Australia i jej rola w kształtowaniu procesów integracyjnych w obszarze Azji Pacyfiku - ebook

Australia jest wysoko rozwiniętą i stabilną gospodarką. Jej potencjał gospodarczy, w połączeniu z azjatyckim dynamizmem ekonomicznym, sprawia, że kraj ten trwale wpisał się w międzynarodowe procesy gospodarcze w obszarze Azji Pacyfiku.

Jakie uwarunkowania i mechanizmy kształtują obecnie, i mogą kształtować w przyszłości, wzajemne zależności pomiędzy Australią i innymi gospodarkami Azji Pacyfiku? Czy Australia ma szansę pozostać ogniwem wzrostu tych gospodarek? Czy wiek XXI, który w opinii wielu ekonomistów, będzie stuleciem gospodarczej przewagi Azji, będzie również okresem dobrej kondycji gospodarki Australii? Autor poszukuje odpowiedzi na te i podobne im pytania.

Książka (…) zasługuje na uwagę ze strony osób profesjonalnie zajmujących się tematyką stosunków międzynarodowych w aspekcie gospodarczym oraz zwykłego czytelnika mającego zamiar zapoznać się z tamtejszym ciekawym regionem świata i jego problemami gospodarczymi.

Z recenzji prof. UAM dr hab. M. Sprengela

Zaletą tekstu jest swoboda, z jaką Autor porusza się po analizowanej problematyce. (…) Autor przedstawił sytuację Australii w szerszym kontekście globalnych, regionalnych i bilateralnych procesów integracji gospodarczej – stąd nie należy tej pracy traktować jako jedynie książki nt. gospodarki Australii. Stanowi ona (…) bowiem rdzeń, dla plastycznego zaprezentowania obrazu sytuacji w zakresie procesów integracji gospodarczej w całym obszarze Azji Pacyfiku.

Z recenzji prof. SGGW dr hab. J.T. Krzyżanowskiego

Wybrane skróty  11

Wstęp  13

Rozdział 1. Integracja gospodarcza we współczesnej gospodarce światowej  17

1.1. Teoretyczne aspekty integracji gospodarczej  18

1.2. Formy i fazy międzynarodowej integracji gospodarczej  30

1.2.1. Zaawansowana współpraca gospodarcza  32

1.2.2. Strefa wolnego handlu 33

1.2.3. Unia celna  36

1.2.4. Wspólny rynek  38

1.2.5. Unia gospodarczo-walutowa  41

1.2.6. Pełna integracja ekonomiczna  43

1.3. Ekonomiczne efekty międzynarodowej integracji gospodarczej  43

1.4. Problem dezintegracji i erozji preferencji  46

1.5. Bilateralizm a międzynarodowa integracja gospodarcza  49

1.6. Australia wobec wielostronnego systemu handlu światowego GATT/WTO  57

1.6.1. Australia jako członek GATT  57

1.6.1.1. Udział w tworzeniu systemu  57

1.6.1.2. Negocjacje Rundy Urugwajskiej GATT. Grupa Cairns  59

1.6.1.3. Problem handlu rolnego  61

1.6.2. Australia w WTO  62

1.6.2.1. Zobowiązania wynikające z członkostwa 62

1.6.2.2. Ewolucja stanowiska Australii  63

1.6.2.3. Aktywność w ramach systemu rozstrzygania sporów  66

1.6.3. Australia a interesy gospodarek rozwijających się  68

1.6.4. System multilateralny a pogłębienie integracji gospodarczej – perspektywa Australii 69

Rozdział 2. Gospodarka Australii i jej pozycja międzynarodowa  71

2.1. Wewnętrzne uwarunkowania rozwoju gospodarczego Australii  71

2.1.1. Zasoby siły roboczej  72

2.1.2. Zasoby naturalne  76

2.1.3. Potencjał innowacyjny  79

2.2. Długofalowe tendencje rozwoju gospodarki Australii  85

2.2.1. Gospodarka Australii w okresie tradycyjnego podziału pracy w gospodarce światowej  85

2.2.2. Kierunki rozwoju gospodarczego Australii w okresie współczesnej gospodarki światowej  86

2.3. Produkt krajowy brutto w latach 1980-2012  88

2.3.1. Wielkość i dynamika  88

2.3.2. Struktura PKB  91

2.3.2.1. Rolnictwo  92

2.3.2.1.1. Uwarunkowania australijskiego rolnictwa  92

2.3.2.1.2. Wielkość i dynamika  93

2.3.2.1.3. Struktura produkcji rolnej  94

2.3.2.1.4. Polityka rolna  98

2.3.2.1.5. Potencjał eksportowy sektora rolnego  102

2.3.2.2. Przemysł  103

2.3.2.2.1. Wielkość i dynamika  104

2.3.2.2.2. Struktura branżowa  106

2.3.2.2.3. Implikacje wzrostu branży wydobywczej  107

2.3.2.2.4. Polityka przemysłowa  109

2.3.2.2.5. Potencjał eksportowy przemysłu  111

2.3.2.3. Usługi  111

2.3.2.3.1. Wielkość i dynamika  112

2.3.2.3.2. Struktura sektora usług  113

2.3.2.3.3. Sektor usług a stabilność gospodarki Australii  114

2.3.2.3.4. Polityka w sektorze usług  115

2.3.2.3.5. Potencjał eksportowy wybranych branż sektora usługowego  117

2.4. Handel zagraniczny w gospodarce Australii  124

2.4.1. Otwartość gospodarki  124

2.4.2. Obroty handlu zagranicznego  125

2.4.2.1. Wielkość i dynamika w latach 1980-2011  126

2.4.2.2. Struktura rzeczowa  129

2.4.2.2.1. Eksport  130

2.4.2.2.2. Import  130

2.4.2.3. Pozycja Australii w światowym handlu wybranymi surowcami 131

2.4.2.4. Struktura geograficzna  133

2.4.2.5. Terms of trade  136

2.4.2.6. Problem koncentracji handlu  138

2.4.3. Stosunki gospodarcze i liberalizacja handlu z wybranymi gospodarkami spoza Azji Pacyfiku  141

2.4.3.1. USA  141

2.4.3.2. Chile  144

2.4.3.3. Indie  145

2.4.3.4. Rada Współpracy Zatoki Perskiej  147

2.4.4. Ewolucja polityki handlowej Australii  148

2.5. Zagraniczne inwestycje bezpośrednie  154

2.5.1. Wielkości i dynamika  155

2.5.2. Struktura branżowa  156

2.5.3. Kraj pochodzenia  156

2.5.4. Udział w globalnych i regionalnych przepływach ZIB  159

2.5.5. Polityka wobec inwestycji zagranicznych  161

2.6. Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki Australii na tle krajów Azji Pacyfiku  163

Rozdział 3. Bilateralne stosunki gospodarcze z krajami Azji Pacyfiku jako przesłanka regionalnych procesów integracyjnych  171

3.1. Azja Pacyfiku w gospodarce światowej  172

3.1.1. Specyfika procesów integracyjnych w obszarze Azji Pacyfiku  175

3.1.2. Bilateralne strefy wolnego handlu w obszarze Azji Pacyfiku  176

3.2. Bilateralne stosunki gospodarcze z krajami Azji Północno-Wschodniej  180

3.2.1. Japonia  182

3.2.2. Chiny  187

3.2.3. Korea Południowa  193

3.2.4. Tajwan  197

3.3 Bilateralne stosunki gospodarcze z krajami ASEAN  200

3.3.1. Singapur  202

3.3.2. Tajlandia  205

3.3.3. Malezja  207

3.3.4. Indonezja  210

3.3.5. Filipiny  211

3.3.6. Wietnam  213

3.4. Bilateralne stosunki gospodarcze z Nową Zelandią  215

3.5. Priorytety Australii w negocjacjach bilateralnych stref wolnego handlu  221

3.6. Pomoc rozwojowa Australii a procesy integracyjne  223

3.6.1. Rozmiary pomocy rozwojowej  224

3.6.2. Beneficjenci pomocy bilateralnej  225

3.6.3. Obszary pomocy  228

3.6.4. Wspieranie instytucji międzynarodowych  229

3.6.5. Pomoc rozwojowa a interesy gospodarcze Australii. Przypadek granicy morskiej na Morzu Timorskim  231

3.6.6. Przyszłość australijskiej pomocy rozwojowej  234

Rozdział 4. Australia wobec regionalnej integracji gospodarczej: procesy wielostronne  237

4.1. Stanowisko Australii wobec integracji z gospodarkami Azji Pacyfiku  237

4.2. Egzemplifikacja procesów integracyjnych w regionie  240

4.2.1. Integracja gospodarek Pacyfiku  242

4.2.1.1. Wybrane aspekty procesu  242

4.2.1.2. Zaangażowanie Australii  244

4.2.2. ASEAN  247

4.2.2.1. Wybrane aspekty procesu  248

4.2.2.2. Zaangażowanie Australii  252

4.2.3. APEC  257

4.2.3.1. Wybrane aspekty procesu  257

4.2.3.2. Zaangażowanie Australii  258

4.2.4. Elementy integracji walutowej  259

4.2.4.1. Wybrane aspekty procesu  260

4.2.4.2. Zaangażowanie Australii  261

4.3. Partnerstwo Transpacyficzne jako przykład integracji międzyregionalnej  262

4.4. Inne inicjatywy integracyjne  266

4.5. Australia a Transatlantyckie Partnerstwo Handlowe i Inwestycyjne  270

4.6. Czynniki i uwarunkowania pogłębiania powiązań integracyjnych Australii w obszarze Azji Pacyfiku  271

4.6.1. Zapotrzebowanie surowcowe Chin i innych gospodarek azjatyckich  272

4.6.2. Kurs walutowy i „choroba holenderska”  277

4.6.3. Konkurencja ze strony innych dostawców surowców  281

4.6.3.1. Rosja  282

4.6.3.2. Mongolia  283

4.6.3.3. Kazachstan, Uzbekistan, Turkmenistan  284

4.6.4. Specyfika zaangażowania Australii w łańcuchy produkcyjne w regionie  285

4.6.5. Ukierunkowanie inwestycyjne  287

4.6.6. Przesunięcie strumieni handlu światowego w wyniku posunięć gospodarek Triady  291

4.6.7. Australia jako promotor regionalnej integracji gospodarczej  294

Podsumowanie i wnioski. Determinanty znaczenia Australii w procesach integracyjnych w obszarze Azji Pacyfiku  297

Australia and its role in shaping of the integration processes in the Asia Pacific  313

Bibliografia  323

Spis tabel  339

Spis rysunków  341

Aneks statystyczny  345