Pasterz Hermasa_ zawierał następujący tekst oAniele Stróżu, atakże o„jego przeciwieństwie” : „_Posyła mnie najczcigodniejszy zaniołów, abym ztobą mieszkał przez resztę dni twego życia (…) Dwaj aniołowie są zczłowiekiem: jeden anioł sprawiedliwości, adrugi anioł zła. Anioł sprawiedliwości jest delikatny, cichy, skromny, spokojny. Kiedy on przyjdzie do twego serca zaraz zaczyna mówić ztobą otym, co sprawiedliwe, czyste iświęte, oumiarkowaniu, owszelkich czynach sprawiedliwych, wielkich ichwalebnych cnotach. Kiedy to wszystko budzi się wtwoim sercu, wiedz, że anioł sprawiedliwości jest ztobą. Ufaj zatem jemu ijego dziełom. Ateraz przyjrzyj się, jakie są dzieła anioła zła. Jest on przede wszystkim skłonny do gniewu, złośliwy, bezrozumny, aczyny jego złe iprzynoszące upadek sługom Bożym. Kiedy on przyjdzie do twego serca, poznasz go po jego czynach”._ Przypomina to taki symboliczny obrazek jak jeden anioł szepcze do jednego ucha, adrugi anioł-demon do drugiego. Atekst jest naprawdę stary (II wiek). __ Aniołowie Stróże nie są wyobrażeniem czysto judeochrześcijańskim. Te tajemnicze opiekuńcze byty duchowe występowały już wwielu innych systemach religijnych jak na przykład uSumerów. Ciekawostka jest taka, że dla Sumerów boginią, która „nadzorowała” aniołów była Nodaba. Niektórzy widzą tu odniesienie do katolickiego kultu Marii, jako „Pani anielskiej”. Inni twierdzą, że chrześcijaństwo tak naprawdę przejęło wiele dawnych wierzeń ito wwielu aspektach dogmatycznych. Jeśli chodzi oKościół rzymskokatolicki, to poza licznymi tekstami teologicznymi oaniołach „występują” oni również w„oficjalnych dokumentach”. Wnauczaniu Urzędu Nauczycielskiego Kościoła, wtekstach Soboru Laterańskiego IV z1215 roku, czy też wtekstach Soboru Watykańskiego Iz 1870 roku. Dokumenty „wskazują: na realne istnienie tych istot duchowych: _„Aniołowie istnieją isą stworzeniami Bożymi (…) Są istotami duchowymi, nieśmiertelnymi, obdarzonymi poznaniem iwolnością”._ Dawne ludy takie jak Asyryjczycy, Babilończycy, Chaldejczycy, Akadyjczycy iinne starożytne ludy miały podobną wniektórych aspektach wiarę wsiły anielskie. Wykopaliska archeologiczne ibadanie historii potwierdza wiarę wanioły tamtejszych starożytnych ludów.

Wyznawcy żydowskiej Kabały zkolei zostrożnością podchodzą wstosunku do młodszych współwyznawców wkontekście nauki oaniołach uważając temat za dość niebezpieczny. Wszerokim rozumianym świecie niewidzialnym wtych wierzeniach występowały bardzo różne byty anielskie idobre izłe. Niektóre mogące doprowadzić młodego adepta nauki kabalistycznej do zguby. Kabała żydowska pełna jest mistycyzmu istopniowego wtajemniczania wnieznany świat. Księga kabalistyczna Zohar datowana na okres średniowieczny uczyła, że człowiek ma niejako dwóch aniołów stróżów, tego dobrego itego złego. Święty chrześcijaństwa Bazylii Wielki wIV wieku żywo głosił pogląd, że _„każdy wierny ma uswego boku anioła jako opiekuna istróża, by prowadził go do życia”._ __ W godzinie śmierci niektórzy wierzą, że to aniołowie zanoszą zmarłego przed oblicze Boga lub do raju czy nieba. Wiele osób widzi tu opiekuńczą rolę itwierdzi, że po śmierci „podróż” nadzoruje sam osobisty „Anioł Stróż”. Niektórzy wtych wierzeniach widzą odniesienia do nowotestamentowego fragmentu Ewangelii: _„Umarł żebrak ianiołowie zanieśli go na łono Abrahama”_ . Na pogrzebach rzymskokatolickich śpiewana jest pieśń „In paradisum”, która wwersji języka polskiego brzmi: _„Niech Aniołowie zawiodą Cię do Raju, agdy tam przybędziesz, niech przyjmą cię męczennicy iwprowadza cię do krainy życia wiecznego. Chóry Anielskie niechaj Cię podejmą iz Chrystusem Zmartwychwstałym miej radość wieczną.”_ Ciekawostką jest fakt, że pieśń ta była modyfikowana tekstowo.