Biel nocy. Kwartet szetlandzki. Tom 2 - ebook

PROLOG

Pasażerowie wysypali się ze statku wycieczkowego na brzeg. W lekkich okularach przeciwsłonecznych, marynarkach, z zawiązanymi wokół ramion swetrami. Uprzedzono ich, że daleko na północy pogoda jest nieprzewidywalna. Statek był tak duży, że patrząc na niego z tej perspektywy, z doków Morrisona, miasto w tle wydawało się niepozorne. Rzędy nad rzędami okien, każde z własnym balkonem, pływająca metropolia. W Lerwick było wczesne popołudnie. Słońce odbijało się od nieruchomej wody i olbrzymi biały kadłub błyszczał tak, że trzeba było mrużyć oczy. Na parkingu czekały autobusy; za chwilę turyści pojadą do archeologicznych stanowisk na południu, zobaczyć ptasie klify i pstryknąć tam fotki maskonurom. Potem wyruszą na wycieczkę z przewodnikiem do warsztatów srebrników. W przerwie przystaną pewnie gdzieś na szetlandzki podwieczorek.

Przy trapie stał performer. Żywe dzieło sztuki albo teatr uliczny. Szczupły mężczyzna przebrany za pierrota. W masce klowna. Nic nie mówił, odgrywał przed podróżnymi pantomimę. Pokłonił się nisko, jedną dłoń przyłożył do brzucha, drugą wykonywał zamaszysty ruch ku ziemi. Turyści się uśmiechali. Chcieli, żeby ich zabawiano. Być zaczepionym w mieście to jedno – tam pełno żebraków i natrętów, więc najlepiej na nikogo nie patrzeć – ale tu były Szetlandy. Chyba najbezpieczniejsze miejsce na świecie. A poza tym pragnęli poznać tubylców. Bo inaczej o czym będą opowiadać po powrocie?

Klown miał czerwoną torbę z aksamitu obszytego cekinami. Migotały przy każdym ruchu. Przewiesił ją na ukos, jak starsze kobiety w obawie przed złodziejem. Wyjął z niej plik drukowanych ulotek i zaczął rozdawać tłumowi.

Wtedy zrozumieli. To chwyt reklamowy. Może jednak to miejsce nie różni się tak bardzo od Londynu, Nowego Jorku czy Chicago. Ale nie popsuło im to humoru. Byli na wakacjach. Wzięli jaskrawe, kolorowe karteczki. Wieczór mają wolny. Może to zaproszenie na jakieś przedstawienie? Poza tym ujął ich ten pierrot. Mimo złowieszczej maski wywoływał uśmiech.

Gdy wsiedli do autobusów, zobaczyli, jak znika w wąskiej uliczce wiodącej do centrum. Po drodze wciąż rozdawał przechodniom ulotki.ROZDZIAŁ 1

Jimmy Perez, który właśnie przejeżdżał przez miasteczko, dostrzegł kątem oka plecy performera, ale nie zwrócił na niego uwagi. Myślał o czymś innym.

Przed chwilą wylądował na lotnisku w Tingwall, po krótkim pobycie na Fair Isle, na farmie swoich rodziców. Trzy dni rozpieszczania przez matkę i wysłuchiwania utyskiwań ojca na niskie ceny owiec. Jak po każdej wizycie w domu zastanawiał się, czemu tak trudno mu się dogadać z ojcem. Nigdy nie było kłótni, prawdziwych antagonizmów, ale zawsze wyjeżdżał z dziwnym poczuciem: winy i niedopasowania jednocześnie.

Poza tym praca. Na biurku czeka pewnie sterta papierzysk. Już same kosztorysy Sandy’ego Wilsona to cały dzień roboty. A jeszcze dokończyć raport dla prokuratora o napaści w barze.

No i Fran. Umówił się, że zabierze ją z Ravenswick o siódmej trzydzieści. Ale przedtem musi wpaść do domu wziąć prysznic. W końcu to randka. Pierwsza prawdziwa randka. Spotykają się i przyjaźnią od pół roku, a mimo to był podekscytowany jak nastolatek.

Podjechał pod jej dom co do minuty, z jeszcze mokrymi włosami, w niewygodnej nowej koszuli, dopiero co wyjętej z opakowania, sztywnej i lekko pozaginanej na torsie. Zawsze denerwowało go dobieranie ubrań. Co wkłada się na wernisaż? I to wystawy prac kobiety, która śni ci się po nocach i zaprząta twoje myśli w dzień? Z którą masz nadzieję pójść po przyjęciu do łóżka?

Ona też była zdenerwowana. Zauważył to od razu, gdy tylko wsiadła do samochodu. Miała na sobie coś obcisłego i czarnego. Wyglądała tak olśniewająco, że aż nie mógł uwierzyć, jakim był szczęściarzem. Obdarzyła go tym tajemniczym uśmiechem, od którego zawsze wywracał mu się żołądek, jakby właśnie spędził trzy godziny na targanej zachodnim wichrem łodzi pocztowej „Good Shepherd”. Uścisnął jej dłoń. Chciał powiedzieć, że wygląda oszałamiająco, ale nie bardzo wiedział, jakich użyć słów, żeby to nie zabrzmiało prostacko czy protekcjonalnie, więc całą drogę do Biddista jechali w milczeniu.

Galeria nazywała się Herring House – dawniej suszono tu ryby. Leżała na skraju płytkiej doliny na zachodnim wybrzeżu, tuż nad morzem. Dalej ciągnęło się małe kamienne molo, do którego przybijały rybackie kutry z połowem; paru rybaków wciąż trzymało na plaży łodzie. Wystarczyło wyjść za drzwi i w nozdrza uderzał zapach wodorostów i soli. Bella Sinclair powiedziała, że kiedy przejęła budynek, ściany pachniały jeszcze śledziami.

Bella też wystawiała dziś swoje prace artystyczne. Perez ją znał, jak prawie wszyscy na Szetlandach. Z krótkich pogawędek na przyjęciach, ale głównie z opowieści, jakie ludzie przekazywali sobie nawzajem. Była rdzenną mieszkanką Szetlandów, urodzoną i wychowaną w Biddista. W młodości dzika, mówiono, teraz raczej nieprzystępna i onieśmielająca. I bogata.

Nadal czuł się wytrącony z równowagi pośpiechem dnia i poczuciem, że ten wieczór to jego jedyna szansa z Fran. Był taki niezdarny, jeśli chodziło o uczucia. A jeśli się myli? Wyciągnął rękę do Belli i zauważył, że drży mu dłoń. Może udzielił mu się niepokój Fran o to, jak ludzie przyjmą jej obrazy? Kiedy zaczęli krążyć wśród gości, przyglądając się wiszącym na nagich ścianach płótnom, poczuł, że narasta w nim napięcie. Nie bardzo mógł skupić się na tym, co działo się wokół. Rozmawiał z Fran, odpowiadał na pozdrowienia, ale duchem był nieobecny. W skroniach czuł nieznośny ucisk. Jak w upalny, ciężki dzień przed burzą. Zaczął się powoli odprężać dopiero, gdy poproszono Roddy’ego Sinclaira, żeby dla nich zagrał. Jakby w końcu spadł deszcz.

Roddy stanął obramowany światłem pośrodku sali. Była dziewiąta wieczorem, ale przez okna wycięte w stromym, wysokim dachu wciąż wpadały promienie słońca. Odbijały się od lśniącej drewnianej podłogi i pobielonych ścian i rozjaśniały twarz chłopaka. Przez chwilę stał nieruchomo. Uśmiechał się i czekał, aż goście zaczną na niego patrzeć, całkowicie pewny, że przyciągnie ich uwagę. Rozmowy przycichły i zapadła cisza. Spojrzał na ciotkę, która posłała mu uśmiech wyrażający jednocześnie pobłażliwość i wdzięczność. Uniósł skrzypce, oparł je pod brodą i znieruchomiał. Po chwili zaczął grać.

Wiedzieli, czego można się spodziewać, i się nie zawiedli. Grał jak szalony. Z tego słynął. Show, no i muzyka. Szetlandzka muzyka skrzypcowa, która zawładnęła powszechną wyobraźnią; puszczano ją w ogólnokrajowym radiu, zachwycali się nią gospodarze programów telewizyjnych. Nie do wiary – chłopak z Szetlandów na zdjęciach w tabloidach, pijący szampana w towarzystwie nastoletnich gwiazdeczek. Na szczycie znalazł się nagle. Gwiazda rocka wskazała go jako swojego ulubionego artystę i teraz był wszędzie: w gazetach, w telewizji, w czasopismach o życiu gwiazd.

Podskakiwał i tańczył, a nobliwi goście – krytyk sztuki z południa i paru szetlandzkich ważniaków z Lerwick – odstawili szkło i zaczęli klaskać do rytmu. Roddy opadł na kolana, po czym powolutku położył się na podłodze. Cały czas grał, nie gubiąc ani jednej nutki. Potem poderwał się, a muzyka wciąż płynęła. W rogu galerii, trzymając się pod ręce, zadziwiająco lekko tańczyła jakaś niemłoda para.

Grał z takim ogniem, że publiczność nie nadążała wzrokiem za ruchem jego palców. Nagle muzyka ucichła. Chłopak się ukłonił. Ludzie wiwatowali. Perez już wiele razy widział jego grę, ale występ znów go poruszył. Było w tym poczucie szowinistycznej dumy, co wprawiało go w zakłopotanie. Spojrzał na Fran. Może dla niej to zbyt sentymentalne. Ale klaskała wraz z innymi.

Bella wystąpiła z cienia i dołączyła do Roddy’ego. Wyciągnęła ramię w teatralnym geście uznania.

– Roddy Sinclair – oznajmiła. – Mój bratanek. – Rozejrzała się. – Szkoda tylko, że więcej osób nie przyszło go zobaczyć.

W galerii rzeczywiście nie było tłumu. Jej uwaga nagle to wszystkim uświadomiła. Bella musiała zdać sobie z tego sprawę, bo zmarszczyła brwi. Najwyraźniej pożałowała, że o tym wspomniała.

Chłopak znów się ukłonił, uśmiechnął i podniósł ręce – jedną ze skrzypcami, drugą ze smyczkiem.

– A teraz kupujcie obrazy – powiedział. – Po to przyszliście. Ja jestem tylko na rozgrzewkę. Główną atrakcją są one.

Odwrócił się i wziął lampkę wina ze stojącej pod ścianą długiej ławy.ROZDZIAŁ 2

Fran wychyliła już kilka lampek wina. Była bardziej zdenerwowana, niż się spodziewała. Gdy pracowała w londyńskim wydawnictwie, często bywała na podobnych imprezach: premierach, otwarciach, wystawach. Kryjąc znudzenie, krążyła wśród gości, rozmawiała i starała się zapamiętać imiona i twarze. Ale tu było inaczej. Niektóre obrazy na ścianach wyszły spod jej pędzla. Czuła się obnażona. Jeśli ludzie odrzucą czy zlekceważą jej prace, to tak jakby ją zlekceważyli. Miała ochotę krzyknąć do zebranych, którzy wymieniali się plotkami z wysp, stojąc plecami do malowideł: „Popatrzcie na obrazy. Potraktujcie je poważnie. Nie spodobają się wam, trudno, ale proszę, potraktujcie je poważnie”.

Poza tym przyszło mniej ludzi, niż oczekiwała. Wernisaże Belli zawsze cieszyły się powodzeniem, ale tych kilka osób, które zaprosiła Fran – które uważała za przyjaciół – nie pokazało się. Może tylko próbowali być uprzejmi, gdy wspomniała im o wystawie. Widzieli jej prace, ale ich nie obchodziły. W każdym razie nie na tyle, żeby przyjść tu w piękny wieczór, kiedy można robić tyle innych rzeczy. O tej porze roku czas spędzało się na grillach u znajomych i nad wodą. Poczuła się dotknięta ich nieobecnością.

Perez stanął za nią. Wyczuła jego obecność i odwróciła się. Jej pierwszą myślą – jak zawsze, gdy przyłapał ją w chwili nieuwagi – było to, że chciałaby go narysować. Aż świerzbiły ją palce, żeby chwycić węgiel drzewny. Rysunek byłby miękki, linie płynne. W ciemnej tonacji. Perez pochodził z Szetlandów. Jego rodzina żyła na wyspach od szesnastego wieku, ale nie miał w sobie krwi wikingów. Przodka morze wyrzuciło na brzeg po rozbiciu się statku Armady. Przynajmniej taką historyjkę jej opowiedział. Podejrzewała, że wierzył w nią, bo świetnie wyjaśniała jego odmienność. Nietypowe nazwisko. Karnację. Wprawdzie na wyspach spotykało się ludzi o podobnie ciemnych włosach i oliwkowej skórze – miejscowi nazywali ich czarnymi Szetlandczykami – ale tu, na przyjęciu, wyróżniał się egzotycznym, obcym wglądem.

– Chyba wszystko idzie dobrze – powiedział niepewnie. Dziś wieczorem był w dziwnym nastroju. Nerwy, może. Wiedział, ile dla niej znaczy ta wystawa. Jej pierwsza wystawa. A poza tym ich związek był niedookreślony. Utrzymywała lekki dystans, niezależność. Wiążąc się z Perezem, przyjmie nie tylko jego. Także rodzinę, całą Fair Isle. A on przyjmie samotną matkę pięciolatki. Za dużo rozważań, pomyślała. Tylko że nie umiała się od nich opędzić. Myślała o nim w długie letnie noce, kiedy nigdy na dobre się nie ściemniało. Obrazy z nim w roli głównej grzechotały jej w głowie jak wrzucane do projektora staromodne slajdy. Czasem wstawała, siadała przed domem i patrząc na słońce, które właściwie nigdy nie zachodziło nad szarą wodą, myślała, jak go narysować. Smukłe ciało odwrócone do niej tyłem. Kości rysujące się pod skórą. Mocny kręgosłup i krągłość pośladków. To wciąż tylko wyobrażenia. Całował ją w policzek, dotykał ramienia, ale na tym koniec fizycznych kontaktów. Może w jego życiu jest inna kobieta, o której marzy, gdy jemu jasność też nie daje spać. A może tylko czeka na jej decyzję.

Wkrótce po tym, jak się poznali, pojechała na miesiąc na południe. Mówiła sobie, że to dla dobra córki. Cassie miała za sobą przeżycia, które wstrząsnęłyby nawet dorosłym, i Fran uznała, że wyjazd na jakiś czas dobrze zrobi małej. Po ich powrocie Perez zadzwonił i zapytał, jak się mają. Zawodowe zainteresowanie, pomyślała Fran, chociaż miała nadzieję, że nie tylko. Przyjaźń się rozwinęła. Fran nie próbowała niczego przyśpieszać; była tu wciąż obca i nie bardzo wiedziała, czego się od niej oczekuje. Niepowodzenie pierwszego małżeństwa zniszczyło jej pewność siebie. Nie zniosłaby kolejnego odrzucenia.

– Wcale nie idzie dobrze – odparła. – Prawie nikogo nie ma. – Wiedziała, że to zabrzmi niezbyt uprzejmie, ale nie mogła się powstrzymać. – Można by pomyśleć, że przyjdą przynajmniej napić się darmowego wina i posłuchać Roddy’ego Sinclaira.

– Ale ci obecni wydają się zainteresowani – zauważył. – Tylko popatrz.

Rozejrzała się po sali. Miał rację. Goście oderwali uwagę od wina i muzyki i przechadzali się po galerii, oglądając obrazy, zatrzymując się od czasu do czasu, by skupić się na czymś szczególnym. Przestrzeń sprawiedliwie dzieliły dzieła jej i Belli. Wystawa miała być retrospektywą Belli Sinclair. Artystka prezentowała trzydzieści lat swoich twórczych dokonań; obrazy i rysunki ściągnięto z kolekcji w całym kraju. Niespodziewanie zaprosiła Fran, żeby też wystawiła własne obrazy.

– Powinnaś być dumna – powiedział Perez.

Nie była pewna, jak zareagować. Liczyła na jakąś pochlebną uwagę o swoim malarstwie. Dziś wieczorem, stremowana i obnażona, komplement przyjęłaby z radością.

Ale on skupił uwagę na gościach.

– O, tam ktoś wygląda na bardzo zainteresowanego.

Podążyła za jego spojrzeniem i zobaczyła mężczyznę w średnim wieku, ubranego elegancko, ale z artystycznym luzem. Szczupła, prawie chłopięca sylwetka. Czarna lniana marynarka narzucona na czarną bawełnianą koszulkę, do tego luźne czarne spodnie. Stał przed wczesnym autoportretem Belli. To była Bella w najbardziej wyzywającym wydaniu. W czerwonej sukni, ze szkarłatną szminką na ustach, zaczesanymi do tyłu włosami, niepokojąca i pełna erotyzmu. Olej z bogatą fakturą grubo nałożonej farby i fantazyjnymi pociągnięciami pędzla.

Potem odszedł, przystanął obok Roddy’ego Sinclaira i zaczął wpatrywać się w dzieło Fran – rysunek Cassie na plaży w Ravenswick. Coś w intensywności jego spojrzenia sprawiło, że poczuła się nieswojo, choć ten obraz nie pozwoliłby mu rozpoznać Cassie na ulicy. Wygląda na wstrząśniętego, pomyślała, nie zaabsorbowanego. Jakby właśnie był świadkiem jakiejś potworności. Albo zobaczył ducha.

– Nietutejszy – stwierdził Perez.

Fran przyznała mu rację. Nie dlatego, że nie rozpoznawała mężczyzny. Ale jego styl sprawiał, że wyglądał na przyjezdnego. Ubranie, sposób, w jaki skrzyżował ramiona i wpatrywał się w obraz.

– Jak myślisz, kto to taki? – Patrzyła na nieznajomego przez szkło kieliszka, żeby to nie było takie oczywiste, ale on nieobecny gapił się na obraz, więc uznała, że pewnie i tak by nie zauważył, nawet gdyby się odwrócił.

– Bogaty kolekcjoner – odparł Perez z uśmiechem. – Wykupi to wszystko i uczyni cię sławną.

Zachichotała. Odprężyła się na chwilę.

– Albo dziennikarz rubryki o sztuce którejś z niedzielnych gazet. Okrzyknie mnie nowym talentem.

– Kto wie. Czemu nie?

Spojrzała na niego, myśląc, że znów żartuje, ale on lekko zmarszczył brwi.

– Naprawdę. – Znów się uśmiechnął. – Twoje obrazy są bardzo dobre.

Nie wiedziała, co odpowiedzieć. Gorączkowo szukała dowcipnej i skromnej riposty, gdy nieznajomy mężczyzna nagle się odwrócił. Upadł na kolana, jak niedawno grający na skrzypcach Roddy. Potem schował twarz w dłoniach i się rozpłakał.

Ciąg dalszy w wersji pełnej