Blaski i cienie pracy mózgu - ebook

Spojrzenie na dzieła Dantego, Balzaka, Zoli, Manna i wielkich poetów Orientu, a także na rzeźby Michała Anioła i obrazy Cezanne'a oraz muzykę Wagnera z perspektywy nauk o mózgu. Fascynująca lektura z dziedziny neuroestetyki, nauki, której twórcą jest autor tej książki – Semir Zeki, światowej sławy neurofizjolog i wybitny badacz układu wzrokowego.

Opisując neurobiologiczne podstawy percepcji estetycznej, rozszerza swoje dotychczasowe rozważania ze sztuk plastycznych na muzykę, literaturę i filozofię. Jak pisze we wstępie: "Sztukę, miłość i piękno uważa się powszechnie za pojęcia abstrakcyjne, choć coraz więcej przemawia za tym, że nasze przeżycia w tych obszarach są bezpośrednio skorelowane z aktywnością wyspecjalizowanych części mózgu. [...] Czy możliwe, że zasadniczo takie samo podejście, czyli tworzenie pojęć, stosowane jest zarówno w prostej percepcji, jak i w matematyce, sztuce, muzyce i literaturze? Świadectwa pochodzące z powyższych dziedzin potwierdzają tę hipotezę. Istnieje zatem, co postaram się wykazać, ścisły związek między zwykłą percepcją z jednej strony a sztuką, pięknem, miłością i twórczością z drugiej".

Mózg ludzki to ewolucyjny triumf inżynierii neuronalnej. Nasza umiejętność zdobywania wiedzy o rzeczywistości, uogólniania doświadczeń i tworzenia w drodze abstrakcji syntetycznych pojęć nie ma w świecie przyrody sobie równych. Jest to kolejna publikacja pogłębiająca zrozumienie natury ludzkiej i zbliżająca nauki przyrodnicze do nauk humanistycznych.
Podstawowe założenie neuroestetyki brzmi: sztuki plastyczne muszą być na każdym etapie (planowania, tworzenia i oglądania) zgodne z prawami percepcji wzrokowej. Artystów można zatem porównać do badaczy mózgu, różniących się od nich jedynie tym, że w swoich poszukiwaniach posługują się odmiennym rodzajem metod.
Zapuszczając się na teren sztuki w poszukiwaniu wiedzy o mózgu, muszę ograniczyć się do przeanalizowania kilku przykładów. Wybrałem dzieła, które przetrwały próbę czasu. O samym akordzie tristanowskim napisano ponad tysiąc artykułów i książek. Dantologia rozwija się od stuleci, a podziw dla autora Boskiej Komedii stale wzrasta. Opowieści o Madżnunie i Lejli oraz Krysznie i Radsze nadal inspirują i poruszają miliony ludzi Wschodu. Dlaczego tak się dzieje? Na pewnym poziomie odpowiedź jest prosta: poezja Dantego jest piękna, tak jak piękna jest miłość Radhy i Kryszny, muzyka Wagnera i rzeźby Michała Anioła.
Dlaczego niektóre utwory zyskują trwałe miejsce w kulturze? Uważam, że artyści rzutują na swoje dzieła – powieści, symfonie czy obrazy – pewne style myślenia i odczuwania, które są wspólne wielu ludziom, ponieważ nasze mózgi, na swym podstawowym poziomie, działają według bardzo podobnych wzorów.
Ze Wstępu

Pozycja szczególnie cenna dla studentów psychologii, filozofii i neurobiologii, zwłaszcza specjalizujących się w dziedzinie kognitywistyki, oraz różnych kierunków humanistycznych, takich jak muzykologia i teoria literatury, a także uczelni artystycznych.

A look at the works of Dante, Balzac, Zola, Mann and the great poets of the Orient, as well as Michelangelo’s sculptures, Cezanne’s paintings, and Wagner’s music from a brain science perspective. The fascinating publication in the field of neuroesthetics. Describing the neurobiological foundations of aesthetic perception, the author extends the considerations from fine arts to music, literature and philosophy.