- W empik go
Bezpieczeństwo systemów informacyjnych - ebook
Bezpieczeństwo systemów informacyjnych - ebook
Przewodnik pokazuje:
- jak interpretować kwestie bezpieczeństwa systemów informacyjnych od ryzyka począwszy,
- jakimi standardami (normami) i metodami się posługiwać,
- do jakich wzorców dobrych praktyk sięgać,
- jakie ośrodki doskonalące te praktyki obserwować,
- z jakim środowiskiem specjalistów się konsultować.
Poradnik jest szczegółowy, w wielu fragmentach ma charakter list kontrolnych, które mają podpowiadać jakie problemy i rozwiązania rozważać.
Poradnik jest skierowany w pierwszej kolejności do administratorów bezpieczeństwa systemów informacyjnych, ale także do szeroko rozumianej kadry kierowniczej organizacji różnych branż, charakteru i wielkości, od której zależy faktyczne bezpieczeństwo. Także do specjalistów różnych profesji, którzy do zapewniania bezpieczeństwa mogą się w organizacjach przyczyniać. Rzecz bowiem w tym, że stan bezpieczeństwa budują stopniowo wszyscy, a zburzyć go może już jedna osoba.
Spis treści
Wstęp
1. Wprowadzenie
- 1.1. Co to jest bezpieczeństwo informacji?
- 1.2. Dlaczego zapewnianie bezpieczeństwa informacji jest potrzebne?
- 1.3. Cele, strategie i polityki w zakresie bezpieczeństwa informacji
- 1.4. Czynniki decydujące o bezpieczeństwie systemów informacyjnych
- 1.5. Jak określać wymagania bezpieczeństwa?
- 1.6. Zarządzanie bezpieczeństwem informacji
- 1.7. Standardy związane z zarządzaniem bezpieczeństwem systemów informacyjnych
- 1.8. Zarządzanie ryzykiem a zarządzanie bezpieczeństwem informacji
- 1.9. Punkt wyjścia zapewniania bezpieczeństwa informacji
- 1.10. Krytyczne czynniki sukcesu
2. Zarządzanie ryzykiem systemów informacyjnych
- 2.1. Nazewnictwo związane z zarządzaniem ryzykiem
- 2.1.1. Pojęcia podstawowe
- 2.1.2. Nazewnictwo modelu zarządzania ryzykiem
- 2.2. Struktura ryzyka
- 2.2.1. Ryzyko polityczne
- 2.2.2. Ryzyko organizacyjne
- 2.2.3. Ryzyko operacyjne
- 2.3. Czynniki ryzyka systemów informacyjnych
- 2.3.1. Ludzie
- 2.3.2. Procesy i systemy
- 2.3.2.1. Systemy teleinformatyczne
- 2.3.2.2. Dokumentacja wewnętrzna i zewnętrzna
- 2.3.2.3. Lokalizacja
- 2.3.3. Zdarzenia zewnętrzne
- 2.3.3.1. Zdarzenia przewidywalne i nieprzewidywalne
- 2.3.3.2. Zlecanie czynności na zewnątrz (outsourcing)
- 2.4. Procesy zarządzania ryzykiem systemów informacyjnych
- 2.5. Ustalenie oczekiwań wobec zarządzania ryzykiem
- 2.5.1. Podstawowe kryteria oceny ryzyka systemów informacyjnych
- 2.5.2. Zakres i granice procesu zarządzania ryzykiem systemów informacyjnych
- 2.5.3. Organizacja zarządzania ryzykiem systemów informacyjnych
- 2.6. Zarządzanie zasobami i aktywami systemów informacyjnych
- 2.6.1. Zapewnianie zasobów i aktywów oraz odpowiedzialność za nie
- 2.6.1.1.Inwentaryzacja zasobów i aktywów
- 2.6.1.2. Własność zasobów
- 2.6.1.3. Akceptowalne użycie zasobów
- 2.6.2. Klasyfikacja informacji
- 2.6.2.1. Zalecenia do klasyfikacji
- 2.6.2.2. Oznaczanie informacji i postępowanie z informacjami
- 2.6.3. Wartość biznesowa aktywów, zwłaszcza informacji
- 2.6.1. Zapewnianie zasobów i aktywów oraz odpowiedzialność za nie
- 2.7. Szacowanie ryzyka systemów informacyjnych
- 2.7.1. Analiza ryzyka systemów informacyjnych
- 2.7.1.1. Identyfikacja ryzyka
- 2.7.1.2. Oszacowanie (wycena) ryzyka
- 2.7.2. Ocena ryzyka systemów informacyjnych
- 2.7.1. Analiza ryzyka systemów informacyjnych
- 2.8. Postępowanie z ryzykiem systemów informacyjnych
- 2.8.1. Unikanie ryzyka
- 2.8.2. Przeniesienie ryzyka
- 2.8.3. Utrzymanie/akceptowanie ryzyka
- 2.8.4. Redukcja ryzyka
- 2.8.5. Środki sterowania bezpieczeństwem
- 2.8.6. Środki łagodzenia ryzyka (przeciwdziałanie)
- 2.8.7. Strategia łagodzenia ryzyka
- 2.9. Akceptacja ryzyka przez kierownictwo
- 2.10. Informowanie o ryzyku
- 2.11. Monitorowanie i przegląd ryzyka
- 2.12. Kluczowe role w procesie zarządzania ryzykiem
3. Zarządzanie ryzykiem w projektach systemów informacyjnych
- 3.1. Wprowadzenie
- 3.2. Kryteria sukcesu projektu
- 3.3. Procesy zarządzania ryzykiem projektowym
- 3.4. Planowanie zarządzania ryzykiem projektowym
- 3.5. Identyfikacja zagrożeń
- 3.6. Analiza ryzyka
- 3.7. Szacowanie prawdopodobieństwa i skutku ryzyka
- 3.8. Planowanie reakcji na ryzyko
- 3.9. Sterowanie ryzykiem
- 3.10. Monitorowanie ryzyka
4. Zarządzanie reakcją na incydenty związane z naruszaniem bezpieczeństwa informacji
- 4.1. Podstawowe zagadnienia i korzyści związane z zarządzaniem incydentami
- 4.2. Przykłady incydentów związanych z naruszaniem bezpieczeństwa informacji
- 4.3. Procedury w zarządzaniu incydentami
- 4.3.1. Planowanie i przygotowanie
- 4.3.2. „Stosowanie” - wdrożenie i eksploatacja
- 4.3.3. Przegląd
- 4.3.4. Doskonalenie
5. System Zarządzania Bezpieczeństwem Informacji (SZBI)
- 5.1. Ustanowienie SZBI
- 5.1.1. Zakres i granice SZBI
- 5.1.2. Polityka bezpieczeństwa i jej akceptacja przez kierownictwo
- 5.1.3. Polityka bezpieczeństwa informacji
- 5.1.4. Dokument polityki bezpieczeństwa informacji
- 5.1.5. Przegląd polityki bezpieczeństwa informacji
- 5.1.6. Strategia zarządzania ryzykiem
- 5.2. Wdrożenie i eksploatacja SZBI
- 5.3. Monitorowanie i przegląd SZBI
- 5.4. Utrzymanie i doskonalenie SZBI
- 5.5. Organizacja zapewniania bezpieczeństwa informacji
- 5.5.1. Organizacja wewnętrzna
- 5.5.1.1. Zaangażowanie kierownictwa w zapewnianie bezpieczeństwa informacji
- 5.5.1.2. Koordynacja zarządzania zapewnianiem bezpieczeństwa informacji
- 5.5.1.3. Przypisanie odpowiedzialności w zakresie zapewniania bezpieczeństwa informacji
- 5.5.1.4. Proces autoryzacji środków przetwarzania informacji
- 5.5.1.5. Umowy o zachowaniu poufności
- 5.5.1.6. Kontakty z organami władzy
- 5.5.1.7. Kontakty z grupami zaangażowanymi w zapewnianie bezpieczeństwa
- 5.5.1.8. Niezależne przeglądy bezpieczeństwa informacji
- 5.5.2. Strony zewnętrzne
- 5.5.2.1. Ryzyko związane ze stronami zewnętrznymi
- 5.5.2.2. Bezpieczeństwo w kontaktach z klientami
- 5.5.2.3. Bezpieczeństwo w umowach ze stroną trzecią
- 5.5.1. Organizacja wewnętrzna
- 5.6. Bezpieczeństwo zasobów ludzkich
- 5.6.1. Przed zatrudnieniem
- 5.6.1.1. Role i zakresy odpowiedzialności
- 5.6.1.2. Postępowanie sprawdzające
- 5.6.1.3. Zasady zatrudnienia
- 5.6.2. Podczas zatrudnienia
- 5.6.2.1. Odpowiedzialność kierownictwa
- 5.6.2.2. Uświadamianie, kształcenie i szkolenia z zakresu bezpieczeństwa informacji
- 5.6.2.3. Postępowanie dyscyplinarne
- 5.6.3. Zakończenie lub zmiana zatrudnienia
- 5.6.3.1. Odpowiedzialność związana z zakończeniem zatrudnienia
- 5.6.3.2. Zwrot zasobów
- 5.6.3.3. Odebranie praw dostępu
- 5.6.1. Przed zatrudnieniem
- 5.7. Bezpieczeństwo fizyczne i środowiskowe
- 5.7.1. Obszary bezpieczne
- 5.7.1.1. Fizyczna granica obszaru bezpiecznego
- 5.7.1.2. Środki ochrony fizycznego wejścia
- 5.7.1.3. Zabezpieczanie biur, pomieszczeń i urządzeń
- 5.7.1.4. Ochrona przed zagrożeniami zewnętrznymi i środowiskowymi
- 5.7.1.5. Praca w obszarach bezpiecznych
- 5.7.1.6. Obszary publicznie dostępne dla dostaw i załadunku
- 5.7.2. Bezpieczeństwo wyposażenia
- 5.7.2.1. Rozmieszczenie i ochrona wyposażenia
- 5.7.2.2. Systemy wspomagające przetwarzanie informacji
- 5.7.2.3. Bezpieczeństwo okablowania
- 5.7.2.4. Bezpieczna konserwacja sprzętu
- 5.7.2.5. Bezpieczeństwo wyposażenia znajdującego się poza siedzibą organizacji
- 5.7.2.6. Bezpieczne usuwanie lub ponowne wykorzystanie wyposażenia
- 5.7.2.7. Wynoszenie mienia
- 5.7.1. Obszary bezpieczne
- 5.8. Zarządzanie eksploatacją i komunikacją SZBI
- 5.8.1. Procedury eksploatacyjne i odpowiedzialność
- 5.8.1.1. Dokumentowanie procedur eksploatacyjnych
- 5.8.1.2. Zarządzanie zmianami
- 5.8.1.3. Rozdzielanie obowiązków
- 5.8.1.4. Oddzielanie środowisk rozwojowych, testowych i eksploatacyjnych
- 5.8.2. Zarządzanie usługami dostarczanymi przez strony trzecie
- 5.8.2.1. Bezpieczne dostarczanie usług
- 5.8.2.2. Monitorowanie i przegląd usług strony trzeciej
- 5.8.2.3. Bezpieczne zarządzanie zmianami usług strony trzeciej
- 5.8.3. Planowanie i odbiór systemów
- 5.8.3.1. Zarządzanie pojemnością systemów
- 5.8.3.2. Akceptacja systemu
- 5.8.4. Ochrona przed kodem złośliwym i nadzór nad kodem mobilnym
- 5.8.4.1. Środki ochrony przed kodem złośliwym
- 5.8.4.2. Środki nadzoru nad kodem mobilnym
- 5.8.5. Kopie zapasowe
- 5.8.6. Zarządzanie bezpieczeństwem sieci
- 5.8.6.1. Systemy ochrony sieci
- 5.8.6.2. Bezpieczeństwo usług sieciowych
- 5.8.7. Obsługa nośników danych i dokumentacji
- 5.8.7.1. Zarządzanie nośnikami wymiennymi
- 5.8.7.2. Usuwanie nośników
- 5.8.7.3. Procedury postępowania z informacjami
- 5.8.7.4. Bezpieczeństwo dokumentacji systemowej
- 5.8.8. Wymiana informacji
- 5.8.8.1. Polityka i procedury wymiany informacji
- 5.8.8.2. Umowy o wymianie informacji
- 5.8.8.3. Transportowanie fizycznych nośników informacji
- 5.8.8.4. Wiadomości elektroniczne
- 5.8.8.5. Systemy informacyjne organizacji
- 5.8.9. Usługi handlu elektronicznego
- 5.8.9.1. Handel elektroniczny
- 5.8.9.2. Transakcje on-line
- 5.8.9.3. Informacje dostępne publicznie
- 5.8.1. Procedury eksploatacyjne i odpowiedzialność
- 5.9. Kontrola dostępu
- 5.9.1. Wymagania biznesowe i polityka kontroli dostępu
- 5.9.2. Zarządzanie dostępem użytkowników
- 5.9.2.1. Rejestracja użytkowników
- 5.9.2.2. Zarządzanie przywilejami
- 5.9.2.3. Zarządzanie hasłami użytkowników
- 5.9.2.4. Przeglądy praw dostępu użytkowników
- 5.9.3. Odpowiedzialność użytkowników
- 5.9.3.1. Używanie haseł
- 5.9.3.2. Pozostawianie sprzętu użytkownika bez opieki
- 5.9.3.3. Polityka czystego biurka i czystego ekranu
- 5.9.4. Kontrola dostępu do sieci
- 5.9.4.1. Zasady korzystania z usług sieciowych
- 5.9.4.2. Uwierzytelnianie użytkowników przy połączeniach zewnętrznych
- 5.9.4.3. Identyfikacja urządzeń w sieciach
- 5.9.4.4. Ochrona zdalnych portów diagnostycznych i konfiguracyjnych
- 5.9.4.5. Rozdzielanie sieci
- 5.9.4.6. Kontrola połączeń sieciowych
- 5.9.4.7. Kontrola rutingu w sieciach
- 5.9.5. Kontrola dostępu do systemów operacyjnych
- 5.9.5.1. Procedury bezpiecznego logowania się
- 5.9.5.2. Identyfikacja i uwierzytelnianie użytkowników
- 5.9.5.3. System zarządzania hasłami
- 5.9.5.4. Użycie systemowych programów narzędziowych
- 5.9.5.5. Zamykanie sesji po określonym czasie
- 5.9.5.6. Ograniczanie czasu trwania połączenia
- 5.9.6. Kontrola dostępu do informacji i aplikacji
- 5.9.6.1. Ograniczanie dostępu do informacji
- 5.9.6.2. Izolowanie systemów wrażliwych
- 5.9.7. Przetwarzanie mobilne i praca na odległość
- 5.9.7.1. Przetwarzanie i komunikacja mobilna
- 5.9.7.2. Praca zdalna
- 5.10. Pozyskiwanie, rozwój i utrzymanie systemów informacyjnych
- 5.10.1. Wymagania bezpieczeństwa systemów informacyjnych
- 5.10.2. Poprawne przetwarzanie w aplikacjach
- 5.10.2.1. Potwierdzanie poprawności danych wejściowych
- 5.10.2.2. Kontrola przetwarzania wewnętrznego
- 5.10.2.3. Integralność wiadomości
- 5.10.2.4. Potwierdzanie poprawności danych wyjściowych
- 5.10.3. Zabezpieczenia kryptograficzne
- 5.10.3.1. Zasady korzystania z zabezpieczeń kryptograficznych
- 5.10.3.2. Zarządzanie kluczami
- 5.10.4. Bezpieczeństwo plików systemowych
- 5.10.4.1. Zabezpieczanie eksploatowanego oprogramowania
- 5.10.4.2. Ochrona systemowych danych testowych
- 5.10.4.3. Kontrola dostępu do kodów źródłowych programów
- 5.10.5. Bezpieczeństwo w procesach rozwojowych i obsługi informatycznej
- 5.10.5.1. Procedury kontroli zmian
- 5.10.5.2. Techniczny przegląd aplikacji po zmianach w systemie) operacyjnym
- 5.10.5.3. Ograniczenia dotyczące zmian w pakietach oprogramowania
- 5.10.5.4. Wyciek informacji
- 5.10.5.5. Prace rozwojowe nad oprogramowaniem powierzone firmie zewnętrznej
- 5.11. Wymagania dotyczące dokumentacji
- 5.11.1. Nadzór nad dokumentami
- 5.11.2. Nadzór nad zapisami
6. Zarządzanie zapewnianiem ciągłości działania
- 6.1. Osadzenie zapewniania ciągłości działania w kulturze organizacji
- 6.2. Zrozumienie istoty działania organizacji
- 6.2.1. Wprowadzenie procesu systematycznego zarządzania zapewnianiem ciągłości działania
- 6.2.2. Generalna analiza wpływu zakłóceń na działalność
- 6.2.3. Identyfikacja, analiza i ocena ryzyka ogólnego
- 6.2.4. Bezpieczeństwo informacji i ciągłość działania systemów informatycznych a zapewnianie ciągłości działania organizacji
- 6.3. Określanie strategii zarządzania zapewnianiem ciągłości działania
- 6.4. Opracowywanie i wdrażanie rozwiązań zapewniania ciągłości działania
- 6.4.1. Analiza ryzyka operacyjnego i mapa zakłóceń
- 6.4.2. Opracowywanie regulaminów, procedur, instrukcji
- 6.4.3. Projektowanie scenariuszy awaryjnych
- 6.4.4. Wdrażanie przyjętego postępowania z zakłóceniami
- 6.5. Testowanie, utrzymywanie i audyt rozwiązań zapewniania ciągłości działania
- 6.5.1. Testowanie
- 6.5.2. Utrzymywanie
- 6.5.3. Audyt
7. Odpowiedzialność kierownictwa organizacji
- 7.1. Zaangażowanie kierownictwa
- 7.2. Szkolenie, uświadamianie i kompetencje pracowników
8. Monitorowanie bezpieczeństwa
- 8.1. Monitorowanie i przeglądy SZBI
- 8.1.1. Niezależne przeglądy bezpieczeństwa informacji
- 8.1.2. Dzienniki zdarzeń
- 8.1.3. Monitorowanie wykorzystywania systemu
- 8.1.4. Ochrona informacji zawartych w dziennikach zdarzeń
- 8.1.5. Dzienniki zdarzeń administratora i operatora
- 8.1.6. Rejestrowanie błędów
- 8.1.7. Synchronizacja zegarów
- 8.1.8. Monitorowanie i przegląd usług strony trzeciej
- 8.1.9. Zgodność przeglądów z politykami bezpieczeństwa i standardami oraz zgodność techniczna
- 8.2.1. Dane wejściowe do przeglądu
- 8.2.2. Wyniki przeglądu
9. Audyty SZBI
- 9.1. Audyty systemów informacyjnych
- 9.1.1. Bezpieczne prowadzenie audytu
- 9.1.2. Ochrona narzędzi audytu
- 9.2. Audyty wewnętrzne SZBI
- 9.3. Procesy audytowe
- 9.3.1. Etap przygotowawczy audytu
- 9.3.1.1. Spotkanie wstępne
- 9.3.1.2. Seminarium dla gremiów kierowniczych organizacji
- 9.3.2. Etap wykonawczy audytu
- 9.3.2.1. Ścieżka formalna audytu
- 9.3.2.2. Ścieżka techniczna audytu
- 9.3.3. Etap sprawozdawczy audytu
- 9.3.3.1. Opracowanie dokumentu końcowego
- 9.3.3.2. Przekazanie zleceniodawcy zbioru dokumentów audytowych
- 9.3.1. Etap przygotowawczy audytu
10. Doskonalenie SZBI
- 10.1. Ciągłe doskonalenie
- 10.2. Działania korygujące
- 10.3. Działania zapobiegawcze
11. Zgodność z przepisami prawa
- 11.1. Ustalenie odpowiednich przepisów prawa
- 11.2. Prawo do własności intelektualnej
- 11.3. Ochrona zapisów w organizacji
- 11.4. Ochrona danych osobowych i prywatność informacji dotyczących osób fizycznych
- 11.5. Zapobieganie nadużywaniu środków przetwarzania informacji
- 11.6. Regulacje dotyczące zabezpieczeń kryptograficznych
- 11.7. Sprawdzanie zgodności technicznej
12. Terminologia
- 12.1. Pojęcia i definicje
- 12.2. Akronimy
Bibliografia
Kategoria: | Zarządzanie i marketing |
Zabezpieczenie: |
Watermark
|
ISBN: | 978-83-63804-01-5 |
Rozmiar pliku: | 4,0 MB |